alt

Για τη συλλογή από τρεις νουβέλες και τρία διηγήματα της Εύας Στάμου «Τα κορίτσια που γελούν» (εκδ. Αρμός).

Του Κώστα Λογαρά

Η Εύα Στάμου έχει γράψει τέσσερα μυθιστορήματα που έχουν εκτιμηθεί θετικά από την κριτική, δύο συλλογές διηγημάτων εκ των οποίων η μία είναι Τα κορίτσια που γελούν, και ένα δοκίμιο όπου αναλύει το φαινόμενο της παραλογοτεχνίας με γνώση και επιχειρηματολογία. Η Εύα Στάμου είναι επίσης τολμηρή αρθρογράφος με παρεμβατικό λόγο και ψαγμένες θέσεις και απόψεις σε θέματα κοινωνικά και πολιτικά. Στο επάγγελμα, είναι ψυχολόγος.

Οι ιστορίες της Στάμου υπαινίσσονται πολύ περισσότερα από όσα αφηγούνται. Η διείσδυση στην ψυχολογία των ηρώων γίνεται με λεπτές ψυχολογικές παρατηρήσεις οι οποίες σχολιάζουν, προσθέτουν στοιχεία στους χαρακτήρες της, δημιουργούν ατμόσφαιρα. 

Η συλλογή Τα Κορίτσια που γελούν περιέχει ένα σύνολο από πεζά: τρεις νουβέλες και τρία διηγήματα σε μία προσεγμένη έκδοση από τις εκδόσεις Αρμός. Διαφορετικές ηρωίδες, σε άλλους τόπους και εποχές, με διαφορετικά μεταξύ τους προβλήματα και εμπλοκές στις σχέσεις τους. και παρότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αγαπούν τη ζωή. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται η συγγραφέας είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, η μοναξιά και η εσωτερική ζωή των ανθρώπων, ο ρατσισμός και οι μειονότητες. Σύγχρονα θέματα, ιδωμένα από μια λοξή ματιά (ψάχνοντας δηλαδή σε πιο σκοτεινές περιοχές), αλλά πάντα με ανθρώπινη διάθεση. Θέματα διαχρονικά της λογοτεχνίας, με επικαιρικά στοιχεία.

Γενικά ο αναγνώστης της θα βρεθεί μπροστά σε χαμηλόφωνες περιγραφές καταστάσεων αλλά με εσωτερική ένταση. Κι αυτό είναι το βασικό πλεονέκτημα στο ύφος της. Οι ιστορίες της Στάμου υπαινίσσονται πολύ περισσότερα από όσα αφηγούνται. Η διείσδυση στην ψυχολογία των ηρώων γίνεται με λεπτές ψυχολογικές παρατηρήσεις οι οποίες σχολιάζουν προσθέτουν στοιχεία στους χαρακτήρες της, δημιουργούν ατμόσφαιρα. Έτσι μπορεί να κρατάει την αγωνία του αναγνώστη ως το τέλος, φτάνοντάς τον με μαστοριά στο σημείο αιχμής, όπου απαιτείται να κορυφωθεί ένα διήγημα. Ρίχνοντας τον προβολέα της η Στάμου πάνω στις ηρωίδες και τους ήρωές της, τους παρακολουθεί στενά. Είναι φανερό ότι η ψυχολόγος συντρέχει τη λογοτέχνη ωθώντας τη να διεισδύσει, να σπρώξει το μαχαίρι πιο βαθιά στην ανθρώπινη πληγή. Η κριτική έχει επισημάνει στη λογοτεχνία της Εύας Στάμου επιστημονική επάρκεια, πολιτική σκέψη, κοινωνική οξυδέρκεια, υπαρξιακό και φιλοσοφικό βάθος, και αφηγηματική ικανότητα.

Επειδή μου αρέσει να ανιχνεύω τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει ένας συγγραφέας, κι αυτό είναι για μένα κριτήριο αξιοσύνης του, θέλω να εξηγήσω πώς στρώνει τις ιστορίες της η Στάμου. Αρχίζοντας από κάτι ασήμαντο και δευτερεύον, μεθοδικά κυκλώνει την αφήγηση σαν μια σπείρα φτάνοντας την στο «πικ» με κάθε εκφραστικό μέσο και τρόπο: είτε ατμοσφαιρικά, είτε με τη γλώσσα του σώματος, άλλοτε ρεαλιστικά κι άλλοτε περιγράφοντας νεύματα, πράξεις και κινήσεις. Όλα τα δευτερεύοντα στοιχεία μπαίνουν για να χτιστεί ο χαρακτήρας, να αποδοθεί δραστικά και ανάγλυφα η ψυχολογία των ηρώων και των ηρωίδων· ο οποίος χαρακτήρας εγχαράσσεται στον νου του αναγνώστη, μένει. Για πολύ καιρό θυμάσαι μια γυναικεία φιγούρα, ή μια ατμόσφαιρα, ή μια ιδιαιτερότητα στη σχέση – και, βέβαια, το αίσθημα που προκάλεσε όλο αυτό, το αποτύπωμα που άφησε μέσα σου ως αναγνώστη. Κι αυτό δεν είναι λίγο.

Αρχίζοντας από κάτι ασήμαντο και δευτερεύον, μεθοδικά κυκλώνει την αφήγηση σαν μια σπείρα φτάνοντας την στο “πικ” με κάθε εκφραστικό μέσο και τρόπο: είτε ατμοσφαιρικά, είτε με τη γλώσσα του σώματος, άλλοτε ρεαλιστικά κι άλλοτε περιγράφοντας νεύματα, πράξεις και κινήσεις.

Η συγγραφέας, δουλεύοντας με τον τρόπο του φλας μπακ, έχει τη δυνατότητα να τοποθετηθεί, να προσθέσει στοιχεία που θα εξελίξουν το θέμα της, εντάσσοντάς τα στην κατάλληλη εκείνη θέση ώστε να προκαλέσουν το ξάφνιασμα στον αναγνώστη και να τον οδηγήσουν τεχνηέντως στην τελική έκπληξη. Ένα ακόμα στοιχείο της τεχνικής είναι και τούτο: στις πρώτες σελίδες, παγίως, δίνει όσες πληροφορίες χρειάζονται –και μάλιστα αποσπασματικά, όχι όλες μαζί, δεν βιάζεται να «μπουκώσει» τον αναγνώστη της– με στόχο, πρώτον να τον υποψιάσει μεν αλλά τίποτα να μην του αποκαλύψει, μόνο να στρώνει το χαλί ώστε να προοικονομήσει την εξέλιξη, δεύτερον να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα μυστηρίου και τρίτον να εξασφαλίσει μια απρόσκοπτη αφηγηματική ροή αλλά με ελλειπτικό λόγο. Ο αναγνώστης εξιτάρεται όταν η συγγραφέας τον φέρνει σε σημείο να διερωτάται: Είναι άραγε; Δεν είναι; Γι’ αυτό και ένα από τα διηγήματά της δανείζεται το ύφος της αστυνομικής ιστορίας – παρά τις ρητές προθέσεις της, νομίζω.

Το πού θα ενσωματωθεί η α ή η β πληροφορία που θα συντελέσει σταδιακά στην εξέλιξη του μύθου ώστε να προκύψει το αρτιότερο γλωσσικό-διανοητικό και συναισθηματικό αποτέλεσμα, δεν είναι απόρροια σύμπτωσης, αλλά ταλέντου που η συγγραφέας καλλιεργεί μέχρι να κατακτήσει την τεχνική του. Και αυτή η κατακτημένη τεχνική δηλώνεται στα πεζογραφήματα της συλλογής Τα κορίτσια που γελούν.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΟΓΑΡΑΣ  είναι συγγραφέας.
Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο» (εκδ. Καστανιώτης).

altΤα κορίτσια που γελούν
Εύα Στάμου
Αρμός 2018
Σελ. 224, τιμή εκδότη €13,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΣ ΣΤΑΜΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

Η πορεία, μοτίβο στο πεδίο του Εμφυλίου

«Όλοι όσοι χρησιμοποίησαν το μοτίβο της πορείας κατέθεσαν άμεσα ή έμμεσα κι ένα λιθαράκι αναστοχασμού στο αφήγημα του σωστού και δίκαιου αγώνα, υιοθετώντας νέα βλέμματα κι υποδεικνύοντας αναθεωρητικά πρίσματα στην παλαιότερη κομματική ορθότητα»: σκέψεις με αφορμή το μοτίβο της «πορείας» όπως αποτυπώνεται σε γεγ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ