alt

Για το μυθιστόρημα του Τσάο Χσούε-τσιν «Όνειρο της κόκκινης κάμαρας, ή Η ιστορία της πέτρας» (μτφρ. Έλλη Λαμπρίδη, εκδ. Gutenberg).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

«Ένα από τα μεγάλα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας… για τους Κινέζους, ό,τι είναι ο Προυστ για τους Γάλλους ή οι Καραμάζοφ για τους Ρώσους», είπε ο κριτικός Άντονι Γουέστ για τούτο το Όνειρο της κόκκινης κάμαρας, ή Η ιστορία της πέτρας, του Τσάο Χσούε-τσιν, που μας δίνεται ξανά τώρα στην παλιά μετάφραση της Έλλης Λαμπρίδη, επιμελημένη εκ νέου και συνοδευμένη από μια κατατοπιστικότατη εισαγωγή του Ντέιβιντ Χοκς, καθηγητή της κινεζικής στην Οξφόρδη και σπουδαιότερου μεταφραστή του μυθιστορήματος στ’ αγγλικά, στην πλήρη του μορφή – όσο μπορεί τούτο το μυθιστόρημα με την πολυτάραχη ζωή να έχει μια πλήρη κι οριστική μορφή, 120 κεφάλαια έκτασης 2500 σελίδων· μα η μετάφραση της Λαμπρίδη είναι από μια παλιότερη συντομευμένη μετάφραση στην αγγλική, από τον καθηγητή του Κολούμπια Τσι-τσεν Γουάγκ. Με διάσπαρτα εδώ κι εκεί κάποια «μαλλιαρά» γλωσσικά στοιχεία της εποχής της (απόλαψη, περίοδες, το σύμπαντο), η γλώσσα της Λαμπρίδη είναι στρωτή, ισορροπημένη· ωστόσο, διαβάζουμε για την Κόκκινη κάμαρα, ότι «χρησιμοποιεί πολλά επίπεδα καθομιλουμένης και λογοτεχνικής γλώσσας, κι ενσωματώνει μορφές της κλασικής κινεζικής ποίησης», είναι κοντολογίς πρόκληση ως και για τον πλέον επινοητικό μεταφραστή, βαθύτατο γνώστη της κινεζικής. Προφανώς, μ’ όλη την έγνοια και τον κόπο που αφιερώθηκαν στην τωρινή έκδοση, δεν παύει μάλλον να είναι μια εισαγωγή σ’ ένα κείμενο που μπορεί να μας αποκαλυφθεί, όσο γίνεται περισσότερο, μόνο στην απευθείας μεταφορά του από την κινεζική, μια τύχη που ως τώρα, στη γλώσσα μας, έχει επιφυλαχθεί μονάχα στα Ανάλεκτα του Κομφούκιου και τον Λιε Τσι, από τον Σωτήρη Χαλικιά. 

Η «Κόκκινη κάμαρα», μοιρασμένη ανάμεσα στον μύθο και τον ρεαλισμό, ανάμεσα στη δική μας πεζή πραγματικότητα της Κόκκινης Σκόνης και στον κόσμο του ονείρου, είναι πιο πολύ μια συρραφή από επεισόδια, μάλλον, παρά ένα έργο με αυστηρή ενιαία πλοκή.

Η Κόκκινη κάμαρα, μοιρασμένη ανάμεσα στον μύθο και τον ρεαλισμό, ανάμεσα στη δική μας πεζή πραγματικότητα της Κόκκινης Σκόνης και στον κόσμο του ονείρου (όπως όταν στο 5ο κεφάλαιο ο ήρωας, ο Πάο-γιου, επισκέπτεται την Επικράτεια της Λύπης του Χωρισμού στον Ωκεανό της Νοσταλγίας), είναι πιο πολύ μια συρραφή από επεισόδια, μάλλον, παρά ένα έργο με αυστηρή ενιαία πλοκή. Ξεκινά μυθικά, με τη θεά Νουγκούα ν’ αφήνει αχρησιμοποίητη μια πέτρα όταν επισκεύαζε τον θόλο του Ουρανού, χαρίζοντάς της ωστόσο ζωή. Η Πέτρα ικετεύει έναν ταοϊστή ιερέα κι έναν βουδιστή μοναχό να την πάρουν για να δει τον κόσμο, κι αποκεί ξεκινά η ιστορία, που αφηγείται την παρακμή των Τσία, μιας γενιάς με δύο κλώνους. Ανάμεσα στα 30 βασικά πρόσωπα στην Κόκκινη κάμαρα, και τα πάνω από 400 ελάσσονα, κυριότερο είναι ο καλομαθημένος ονειροπόλος Πάο-γιού, η «ενσάρκωση» της Πέτρας, που γεννήθηκε μ’ ένα νεφρίτη στο στόμα. «Το πρόσωπό του έλαμπε σαν το Φεγγάρι του Θέρου, το δέρμα του ήταν δροσερό σαν τα λουλούδια με την πρωινή δροσιά, τα μαλλιά του τόσο χτενισμένα σαν να τα είχε σκαλίσει ένας γλύπτης με τη σμίλη του, τα φρύδια του μαύρα σαν σχεδιασμένα με μελάνι. Ήταν χαριτωμένος ακόμα και στο θυμό του και πρόσχαρος ακόμα κι όταν σούφρωνε τα φρύδια».

Ο Πάο-Γιου, σαν το συγγραφέα της Κάμαρας τον Τσάο Χσούε-τσιν, δίνει μεγαλύτερη αξία στις γυναίκες, που λέει πως είναι καμωμένες από νερό, παρά στους άντρες, που είναι από πηλό· και στο κέντρο της ιστορίας των Τσία είναι η αγάπη του Πάο-Γιου για την Πολύτιμη Αρετή, που τελικά την παντρεύεται, και τη θλιμμένη Μαύρη Νεφρίτη, που «του Πάο-γιου του έκαναν εντύπωση τα λεπτά και ασυνήθιστα χαρακτηριστικά της. Τα καμπυλωτά της φρύδια φαίνονταν, κι όμως δε φαίνονταν, σα σουφρωμένα· τα μάτια της φαίνονταν, κι όμως δε φαίνονταν, ευχαριστημένα. Το σπίθισμά τους θύμιζε δάκρυα, και η γρήγορη αναπνοή της έδειχνε πόσο ευαίσθητη ήταν η κράση της. Όταν ήταν ήσυχη, έμοιαζε μ’ εύθραυστο λουλούδι καθρεφτισμένο στο νερό· όταν κουνιόταν, ήταν σα χαριτωμένη ιτιά που σάλευε στον άνεμο».

[Ο Τσάο Χσούε-τσιν] Έγραψε την «Κάμαρα» λίγο λίγο, και κυκλοφορούσε κάθε νέο κεφάλαιο σε γνωστούς και φίλους, συχνά μ’ αντάλλαγμα ένα πιάτο φαΐ και μια κανάτα κρασί. Πέθανε το 1763, με ραγισμένη καρδιά μετά το θάνατο του μοναχογιού του.

Και μέσ’ από το μυθιστόρημα, κι ας μιλά για τη ματαιότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων στην Κόκκινη Σκόνη, ξετυλίγεται ως την παραμικρή της λεπτομέρεια η ζωή στην Κίνα την εποχή της δυναστείας των Τσινγκ. Όπως τα όνειρα στην Κόκκινη κάμαρα φωτίζουν την πεζή πραγματικότητα, έτσι η χαρά της ζωής σχίζει παντού το πέπλο της ματαιότητας. «Το Όνειρο της Κόκκινης Κάμαρας», γράφεται σ’ ένα από τα εισαγωγικά κείμενα, «είναι ένα μυθιστόρημα που περιέχει μεγάλο πολιτιστικό πλούτο. Υπάρχουν λεπτομερείς περιγραφές των διαφόρων τελετουργιών: της κηδείας, των γενεθλίων, του γάμου, των εποχικών εορτών· του οικογενειακού και του κρατικού πρωτοκόλλου· της απονομής της δικαιοσύνης· του πώς ντύνονται, πώς καλλωπίζονται και τι παιχνίδια παίζουν τα κορίτσια, τι θεατρικά έργα προτιμούν, τι βιβλία διαβάζουν· του φαγητού και του πιοτού». 

Αυτή η κινεζική Αναζήτηση του χαμένου χρόνου γράφτηκε μες στη δεκαετία του 1750, «από έναν μεγάλο καλλιτέχνη», λέει ο Χοκς, «με το ίδιο του το αίμα», και καθρεφτίζει τη μοίρα της οικογένειας του συγγραφέα. Ο Τσάο Χσούε-τσιν ήταν λαμπρό αγόρι, επιδέξιο εξίσου με το πινέλο και με τις λέξεις, αλλά μεγαλώνοντας ξέπεφτε όλο και περισσότερο, ώσπου στο τέλος, μέθυσος, κοιμόταν σ’ αχυρώνες κι έγραφε σε καπηλειά. Έγραψε την Κάμαρα λίγο λίγο, και κυκλοφορούσε κάθε νέο κεφάλαιο σε γνωστούς και φίλους, συχνά μ’ αντάλλαγμα ένα πιάτο φαΐ και μια κανάτα κρασί. Πέθανε το 1763, με ραγισμένη καρδιά μετά το θάνατο του μοναχογιού του. Το Όνειρο της κόκκινης κάμαρας τυπώθηκε τελικά το 1791, μα οι πάμπολλοι λόγιοι που έχουν έκτοτε καταπιαστεί με το μυθιστόρημα ερίζουν και σήμερα, ακόμα, για την πλήρη του μορφή και για τα κεφάλαια που προστέθηκαν κατόπιν από άλλους.

* Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής. 
Τελευταίο του βιβλίο, οι νουβέλες «Τσότσηγια & Ω'μ» (εκδ. Κίχλη).


Απόσπασμα από το βιβλίο

Ο ιερέας είπε στον Τσία Τζούι:

– Τον καθρέφτη αυτόν τον έφτιαξε η Θεά της Απογοήτευσης και τον σχεδίασε έτσι ώστε να γιατρεύει τις αρρώστιες που προκαλούν οι ασελγείς σκέψεις και οι αυτοκαταστροφικές συνήθειες. Είναι φτιαγμένος για νέους σαν εσένα. Αλλά μην τον κοιτάζεις από την μπροστινή επιφάνεια· να χρησιμοποιείς μόνο την ανάποδή του. Θα γυρίσω να τον πάρω σε τρεις μέρες και να σε συγχαρώ για την ανάρρωσή σου.

Κι έφυγε χωρίς να δεχτεί καμιά χρηματική αμοιβή.

Ο Τσία Τζούι πήρε τον καθρέφτη και κοίταξε την ανάποδη όψη του, όπως τον είχε ορμηνέψει ο Ταοϊστής ιερέας. Τον πέταξε μακριά του με φρίκη, γιατί είδε έναν ανατριχιαστικό σκελετό που τον ατένιζε με τα βαθουλωμένα του μάτια.


altΤο όνειρο της κόκκινης κάμαρας
Ή Η ιστορία της πέτρας
Tsao Hsueh-Chin
Μτφρ. Έλλη Λαμπρίδη
Gutenberg 2018
Σελ. 792, τιμή εκδότη €26,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...
«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ