Cervantes lamprakos

Για τη μελέτη του William Egginton «Μιγέλ ντε Θερβάντες: ο πρώτος συγγραφέας του σύγχρονου κόσμου» (μτφρ. Πέτρος Γεωργίου, εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Κάτι ανεπανάληπτο έκανε ο θεός της λογοτεχνίας στα μέσα του 16ου αιώνα, όταν με διαφορά λίγων ετών γεννήθηκαν οι δύο κατά γενική ομολογία κορυφαίοι συγγραφείς της δυτικής νεωτερικότητας, ο Μιγέλ ντε Θερβάντες (1547) και ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ (1564). Κάτι εξίσου ανεπανάληπτο συνέβη στα έτη 1597-8, όταν ο πρώτος συνέλαβε τον Δον Κιχότη και ο δεύτερος τον Άμλετ, τους δύο πιο εμβληματικούς λογοτεχνικούς χαρακτήρες, όχι μόνο του δικού τους έργου, αλλά συνολικά της δυτικής νεωτερικότητας, οι οποίοι είδαν μαζί το φως της δημοσιότητας (1605 το πρώτο μέρος του Δον Κιχότη, 1603 ο Άμλετ). Τέλος, όλες οι δυνάμεις του σύμπαντος πρέπει να συνεργάστηκαν ώστε και οι δύο να πεθάνουν την ίδια ημερομηνία σύμφωνα με τα ξεχωριστά ημερολόγια της εποχής (23 Απριλίου 1616), η οποία έχει πλέον καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου.

Βασικός στόχος του Έγκιντον, καθηγητή γερμανικών και ρομανικών γλωσσών στο πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, είναι να δείξει για ποιους λόγους ο Δον Κιχότης είναι το πρώτο νεωτερικό μυθιστόρημα, το θεμελιώδες μυθοπλαστικό αφήγημα μετά τον Μεσαίωνα πάνω στο οποίο βασίστηκαν σχεδόν όλες οι κατοπινές ιστορίες. 

Κι ενώ διαθέτουμε μεταφρασμένες μελέτες για το σαιξπηρικό έργο, δεν ισχύει το ίδιο για τον Θερβάντες: ο Δον Κιχότης εξακολουθεί να διαβάζεται ευρέως και να μεταφράζεται εκ νέου (βλ. την πρόσφατη ολοκλήρωση της έκδοσης της Εστίας), αλλά δεν γνωρίζουμε πολλά για την εποχή στην οποία γράφτηκε. Η λογοτεχνική μελέτη του William Egginton Μιγέλ ντε Θερβάντες: ο πρώτος συγγραφέας του σύγχρονου κόσμου που μόλις κυκλοφόρησε (πρωτότυπη έκδοση: 2016), ήρθε για να συμπληρώσει αυτό ακριβώς το κενό.

Βασικός στόχος του Έγκιντον, καθηγητή γερμανικών και ρομανικών γλωσσών στο πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, είναι να δείξει για ποιους λόγους ο Δον Κιχότης είναι το πρώτο νεωτερικό μυθιστόρημα, το θεμελιώδες μυθοπλαστικό αφήγημα μετά τον Μεσαίωνα πάνω στο οποίο βασίστηκαν σχεδόν όλες οι κατοπινές ιστορίες. Ο στόχος του δεν είναι αυτονόητος καθώς υπάρχουν κάποιοι που αμφισβητούν στο εν λόγω βιβλίο αυτή τη θέση, είτε γιατί βάζουν κάποιο νεότερο στην ίδια θέση (π.χ. ο Τζον Σάδερλαντ, στη Μικρή ιστορία της λογοτεχνίας, θεωρεί τον Ροβινσόνα Κρούσο το πρώτο ώριμο μυθιστόρημα συνδέοντάς το με την παγίωση του καπιταλισμού, ενώ αποκαλεί τον Δον Κιχότη «πρωτομυθιστόρημα»), είτε γιατί βάζουν κάποιο παλαιότερο (π.χ. Γαργαντούας και Πανταγκρυέλ του Ραμπελαί).

Ο Έγκιντον αναλύει τη δομή του φαινομένου Δον Κιχότης –τη δομή της γραφής του, αλλά και τη δομή της αναγνωστικής πρόσληψής του– εστιάζοντας καταρχάς σε ένα «μέσα και έξω», στην «ικανότητα να βιώνουμε διαφορετικές και ενίοτε αντιφατικές πραγματικότητες χωρίς να απορρίπτουμε τη μία ή την άλλη», ίδιον της λογοτεχνίας γενικά και της σύγχρονης μυθοπλασίας ειδικότερα και εντονότερα, αφού ο αφηγητής έχει τη δυνατότητα να «παίζει» με το πόσα γνωρίζει ο αναγνώστης, «πότε αντιπροσωπεύοντας την περιορισμένη οπτική των ηρώων του, πότε αποκαλύπτοντας στον αναγνώστη στοιχεία της ιστορίας που είναι άγνωστα σε ορισμένους από αυτούς τους ήρωες ή και σε όλους». Ο Θερβάντες, όντας ήδη έμπειρος δραματουργός, εισήγαγε μέσω της μυθοπλασίας του την ιδέα ότι «όλοι είμαστε ηθοποιοί επειδή ο εαυτός μας “διαιρείται” στον ρόλο που κάθε φορά παίζουμε για χάρη των άλλων και στον ηθοποιό που υποδύεται αυτό τον ρόλο», οπότε η ανθρώπινη ύπαρξη συνίσταται στην κάλυψη με μάσκες/προσωπεία, και μετά στην αποκάλυψή τους, μέχρι την επόμενη κάλυψη. Έτσι ο Θερβάντες φανέρωσε τη ρευστότητα της αναδυόμενης ατομικής ταυτότητας αλλά και της πολιτικής εξουσίας, ρευστότητα που έμελλε να ενταθεί σε όλους τους τομείς τους επόμενους αιώνες.

chichote Hamlet

Παράλληλα με την επιχειρηματολογία του Έγκιντον υπέρ της κεντρικής θέσης του Δον Κιχότη στον «Δυτικό Κανόνα», παρακολουθούμε με αμείωτο ενδιαφέρον την ασυνήθιστα περιπετειώδη ζωή του Θερβάντες. Τραυλός από παιδί, ο Θερβάντες μεγάλωσε αγαπώντας τα γράμματα και τις τέχνες, αλλά η πορεία του ήταν για πολλά χρόνια διαφορετική: πολέμησε τους Οθωμανούς στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 και έμεινε ανάπηρος στο αριστερό χέρι του, πέρασε πέντε χρόνια σε φυλακές του Αλγερίου αφότου συνελήφθη από πειρατές, είδε θανατώσεις ανθρώπων με κάθε βίαιο μέσο, επέστρεψε στην Ισπανία χωρίς να κατορθώσει να του αναγνωριστούν οι υπέρ πατρίδος θυσίες, έζησε ως τυχοδιώκτης και μετά ως οικογενειάρχης (αρκετά προβληματικός, πάντως, εξαιτίας και της εξώγαμης κόρης του – η σύζυγός του, με το καταπληκτικό όνομα Καταλίνα δε Σαλαθάρ υ Παλάθιος Βοσμεδιάνο, ήταν στείρα), ανέλαβε ως εκ θαύματος από την ελονοσία, εργάστηκε για πολλά χρόνια ως υπεύθυνος τροφοδοσίας με αντικείμενο την επίταξη σιτηρών, ενώ πέρασε ορισμένα διαστήματα έγκλειστος και σε ισπανικές φυλακές για οικονομικούς λόγους. Η ζωή του αποτελεί ένα από τα πιο αβανταδόρικα στοιχεία του βιβλίου του Έγκιντον, στοιχείο πάντως αναπόσπαστο τού πώς αυτά τα τρομερά βιώματα τον εξέλιξαν ως συγγραφέα, πρώτα ποίησης, στη συνέχεια θεάτρου, εντέλει της μυθοπλασίας την οποία έφτασε στο ανώτατο επίπεδο.

Ο Θερβάντες, με εφαλτήρια την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα και τον αναγεννησιακό ουμανισμό, καθώς και μέσα από τη δημιουργική κόντρα του με τους συγχρόνους του στο θέατρο και τη μυθοπλασία, έκανε το μεγάλο άλμα προς το αθάνατο σατιρικό αριστούργημά του την εποχή όπου ο χριστιανικός Θεός άρχισε να αποσύρεται σταδιακά από το βάθρο του για χάρη ενός νέου θεού, του Ατόμου.

Ο Έγκιντον παραδέχεται ότι δεν κομίζει κάτι νέο ως προς τη ζωή του Θερβάντες, αλλά ως προς την ερμηνεία της σπουδαιότητας της μυθοπλασίας του. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της θέσης του είναι ότι στον Δον Κιχότη –που παρουσιάζεται ως μια αληθινή ιστορία εν μέρει παρμένη από αρχεία και εν μέρει γραμμένη από έναν Μαυριτανό χρονικογράφο, η οποία δήθεν μεταφράστηκε από τα αραβικά στα ισπανικά– φανερώνεται για πρώτη φορά τόσο εμφατικά το ρευστό όριο μεταξύ αλήθειας και μυθοπλασίας, μεταξύ αντικειμενικής πραγματικότητας και υποκειμενικής οπτικής γωνίας. Όπως γράφει: «Η σύγχρονη μυθοπλασία παρουσιάζει το μη αληθινό υπό μορφή αλήθειας, την ποίηση υπό μορφή ιστορίας, κι έτσι επιτρέπει την πρόσβαση σε ένα διαφορετικό είδος αλήθειας – δεν είναι η γενική αλήθεια του Αριστοτέλη, που είναι απαλλαγμένη από τις ιδιαιτερότητες ενός συγκεκριμένου ανθρώπινου χαρακτήρα, αλλά μάλλον το ακριβώς αντίθετό της: Η υποκειμενική αλήθεια, μια αλήθεια τόσο εσωτερική, τόσο ειδική καθώς αφορά το πώς ένα άτομο βιώνει τον κόσμο του, ώστε θα περνούσε για πάντα απαρατήρητη από μια ιστορία που περιοριζόταν στην κατανόηση των ανθρώπινων πράξεων προσεγγίζοντάς τες εξωτερικά». Εδώ ο Έγκιντον αναδεικνύει τις καινοτομίες του Ισπανού συγγραφέα σε σχέση με σπουδαίους προκατόχους του στη μυθοπλασία, όπως ο Βοκάκιος και ο Ραμπελαί, αλλά και με στοχαστές όπως ο Έρασμος. Ο Θερβάντες, με εφαλτήρια την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα και τον αναγεννησιακό ουμανισμό, καθώς και μέσα από τη δημιουργική κόντρα του με τους συγχρόνους του στο θέατρο (όπως ο Λόπε δε Βέγα) και τη μυθοπλασία (το ιπποτικό, το βουκολικό και το πικαρικό μυθιστόρημα), έκανε το μεγάλο άλμα προς το αθάνατο σατιρικό αριστούργημά του την εποχή όπου ο χριστιανικός Θεός άρχισε να αποσύρεται σταδιακά από το βάθρο του για χάρη ενός νέου θεού, του Ατόμου.

Για τον Έγκιντον ο Δον Κιχότης είναι ένα έργο αδιάκοπης πολυφωνίας από την άποψη του ύφους, και ήπιου κυνισμού από την άποψη του περιεχομένου. Τα ιδεώδη υπονομεύονται και ανατιμώνται εκ περιτροπής: η ζωή έχει γίνει κίβδηλη, ο κόσμος έχει στραβώσει (κυνισμός) αλλά ο ίσιος δρόμος υπάρχει ακόμα (ιδεαλισμός), δεν είναι ανέφικτος, μα οπωσδήποτε δυσεύρετος και μετά δύσβατος – εδώ αντανακλώνται οι αρνητικές εμπειρίες του Θερβάντες, που ενώ πολέμησε γενναία για την πατρίδα και το στέμμα, δεν αναγνωρίστηκε και απογοητεύτηκε. Η ανδρεία, η αρετή, η τιμή, η υπεράσπιση των αδυνάμων, η ειλικρίνεια και η γενναιοδωρία παραμένουν υψηλές αξίες, αλλά πρέπει να βρεθεί ένας νέος φορέας (όχι πια η διεφθαρμένη ισπανική αριστοκρατία και η υποκριτική καθολική εκκλησία) έκφρασής τους. Ο Δον Κιχότης είναι ίσως το κορυφαίο έργο εναλλαγής του ιδεαλισμού με τον κυνισμό, των υψηλών προσδοκιών με τις διαψεύσεις τους, του μύθου με την απομυθοποίησή του, σε μια διελκυστίνδα όπου πραγματικός νικητής βγαίνει ο αναγνώστης. Προπάντων, μέσα από αυτή τη σύγκρουση αναδύεται ένα χιούμορ σκληρό μα ευγενές, πικραμένο μα λυτρωτικό, πονεμένο μα αναγκαίο για να προχωρήσουμε χωρίς να καταβληθούμε ολοσχερώς. Ιδεαλισμός και κυνισμός, μαζί δεν κάνουν και χώρια δεν μπορούν. Ο ένας καλλιεργεί άθελά του τον άλλον και, μόλις θεριέψει, τον πετσοκόβει. Κι όλο πάλι από την αρχή.

Ο Δον Κιχότης έκανε αμέσως διάσημο τον συγγραφέα του και μάλιστα σε διεθνές επίπεδο, λόγω και του ραγδαία αυξανόμενου εγγραμματισμού – ο Έγκιντον αναλύει τις οικονομικές και τεχνολογικές αλλαγές που συντελέστηκαν ώστε το αναδυόμενο άτομο να αρχίσει να αμφισβητεί τις αυθεντίες και να σκέπτεται, αν όχι εντελώς μόνο του (πράγμα ούτως ή άλλως αδύνατον), τουλάχιστον έξω από τα συμπαγή πλαίσια του Μεσαίωνα – θρησκευτικά, πολιτειακά, ιδιωτικά κ.ά. Πώς κατόρθωσε ο μεγαλοφυής Θερβάντες να ασκεί την ανελέητη κριτική του και συγχρόνως να γλιτώνει από τη λογοκρισία; Όπως σημειώνει ωραία ο Έγκιντον, ο Θερβάντες «περιέγραψε με απόλυτη πιστότητα αντικρουόμενες όψεις του κόσμου και τις απόπειρες των ατόμων να επιλέξουν τη μία ή την άλλη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο είχε τη δυνατότητα να υπονομεύει την κρατική εκδοχή της πραγματικότητας και να μην καθίσταται υπόλογος γι’ αυτό». Το δε ανελέητο χιούμορ του Θερβάντες είναι ο καλύτερος τρόπος εκτόνωσης των εσωτερικών συγκρούσεων, ένα χιούμορ εμβαπτισμένο σε αξίες, όπως η αγάπη και η αφοσίωση, που μπορούν να στηρίξουν έναν άνθρωπο, όπως ο Σάντσο Πάντσα στηρίζει το «αφεντικό» του, τον σοφό σαλό, τον μαγεμένο, ελεεινό ιδαλγό Δον Κιχότη, και τανάπαλιν.

Το ανελέητο χιούμορ του Θερβάντες είναι ο καλύτερος τρόπος εκτόνωσης των εσωτερικών συγκρούσεων, ένα χιούμορ εμβαπτισμένο σε αξίες, όπως η αγάπη και η αφοσίωση, που μπορούν να στηρίξουν έναν άνθρωπο, όπως ο Σάντσο Πάντσα στηρίζει το “αφεντικό” του, τον σοφό σαλό, τον μαγεμένο, ελεεινό ιδαλγό Δον Κιχότη, και τανάπαλιν.

Άραγε όσα γράφει ο Έγκιντον για τη διάκριση αρχαίας και νεωτερικής λογοτεχνίας, και κατ’ επέκταση για την απόλυτη καινοτομία του Θερβάντες, ισχύουν; Δεν υπήρχε και στην αρχαιότητα ταύτιση με τον ήρωα, ενσυναίσθηση με την τραγωδία του, σύγκρουση του ανθρώπου με την κοινωνία του, εναλλαγή του θεατή/ακροατή/αναγνώστη στις οπτικές γωνίες; Όλα υπήρχαν, όχι όμως στον ίδιο βαθμό ούτε στο ίδιο κοσμοθεωρητικό πλαίσιο. Στην αρχαιότητα ο λογοτεχνικός ήρωας είναι αφενός άθυρμα της σταθερής δομής ενός κόσμου που ελέγχεται άνωθεν, αφετέρου ένα κατά κανόνα μυθικό, υπερανθρώπινο πρόσωπο. Απεναντίας, στη νεωτερική λογοτεχνία (και ειδικότερα στο μυθιστόρημα) ο χαρακτήρας εμφανίζεται να νιώθει πως παίρνει την τύχη στα χέρια του (άσχετα εάν αυτό μπορεί να αποδειχτεί αυταπάτη), είναι πλέον ρευστός και μεταβλητός, και αποδίδεται ολοένα πιο ρεαλιστικά μέσα από τους εναλλασσόμενους ρόλους του – ο δε σύγχρονος αναγνώστης μυθοπλασίας μαθαίνει επίσης να εναλλάσσεται ευκολότερα μεταξύ ρόλων, οπτικών γωνιών, μασκών.

Βιογραφία του Θερβάντες, στοχασμός πάνω στο εμβληματικό έργο του, περιγραφή του Χρυσού Αιώνα της Ισπανίας και της βαθμιαίας παρακμής της, το μελετημένο μα χωρίς περιττό ακαδημαϊσμό βιβλίο του Έγκιντον είναι γραμμένο με τρόπο γλαφυρό και εύληπτο, αποτελώντας πρότυπο για αυτό που κατορθώνουν οι καλές λογοτεχνικές μελέτες, δηλαδή να αναδείξουν πειστικά τις πολλές διαστάσεις ενός έργου και να μας κάνουν να το αγαπήσουμε (ξανά), τόσο για τους λόγους που το είχαμε ήδη αγαπήσει, όσο και για άλλους λόγους που μας φανερώνονται για πρώτη φορά μέσα από την οπτική γωνία ενός ειδικού.

Η νεωτερική δυτική λογοτεχνία κορυφώθηκε ουσιαστικά πριν από τέσσερις αιώνες στο πρόσωπο του Δον Κιχότη και του Άμλετ, των δύο κορυφαίων λογοτεχνικών (αντι)ηρώων της που γεννήθηκαν μαζί, σαν οιονεί δίδυμα. Κι όπως θα έλεγε ο Χάρολντ Μπλουμ, που εκθείασε το βιβλίο του Έγκιντον, ο Θερβάντες και ο Σαίξπηρ μάς «επινόησαν» – είμαστε παιδιά τους, που σημαίνει πως μας έχουν ήδη διαβάσει όταν ξεκινάμε να τους διαβάσουμε.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΟΣ  είναι συγγραφέας και μεταφραστής.
Τελευταίο του βιβλίο, το λογοτεχνικό δοκίμιο «Τσαρλς Μπουκόβσκι – Ο κυνικός Κυνικός (εκδ. Γαβριηλίδης).

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Ο Θερβάντες, διχοτομώντας αρχικά τον εαυτό του προκειμένου να γράψει για το τραύμα του και δανειζόμενος εν συνεχεία τεχνικές από το θέατρο ώστε να εκφράσει έμπρακτα αυτή τη διχοτόμηση, κατόρθωσε να συγχωνεύσει δύο από τα πιο ουσιώδη στοιχεία για την εφεύρεση της σύγχρονης μυθοπλασίας: την αναστολή των πλαισίων αναφοράς που διαχωρίζουν το πραγματικό από το φανταστικό, η οποία τελικά θα γινόταν γνωστή ως αναστολή της δυσπιστίας, και την ικανότητα της αφήγησης να μετακινεί την οπτική γωνία και τη συναισθηματική ταύτιση του αναγνώστη μεταξύ σχεδόν απεριόριστων χαρακτήρων. Αυτή η ικανότητα προσδίδει στη σύγχρονη μυθοπλασία εκείνο που αναγνωρίζουμε ως ένα είδος λογοτεχνικής ενσυναίσθησης, την αίσθηση ότι μπαίνουμε στη θέση κάποιου άλλου».


altΜιγέλ ντε Θερβάντες
Ο πρώτος συγγραφέας του σύγχρονου κόσμου 
William Egginton
Μτφρ. Πέτρος Γεωργίου
Πατάκης 2018
Σελ. 480, τιμή εκδότη €19,90

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μια ανέφικτη ανάσταση» του Παναγιώτη Θωμά (κριτική) – Πλησιάζοντας τον Κάφκα μέσω του Ν. Γ. Πεντζίκη

«Μια ανέφικτη ανάσταση» του Παναγιώτη Θωμά (κριτική) – Πλησιάζοντας τον Κάφκα μέσω του Ν. Γ. Πεντζίκη

Για το δοκίμιο του Παναγιώτη Θωμά «Μια ανέφικτη ανάσταση - Σχόλιο στη Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός.

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Ο νεαρός Γκρέγκορ Σάμσα, περιοδεύων εμπορικός αντιπρόσωπος...

«Πίνοντας καφέ με τον Αριστοτέλη», των Θανάση Λάλα και Βασίλειου Μπετσάκου – Διαφωτιστικές συναντήσεις με τον φιλόσοφο

«Πίνοντας καφέ με τον Αριστοτέλη», των Θανάση Λάλα και Βασίλειου Μπετσάκου – Διαφωτιστικές συναντήσεις με τον φιλόσοφο

Για το βιβλίο «Πίνοντας καφέ με τον Αριστοτέλη – Τον φιλόσοφο της αρετής και της ευδαιμονίας μέσα στην πόλη», των Θανάση Λάλα και Βασίλειου Μπετσάκου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Γράφει ο Βασίλης Πανόπουλος

...
Γαλιλαίος και Νεύτων, οι επιστήμονες που διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο

Γαλιλαίος και Νεύτων, οι επιστήμονες που διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο

Δυο μελέτες που εξετάζουν τη διαμόρφωση της σύγχρονης επιστήμης, χάρη στη συμβολή του Γαλιλαίου και του Νεύτωνα. Πρόκειται για τα δοκίμια «Γαλιλαίος» (μτφρ. Τάσος Κυπριανίδης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), του Στίλμαν Ντρέικ [Stillman Drake] και «Η συγκρότηση της σύγχρονης επιστήμης» (μτφρ. Κρινιώ Ζήση, Πανεπιστ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

Για το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Γράφει η Ντόρα Τσιμπούκη

To πρόσφατο βιβλίο της Εύα...

«Θέλω να δω τον Πάπα» – Η 85χρονη οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, επίκαιρη και απολαυστική

«Θέλω να δω τον Πάπα» – Η 85χρονη οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, επίκαιρη και απολαυστική

Για την οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη «Θέλω να δω τον Πάπα», στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε σκηνοθεσία Έλενας Τριανταφυλοπούλου.

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Η οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη «Θέλω να δω τον Πάπ...

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Ποικίλες πτυχές της θηλυκής υπόστασης

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Ποικίλες πτυχές της θηλυκής υπόστασης

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. «Έντονες επιρροές από τον Καστελούτσι και τον Παπαϊωάννου, εξαιρετική μουσική υπόκρουση». Φωτογραφίες © Ανδρέας Σιμόπουλος

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το «ΜΑΜΙ» του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...
«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ