Για τη νουβέλα του Γιάννη Μακριδάκη Αντί στεφάνου (εκδ. Εστία).

Της Έλενας Μαρούτσου

Πριν από λίγο καιρό, ένας φίλος μου είχε εκμυστηρευτεί πως ονειρευόταν μια συλλογή διηγημάτων που θα ήταν γραμμένα το καθένα σύμφωνα με το ύφος κάποιου γνωστού συγγραφέα. Οραματιζόταν, αν κατάλαβα καλά, μια ανθολογία όπου κάποιος θα έγραφε μια ιστορία με το στυλ του Πόε, ένας άλλος με το στυλ του Κέρουακ, κάποιος τρίτος με το αυτό του Μπουκόφσκι, κοκ. Αφορμή για να θυμηθώ αυτή μας την κουβέντα στάθηκε η νουβέλα του Γιάννη Μακριδάκη, Αντί Στεφάνου (εκδ. Εστία).

Για το graphic novel των Δημήτρη Βανέλλη και Θανάση Πέτρου Η Μεγάλη Βδομάδα του πρεζάκη (εκδ. Τόπος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Το 1935 ο Μ. Καραγάτσης, 27 χρονών, γράφει (και δημοσιεύει στον Τύπο) ένα διήγημα που προκαλεί τα ήθη της εποχής, χρησιμοποιώντας τη Μεγάλη Εβδομάδα για να προβάλει τη ζωή ενός πρεζάκια, ενός ναρκομανούς που βιώνει την περιθωριοποίηση σε γη και ουρανό. Αυτό διασκευάζουν σήμερα σε γραφιστικό πεζογράφημα ο Θ. Πέτρου (εικονογράφηση) και ο Δ. Βανέλλης (σενάριο) δίνοντας στο κοινό μια εικονογραφημένη ιστορία, εύπεπτη, ενίοτε αστεία αλλά και μεστή προβληματισμού.

Για το βιβλίο του Χάρη Κυριακίδη Περί ομφαλού της γης.

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Το πρόσφατο βιβλίο του Χάρη Κυριακίδη Περί ομφαλού της γης, έρχεται να αναταράξει τα λιμνασμένα νερά της πολιτικής αφασίας, στην οποία περιήλθε το πρόβλημα της Κύπρου. Γιατί, δυστυχώς, αυτό που οι άνθρωποι επίμονα αρνούνται και δεν θέλουν να συμβεί, το κατορθώνει ο χρόνος. Πανδαμάτορα, τον είπαν, για την ιδιότητά του να δαμάζει ακόμα και τις πιο σκληρά πάθη, να λειαίνει τις πιο απειλητικές αιχμές, να υπονομεύει δοσμένες υποσχέσεις και να εξευτελίζει, δήθεν αιώνιους όρκους. Και όλα αυτά, όχι μόνο για θέματα ιδιωτικού βίου, αλλά και για την ασύλληπτη δυναμική που αποκτούν ορισμένες λαϊκές, και στην εξέλιξή τους, εθνεγερτικές συλλογικές δράσεις, γαλβανισμένες με την απαραίτητη επικουρία οραματικών συλλήψεων. Σ’ αυτές τις τελευταίες, γενεσιουργό ρόλο διαδραματίζουν πάντοτε η παρώδηση της θρησκείας και της ιστορίας από τους κάθε φορά επιτηδείους.

Για την ποιητική συλλογή της Έλσας Κορνέτη «Κανονικοί άνθρωποι με λοφίο και μια παρδαλή ουρά» (εκδ. Γαβριηλίδης)

Του Παναγιώτη Γούτα

Για το νέο μυθιστόρημα του Umberto Eco Φύλλο μηδέν (μτφρ. Έφη Καλλιφατίδη, εκδ. Ψυχογιός).

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Για το μυθιστόρημα του Kazuo Ishiguro Ο θαμμένος γίγαντας (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Ψυχογιός).

Του Γιώργου Βέη

Για το μυθιστόρημα του Charles Bukowski Pulp (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Η λογοτεχνία, ιδίως η «υψηλή» ή «λόγια», ανέκαθεν αναπαριστούσε τη ζωή με έναν τρόπο εξευγενισμένο, εξιδανικευμένο και υψιπετή. Κατά κανόνα απέφευγε προσεκτικά ή και αρνούνταν πεισματικά να δείξει τα πάντα όπως ακριβώς είναι, επιλέγοντας εκφραστικά ύφη και μορφές που άμβλυναν ή αποσιωπούσαν π.χ. το ποταπό, το χυδαίο, το χθαμαλό της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι λίγες εξαιρέσεις στην ιστορία της λογοτεχνίας επιβεβαίωναν τον παραπάνω κανόνα.    

Για το βιβλίο της Δέσποινας Καφενταράκη Η αινιγματικότητα του Τζιόρτζιο ντε Κίρικο (εκδ. Μετρονόμος).

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Καθισμένος μπροστά στο καβαλέτο του με την παλέτα στο αριστερό και το κάρβουνο στο δεξί, με μια αλυσιδίτσα στη θηλιά της ζώνης, όπου είναι περασμένα μερικά ασημένια μικροαντικείμενα που χρησιμεύουν ως φυλαχτά, ασπρομάλλης με γκρινιάρικα χαρακτηριστικά που γέρνουν προς τα κάτω, σαν να τα βαραίνει κάποια χρόνια ενόχληση, ζωγραφίζει ο Giorgio de Chirico, σε βίντεο του 1973.

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κιτσοπούλου Το μάτι του ψαριού (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Γνωρίσαμε το αδυσώπητο και οξύ βλέμμα της Λένας Κιτσοπούλου ήδη από την πρώτη, βραβευμένη, συλλογή διηγημάτων της με τίτλο Νυχτερίδες (2006).

Για το μυθιστόρημα του Gkaito Gkazntanof Το φάντασμα του Αλεξάντρ Βολφ (μτφρ. Ελένη Μπακοπούλου, εκδ. Αντίποδες).

Του Νίκου Ξένιου

Διαβάζοντας το Φάντασμα του Αλεξάντερ Βολφ (σε αξιόλογη μετάφραση της Ελένης Μπακοπούλου και διευκρινιστικό υπομνηματισμό του Χρήστου Αστερίου) δοκιμάζει κανείς μεγάλη συγκίνηση.

Για το μυθιστόρημα του László Krasznahorkai Πόλεμος και πόλεμος (μτφρ. Ιωάννα Αβραμίδου, εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Έτσι πάει ο κόσμος, so it goes, έλεγε ξανά και ξανά ο Billy Pilgrim σ᾽ εκείνο το μυθιστόρημα του μακελειού και της παραφροσύνης.

Για τη συλλογή διηγημάτων της Ιωάννας Κρητικού Ο μπαμπάς φάλαινα (εκδ. Κοροντζή).

Του Παναγιώτη Γούτα

Η Ιωάννα Κρητικού γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου και ζει, είναι παιδαγωγός και έχει εργαστεί σε δημόσια και ιδιωτικά νηπιαγωγεία, καθώς και στον χώρο της ψυχικής υγείας. Το βιβλίο διηγημάτων της Ο μπαμπάς φάλαινα είναι η πρώτη συγγραφική της απόπειρα, τυπωμένη τον Απρίλιο του 2014 από τις εκδόσεις Κοροντζή.

Για το βιβλίο Βαδίζοντας προς την Τρέλα του Γεράσιμου Ρηγάτου (Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις)

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Η σχέση του γιατρού-ογκολόγου Γεράσιμου Ρηγάτου με τη λογοτεχνία είναι γνωστή τόσο από τις συλλογές διηγημάτων, όσο και από τις μελέτες, οι οποίες είναι συνδεδεμένες με τη λογοτεχνία και με τη λαογραφία. Δεν είναι λίγα τα βιβλία του που διερευνούν την παρουσία του αρρώστου, της αρρώστιας, της ιατρικής γενικότερα στα έργα νεοελλήνων λογοτεχνών.

Για την ποιητική συλλογή της Ζωής Σαμαρά Είδα τις λέξεις να χορεύουν (εκδ. Γκοβόστη).

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Στην πολυσύνθετη, ποιητική συλλογή της Ζωής Σαμαρά Είδα τις λέξεις να χορεύουν,  οι φωνές, ως πρωταγωνιστές, που μιλούν και διαλέγονται είναι τρεις, ο χορός, η γυναίκα και η ποιήτρια.

Για τη συλλογή με αφηγήματα του Θάνου Κάππα Πικρούτσικα πικρούτσικα (Εκδόσεις της Εστίας)

Της Έλενας Μαρούτσου

I'm sitting here, doing nothing but ageing, είπε κάπου μέσα στο μουσικό του σύμπαν ο George Harrison και με αυτόν τον στίχο ως μότο επιλέγει να μας εισάγει στο δικό του λογοτεχνικό σύμπαν ο Θάνος Κάππας, στο πρώτο του βιβλίο.

Για το μυθιστόρημα-ποταμός του Richard Ford «Καναδάς» (μτφρ. Θωμάς Σκάσσης, εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Για το βιβλίο του Pierre Rosanvallon Η κοινωνία των ίσων (μτφρ. Αλέξανδρος Κουπκιολής, εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Τι και ποιον μπορεί να επηρεάσει σήμερα ένα βιβλίο που θέτει επί τάπητος το ζήτημα των ανισοτήτων; Σε μια εποχή που όλα μετρώνται με την έννοια του «γενικευμένου ανταγωνισμού», τι ωφελεί κάποιος να μιλάει για την ιστορία της ισότητας; Δεν είναι καλύτερα να κοιτάξει πώς μπορεί κανείς να κάνει πιο μετρήσιμα τα αποτελέσματα της οικονομίας της αγοράς;

Για την ανθολογία διηγημάτων του Stefan Zweig «Ο ονειροπόλος κύριος Τσβάιχ» (μτφρ. Γιώτα Λαγουδάκου, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Νίκου Ξένιου

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Κατσαλίδα «Ο παρακλητικός του ηλιοβασιλέματος» (Εκδόσεις του Φοίνικα).

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Για το βιβλίο του William T. Vollmann Φτωχοί άνθρωποι (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Κέδρος).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Το πρόβλημα της φτώχειας είναι παμπάλαιο, παγκόσμιο και ασφαλώς ένα από τα πιο ευαίσθητα στην πραγμάτευσή τους. Οι κίνδυνοι αστοχίας του επίδοξου μελετητή είναι πολλαπλοί: να μπερδέψει τη φτώχεια με κάποιο συναφές αλλά όχι ταυτό πρόβλημα, να θεωρήσει πως δεν υπάρχει φτώχεια εκεί όπου υπάρχει (από αδιαφορία/άγνοια, αλά Αντουανέτα), ή να θεωρήσει πως υπάρχει φτώχεια εκεί όπου δεν υπάρχει (από αξιοποίηση διαφορετικών κριτηρίων περί ευημερίας, ευζωίας κ.λπ.), να προβεί σε εσφαλμένες εκτιμήσεις ως προς τα αίτια, ή ακόμα και να μπερδέψει τα αίτια με τα αποτελέσματα, της γέννησης και της διατήρησης της φτώχειας, να υποπέσει σε μελοδραματισμούς που δεν οδηγούν στη δέουσα κατανόηση και, χωρίς αυτήν, ούτε βέβαια στις δέουσες λύσεις, κ.ά.

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου Το δέντρο του Ιούδα (εκδ. Κίχλη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

O τίτλος μού αρέσει πολύ· παραπέμπει σε βιβλικά πρότυπα και υπαγορεύει προδοσία, ενώ ταυτόχρονα αναφέρεται στην κουτσουπιά, ένα φυτό με φούξια άνθη, καλλωπιστικό, ωραίο στο μάτι, που στα αγγλικά ονομάζεται «Δέντρο του Ιούδα» από παράφραση του arbre de Judée (δέντρο της Ιουδαίας). Έχουμε λοιπόν μια νουβέλα που κινείται μεταξύ κάλλους και προδοσίας, μεταξύ ιουδαϊκής και ελληνικής γης, μεταξύ αλληγορίας και πραγματικότητας;

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα του Antonio Manzini Μαύρη πίστα (μτφρ. Φωτεινή Ζερβού, εκδ. Πατάκη).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Σ’ ένα χειμερινό θέρετρο των ιταλικών Άλπεων, στη Βαλ ντ’ Αόστα, το ερπυστριοφόρο που στρώνει το χιόνι στις πίστες του σκι, περνάει πάνω από έναν άνδρα μισοχωμένο στο χιόνι. Ο άνδρας είχε θαφτεί ζωντανός ή ήταν ήδη νεκρός; Το κατακρεουργημένο πτώμα, μερικά σκισμένα ρούχα και σκόρπια υπολείμματα από ταμπάκο είναι τα μόνο στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο υποδιοικητής Ρόκκο Σκιαβόνε, ένας κακότροπος κι ανάποδος αστυνομικός ο οποίος έχει βρεθεί στην περιοχή με δυσμενή μετάθεση. Ή έτσι λένε τα κουτσομπολιά, τουλάχιστον. Διότι σ’ ένα μέρος σαν το θέρετρο Σαμπολύκ, το οποίο μοιάζει με θύλακα άθικτο από την οικονομική κρίση και όπου όλοι είναι συγγενείς κάποιου βαθμού, ο κόσμος κουτσομπολεύει ασταμάτητα.

Για το μυθιστόρημα του Leonardo Padura Αιρετικοί (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη)

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Ένας πίνακας του Ρέμπραντ, η προσωπογραφία ενός νεαρού Εβραίου από τον 17ο αιώνα –τον χρυσό αιώνα της Ολλανδικής ζωγραφικής– είναι η αιτία για να συνδεθεί η μοίρα δεκάδων ανθρώπων, έπειτα από μια σειρά αλλόκοτων συμπτώσεων και «συνάψεων κοσμικού χαρακτήρα» καθώς το ταξίδι και οι περιπέτειες του πίνακα συνδέονται όχι μόνο με τον δημιουργό του και τον άνθρωπο που απεικονίζει, αλλά και με όσους τον είχαν ανά διαστήματα στην κατοχή τους· όσους κατά καιρούς τον αναζήτησαν, όσους ήρθαν σε επαφή μαζί του, έστω και εν αγνοία τους, αποτελώντας σύμβολο ελευθερίας και ριζικής ρήξης με την επικρατούσα ιδεολογία ή θρησκεία της εκάστοτε εποχής. Και φυσικά, η δαιδαλώδης ιστορία του έχει τις ρίζες της πίσω στο χρόνο, όταν το μυστηριώδες πρόσωπο του πίνακα, αψηφώντας τις απαγορεύσεις της φυλής του, ο νεαρός Ελίας Αμπρόσιους, γίνεται μαθητής του μεγάλου Δασκάλου και μύστη, Ρέμπραντ φαν Ράιν και ποζάρει για την προσωπογραφία του Ιησού Χριστού, εισακούοντας μονάχα το δικό του «κάλεσμα», αυτό που τον πρόσταζε να αφοσιωθεί στην τέχνη, πάνω από την όποια θρησκεία και προσωπική του επιθυμία. Ο πίνακας, πέρα από τον συμβολισμό της δύναμης της αληθινής τέχνης να διατρέχει τους αιώνες και να επηρεάζει γενιές σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, συμβολίζει και μια εγγενή ιδιότητά της: την ελευθερία αλλά και «την αιρετικότητα που υπάρχει στην εφαρμογή της ελευθερίας». Η μεγάλη τέχνη είναι προϊόν ρήξης και επαναστατικότητας,  ξυπνά συνειδήσεις, αλλάζει ζωές και χωρίς αυτές τις μικρές ή μεγάλες επαναστάσεις δεν θα μπορούσε να γεννηθεί.

Για τις ποιητικές συλλογές των Λεωνίδα Κακάρογλου, Μνήμη σχεδόν πλήρης (εκδ. Εστία) και Ζέφης Δαράκη, Η σπηλιά με τα βεγγαλικά (εκδ. Νεφέλη).

Του Δημήτρη Φύσσα

Η παραμυθητική λειτουργία της Τέχνης, ή τουλάχιστον η ελπιζόμενη ως τέτοια, είναι τόπος κοινός για πολλούς/ές απ' όσους/ες δημιουργούν και για όλους/ες  όσους/ες βλέπουν, ακούν ή διαβάζουν καλλιτεχνικά έργα. Και δεν υπάρχει, βέβαια, μεγαλύτερο άλγος για την επούλωση του οποίου καλείται η Τέχνη να «φέρει τα φάρμακά της» από την απώλεια ενός πολύ κοντινού προσώπου –χωρίς να σημαίνει κιόλας ότι πάντα το καταφέρνει. 

Για την ποιητική συλλογή της Αναστασίας Γκίτση Κορίτσι των σκοτεινών δασών (εκδ. Μπαρμπουνάκης).

Του Παναγιώτη Γούτα

Η φράση «ερωτική πόλη», που επικράτησε και κατά κόρον αποδόθηκε στην πόλη της Θεσσαλονίκης, αντικειμενικά είναι ένα μύθευμα, ένα εφεύρημα κάποιων ευφάνταστων, κυρίως Αθηναίων επισκεπτών της, οι οποίοι ανηφορίζοντας προς τον Βορρά για να συμμετάσχουν σε διάφορα καλλιτεχνικά ή οικονομικά γεγονότα της πόλης (στον καιρό της Διεθνούς Εκθέσεως, στη διάρκεια των φεστιβάλ κινηματογράφου ή τραγουδιού, σε εκδηλώσεις των Δημητρίων ή άλλων) και για λόγους «ευνόητους», την έβρισκαν ερωτική.

Για το βιβλίο του Νίκου Μπακουνάκη Δημοσιογράφος ή ρεπόρτερ (εκδ. Πόλις).

Της Τόνιας Μάκρα

To βιβλίο του Νίκου Μπακουνάκη αποτελεί αναμφισβήτητα σταθμό στην στοιχειώδη έως ανύπαρκτη μέχρι στιγμής έρευνα σχετικά με την ιστορία του ελληνικού Τύπου. Στο μέλλον θα αναχθεί φυσικά σε σταθερή βιβλιογραφία για κάθε μελετητή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Αφού ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη έρευνα των εφημερίδων της Αθήνας η οποία, με πρωτοφανή πληρότητα, εστιάζει στην γέννηση του ημερήσιου ανεξάρτητου Τύπου προς το τέλος του 19ου αιώνα, στο περιεχόμενό του, την έλευση της καθημερινής ειδησεογραφίας, το ρόλο και το επάγγελμα του δημοσιογράφου, τα πρακτορεία διανομής. Χωρίς να ξεχνά να συνδέσει αυτή την συναρπαστική ιστορία με τις τεχνολογικές εξελίξεις από τον τηλέγραφο έως την λινοτυπική μηχανή στοιχειοθεσίας που επιτρέψανε στον Τύπο να αναπτυχθεί ραγδαία αλλά και στους δημοσιογράφους να ανταποκριθούν ακόμα και στις ανάγκες κάλυψης των πολεμικών συρράξεων. 

Για το μυθιστόρημα του Leon Tolstoi «Η Ανάσταση» (μτφρ. Ελένη Μπακοπούλου, εκδ. Κέδρος).

Του Νίκου Ξένιου

Για το βιβλίο του Γιάννη Ευσταθιάδη Το τρίτο βιβλίο με τις αντιστίξεις και άλλα μουσικά κείμενα (εκδ. Μελάνι).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ένα ευρύ πεδίο συνάντησης ανάμεσα αφενός στο πλούσιο βιωματικό και γνωστικό φορτίο του Γιάννη Ευσταθιάδη κι αφετέρου στην κριτική διαχείριση των τρόπων και των προϊόντων της δημιουργικής παραγωγής, με επίκεντρο τη μουσική, μοιάζει να ολοκληρώνεται με το Τρίτο Βιβλίο με τις Αντιστίξεις, το οποίο καλό θα ήταν να συνεκτιμηθεί με τα δύο προγενέστερα: Το Βιβλίο με τις Αντιστίξεις (2003) και Το Δεύτερο Βιβλίο με τις Αντιστίξεις (2006).

Για το μυθιστόρημα του Νικήτα Παρίση Όλα τα τρώει η σκουριά (εκδ. Momentum).

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Το πολύ πρόσφατο βιβλίο του Νικήτα Παρίση Όλα τα τρώει η σκουριά, διεκδικεί πολλά εύσημα. Καταρχάς, για την εκδοτική-αισθητική αρτιότητα από τον οίκο Momentum, γεγονός που πιστώνεται στην επιμέλεια της ποιήτριας Αγγέλας Γαβριήλ. Κυρίως, όμως, γιατί πρόκειται για ένα μυθιστόρημα οργανωμένο κατά τις συνταγές ενός σκιαθίτη μύστη των πιο εξαιρετικών αφηγηματικών τεχνικών και τεχνασμάτων.

Για το βιβλίο της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου «Το παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας» (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα του Arthur Koestler «Το μηδέν και το άπειρο» (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Για την ποιητική συλλογή της Πόλυς Χατζημανωλάκη Το αλφαβητάρι των πουλιών (εκδ. Εύμαρος).

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

«...Και ίσως θα χρειαστεί εμείς να ξαναπλάσομε μια παιδική καρδιά για να μπορούμε να διαβάσομε...» - δανείζομαι εδώ τα λόγια της αγαπημένης συγγραφέως, της Μέλπως Αξιώτη (Θέλετε να χορέψομε, Μαρία;), έτσι, μ' αυτή την παιδική καρδιά, την φλωμπερική coeur simple, να συλλαβίσουμε κι εμείς το ταπεινό αλφαβητάρι των πουλιών, που δημιούργησε η συγγραφέας Πόλυ Χατζημανωλάκη, ένα πέταγμα πέρα απ' τα όρια, σε ένα χώρο ελευθερίας, για να γίνεται ένα περιβόλι ο κόσμος.