Του Παναγιώτη Γούτα 

Η μικρή φόρμα, το μικροδιήγημα, η μικρή ιστορία είναι πάντα ένα ιδιαίτερα δύσκολο και απαιτητικό λογοτεχνικό είδος και όσοι ασχολούνται μαζί του θα πρέπει να είναι μάστορες του είδους για να έχουν τα επιθυμητά συγγραφικά αποτελέσματα. Ο Κάφκα, ο Τσέχωφ, ο Μπόρχες αποδείχτηκαν εξαιρετικοί εργάτες και δημιουργοί, συνθέτοντας μικρά κείμενα ή ιστορίες αξιοσημείωτης πύκνωσης και δραστικότητας.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη 

Όλα στηρίζονται σε ένα «αν», ή σε πολλά, να θέλετε. Όλα στηρίζονται σε μερικές δυνητικές οριστικές: «θα έβγαζε την μπλούζα», «θα προσπαθούσα να μην κάνω θόρυβο», «θα ντυνόμουν και θα έφευγα» κ.λπ., οι οποίες υποδεικνύουν στο ασκημένο μάτι το μη πραγματικό, αυτό που δεν υλοποιήθηκε και έμεινε για πάντα μια ιμερική επιθυμία, ένα βαθύτερο απωθημένο· ίσως και μια δόση εικασιών για το τι θα γινόταν αν η πορεία των γεγονότων ακολουθούσε άλλη ρότα.

Του Σπύρου Γιανναρά 

Ο Αλεξάντερ Γκριν (1880 - 1932), μια από τις καλύτερες πένες της συγκλονιστικής ρωσικής γενιάς του Μεσοπολέμου, γνωστός κυρίως χάρη στα Πορφυρά πανιά, αψήφησε τις αμείλικτες επιταγές του σοσιαλιστικού ρεαλισμού επιλέγοντας να εκφραστεί μέσα από μια λογοτεχνία του φανταστικού και του ονειρικού, εφευρίσκοντας έναν προσωπικά αλληγορικό τρόπο για να καταδυθεί στα έγκατα της ανθρώπινης ψυχής. 

Για το βιβλίο του F. Scott Fitzgerald «Επιστροφή στη Βαβυλώνα και άλλες ιστορίες» (μτφρ: Άρης Μπερλής, εκδ. Άγρα) 

Του Νίκου Ξένιου

Του Γιώργου Π. Πεφάνη

Δεν είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι οι φερόμενοι ως πολέμιοι του θεάτρου καταφεύγουν συχνά στο ίδιο το θέατρο για να ενισχύσουν τα επιχειρήματά τους με την ένταση και την παραστατικότητα που αντλούν από τη δραματική και τη σκηνική τέχνη; Αυτό συνέβη με τον Πλάτωνα των Νόμων, όπου η θεσμοθέτηση της δίκαιης πολιτείας δεν παρομοιάζεται με τίποτε άλλο παρά με «αληθεστάτη τραγωδία» (817b).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Κάθε νέο βιβλίο του Τζον Μάξουελ Κουτσί αποτελεί αξιοπρόσεκτο εκδοτικό γεγονός σε μεγάλο μέρος του κόσμου. Ο κορυφαίος πεζογράφος, δοκιμιογράφος και καθηγητής μένει πιστός στο ραντεβού του με τους φανατικούς αναγνώστες του, κάθε τρία με τέσσερα χρόνια, δείχνοντας έτσι πως, παρότι πέρασε αισίως τα εβδομήντα, έχει κι άλλα πράγματα να νιώσει, να σκεφτεί, να γράψει και να μας πει για τις δυσχέρειες της ανθρώπινης κατάστασης, δυσχέρειες που ο ίδιος, όσο λίγοι πεζογράφοι τις τελευταίες δεκαετίες, έχει ανατάμει με τόση στοχαστική εμβρίθεια, παραστατική ευαισθησία και κοφτερή πένα. Το τελευταίο του μυθιστόρημα, που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2013, κυκλοφόρησε πρόσφατα και στη χώρα μας σε μετάφραση της έμπειρης Κατερίνας Σχινά και φέρει τον ερεθιστικό τίτλο Η παιδική ηλικία του Ιησού.  

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Του Νίκου Ξένιου

Της είχε υποσχεθεί μια ζωή από μέλι και γάλα. Τη Σουζάν την πρωτοσυνάντησε το 1957, στην είσοδο μιας συναυλίας: Ουγγαρέζα, που ένα χρόνο πριν είχε δραπετεύσει από τη Βουδαπέστη για να προσαρμοστεί γρήγορα στη νέα κατάσταση. Φυλές, εθνικότητες, προελαύνοντες στρατοί και διαφορετικές γλώσσες πολιορκούν το ζεύγος.

Του Κώστα Αγοραστού

Η πρώτη αίσθηση είναι ότι φέτος είχαμε λιγότερα ελληνικά βιβλία από τις προηγούμενες χρονιές. Δεν έλειψαν βεβαίως τα αξιόλογα μυθιστορήματα και οι φιλόδοξες συλλογές διηγημάτων. Διαβάσαμε αρκετά από αυτά και επιλέγουμε 10+1 τίτλους.

Του Σπύρου Γιανναρά

Σε αντίθεση με τα όσα γράφονται στο οπισθόφυλλο, νομίζω ότι το μυθιστόρημα Πόλη παιδιών του Πέτρου Κουτσιαμπασάκου δεν είναι επουδενί «ένα βιβλίο για τις Παιδοπόλεις που, από το 1947 έως το 1998, συνυπήρχαν βουβά με τις υπόλοιπες πόλεις της ελληνικής επικράτειας». Στην περίπτωση, όπως εν προκειμένω, της καλής λογοτεχνίας η ταύτιση του έργου με τον τόπο εξέλιξης της πλοκής ή τη συναισθηματική κατάσταση του ήρωα, περιορίζει επικίνδυνα το νοηματικό και υπαρξιακό του εύρος, απαξιώνοντάς το λογοτεχνικά. Με άλλα λόγια, η Πόλη παιδιών είναι ένα μυθιστόρημα για τις Παιδοπόλεις στο βαθμό που ο Μόμπυ Ντικ είναι ένα μυθιστόρημα για τα φαλαινοθηρικά ταξίδια ή η Άννα Καρένινα ένα μυθιστόρημα για τον αδιέξοδο έρωτα.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ολοκληρώνεται σιγά σιγά το έτος Καβάφη κι ο ποιητής δεόντως επανήλθε στο προσκήνιο –από το οποίο ποτέ δεν είχε λείψει-, δεόντως προβλήθηκε στα μέσα συγκοινωνίας και δεόντως εξυμνήθηκε και κατηγορήθηκε. Μέσα στο 2013 επανεκδόθηκαν ποιήματά του, κυκλοφόρησαν επιστολές του, εκδόθηκαν συλλογικοί τόμοι και μελέτες που αποσκοπούσαν να επικαιροποιήσουν και να επανεξετάσουν θέματα της καβαφικής ποιητικής, δημοσιεύτηκαν άρθρα και μελέτες.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Επιλογή δέκα μυθιστορημάτων αστυνομικής λογοτεχνίας από τα πολλά βιβλία του είδους που κυκλοφόρησαν το 2013. 

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Οι Φωνές είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του Ισλανδού Arnaldur Indridason (Άρναλδουρ Ινδρίδασον) που μεταφράζεται στη γλώσσα μας μετά τη «Σιωπή του τάφου». Και τα δυο μυθιστορήματα κινούνται σε πολλά επίπεδα και διατρέχονται από πολλαπλά αφηγηματικά νήματα.

Επιμ. Κώστας Αγοραστός

Ιδιαίτερα πλούσια τόσο σε εκδόσεις όσο και σε καλά βιβλία ξένης πεζογραφίας η χρονιά που τελειώνει. Μυθιστορήματα και διηγήματα σύγχρονων συγγραφέων αλλά και αρκετές επανεκδόσεις κλασικών κειμένων βρέθηκαν στους πάγκους των βιβλιοπωλείων. Ξεχωρίσαμε κάποια από αυτά.

Η διερμηνεία των δυσκολιών προσαρμογής μας στο τοπίο του κόσμου αναβαθμίσθηκε κατά πολύ από τη στιγμή που ανακοινώθηκε ότι: «μια συναισθηματική επήρεια που είναι πάθος παύει να είναι πάθος μόλις σχηματίσουμε μια σαφή και διακριτή ιδέα αυτής». Από την σπινοζική Ηθική, Μέρος Ε΄, Πρόταση 3.

Του Γιώργου Βέη

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Αν δεν είχε μυθιστορηματική φόρμα θα μπορούσε να είναι η σύνοψη μιας διδακτορικής διατριβής για το ζήτημα της εξόντωσης των ελλήνων εβραίων της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, με άξονα τη μελέτη των ψυχικών επιπτώσεων και του ανεξίτηλου τραυματικού αποτυπώματος που αφήνει η ανθρώπινη κτηνωδία και με συνεκτικό ιστό της αφήγησης την μικροϊστορία ανθρώπων προβαλλόμενη στην, και συμπλεκόμενη με, τη ροή της πολιτικοκοινωνικής Ιστορίας της Θεσσαλονίκης από τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου πολέμου μέχρι σχεδόν το τέλος του 20ου αιώνα.

Για τη συλλογή με ποιήματα και επιστολές της Emily Dickinson «Επειδή δεν άντεχα να ζήσω φωναχτά» (ανθολόγηση: Λιάνα Σακελλίου, μτφρ. Λιάνα Σακελλίου, Άρτεμις Γρίβα, Φρόσω Μαντά) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Του Νίκου Ξένιου 

Για το βιβλίο «Ιστορίες που τις είπε ο δρόμος» της Μαρίας Αγγελίδου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Της Σίσσυς Τσιφλίδου

Toυ Δημήτρη Αργασταρά

Το μυθιστόρημα του Peter Yeldham «Γράμμα από το Τόκιο» εξελίσσεται κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και παρακολουθεί τις ζωές των βασικών πρωταγωνιστών του καθώς αυτές επηρεάζονται από τα γεγονότα της Ιστορίας – όταν, δηλαδή, οι απλές ανάγκες των μεμονωμένων ατόμων υποσκελίζονται από την συλλογική φρενίτιδα των μεγάλων αναταραχών. 

Του Γιώργου Λαμπράκου

Είναι αδύνατο να μιλήσουμε για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό του χωρίς αναφορά στα μέσα με τα οποία προεκτείνει τις αισθήσεις του. Από τα πρώτα λαξευμένα εργαλεία και τις γλωσσικές συμβολοποιήσεις, μέσω της χειροτεχνίας και της βιοτεχνίας έως την έλευση της μηχανικής, έπειτα της ηλεκτρικής και σήμερα της ηλεκτρονικής εποχής, η εξέλιξη του ανθρώπου είναι αξεδιάλυτα συνυφασμένη με την εξέλιξη των μέσων προέκτασης των αισθήσεών του.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η Ζυράννα Ζατέλη ανήκει στους συγγραφείς εκείνους των οποίων τα βιβλία αποτελούν στάδια ανάπτυξης μιας φυγόκεντρης δίνης που οδηγεί στη δημιουργία πρωτότυπων εντυπωσιακών συμπάντων. Υπ' αυτή την έννοια, μια κατεξοχήν εμβληματική περίπτωση αποτελεί π.χ. η λογοτεχνική παραγωγή του Γιώργου Χειμωνά (1938-2000). Η επίσκεψη ή μάλλον η συμμετοχή στα σύμπαντα αυτά αντιπροσωπεύει μια γοητευτική περιπέτεια για τον αναγνώστη με όχημα τόσο το βιωματικό φορτίο όσο και τις διαθέσιμες κεραίες πρόσληψης νέων αισθητικών δεδομένων.

Τους σημερινούς ποιητές, και δικαίως, το ευρύ κοινό τους έχει πάρει από στραβό μάτι. Τους θεωρεί στριφνούς, δύσκολους, ακατάδεκτους. Δύσκολα τους πιάνει στο χέρι του. Αλλά και οι ποιητές από τη μεριά τους, δεν σκοτίζονται και πολύ για αναγνώστες κι απήχηση, μόνη ευγενική φιλοδοξία που τρέφουν είναι να εκφράσουν το ακατάβλητό τους εγώ. Τόσο που και όταν ακόμη, μία στις τόσες, κάποιος από τη συντεχνία κατορθώνει να σπάσει τον κλοιό, να γίνει γνωστός, οι συνάδελφοί του δεν του το συγχωρούν.

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Του Κώστα Δρουγαλά

Ο Άλαν Κάρλσον είναι ένας εκατοντάχρονος που το σκάει από το παράθυρο του γηροκομείου στο Μαλμσέπινγκ της Σουηδίας, τη στιγμή που στα εκατοστά γενέθλιά του ετοιμάζονται να παραστούν ο δήμαρχος, οι δημοτικοί σύμβουλοι και οι δημοσιογράφοι της πόλης.

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Κάθε νέο βιβλίο του Γιάννη Ευσταθιάδη δημιουργεί την προσμονή της αναγνωστικής έκπληξης. Είτε πρόκειται για βιβλίο ποίησης ή πρόζας, χρονογραφήματος ή δοκιμίου είτε για κείμενα γαστριμαργικής ή μουσικής θεματολογίας ο συγγραφέας μας αφήνει άφωνους με την ευρηματικότητα, την ευστροφία, τη μαστοριά και την τέχνη του.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ο Τζέιμς Μάλαχαν Κέιν (1892-1977) παρουσιάζει το εξής διπλό παράδοξο: υπήρξε από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του σκληροτράχηλου (hard-boiled) αστυνομικού μυθιστορήματος, μαζί με τον Χάμετ και τον Τσάντλερ – αλλά ντρεπόταν γι' αυτό και δεν ήθελε να τον θεωρούν συγγραφέα αστυνομικών βιβλίων.

Ο διακεκριμένος ιστορικός τέχνης Φράνσις Χάσκελ ανατέμνει Τη δύσκολη γέννηση του βιβλίου τέχνης (ΠΕΚ). 

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Τα βιβλία τέχνης δεν χρησίμευαν πάντα ως coffee-table books. Χρειάστηκε μια μακρά και κοπιώδης ιστορική διαδικασία, γεμάτη απογοητεύσεις, περήφανους συλλέκτες, μερακλήδες τυπογράφους, τεχνικές καινοτομίες, επενδύσεις και χρεοκοπίες, για να μπορούμε σήμερα να ακουμπάμε τον καφέ μας δίπλα (ή και πάνω...) στο ιλουστρασιόν εξώφυλλο μιας ανθολογημένης συλλογής αναπαραγωγών του Καραβάτζιο.

Της Μαριαλένας Σπυροπούλου*

«Τα παραμύθια που μας κοιμίζουν είναι αυτά που μας κρατούν ξύπνιους», λέει η Γαλλίδα ψυχαναλύτρια Μάρθα Ρομπέρ, για να εξάρει τη συμβολή του παραμυθιού στην ενεργοποίηση του ψυχικού κόσμου του παιδιού. Είναι γνωστό ότι η καλύτερη παιδική συντροφιά είναι η καταβύθιση στον παραμυθένιο και διόλου ατάραχο κόσμο των ηρώων και συμβόλων.

Του Νίκου Ξένιου

Η λεκάνη του Κονγκό είναι ο τόπος όπου διαδραματίζεται η νουβέλα αυτή, με την οποία ο Τζόζεφ Κόνραντ κάνει μιαν αφροκεντρική κριτική της δυτικής διείσδυσης, διακωμωδώντας την έννοια του ηρωϊσμού και καταγγέλλοντας την κακουργία, που βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Για τις σημειώσεις του Ρολάν Μπαρτ «Τετράδια από το ταξίδι στην Κίνα» (επιμέλεια – πρόλογος – σημειώσεις: Anne Herschberg Pierrot, μτφρ: Κατερίνα Σχινά εκδ. Πατάκη)

Του Γιώργου Βέη

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Μικρά Αγγλία», που θα αρχίσει να προβάλλεται τις προσεχείς μέρες στους κινηματογράφους, στηρίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη, το οποίο κυκλοφόρησε το 1997 και βραβεύτηκε την επόμενη χρονιά με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Δεκαέξι χρόνια μετά, το έργο δοκιμάζει τη διαχρονικότητά του, καθώς επανεκδίδεται από τις εκδόσεις Καστανιώτη και μετουσιώνεται σε σενάριο για τη μεγάλη οθόνη.

Του Κώστα Αγοραστού

Διαβάζοντας ξανά, στην επανέκδοση του Πατάκη, το μικρό αυτό βιβλίο της Μάρως Δούκα, Ο πεζογράφος και το πιθάρι του, σκέφτηκα: Η Μάρω Δούκα, αν αγαπάει κάτι πιο πολύ από τη λογοτεχνία αυτό είναι οι ίδιοι οι λογοτέχνες.

Του Γιώργου Βέη

Οι Aφγανοί συνάδελφοι*, τους οποίους συνάντησα και συναντώ σε διάφορα σημεία του κόσμου, το πρώτο δηλούμενο, το οποίο σπεύδουν να υπογραμμίσουν, όλοι τους ανεξαιρέτως, είναι η συνάφειά τους με την Ελλάδα ή και η μακρινή, αλλά αναμφισβήτητη, έστω μερική καταγωγή τους από τους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μύτες και κόμες προκαθορίζουν γι΄αυτούς, όπως ισχυρίζονται με έμφαση, οιονεί ταυτότητες πανελλήνων.