alt

Για το εφηβικό μυθιστόρημα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου «Καναρίνι και μέντα» (εκδ. Πατάκη).

Της Έλενας Στανιού

Ο Παπαδιαμάντης, ο ηθογραφικός μυθοπλάστης των γραμμάτων μας και βαθύς γνώστης της ανθρώπινης ψυχής και κοινωνίας, εμφανίζεται ως ο αγαπημένος «χάρτινος παππούς» του νεαρού ήρωα Απελλή, στο κοινωνικό μυθιστόρημα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Καναρίνι και μέντα (1η εκδ. 1996 - 15η έκδ. 2017). Στο παιδικό-εφηβικό αυτό μυθιστόρημα, ο εντεκάχρονος Απελλής φεύγει από το ορφανοτροφείο για να ζήσει με τους νέους γονείς του. Όμως, όταν μαθαίνει κάτι που τον αναστατώνει, αφήνει το σπίτι του και βρίσκεται ολομόναχος και απογοητευμένος να περιπλανιέται στους δρόμους της Αθήνας, με μόνη συντροφιά του τον Παπαδιαμάντη. Η ζωή του θα μπει σε κίνδυνο, αλλά, μέσα από τη γνωριμία του με τον «Άγιο των γραμμάτων μας», θα καταφέρει να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του.

Ο Απελλής καταφέρνει να ξεπεράσει τα προβλήματα που προκύπτουν, περνώντας βέβαια από την επώδυνη φυγή από το σπίτι και ζώντας κάποιες έντονες και δύσκολες καταστάσεις, οι οποίες όμως είναι αυτές που θα τον ωριμάσουν και θα τον οδηγήσουν στις σωστές αποφάσεις.

Η συγγραφέας παραθέτει στο κείμενό της αποσπάσματα από το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Η φωνή του Δράκου», δημιουργώντας μία νέα ιστορία, εγκιβωτισμένη, με αρχή, μέση και τέλος, η οποία δένεται με το υπόλοιπο κείμενο, με έναν ιδιαίτερο και πρωτότυπο τρόπο. Στη «Φωνή του Δράκου», ο Παπαδιαμάντης περιγράφει τις οδυνηρές επιπτώσεις που έχει στη ζωή ενός παιδιού το «δύσφημον όνομα της νοθείας», όταν το παιδί θεωρείται νόθο μετά τη γέννησή του και καταδικάζεται από όλη την κοινωνία, με αποτέλεσμα και το ίδιο και η μητέρα του να βιώνουν την καθημερινή κατακραυγή και απόρριψη, τόσο από τους ενήλικες όσο και από τους συνομηλίκους του παιδιού. Και αυτή η φωνή γίνεται η φωνή της εμπειρίας, της μύησης και κατ’ επέκταση της ωριμότητας, αλλά και του φόβου για τους επικείμενους κινδύνους και, στο τέλος, του θανάτου.

Στο Καναρίνι και μέντα –ένας τίτλος που λειτουργεί ως κώδικας επικοινωνίας, προβάλλοντας την αμοιβαία σχέση του ανθρώπου με το συγκεκριμένο ωδικό πουλί, καθώς και την απεξάρτησή του από κάποια βλαβερή ουσία με τη βοήθεια της μέντας–, ο Απελλής καταφέρνει να ξεπεράσει τα προβλήματα που προκύπτουν, περνώντας βέβαια από την επώδυνη φυγή από το σπίτι και ζώντας κάποιες έντονες και δύσκολες καταστάσεις, οι οποίες όμως είναι αυτές που θα τον ωριμάσουν και θα τον οδηγήσουν στις σωστές αποφάσεις. Το σύνδρομο της εγκατάλειψης, που είναι αισθητό στη «Φωνή του δράκου», διαπερνάει και τον Απελλή, γι’ αυτό και ο νεαρός ήρωας βρίσκει παρηγοριά στον Παπαδιαμάντη και τον ήρωά του. Το βιβλίο της Πέτροβιτς ανήκει στον μεγάλο κύκλο των μυθιστορημάτων της, ο οποίος ανοίγει το 1976 με τον Μικρό αδερφό και φτάνει στο Φιλί της λύκαινας, το 2016, δίνοντας έτσι στα συγκεκριμένα βιβλία, δίκαια, τον τίτλο του «Bildungsroman», δηλαδή του μυθιστορήματος εφηβείας ή μαθητείας, όπου ο αναγνώστης βλέπει τους ήρωες να οδηγούνται στην ενηλικίωση, όχι μόνο την ηλικιακή, αλλά και αυτή που επέρχεται μέσα από τις δυσκολίες της ζωής.

alt
Η Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου

Τα παπαδιαμαντικά αποσπάσματα παρατίθενται στην ίδια τη γλώσσα τους, που είναι διαφορετική από τη δημοτική του κειμένου της Πέτροβιτς, ωστόσο δεν φαίνεται να δυσκολεύουν τον Απελλή, καθώς η γλώσσα δεν του είναι τελείως άγνωστη, μια και του θυμίζει τα εκκλησιαστικά κείμενα, όπως διαπιστώνει ο ίδιος. Αυτό έμμεσα οδηγεί και τον νεαρό αναγνώστη στην αναζήτηση ανάλογων κειμένων, πράγμα που ενεργοποιεί μία νέα ανάγνωση του Παπαδιαμάντη και επαφή με τη γλώσσα του. Τα συγκεκριμένα παραθέματα παρουσιάζονται με τρόπο ώστε να κρίνεται απαραίτητη η θέση την οποία κατέχουν, καθώς, με την εξέλιξη της πλοκής, αποτελούν πλέον αναπόσπαστα τμήματα της συνέχειας του κειμένου.

Ο δρόμος, στον οποίο βρίσκεται και περιπλανιέται ο Απελλής, προσδιορίζει ακόμη μία δύναμη που οδηγεί σε μια νέα απεραντοσύνη, συνυφασμένη, όμως, με το επιζητούμενο κέντρο ενός ευτυχισμένου τόπου.

Το δραματικό στοιχείο που διακατέχει τη ζωή του μικρού Κώτσου στη «Φωνή του Δράκου» διαρρέει και την πορεία του Απελλή έξω από το σπίτι του, μία πορεία που γίνεται ο δρόμος της περιπέτειας και της αναζήτησης, που θα βρει το αποκορύφωμά της στη σπηλιά του «δράκου», ο οποίος τελικά είναι ένας φτωχός ναρκομανής και όχι το κακό και ο φόβος που συμβολίζει ο δράκος στο παπαδιαμαντικό κείμενο. Ο δρόμος, στον οποίο βρίσκεται και περιπλανιέται ο Απελλής, προσδιορίζει ακόμη μία δύναμη που οδηγεί σε μια νέα απεραντοσύνη, συνυφασμένη, όμως, με το επιζητούμενο κέντρο ενός ευτυχισμένου τόπου. Το καναρίνι του κειμένου προβάλει συμβολικά τη θέση του ήρωα. Και ο Απελλής, όπως το καναρίνι, θα περίμενε κανείς να είναι ευτυχισμένος στο κλουβί-σπίτι του. Όμως, εκείνος φεύγει και βρίσκεται στον δρόμο που τον οδηγεί στην περιπέτεια, έχοντας οδηγό και βοηθό τον «χάρτινο παππού» Παπαδιαμάντη. Μέσα από την εύληπτη γλώσσα του, ακούγεται η φωνή του δράκου, καθώς ο μικρός ήρωας βιώνει το μαρτύριο της ίδιας του της ύπαρξης, με την άγνοια της πατρικής ταυτότητας. Η φωνή του δράκου, όμως, τον οποίο συναντά ο Απελλής, δεν είναι τρομακτική, αλλά εμψυχώνει τον ήρωα και του συμπαραστέκεται, όπως κάνει και καθ’ όλη τη διάρκεια της φυγής του η φωνή όχι πια του δράκου, αλλά η ζωντανή και επίκαιρη φωνή του Παπαδιαμάντη.

* Η ΕΛΕΝΑ ΣΤΑΝΙΟΥ είναι συγγραφέας. Τελευταίο της βιβλίο, το βιβλίο για παιδιά «Το μικρό ρυμουλκό σε νέο λιμάνι» (εκδ. Ψυχογιός).

 Στην κεντρική εικόνα, ζωγραφική της μαθήτριας του 2ου Γυμνασίου Καλαμάτας, Άννας Ματεέσκου, στο πλαίσιο ομάδας ζωγραφικής, έπειτα από την ανάγνωση του βιβλίου της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Καναρίνι και μέντα.


altΚαναρίνι και μέντα
Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου
Πατάκης 2017
Σελ. 194, τιμή εκδότη €9,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΛΟΤΗΣ ΠΕΤΡΟΒΙΤΣ-ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

Για το βιβλίο «Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου (εκδ. Ζυγός, σελ. 668)

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Ο Ανδρέας Καρακίτσιος αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης...

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

Για το βιβλίο του Μάκη Τσίτα «Έρχεται ο γίγαντας» (εικόνες: Νικόλας Χατζησταμούλος, εκδ. Μεταίχμιο), μια ιστορία για τις ψεύτικες ειδήσεις που τρομοκρατούν τον πληθυσμό. 

Του Μάνου Κοντολέων

Ο Μάκης Τσίτας σίγουρα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στη...

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

Για το εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού «H χώρα των τεράτων» του Maurice Sendak (μτφρ. Γιάννης Παλαβός) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. 

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Σε μια καλαίσθητη έκδοση μαζί με δυο αφίσες, σε μια χρηστική πάνινη τσάντα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ