Για το μυθιστόρημα του Άμορ Τόουλς [Amor Towles] «Λεωφόρος Λίνκολν»  (μτφρ. Ρηγούλα Γεωργιάδου, εκδ. Διόπτρα) – μυθιστόρημα δρόμου και αυτοπραγμάτωσης, με φρέσκια ματιά και καλοδουλεμένους χαρακτήρες, που μας μεταφέρει στη θρυλική Αμερική του πενήντα.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Τη στιγμή που γράφω τούτες τις γραμμές κρατάω στα χέρια μου ένα νέο, ανέκδοτο μέχρι σήμερα μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη. Είναι δυνατόν; Κι όμως, ναι. Τίτλος του, «Ο ανήφορος», ενώ η συγγραφή του χρονολογείται κάπου στα μέσα της δεκαετίας του '40, μετά τον Ζορμπά.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Καρκανέβατου «Ο πατέρας δεν μιλούσε γι’ αυτά» (εκδ. Εστία)

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Δυο λόγια για το πρώτο κι ωστόσο ώριμο μυθιστόρημα της Carson McCullers (1917 - 1967) «Η καρδιά κυνηγάει μονάχη», σε μετάφραση του Μιχάλη Μακρόπουλου (εκδ. Διόπτρα). 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Οι «Επικίνδυνες Σχέσεις» είναι αναντίρρητα ένα από τα επιτεύγματα της γαλλικής λογοτεχνίας, μα ταυτόχρονα κι ένα από τα πιο επιδραστικά κείμενα της παγκόσμιας γραμματείας. Στο κείμενο που ακολουθεί προσπαθώ να διερευνήσω το γιατί.*

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Τούτο το βιβλίο του αστροφυσικού Avi Loeb με τον προκλητικό τίτλο Extraterrestrial, και υπότιτλο «Η πρώτη ένδειξη νοήμονος εξωγήινης ζωής» (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Utopia), κυκλοφόρησε τέλος Ιουλίου, κι έχει για την ώρα μάλλον περάσει απαρατήρητο. Κι όμως! Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά βιβλία που έχουμε διαβάσει τελευταία.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Πόσο συχνά, κλείνοντας ένα βιβλίο, έχεις την αίσθηση ότι η ανάγνωσή του σου άνοιξε, όχι ένα, αλλά πολλά παράθυρα στον κόσμο; Κι ότι σου έδωσε εργαλεία κατανόησης περίπλοκων ιστορικών και γεωπολιτικών ζητημάτων, που, τι περίεργο, σπάνια ακούς γι’ αυτά στις ειδήσεις. Λίγες σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο του Tim Marshall «Αιχμάλωτοι της γεωγραφίας» (μτφρ. Σπυρίδων Κατσούλας, εκδ. Διόπτρα)

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

«Όπου κι αν είμαστε, η σκιά που καλπάζει πίσω μας είναι τετράποδη» μας λέει η Αμερικανίδα ψυχαναλύτρια, ποιήτρια και κανταδόρα Κλαρίσα Πίνκολα Εστές, καθώς εξιστορεί εμπειρίες που την έκαναν να δει αλλιώς το σώμα της και τη ζωή της.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Η συνταγή είναι παλιά και δοκιμασμένη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εύκολη. Μα αν σου πετύχει, όλοι θέλουν να διαβάσουν, τη μια στιγμή ή την άλλη, ένα αστείο και πνευματώδες whodunit αστυνομικό. 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Το τελευταίο βιβλίο που έγραψε ο Τζορτζ Όργουελ, το μυθιστόρημα 1984, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σαν σήμερα, στις 8 Ιουνίου του 1949 – επτά μήνες πριν από τον θάνατό του. Πρόκειται, όπως όλοι γνωρίζουμε, για μια πολιτική και φιλοσοφική δυστοπία, ένα ενορατικό μελλοντολογικό θρίλερ.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Σκέψεις και ερωτήματα με αφορμή την ανάγνωση του τελευταίου μυθιστορήματος του νομπελίστα Καζούο Ισιγκούρο «Η Κλάρα και ο Ήλιος» (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου) που κυκλοφορεί από τις εκδόσειες Ψυχογιός.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Μερικές σκέψεις για το έργο και το πρόσωπο του Στρατή Χαβιαρά, με αφορμή το κλείσιμο σήμερα ενός χρόνου από τον θάνατό του.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Η τέχνη τίθεται στην υπηρεσία του ανθρώπου, είναι δηλαδή τέχνη ανθρωπιστική, ειδάλλως δεν είναι τέχνη. Αυτά διακηρύσσει ο Κινέζος καλλιτέχνης Ai Weiwei, έργω και λόγω. Αρκεί όμως η τέχνη να έχει καλές προθέσεις, ακόμη και χρήσιμα αποτελέσματα, για να είναι καλή τέχνη; Σκέψεις με αφορμή πρόσφατη έκδοση με «λόγια» του καλλιτέχνη για την τέχνη και τον κόσμο, υπό τον τίτλο «Ανθρωπότητα» (εκδ. Gutenberg, μτφρ. Λένια Ζαφειροπούλου)

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Οι λέξεις δεν είναι πράγματα, αλλά κάνουν πράγματα. Τι μπέρδεμα... Αλλά και πάλι, πώς μπορεί κανείς να είναι σίγουρος; Σκέψεις και ερωτήματα με αφορμή το αφήγημα της Μαρίας Λαϊνά «Τι όμορφη που είναι η ζωή» (εκδ. Πατάκη)

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Πώς ο Christopher Nolan πέτυχε να φτιάξει μια περίπλοκη και υπερφιλόδοξη περιπέτεια που δεν προκαλεί κανένα συναίσθημα στον θεατή.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Πώς μπορούν οι εκ φύσεως απόλυτοι αφορισμοί να σχετικοποιούν τις βεβαιότητές μας; Σκέψεις με αφορμή «Το νέο αντιλεξικό νεοελληνικής χρηστομάθειας» (εκδ. Εστία) του Δημοσθένη Κούρτοβικ, μια αντισυμβατική θεώρηση των πολιτισμικών σημείων των καιρών, με εστίαση στην ελληνική πραγματικότητα.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Σκέψεις με αφορμή την ταινία του Jojo Rabbit (2019) του Νεοζηλανδού Taika Waititi (Τάικα Γουαϊτίτι), παράλληλα με μυθιστορήματα που πραγματεύονται με φρέσκο τρόπο τη ναζιστική θηριωδία. 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Με αφορμή την έκδοση σε βιβλίο της ομιλίας του Σταύρου Ζουμπουλάκη «Για το Ολοκαύτωμα» στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (εκδ. Πόλις). 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Άρθρο που γράφτηκε «εν θερμώ» έπειτα από την αναγγελία για διακοπή της έκδοσης του Βήματος, η οποία εντέλει αποφεύχθηκε. Εντούτοις, το κείμενο έχει ελπίζουμε κάποια αξία, ως το χρονικό μιας επαφής, κι ενδεικτικό της κουλτούρας μιας μεγάλης εφημερίδας, κουλτούρας που στις μέρες μας πνέει τα λοίσθια.  

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Σκέψεις με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου-μαρτυρία του Elie Wiesel «Η νύχτα» (μτφρ. Γιώργος Ξενάριος, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Η Μάρη Θεοδοσοπούλου γράφει για την Μάρη Θεοδοσοπούλου με το ύφος της Μάρης. Απόσπαμα από τον «μυθοπλαστικό» πρόλογό της στο τρίτο, και τελευταίο βιβλίο της σπουδαίας κριτικού λογοτεχνίας.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

13 βιβλία περί τη λογοτεχνία, τα ρεύματα και την ιστορία της + 1 βιβλίο για το δημοτικό τραγούδι.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Για το βιβλίο «ΗΚ - Αναζητώντας τη χαμένη ταυτότητα - Ένα εβραιόπουλο στη δίνη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου», της Chochana Boukhobza (μτφρ. Γιώργος Ξενάριος, εκδ. Στερέωμα). Ένα αφήγημα για άγνωστες πλευρές του πολέμου, για τις ιστορίες των «μικρών» ανθρώπων. 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Για το μυθιστόρημα της Ελένης Γιαννακάκη Σκούρο γκρι, σχεδόν μαύρο (εκδ. Πατάκη), ένα βιβλίο για την εγκατάλειψη των ηλικιωμένων, για την ύστατη ευκαιρία συμφιλίωσης με τα φαντάσματα του παρελθόντος. 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Για το βιβλίο «Η ελληνική επανάσταση του 1821 - Τεκμήρια, αναψηλαφήσεις, ερμηνείες» του Βασίλη Κρεμμυδά (εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη, «Μάχη».

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Σκέψεις για τη λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο, τη συλλογή διηγημάτων «Επείγουσα ανάγκη ελέου» (εκδ. Εστία). 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Βιογραφίες, αυτοβιογραφίες, πολιτική, φιλοσοφία, ιστορία, επιστήμη, λογοτεχνική κριτική, ιδέες και εδέσματα.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Είναι οι συγγραφείς «πνευματικοί άνθρωποι»; Το ερώτημα φαντάζει ρητορικό, αλλά δεν είναι.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Οι συγγραφείς –με αυτό τον όρο εννοούνται εδώ, περιοριστικά, οι λογοτέχνες– δεν μπορούν, ούτε και οφείλουν, να παρέχουν στην κοινωνία μια στατική εικόνα της εποχής, να νουθετούν τον λαό, διακινώντας πολιτικά ή κοινωνικά μανιφέστα, να απαντούν με ένα ναι ή με ένα όχι σε πραγματικά ή φανταστικά διλήμματα, αποδεχόμενοι εμμέσως τη γλώσσα και τη λογική που ορίζει τον δημόσιο διάλογο. Οι συγγραφείς, αντιθέτως, μπορούν κι οφείλουν να υπηρετούν πρώτα απ' όλα την τέχνη τους –τέχνη κοινωνική, πολιτική και ανθρωπιστική εκ της συστάσεώς της–, προσφέροντας όχι κόσμους διαφυγής από την «πραγματικότητα» αλλά εναλλακτικές θεάσεις της ζωής, της κοινωνίας και της Ιστορίας. 

Για το Μπαρακούντα, το τελευταίο μυθιστόρημα του ελληνοαυστραλού Χρήστου Τσιόλκα. 

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Μπορεί κανείς να υπερβεί τα όρια που θέτει η κοινωνική του τάξη; Έχει ένα παιδί ταπεινής καταγωγής τις ίδιες ευκαιρίες να επιτύχει, ακόμη κι αν καταφέρει να φοιτήσει σε ακριβό ιδιωτικό σχολείο; Και ποιο μπορεί να είναι το τίμημα της ενοχής και της ντροπής αν τελικά δεν καταφέρει να βρεθεί από την άλλη μεριά του λόφου; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα απέναντι στα οποία τοποθετεί τον ήρωά του ο ελληνικής καταγωγής Αυστραλός συγγραφέας Χρήστος Τσιόλκας, στο έβδομο στη σειρά μυθιστόρημά του μετά τα εμβληματικά Νεκρή Ευρώπη (μτφρ. Νίκη Προδρομίδου, εκδ. Printa) και Το χαστούκι (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης, εκδ. Ωκεανίδα).

Η ερωτική έλξη ανάμεσα στον άνθρωπο και στα ζώα είναι ένα από τα ισχυρότερα ταμπού του πολιτισμού μας. Αν και οι μαρτυρίες για τέτοιου τύπου «επαφές» δεν λείπουν, συνήθως εμφανίζονται ως εκτρωματικές εκδηλώσεις διεστραμμένων αρσενικών που κακοποιούν αθώα ζώα. Τίποτε το ευγενές ή αισθησιακό δεν συνοδεύει αυτές τις αφηγήσεις.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

«Έζησα τον τελευταίο χρόνο μέσα σ' έναν καταιγισμό καταστάσεων και γεγονότων. Όμως δεν κατάλαβα πιο πολλά απ' ό,τι ένα μωρό στην αγκαλιά της μάνας του». Με αυτά τα λόγια ολοκληρώνει ο ήρωας του μυθιστορήματος Περιμένοντας του βαρβάρους, του νοτιοαφρικανικού Τζ.Μ. Κουτσύ, την κατάβασή του στα σκοτεινά τοπία της ανθρώπινης συνθήκης, αφού πρώτα έχει υποστεί τον ακραίο ηθικό και σωματικό εξευτελισμό.

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Αν κάτι έχει αλλάξει άρδην την τελευταία εικοσαετία στα βιβλία, μυθοπλαστικά και μη, σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες, είναι αναμφίβολα η ποιότητα των μεταφράσεων και της συνολικότερης επιμέλειας των εκδόσεων. Νέες γενιές μεταφραστών και επιμελητών που είδαν το βιβλίο με επαγγελματισμό και μεράκι, συνεισέφεραν στην εγκαθίδρυση μιας σύγχρονης εκδοτικής κουλτούρας. Οι προχειρότητες δεν σπανίζουν, αλίμονο, αλλά αφορούν όλο και λιγότερο σημαντικούς συγγραφείς ή βιβλία αναφοράς (λογοτεχνικά ή όχι), κι όλο και περισσότερο βιβλία του συρμού.