Για τη μελέτη του Κώστα Ζωτόπουλου Το ερωτικό πάθος και η ορθόδοξη πίστη στην ποίηση του Βασίλη Δημητράκου (εκδ. Μπιλιέτο).

Του Παναγιώτη Γούτα

Εύστοχο και ιδιαιτέρως ενδιαφέρον το δοκίμιο του Κώστα Ζωτόπουλου (1958) –τύπωσε επίσης διηγήματα και ποιήματα στις εκδόσεις Τόπος– που τιτλοφορείται Το ερωτικό πάθος και η ορθόδοξη πίστη στην ποίηση του Βασίλη Δημητράκου και κυκλοφόρησε από τη σειρά Οκτασέλιδο+ των εκδόσεων Μπιλιέτο το 2015. Ο συγγραφέας κατ’ ουσίαν τοποθετεί στο μικροσκόπιο της κριτικής και της ανάλυσης την τελευταία συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων του Δημητράκου, το Στίγματα φέρω (ποιήματα 1997-2012, Μπιλιέτο, 2013) εντοπίζοντας στα ποιήματά του τη συνύπαρξη και τον συγκερασμό του ερωτικού πάθους με την ορθόδοξη πίστη. Βέβαια, για αυτόν τον συγκερασμό, μίλησαν στο παρελθόν και άλλοι κριτικοί αναφορικά με τον Δημητράκο, όμως πρώτη φορά γίνεται τόσο διεξοδικά και αναλυτικά, σχεδόν ποίημα προς ποίημα, η επισήμανση αυτού του τόσο ιδιαίτερου δίπολου στη συνολική ποιητική παραγωγή του ποιητή και εκδότη από την Παιανία.

Για τα διηγήματα του Leon Tolstoi «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» (μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου), «Αφέντης και υπηρέτης» (μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου) και «Η σονάτα του Κρόυτσερ» (μτφρ. Ολέγ Τσυμπένκο), τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ροές.

Του Νίκου Ξένιου

Για το βιβλίο του Θωμά Ψύρρα Η τύχη της ποίησης στο φανταστικό Χαλιφάτο - Η ποιητική δημιουργία στις επικράτειες του ISIS (εκδ. Θράκα)

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Ποίηση στις επικράτειες του ISIS; Σαν να λέμε οξυγόνο στο φεγγάρι και πυκνή βλάστηση στον Άρη. Γίνεται; Ο Θωμάς Ψύρρας, πρώην βουλευτής με τη ΔΗΜΑΡ και φιλόλογος καθηγητής, ένας από τους πιο μορφωμένους και σεμνούς ανθρώπους που πραγματικά με την παρουσία τους έχουν κοσμήσει την ελληνική Βουλή, υποστηρίζει ότι γίνεται.

Για το μυθιστόρημα του Saul Bellow «Χέρτσογκ» (μτφρ. Δημήτρης Στεφανάκης, εκδ. Καστανιώτη).

Του Γιώργου Βέη

Για το βιβλίο του Σταύρου Ζουμπουλάκη Ο στεναγμός των πενήτων. Δοκίμια για τον Παπαδιαμάντη (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Στα δοκίμια «Το προοίμιο του “Λαμπριάτικου ψάλτη” και ο κόσμος των διηγημάτων» και «Παπαδιαμάντης και Δημαράς, το νόημα μιας απόρριψης», από τη συλλογή δοκιμίων Ο στεναγμός των πενήτων του Σταύρου Ζουμπουλάκη, διάβασα για τη γνωστή απαξίωση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από τη μεριά του Κ. Θ. Δημαρά, μα και για την απαξίωσή του από τον Ν.Γ. Πολίτη, και για ποιο λόγο; απλούστατα, διότι ο Παπαδιαμάντης ήταν χριστιανός.

Για το μυθιστόρημα του Jonathan Coe, Αριθμός 11 ή Ιστορίες που μαρτυρούν τρέλα (μτφρ. Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η δομή του τελευταίου μυθιστορήματος του Jonathan Coe (αγγλική έκδοση 2015) μοιάζει με πυραμιδωτή σκάλα ή καλύτερα, αν λάβουμε υπόψη μας το τέλος, με ιστό, όπου όλα συγκλίνουν σε ένα αδιόρατο, στην αρχή τουλάχιστον, κέντρο. Σ’ αυτό τείνει η νεαρή πρωταγωνίστρια Ρέιτσελ, που φτάνει στην πολιτική της αφύπνιση και δη στην εσωτερική εξέγερση, αλλά κι εκεί οδηγούνται όλοι οι «ένοχοι», οι οποίοι πέφτουν θύματα μιας από μηχανής τιμωρού αράχνης.

Για το μυθιστόρημα του Τεύκρου Μιχαηλίδη Σφαιρικά κάτοπτρα, επίπεδοι φόνοι (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο τρόπος με τον οποίο γράφει ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, όχι μόνο στο παρόν μυθιστόρημα αλλά και σε πολλά άλλα, ανταποκρίνεται στο πρότυπο του homo universalis, αφού στα έργα του συναιρούνται η λογοτεχνία, τα μαθηματικά, η ιστορία, η πολιτική, το έγκλημα… Αυτό μπορεί να θυμίζει τη σχολή Νταν Μπράουν, αλλά ευτυχώς το λογοτεχνικό φορτίο του προκείμενου βιβλίου είναι σαφώς μεγαλύτερο.

Για το μυθιστόρημα του James Ellroy Perfidia - ο κύκλος της προδοσίας (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Κλειδάριθμος)

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου

Μια γλυκόπικρη μελωδία, το «Perfidia», τραγούδι του Αλμπέρτο Ντομίνκες που το απογειώνει ο ισπανός Χαβιέ Κογκάτ με τους Κουβανούς μουσικούς του, βρίσκεται στα χείλη των μεθυσμένων στρατιωτών και των λαμπερών αστέρων του Χόλιγουντ, των παράνομων Μεξικανών και των Κινέζων συμμοριτών στο Λος Άντζελες. 

Για τα βιβλία του Samuel Beckett Τρεις διάλογοι  και Η τελευταία τριλογία, σε μετάφραση και επίμετρο του Θωμά Συμεωνίδη, τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Υπάρχει ένα ανεκδοτολογικό περιστατικό που δείχνει πώς δούλευε το μυαλό του Σάμιουελ Μπέκετ: ο ίδιος και ο Ιονέσκο, αυτοί οι δύο σπουδαίοι κάτοικοι Παρισίων και αυτοεξόριστοι από την πρώτη τους πατρίδα, πηγαίνουν σε εστιατόριο, κάθονται επί ώρες ανταλλάσσοντας ελάχιστες κουβέντες, κι όταν τελειώνουν το φαγητό συμφωνούν πως πέρασαν τόσο ωραία, ώστε λένε: «Ας το ξανακάνουμε». Αυτή η διαλεκτική ομιλίας και σιωπής, αυτή η βαθιά επικοινωνία χωρίς πολλά λόγια, είναι μια σταθερά στο μπεκετικό έργο και τη βλέπουμε και στα δύο βιβλία που εκδόθηκαν σε μετάφραση και γενική επιμέλεια του Θωμά Συμεωνίδη.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Διαμαντή Αξιώτη, Με χίλιους τρόμους γενναίος (εκδ. Κίχλη).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο τρόμος προβάλλεται ως παραστατική συνισταμένη ψυχικών και πνευματικών καταστάσεων, ενίοτε αν όχι συχνά στην ακραία εκδήλωσή τους, με ειδικό φορτίο προερχόμενο από το περιεχόμενο της μνήμης, από τις αντικειμενικές συνθήκες του βίου και από τα δεδομένα της εσωτερικής πραγματικότητας, από την απερισκεψία και από την τόλμη, από την ανάγκη για επικοινωνία αλλά και για εκδίκηση, από τα όνειρα και από τη φαντασία, από το πάθος και από τον πόθο, από τα ψεύδη και από τις ψευδαισθήσεις, από τον θυμό αλλά και από τη μοναξιά.

Για το μυθιστόρημα του Κώστα Δρουγαλά Το τελευταίο τραγούδι του Ντύλαν (εκδ. Πικραμένος)

Του Γιάννη Βαγγελοκώστα

Ο όρος «λογοτεχνία της κρίσης» έχει κάνει την εμφάνισή του στον κριτικό λόγο ήδη από τα πρώτα χρόνια της εξελισσόμενης ελληνικής ύφεσης. Αν και το πρώιμο λανσάρισμά του μαρτυρά ίσως μια κάποια σπουδή της κριτικής για κατηγοριοποιήσεις και γραμματολογικές οριοθετήσεις, η πληθώρα των λογοτεχνημάτων που αξιοποιούν τη φλέγουσα επικαιρότητα ως μυθοπλαστικό καμβά των αφηγήσεών τους μπορεί να δικαιολογήσει την ευρεία διάδοση και χρήση του όρου από τους περί τη λογοτεχνία θεσμούς – εκδοτικοί οίκοι, λογοτεχνικά περιοδικά, βιβλιοκριτική, επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες.[i]

Για τη συλλογή διηγημάτων της Alice Munro Η αγάπη μιας καλής γυναίκας (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Μεταίχμιο).

Της Έλενας Μαρούτσου

Όσοι αναγνώστες προτιμούν τα μυθιστορήματα –δίνοντάς τους σταθερά το προβάδισμα στις πωλήσεις– απωθούνται, φαντάζομαι, από τη σύντομη έκταση των διηγημάτων, που δεν τους επιτρέπει να ταυτιστούν με τους ήρωες, να απολαύσουν την πλοκή να ξετυλίγεται μέσα στο χρόνο, τους χαρακτήρες να παίρνουν σάρκα και οστά, να αποκτούν βάθος και να αποκαλύπτονται σταδιακά οι διαστάσεις των πράξεών τους. Το διήγημα σε βάζει μέσα σ’ ένα δωμάτιο και σε αφήνει να φανταστείς το σπίτι. Σου παρουσιάζει μια σκηνή και σε αφήνει να υποθέσεις αυτές που προηγήθηκαν κι αυτές που θα ακολουθήσουν. Αποκαλύπτει την κορυφή ενός παγόβουνου. Το παγόβουνο όμως υπάρχει. Το διήγημα έχει βάθος. Εντούτοις, αντί να το παρουσιάζει, το υπαινίσσεται.

Για το μυθιστόρημα Ο Άντερς ο φονιάς και οι φίλοι του του Γιούνας Γιούνασον (μτφρ. Γρηγόρης Κονδύλης, εκδ. Ψυχογιός)

Του Μιχάλη Πιτένη

Ένας αναγνωρισμένος φονιάς, τρόφιμος των φυλακών τα περισσότερα χρόνια της ζωής του, μια απολυμένη απ' το ποίμνιο της ιερέας και ένας νεαρός άνδρας που δεν τραβά την προσοχή και το ενδιαφέρον κανενός, δεν φαίνεται να έχουν κανένα απολύτως κοινό στοιχείο.

Για το Βιβλίο των φανταστικών όντων, του Χόρχε-Λουίς Μπόρχες, που επανακυκλοφόρησε πρόσφατα σε αναθεωρημένη μετάφραση του Γιώργου Βέη (εκδ. Πατάκη)

Της Κυριακής Αν. Λυμπέρη

Tι νόημα θα είχε να πλάθει κανείς στο κεφάλι του όντα φανταστικά, όταν η ποικιλία των ένσαρκων όντων της Δημιουργίας σ' αυτόν τον πλανήτη είναι τόσο μεγάλη, ώστε ένας άνθρωπος που ζει σ' έναν τόπο δεν θα μπορούσε να γνωρίζει ούτε καν όλα τα ζωντανά πλάσματα που ζουν στο δικό του γεωγραφικό πλάτος και μήκος, πόσο μάλλον σε άλλες χώρες και τόπους;

Για το βιβλίο του Μάνου Ματσαγγάνη, Γράμματα από την Αμερική (εκδ. Κριτική).

Της Ξένιας Κουναλάκη

Έδινα ελάχιστες πιθανότητες στον εαυτό μου να διαβάσω βιβλίο οικονομολόγου και να μου αρέσει. Με το Γράμματα από την Αμερική όμως συνέβη το εξής παράδοξο. Πρώτον, το κατάλαβα και, δεύτερον, το βρήκα συναρπαστικό. Επειδή τα θεωρητικά οικονομικά του είναι εκλαϊκευτικά γραμμένα και αφορούν κυρίως την Ελλάδα, τη λιτότητα και τις ανισότητες. Κυρίως, δε, διατυπώνονται με αφορμή διαλέξεις τις οποίες παρακολούθησε ο Μάνος Ματσαγγάνης σε δύο έγκριτα αμερικανικά Πανεπιστήμια (Χάρβαρντ και Μπέρκλεϊ). Στην ουσία, τα «Γράμματα» είναι ένα μίνι bildungsroman, αφού παρατίθενται μεγάλα ονόματα της οικονομικής σκέψης, αποστασιοποιημένες απόψεις για την Ελλάδα, ταινίες, γεύσεις, εικόνες από την Αμερική. Λίγο τον ζήλεψα σε αυτό τον συγγραφέα. Στην αρχή έλεγχα κάθε φορά την ημερομηνία, γιατί δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ακόμη και στο Χάρβαρντ κάθε μέρα έδινε μια διάλεξη γνωστός (και σε μένα) οικονομολόγος ή πολιτικός. Τη μια ο Πικετί, την άλλη ο Ρόμπινσον, την επόμενη ο Γκάμπριελ, την τρίτη ο Μπορέλ. Απανωτά αυτά.

Συγκριτική ανάγνωση δυο βιβλίων για παιδιά εμπνευσμένων από τον Μικρό Πρίγκιπα, τα «Πρίγκιπας σημαίνει Αμίρ» της Άννας Κοντολέων (εκδ. Πατάκη) και «Το υπέροχο ταξίδι της Νίλου» του Γκουίντο Κόντι (εκδ. Καλέντης).

Της Σίσσυς Τσιφλίδου

Για το μυθιστόρημα της Emily St. John Mandel, «Σταθμός έντεκα» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Ίκαρος).

Του Νίκου Ξένιου

Για την τελευταία συλλογή διηγημάτων του Αργύρη Χιόνη, Έχων σώας τας φρένας και άλλες τρελές ιστορίες (εκδ. Κίχλη).

Της Έλενας Μαρούτσου

Είναι δύσκολο να διαβάσει κανείς χωρίς συγκίνηση ένα βιβλίο που έρχεται στο φως όταν ο συγγραφέας του δεν βρίσκεται πλέον ανάμεσά μας. Ο Αργύρης Χιόνης έφυγε απ’ τη ζωή ανήμερα τα Χριστούγεννα του 2011, σε ηλικία 68 ετών. Το επίθετο «αδικοχαμένος» το οποίο συνόδευε σε δημοσιεύματα της εποχής τον εκλιπόντα λογοτέχνη σκέφτομαι πως αφορά όχι μόνον αυτόν που χάνεται αλλά κι εμάς. Θα θέλαμε δηλαδή λίγο ακόμα αυτόν τον άνθρωπο ανάμεσά μας, θα θέλαμε κι άλλα βιβλία του στα χέρια μας. Η καρδιακή προσβολή σε αυτή την περίπτωση προσβάλλει με έναν τρόπο και τον αναγνώστη, στερώντας του το επόμενο βιβλίο, αυτό που είναι ακόμα στα σκαριά, στο νου του δημιουργού που έσβησε. Αυτή την προσβολή, έρχεται εδώ να διορθώσει η εκδότρια της Κίχλης, Γιώτα Κριτσέλη, μαζεύοντας τα κείμενα που έπεσαν αίφνης απ’ τα χέρια του θανόντος κατά γης, και προσφέροντάς τα με μεγάλη προσοχή και φροντίδα στο κοινό.

Eικονογραφημένα βιβλία για μικρούς μαθητές προνηπίου, νηπιαγωγείου και α' δημοτικού για να συντροφεύουν τα απογεύματα αλλά και την ώρα της καληνύχτας.

Επιλογή: Ελένη Κορόβηλα

Για τη μυθιστορηματική αυτοβιογραφία του Χίτλερ Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ. Φυλακές Λάντσμπεργκ, Νοέμβριος 1923 - Δεκέμβριος 1924 (εκδ. Πατάκη) του Χάρη Βλαβιανού.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Πολιτικοί-στρατιωτικοί που άλλαξαν τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας επηρεάζοντας κάθε κοινωνικό και πολιτισμικό τομέα δεν είναι δα και πολλοί: από τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Ιούλιο Καίσαρα μέχρι τον Ναπολέοντα, τον Στάλιν και τον Χίτλερ, όλοι τους υπήρξαν προσωπικότητες που λατρεύτηκαν και μισήθηκαν με ασίγαστο πάθος. Η ζωή και η δράση τους, ακόμα και τα όποια γραπτά τους, μελετούνται διαρκώς από τις κατοπινές γενιές σε μια προσπάθεια να γίνει κατανοητό πώς και γιατί ορισμένα πρόσωπα ξεχώρισαν αισθητά από το πλήθος, πήραν τη μοίρα αμέτρητων ανθρώπων στα χέρια τους –άνθρωποι που συχνά οι ίδιοι τούς την πρόσφεραν εν λευκώ, ποθώντας να βρουν τον εξουσιαστή τους– και τόσο συχνά τούς οδήγησαν στον όλεθρο. Η προϊούσα παγκοσμιοποίηση μετά τους Νέους Χρόνους φαίνεται μάλιστα σαν να έχει διευκολύνει την πλανητική επίδραση της δράσης ορισμένων χαρισματικών ολετήρων στην πολιτική ιστορία.   

Για το μυθιστόρημα του Αλέξη Πανσέληνου Η κρυφή πόρτα (εκδ. Μεταίχμιο)

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Σε αντίθεση με προηγούμενα έργα του, ο Αλέξης Πανσέληνος γράφει τώρα ένα πολύ απλό κείμενο, με μόλις δύο βασικά πρόσωπα και μια ομαλή, απρόσκοπτη, ρέουσα πλοκή. Αλλά αυτή η απλότητα υποβάλλει και μια δεύτερη ανάγνωση, ώστε να φανούν όσα λανθάνουν κάτω από το μαλακό χαλί της αφήγησης.

Για την ποιητική συλλογή Δαφνοπόταμο (εκδ. Gutenberg) του Νίκου Κατσαλίδα. 

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Η πρόσφατη ποιητική σύνθεση Δαφνοπόταμο, του Νίκου Κατσαλίδα, έρχεται να προστεθεί σε ένα μακρύ κατάλογο εργογραφίας, στον οποίο, ήδη, αριθμώνται δεκαεννέα συλλογές ποιημάτων, ένα μυθιστόρημα και ένας τόμος διηγημάτων. Ασφαλώς, εκπλήσσει η ποσοτική παραγωγή των ποιητικών έργων. Ωστόσο, προτρέχω να σημειώσω ότι το Δαφνοπόταμο έρχεται να επιβεβαιώσει προηγούμενες κρίσεις, παλαιότερες και πρόσφατες, για την όντως πολύ αξιόλογη παρουσία του συγγραφέα στα ποιητικά δρώμενα της τελευταίας δεκαπενταετίας. 

Για το μυθιστόρημα του Stephen King, Ό,τι βρεις, δικό σου (μτφρ. Σταύρος Νικολάου, εκδ. Bell).

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου

«Μαλακίες είναι, δεν μετράνε» είναι η μόνιμη επωδός του Τζίμι Γκολντ, του ήρωα μιας τριλογίας που χάρισε στον συγγραφέα Τζον Ρόστιν χρήμα και φήμη τη δεκαετία του εβδομήντα. Την ίδια φράση επαναλαμβάνει στην μοναξιά του κελιού του και ο δολοφόνος του, ο Μόρις Μπέλαμι φανατικός θαυμαστής του έργου του που εξοργίστηκε από την τύχη που επιφύλαξε ο Ρόστον στον Τζίμι Γκολντ και τον σκότωσε κλέβοντας τα χρήματα και τα ανέκδοτα σημειωματάρια του. Και τέλος η ίδια φράση, τρείς δεκαετίες μετά, βγαίνει από τα χείλη ενός πιτσιρικά ο οποίος ανακαλύπτει τυχαία τα κλοπιμαία κρυμμένα σε έναν λάκκο σε μια εποχή που η οικονομία έχει καταρρεύσει και η οικογένειά του βουλιάζει στα χρέη.

Για το μυθιστόρημα της Ευδοκίας Κιμωλιάτη Παράλληλοι κόσμοι (εκδ. Studio aMID).

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Η Μαργαρίτα είναι μια από τις εκατομμύρια γυναίκες του κόσμου που ένιωσε να ακολουθεί μια μοίρα που δεν ήταν δική της. Τόλμησε να αποδράσει ή πίστεψε ότι απέδρασε. Η Μάσα, η κόρη που άφησε πίσω της, μεγαλώνει και την αναζητά. Φτιάχνει ιστορίες στις οποίες πρωταγωνιστεί η μητέρα της, απευθύνεται σ’ εκείνην νοητικά, κυρίως μέσω ενός μπλογκ, αλλά και από άλλες ηλεκτρονικές διόδους που καθρεφτίζουν τα ανάμικτα συναισθήματά της: την άκρατη αγάπη και τον θαυμασμό αλλά και το κενό που έχει δημιουργήσει μέσα της η αίσθηση της απώλειας και της εγκατάλειψης. Η μάνα – Μαργαρίτα, άφησε τον πατέρα – άντρα  της και την κόρη της Μάσα (13χρονη) κι έφυγε στο Παρίσι να γίνει συγγραφέας. Ζει στο δωμάτιο 046, στις πίσω αυλή ενός 5ορόφου κτηρίου στο ανατολικό Παρίσι. Ο πατέρας εμφανίζεται ως μορφή σποραδικά στην αφήγηση. Κυριαρχεί η μορφή της μάνας.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Miroslav Penkov Ανατολικά της Δύσης (μτφρ. Άκης Παπαντώνης, εκδ. Αντίποδες).

Του Νίκου Ξένιου

Για μιαν ακόμη φορά αποδεικνύεται πως υπάρχουν δύο παράγοντες που συχνά συμβάλλουν στην παραγωγή καλής λογοτεχνίας: η διπλή εθνικότητα (και διγλωσσία) του συγγραφέα από τη μια, το πανεπιστημιακό εργαστήρι δημιουργικής γραφής από την άλλη. Μελετώντας τη ζωή των τουρκοκρατούμενων Βαλκανίων στο πλαίσιο ενός σεμιναρίου Δυτικής Ιστορίας, ο Μιροσλάβ Πένκοφ, βούλγαρος μετανάστης και φοιτητής στο Αρκάνσας των Η.Π.Α., μετέφρασε για τον καθηγητή του ένα κείμενο από τα Βουλγαρικά. Αυτό του ανακίνησε παιδικές μνήμες και τον οδήγησε στη συγγραφή της συλλογής διηγημάτων Ανατολικά της Δύσης.

Για το βιβλίο του Γεράσιμου Α. Ρηγάτου «Μήδεια - Προσεγγίζοντας τη μαγεία και τη θεραπευτική της προϊστορίας» (εκδ. Βήτα)

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Φωτεινής Βασιλοπούλου Για μια χούφτα ζωή (εκδ. Γαβριηλίδη).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Το ελληνικό διήγημα έρχεται σαν πεζή συνέχεια του δημοτικού τραγουδιού, με το λυρισμό του τραγουδιού, την αφηγηματικότητά του, την υπαινικτικότητά του, τα γυρίσματα που ’χει το τραγούδι, την απουσία ψυχολογίας που την αντικαθιστά εδώ η πράξη η ίδια – και περίπου το μόνο ένα θέμα στο ελληνικό διήγημα, έτσι, είναι ο θάνατος, ως στερνή πράξη που καταλύει τη ζωή και ταυτόχρονα την καταυγάζει. Στη δυτική σκέψη από ’να σημείο κι έπειτα είναι κυρίαρχη η άρνηση του θανάτου, όσο είναι κυρίαρχη στη σκέψη της Ανατολής η αποδοχή του. Με την άρνηση του θανάτου, ανθεί η ψυχολογία, οι άνθρωποι αναλύονται μέχρι κεραίας –τα κίνητρά τους, τα κρυφά τους ελατήρια– και γεννιέται έτσι η πλατιά λαβυρινθώδης αφήγηση που είναι η κοίτη του μυθιστορήματος. Στον αντίποδα, η ελληνική πεζογραφία είναι εκ των πραγμάτων βραχύλογη, προφταίνει εντέλει να ολοκληρωθεί στη μικρή φόρμα του διηγήματος, και δεν αναλύει μα συγκεφαλαιώνει, δεν ψυχολογεί αλλά λέει, τα πρόσωπα είναι προσωποποιημένες πράξεις, και μέγιστη πράξη γιατί αναιρεί κάθε άλλη είναι ο θάνατος.

Για τον συλλογικό τόμο Μεταμοντέρνο σώμα. Οι αναπαραστάσεις του σώματος στη σύγχρονη τέχνη (εκδ. Γαβριηλίδη).

Του Νίκου Ξένιου

Μετά το Μεταμοντέρνο έρωτα των Γιαγιάννου, Λαμπράκου και Νάκου, το Μεταμοντέρνο Σώμα των εκδόσεων Γαβριηλίδη είναι η δεύτερη, γλωσσικά απενοχοποιημένη κατάθεση της Μαρίας Γιαγιάννου στον βωμό της δοκιμιακής γραφής. Με λόγο δραστικό εκφράζει την (κατά Λούκατς) τραγική διάσταση ανάμεσα στην «αληθινή» ζωή και στη ζωή όπως τη βιώνουμε. Με μια γενικευτική ανασκόπηση των σωματικών αναπαραστάσεων από την αρχαία Αίγυπτο ως σήμερα, το κυρίαρχο δοκίμιο της κας Γιαγιάννου εισάγει ένα προβληματισμό σχετικό με τη διφυία του «ζωανθρώπου» στις εικαστικές του εκδοχές. Τα τρία δοκίμια που συμπληρώνουν τη συγκεκριμένη διερεύνηση αντλούν την έμπνευσή τους από τον χώρο της λογοτεχνίας (Γιώργος Λαμπράκος), του κινηματογράφου (Δημήτρης Νάκος) και της φιλοσοφίας (Θωμάς Συμεωνίδης). Το επίμετρο της φίλτατης Πέπης Ρηγοπούλου λειτουργεί ως καλοπροαίρετο σχόλιο και αφήνει ανοικτές τις προοπτικές κάποιων γενικεύσεων.

Για τον συλλογικό τόμο «Μικρά Ασία - Πόντος, Πατρίδες αλησμόνητες (εκδ. Παπαδόπουλος) και το αφήγημα του Βαγγέλη Τασιόπουλου «Τα καινούρια μου πόδια» (εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες).

Του Παναγιώτη Γούτα

Για το βιβλίο του Θανάση Αγάθου Η κινηματογραφική όψη του Γρηγορίου Ξενόπουλου (εκδ. Γκοβόστη).

Της Νότας Χρυσίνα

Για το μυθιστόρημα για εφήβους του Φίλιππου Μανδηλαρά «Υπέροχος κόσμος» (εκδ. Πατάκη)

Της Σίσσυς Τσιφλίδου

Επιλογή έντεκα από τα πλέον αντιπροσωπευτικά διηγήματα της Alice Munro στη συλλογή Η αγάπη μιας καλής γυναίκας (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Γιώργου Βέη