alt

Για το εφηβικό μυθιστόρημα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου «Καναρίνι και μέντα» (εκδ. Πατάκη).

Της Έλενας Στανιού

Ο Παπαδιαμάντης, ο ηθογραφικός μυθοπλάστης των γραμμάτων μας και βαθύς γνώστης της ανθρώπινης ψυχής και κοινωνίας, εμφανίζεται ως ο αγαπημένος «χάρτινος παππούς» του νεαρού ήρωα Απελλή, στο κοινωνικό μυθιστόρημα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Καναρίνι και μέντα (1η εκδ. 1996 - 15η έκδ. 2017). Στο παιδικό-εφηβικό αυτό μυθιστόρημα, ο εντεκάχρονος Απελλής φεύγει από το ορφανοτροφείο για να ζήσει με τους νέους γονείς του. Όμως, όταν μαθαίνει κάτι που τον αναστατώνει, αφήνει το σπίτι του και βρίσκεται ολομόναχος και απογοητευμένος να περιπλανιέται στους δρόμους της Αθήνας, με μόνη συντροφιά του τον Παπαδιαμάντη. Η ζωή του θα μπει σε κίνδυνο, αλλά, μέσα από τη γνωριμία του με τον «Άγιο των γραμμάτων μας», θα καταφέρει να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του.

Ο Απελλής καταφέρνει να ξεπεράσει τα προβλήματα που προκύπτουν, περνώντας βέβαια από την επώδυνη φυγή από το σπίτι και ζώντας κάποιες έντονες και δύσκολες καταστάσεις, οι οποίες όμως είναι αυτές που θα τον ωριμάσουν και θα τον οδηγήσουν στις σωστές αποφάσεις.

Η συγγραφέας παραθέτει στο κείμενό της αποσπάσματα από το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Η φωνή του Δράκου», δημιουργώντας μία νέα ιστορία, εγκιβωτισμένη, με αρχή, μέση και τέλος, η οποία δένεται με το υπόλοιπο κείμενο, με έναν ιδιαίτερο και πρωτότυπο τρόπο. Στη «Φωνή του Δράκου», ο Παπαδιαμάντης περιγράφει τις οδυνηρές επιπτώσεις που έχει στη ζωή ενός παιδιού το «δύσφημον όνομα της νοθείας», όταν το παιδί θεωρείται νόθο μετά τη γέννησή του και καταδικάζεται από όλη την κοινωνία, με αποτέλεσμα και το ίδιο και η μητέρα του να βιώνουν την καθημερινή κατακραυγή και απόρριψη, τόσο από τους ενήλικες όσο και από τους συνομηλίκους του παιδιού. Και αυτή η φωνή γίνεται η φωνή της εμπειρίας, της μύησης και κατ’ επέκταση της ωριμότητας, αλλά και του φόβου για τους επικείμενους κινδύνους και, στο τέλος, του θανάτου.

Στο Καναρίνι και μέντα –ένας τίτλος που λειτουργεί ως κώδικας επικοινωνίας, προβάλλοντας την αμοιβαία σχέση του ανθρώπου με το συγκεκριμένο ωδικό πουλί, καθώς και την απεξάρτησή του από κάποια βλαβερή ουσία με τη βοήθεια της μέντας–, ο Απελλής καταφέρνει να ξεπεράσει τα προβλήματα που προκύπτουν, περνώντας βέβαια από την επώδυνη φυγή από το σπίτι και ζώντας κάποιες έντονες και δύσκολες καταστάσεις, οι οποίες όμως είναι αυτές που θα τον ωριμάσουν και θα τον οδηγήσουν στις σωστές αποφάσεις. Το σύνδρομο της εγκατάλειψης, που είναι αισθητό στη «Φωνή του δράκου», διαπερνάει και τον Απελλή, γι’ αυτό και ο νεαρός ήρωας βρίσκει παρηγοριά στον Παπαδιαμάντη και τον ήρωά του. Το βιβλίο της Πέτροβιτς ανήκει στον μεγάλο κύκλο των μυθιστορημάτων της, ο οποίος ανοίγει το 1976 με τον Μικρό αδερφό και φτάνει στο Φιλί της λύκαινας, το 2016, δίνοντας έτσι στα συγκεκριμένα βιβλία, δίκαια, τον τίτλο του «Bildungsroman», δηλαδή του μυθιστορήματος εφηβείας ή μαθητείας, όπου ο αναγνώστης βλέπει τους ήρωες να οδηγούνται στην ενηλικίωση, όχι μόνο την ηλικιακή, αλλά και αυτή που επέρχεται μέσα από τις δυσκολίες της ζωής.

alt
Η Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου

Τα παπαδιαμαντικά αποσπάσματα παρατίθενται στην ίδια τη γλώσσα τους, που είναι διαφορετική από τη δημοτική του κειμένου της Πέτροβιτς, ωστόσο δεν φαίνεται να δυσκολεύουν τον Απελλή, καθώς η γλώσσα δεν του είναι τελείως άγνωστη, μια και του θυμίζει τα εκκλησιαστικά κείμενα, όπως διαπιστώνει ο ίδιος. Αυτό έμμεσα οδηγεί και τον νεαρό αναγνώστη στην αναζήτηση ανάλογων κειμένων, πράγμα που ενεργοποιεί μία νέα ανάγνωση του Παπαδιαμάντη και επαφή με τη γλώσσα του. Τα συγκεκριμένα παραθέματα παρουσιάζονται με τρόπο ώστε να κρίνεται απαραίτητη η θέση την οποία κατέχουν, καθώς, με την εξέλιξη της πλοκής, αποτελούν πλέον αναπόσπαστα τμήματα της συνέχειας του κειμένου.

Ο δρόμος, στον οποίο βρίσκεται και περιπλανιέται ο Απελλής, προσδιορίζει ακόμη μία δύναμη που οδηγεί σε μια νέα απεραντοσύνη, συνυφασμένη, όμως, με το επιζητούμενο κέντρο ενός ευτυχισμένου τόπου.

Το δραματικό στοιχείο που διακατέχει τη ζωή του μικρού Κώτσου στη «Φωνή του Δράκου» διαρρέει και την πορεία του Απελλή έξω από το σπίτι του, μία πορεία που γίνεται ο δρόμος της περιπέτειας και της αναζήτησης, που θα βρει το αποκορύφωμά της στη σπηλιά του «δράκου», ο οποίος τελικά είναι ένας φτωχός ναρκομανής και όχι το κακό και ο φόβος που συμβολίζει ο δράκος στο παπαδιαμαντικό κείμενο. Ο δρόμος, στον οποίο βρίσκεται και περιπλανιέται ο Απελλής, προσδιορίζει ακόμη μία δύναμη που οδηγεί σε μια νέα απεραντοσύνη, συνυφασμένη, όμως, με το επιζητούμενο κέντρο ενός ευτυχισμένου τόπου. Το καναρίνι του κειμένου προβάλει συμβολικά τη θέση του ήρωα. Και ο Απελλής, όπως το καναρίνι, θα περίμενε κανείς να είναι ευτυχισμένος στο κλουβί-σπίτι του. Όμως, εκείνος φεύγει και βρίσκεται στον δρόμο που τον οδηγεί στην περιπέτεια, έχοντας οδηγό και βοηθό τον «χάρτινο παππού» Παπαδιαμάντη. Μέσα από την εύληπτη γλώσσα του, ακούγεται η φωνή του δράκου, καθώς ο μικρός ήρωας βιώνει το μαρτύριο της ίδιας του της ύπαρξης, με την άγνοια της πατρικής ταυτότητας. Η φωνή του δράκου, όμως, τον οποίο συναντά ο Απελλής, δεν είναι τρομακτική, αλλά εμψυχώνει τον ήρωα και του συμπαραστέκεται, όπως κάνει και καθ’ όλη τη διάρκεια της φυγής του η φωνή όχι πια του δράκου, αλλά η ζωντανή και επίκαιρη φωνή του Παπαδιαμάντη.

* Η ΕΛΕΝΑ ΣΤΑΝΙΟΥ είναι συγγραφέας. Τελευταίο της βιβλίο, το βιβλίο για παιδιά «Το μικρό ρυμουλκό σε νέο λιμάνι» (εκδ. Ψυχογιός).

 Στην κεντρική εικόνα, ζωγραφική της μαθήτριας του 2ου Γυμνασίου Καλαμάτας, Άννας Ματεέσκου, στο πλαίσιο ομάδας ζωγραφικής, έπειτα από την ανάγνωση του βιβλίου της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Καναρίνι και μέντα.


altΚαναρίνι και μέντα
Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου
Πατάκης 2017
Σελ. 194, τιμή εκδότη €9,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΛΟΤΗΣ ΠΕΤΡΟΒΙΤΣ-ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

Για το βιβλίο «Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου (εκδ. Ζυγός, σελ. 668)

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Ο Ανδρέας Καρακίτσιος αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης...

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

Για το βιβλίο του Μάκη Τσίτα «Έρχεται ο γίγαντας» (εικόνες: Νικόλας Χατζησταμούλος, εκδ. Μεταίχμιο), μια ιστορία για τις ψεύτικες ειδήσεις που τρομοκρατούν τον πληθυσμό. 

Του Μάνου Κοντολέων

Ο Μάκης Τσίτας σίγουρα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στη...

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

Για το εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού «H χώρα των τεράτων» του Maurice Sendak (μτφρ. Γιάννης Παλαβός) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. 

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Σε μια καλαίσθητη έκδοση μαζί με δυο αφίσες, σε μια χρηστική πάνινη τσάντα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ