Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Αν δεν είχε μυθιστορηματική φόρμα θα μπορούσε να είναι η σύνοψη μιας διδακτορικής διατριβής για το ζήτημα της εξόντωσης των ελλήνων εβραίων της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, με άξονα τη μελέτη των ψυχικών επιπτώσεων και του ανεξίτηλου τραυματικού αποτυπώματος που αφήνει η ανθρώπινη κτηνωδία και με συνεκτικό ιστό της αφήγησης την μικροϊστορία ανθρώπων προβαλλόμενη στην, και συμπλεκόμενη με, τη ροή της πολιτικοκοινωνικής Ιστορίας της Θεσσαλονίκης από τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου πολέμου μέχρι σχεδόν το τέλος του 20ου αιώνα.

Για τη συλλογή με ποιήματα και επιστολές της Emily Dickinson «Επειδή δεν άντεχα να ζήσω φωναχτά» (ανθολόγηση: Λιάνα Σακελλίου, μτφρ. Λιάνα Σακελλίου, Άρτεμις Γρίβα, Φρόσω Μαντά) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Του Νίκου Ξένιου 

Για το βιβλίο «Ιστορίες που τις είπε ο δρόμος» της Μαρίας Αγγελίδου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Της Σίσσυς Τσιφλίδου

Toυ Δημήτρη Αργασταρά

Το μυθιστόρημα του Peter Yeldham «Γράμμα από το Τόκιο» εξελίσσεται κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και παρακολουθεί τις ζωές των βασικών πρωταγωνιστών του καθώς αυτές επηρεάζονται από τα γεγονότα της Ιστορίας – όταν, δηλαδή, οι απλές ανάγκες των μεμονωμένων ατόμων υποσκελίζονται από την συλλογική φρενίτιδα των μεγάλων αναταραχών. 

Του Γιώργου Λαμπράκου

Είναι αδύνατο να μιλήσουμε για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό του χωρίς αναφορά στα μέσα με τα οποία προεκτείνει τις αισθήσεις του. Από τα πρώτα λαξευμένα εργαλεία και τις γλωσσικές συμβολοποιήσεις, μέσω της χειροτεχνίας και της βιοτεχνίας έως την έλευση της μηχανικής, έπειτα της ηλεκτρικής και σήμερα της ηλεκτρονικής εποχής, η εξέλιξη του ανθρώπου είναι αξεδιάλυτα συνυφασμένη με την εξέλιξη των μέσων προέκτασης των αισθήσεών του.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η Ζυράννα Ζατέλη ανήκει στους συγγραφείς εκείνους των οποίων τα βιβλία αποτελούν στάδια ανάπτυξης μιας φυγόκεντρης δίνης που οδηγεί στη δημιουργία πρωτότυπων εντυπωσιακών συμπάντων. Υπ' αυτή την έννοια, μια κατεξοχήν εμβληματική περίπτωση αποτελεί π.χ. η λογοτεχνική παραγωγή του Γιώργου Χειμωνά (1938-2000). Η επίσκεψη ή μάλλον η συμμετοχή στα σύμπαντα αυτά αντιπροσωπεύει μια γοητευτική περιπέτεια για τον αναγνώστη με όχημα τόσο το βιωματικό φορτίο όσο και τις διαθέσιμες κεραίες πρόσληψης νέων αισθητικών δεδομένων.

Τους σημερινούς ποιητές, και δικαίως, το ευρύ κοινό τους έχει πάρει από στραβό μάτι. Τους θεωρεί στριφνούς, δύσκολους, ακατάδεκτους. Δύσκολα τους πιάνει στο χέρι του. Αλλά και οι ποιητές από τη μεριά τους, δεν σκοτίζονται και πολύ για αναγνώστες κι απήχηση, μόνη ευγενική φιλοδοξία που τρέφουν είναι να εκφράσουν το ακατάβλητό τους εγώ. Τόσο που και όταν ακόμη, μία στις τόσες, κάποιος από τη συντεχνία κατορθώνει να σπάσει τον κλοιό, να γίνει γνωστός, οι συνάδελφοί του δεν του το συγχωρούν.

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Του Κώστα Δρουγαλά

Ο Άλαν Κάρλσον είναι ένας εκατοντάχρονος που το σκάει από το παράθυρο του γηροκομείου στο Μαλμσέπινγκ της Σουηδίας, τη στιγμή που στα εκατοστά γενέθλιά του ετοιμάζονται να παραστούν ο δήμαρχος, οι δημοτικοί σύμβουλοι και οι δημοσιογράφοι της πόλης.

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Κάθε νέο βιβλίο του Γιάννη Ευσταθιάδη δημιουργεί την προσμονή της αναγνωστικής έκπληξης. Είτε πρόκειται για βιβλίο ποίησης ή πρόζας, χρονογραφήματος ή δοκιμίου είτε για κείμενα γαστριμαργικής ή μουσικής θεματολογίας ο συγγραφέας μας αφήνει άφωνους με την ευρηματικότητα, την ευστροφία, τη μαστοριά και την τέχνη του.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ο Τζέιμς Μάλαχαν Κέιν (1892-1977) παρουσιάζει το εξής διπλό παράδοξο: υπήρξε από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του σκληροτράχηλου (hard-boiled) αστυνομικού μυθιστορήματος, μαζί με τον Χάμετ και τον Τσάντλερ – αλλά ντρεπόταν γι' αυτό και δεν ήθελε να τον θεωρούν συγγραφέα αστυνομικών βιβλίων.

Ο διακεκριμένος ιστορικός τέχνης Φράνσις Χάσκελ ανατέμνει Τη δύσκολη γέννηση του βιβλίου τέχνης (ΠΕΚ). 

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Τα βιβλία τέχνης δεν χρησίμευαν πάντα ως coffee-table books. Χρειάστηκε μια μακρά και κοπιώδης ιστορική διαδικασία, γεμάτη απογοητεύσεις, περήφανους συλλέκτες, μερακλήδες τυπογράφους, τεχνικές καινοτομίες, επενδύσεις και χρεοκοπίες, για να μπορούμε σήμερα να ακουμπάμε τον καφέ μας δίπλα (ή και πάνω...) στο ιλουστρασιόν εξώφυλλο μιας ανθολογημένης συλλογής αναπαραγωγών του Καραβάτζιο.

Της Μαριαλένας Σπυροπούλου*

«Τα παραμύθια που μας κοιμίζουν είναι αυτά που μας κρατούν ξύπνιους», λέει η Γαλλίδα ψυχαναλύτρια Μάρθα Ρομπέρ, για να εξάρει τη συμβολή του παραμυθιού στην ενεργοποίηση του ψυχικού κόσμου του παιδιού. Είναι γνωστό ότι η καλύτερη παιδική συντροφιά είναι η καταβύθιση στον παραμυθένιο και διόλου ατάραχο κόσμο των ηρώων και συμβόλων.

Του Νίκου Ξένιου

Η λεκάνη του Κονγκό είναι ο τόπος όπου διαδραματίζεται η νουβέλα αυτή, με την οποία ο Τζόζεφ Κόνραντ κάνει μιαν αφροκεντρική κριτική της δυτικής διείσδυσης, διακωμωδώντας την έννοια του ηρωϊσμού και καταγγέλλοντας την κακουργία, που βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Για τις σημειώσεις του Ρολάν Μπαρτ «Τετράδια από το ταξίδι στην Κίνα» (επιμέλεια – πρόλογος – σημειώσεις: Anne Herschberg Pierrot, μτφρ: Κατερίνα Σχινά εκδ. Πατάκη)

Του Γιώργου Βέη

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Μικρά Αγγλία», που θα αρχίσει να προβάλλεται τις προσεχείς μέρες στους κινηματογράφους, στηρίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη, το οποίο κυκλοφόρησε το 1997 και βραβεύτηκε την επόμενη χρονιά με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Δεκαέξι χρόνια μετά, το έργο δοκιμάζει τη διαχρονικότητά του, καθώς επανεκδίδεται από τις εκδόσεις Καστανιώτη και μετουσιώνεται σε σενάριο για τη μεγάλη οθόνη.

Του Κώστα Αγοραστού

Διαβάζοντας ξανά, στην επανέκδοση του Πατάκη, το μικρό αυτό βιβλίο της Μάρως Δούκα, Ο πεζογράφος και το πιθάρι του, σκέφτηκα: Η Μάρω Δούκα, αν αγαπάει κάτι πιο πολύ από τη λογοτεχνία αυτό είναι οι ίδιοι οι λογοτέχνες.

Του Γιώργου Βέη

Οι Aφγανοί συνάδελφοι*, τους οποίους συνάντησα και συναντώ σε διάφορα σημεία του κόσμου, το πρώτο δηλούμενο, το οποίο σπεύδουν να υπογραμμίσουν, όλοι τους ανεξαιρέτως, είναι η συνάφειά τους με την Ελλάδα ή και η μακρινή, αλλά αναμφισβήτητη, έστω μερική καταγωγή τους από τους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μύτες και κόμες προκαθορίζουν γι΄αυτούς, όπως ισχυρίζονται με έμφαση, οιονεί ταυτότητες πανελλήνων.

Ο πόλεμος της Τστσενίας είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο παρουσιάζονται οι ζωές απλών ανθρώπων στο μυθιστόρημα Αστερισμός ζωτικών φαινομένων του Άντονι Μάρα. 

Του Νίκου Ξένιου

Οι χαρακτήρες του Άντονι Μάρα διατηρούν το ένα τους πόδι στην ιστορική πραγματικότητα, χωρίς να χάνουν τον μυθιστορηματικό τους χαρακτήρα. Στον Αστερισμό Ζωτικών Φαινομένων[1], που αναφέρεται στον πόλεμο της Τσετσενίας, ο νεαρός συγγραφέας παρουσιάζει τις αλληλοδιαπλεκόμενες ζωές της Χαβάα, μιας τσετσενής χωριατοπούλας, του Άχμεντ, ενός γιατρού από το ίδιο χωριό που τη φροντίζει όταν ο πατέρας της απάγεται, βασανίζεται και σκοτώνεται, και της Σόνια, μιας χειρουργού που εργάζεται στο νοσοκομείο της κοντινής πόλης.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Ουμπέρτο Έκο στο μυθιστόρημά του «Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα» (Bombiani 2004, Ελληνικά γράμματα 2005 - Ψυχογιός 2012) επιστρέφει στην παιδική ηλικία του αφηγητή μέσω των κόμικς που ο τελευταίος ξαναβρήκε στο σπίτι του παππού. Οι χάρτινοι ήρωες τού θυμίζουν έναν ολόκληρο κόσμο που διυλίζεται μέσα από την παιδική ματιά και αντανακλά τις πολιτικές αναταράξεις της φασιστικής Ιταλίας. Ο Βασίλης Αλεξάκης αντίστοιχα βάζει τον γηραιό ήρωά-του να αναπολεί τα παιδικά του αναγνώσματα, από τον «Ροβινσώνα Κρούσο» ώς τους «Άθλιους» κι από τον «Μιχαήλ Στρογκόφ» μέχρι τον «Ταρζάν». 

Του Γιώργου Λαμπράκου

Η απανωτή έκδοση βιβλίων του Φρόιντ και βιβλίων για τον Φρόιντ είναι ένα από τα ευτυχέστερα γεγονότα της εκδοτικής μας παραγωγής. Νέες μεταφράσεις των κλασικών έργων του, νέες βιογραφίες, νέες μελέτες από Έλληνες και ξένους ειδικούς, περιοδικά ποικίλων ψυχαναλυτικών τάσεων που συνεχίζουν την κυκλοφορία τους: όλα αυτά δείχνουν το συνεχιζόμενο, πιθανώς και εντεινόμενο ενδιαφέρον για τον σπουδαιότερο στοχαστή του 20ού αιώνα. 

Του Θωμά Ψύρρα

Μετά από 11 ποιητικές συλλογές, αρχής γενομένης με την Πορεία το 1980, ο Κώστας Λάνταβος έφτασε στη δωδεκάτη με Τα Ευτελή και τα Σπουδαία. Τριάντα χρόνια ποιητικής πορείας. «Μέσα της όλοι μεγαλώνουμε», που λέει κι Εμπειρίκος το 1937 στην «Ενδοχώρα[1]». Και ωριμάζουμε, λέω εγώ. Αλλά τι είναι η ποιητική ωρίμαση; 

Για το μυθιστόρημα «Μοιραία Πράγα», του Φίλιπ Κερ (μτρφ. Δημήτρης Αθηνάκης, εκδ. Κέδρος). 

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Στο «Μια ιστορία για το παρόν» εμπεριέχονται πολλές από τις ιστορίες που βιώνουμε την τελευταία δεκαετία: βασανιστική καθημερινότητα, ανεργία και οι συνέπειές της στα μέλη της οικογένειας, κακοποίηση παιδιών στα σχολεία, πορνεία, η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, ο φόβος για την επιβίωση, η αδυναμία άντλησης κάποιου νοήματος, οικονομική και υπαρξιακή κρίση, αυτοκτονίες και φυσικές καταστροφές. Αυτές είναι κάποιες από τις ιστορίες που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος και η Οζέκι στον αντίποδα βάζει τη δυτική φιλοσοφία και το Ζεν, τη κβαντική φυσική και τη λογοτεχνία, προκειμένου να εξισορροπήσει το δράμα του σύγχρονου ανθρώπου μετά το τσουνάμι των σοκαριστικών ανατροπών που έχει υποστεί.

Του Μένη Κουμανταρέα*

Με τα βιβλία των πολύ νέων μελαγχολώ. Κοίταξε να δεις, λέω στον εαυτό μου, πόσο άλλου είδους συγγραφείς είναι τα παιδιά αυτά και διαφορετικά προσγειωμένοι. Πόσο διαφορετική γλώσσα χρησιμοποιούν και εικονοποιία, πόσο αλλιώτικος είναι εν τέλει ο κόσμος τον οποίο περιγράφουν. Γι' αυτό, παρ' όλη τη διάθεση και την περιέργεια που έχω να δω τι γράφουν, τελευταία πλησιάζω τα βιβλία τους με δισταγμό, αν όχι και με κάποιο φόβο. Φόβο μην δεν τους καταλάβω, φόβο για τους άφθονους ιδιωματισμούς της γλώσσας τους αλλά και της ζωής που περιγράφουν. Φόβος μήπως και φανώ ξεπερασμένος μπροστά τους. Ή μήπως είναι από υπερτροφικό εγωισμό ότι μόνο εμείς, η δικιά μου γενιά, ήξερε να γράφει, και πως όλοι ετούτοι είναι "λογοτεχνία ποπ κορν"; 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Το κείμενο, το οποίο στην ουσία εισάγει τον δημιουργό του στην πεζογραφία, προκαλεί στην αρχή της ανάγνωσης αμφίθυμα συναισθήματα. Από τη μία, βλέπει κανείς μια γλώσσα που, χωρίς να ξεφεύγει από τη νόρμα, αφήνει τα ίχνη της μέχρι σημείου να μπορεί ο αναγνώστης να μιλήσει για ύφος. Ένα ύφος απλό αλλά και στοχαστικό, στιβαρό αλλά καθόλου στάσιμο, που παρακολουθεί την αφήγηση και εν μέρει την προωθεί. Από την άλλη, ο αναγνώστης φοβάται ότι έπεσε πάλι πάνω σε ένα μυθιστόρημα ομφαλοσκοπικό, που πιάνει ένα ψυχικό τραύμα και το περιφέρει μέχρι να το ζαλίσει, μέχρι να ζαλίσει και όλους εμάς που το διαβάζουμε. 

Του Γιώργου Βέη 

Πρόκειται για το δέκατο πέμπτο έργο στη σειρά της πεζογραφικής παραγωγής του Πολ Μπέντζαμιν Όστερ (Paul Benjamin Auster), συγγραφέα των πολλαπλών εκπλήξεων και των αλλεπάλληλων ανατροπών, που γεννήθηκε το 1947, στο σκυθρωπό Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ. Δομημένο σε τέσσερις ευδιάκριτες ενότητες, καλύπτει την περίοδο 1967-2007 και συνιστά άλλο ένα δείγμα της ομολογούμενης δεξιοτεχνίας του συγγραφέα.

Του Νίκου Ξένιου 

Το έργο του Αλμπέρτο Μοράβια εν γένει μοιάζει με νεκρώσιμη ακολουθία για τον σύγχρονο ανθρωπισμό. Στους Δύο φίλους, κεντρικός ήρωας είναι ένας νεαρός διανοούμενος που πασχίζει να ξεπεράσει την αίσθηση τρόμου και απαξίωσης[1] που βιώνει σε σχέση με τον εαυτό του και την ιταλική κοινωνία γύρω του, στο άρμα του αποσαθρωμένου αξιακού συστήματος που ακολούθησε τους δύο μεγάλους πολέμους[2].

Του Γιώργου Λαμπράκου

Το ζήτημα των θεών, της θρησκείας, της πίστης σε μια ανώτερη εξωκοσμική δύναμη, αγγίζει τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων. Από τις πρώτες ανιμιστικές δοξασίες μέχρι τις πολυθεϊστικές θρησκείες και τη μετέπειτα ραγδαία εξάπλωση των μονοθεϊσμών, ο άνθρωπος δεν ήθελε ή/και δεν μπορούσε να νιώθει μόνος στο σύμπαν. Το ενδιαφέρον για το εν λόγω ζήτημα δεν έχει κοπάσει ούτε και στη σύγχρονη εποχή της εξαπλωνόμενης –κυρίως στον δυτικό κόσμο– αθεΐας. Απεναντίας, το ζήτημα της (μη) ύπαρξης ανώτερων, υπερβατικών όντων φαίνεται να αφορά καμιά φορά περισσότερο τον άθεο, τον άθρησκο, τον άπιστο, τον αγνωστικιστή, όπως εν πάση περιπτώσει ονομάσουμε τον αμφισβητία ή αρνητή του θεϊσμού.

Του Φώτου Λαμπρινού

Με τη Σώτη Τριανταφύλλου γνωριζόμαστε εδώ και 20 χρόνια και αν σήμερα είμαι ζωντανός το οφείλω στη γενναιοδωρία της. Τότε, είκοσι χρόνινα πριν, όταν γνωριστήκαμε, έτυχε να χάσει έναν πολύ στενό και αγαπημένο της φίλο. Μου είχε μιλήσει γι αυτόν και την μετέφερα με το αυτοκίνητο στο νοσοκομείο, σχεδόν καθημερινά. Κάποια μέρα μου τηλεφώνησε, λέγοντάς μου ότι ο Χρήστος πέθανε και κλαίγοντας με λυγμούς, μου είπε ότι οφείλω να ζήσω 20 χρόνια. Τα 20 χρόνια ήδη συμπληρώθηκαν και όταν τής το επεσήμανα μου είπε, με το γνωστό της ύφος: «Σου έχω δώσει παράταση». Διανύω λοιπόν, εις τας δυσμάς του βίου μου, την «παράταση» που απλόχερα μου προσέφερε η Τριανταφύλλλου και ας ελπίσουμε, ως ευσυνείδητος διατητής, να κρατήσει και κάποιες καθυστερήσεις... 

Της Αργυρώς Μαντόγλου 

Το «Στις μικρές ώρες» είναι ένα μικρό σε έκταση μυθιστόρημα σε σχέση με τα συνήθη μυθιστορήματα του Ιάπωνα συγγραφέα που υπήρξε δυο φορές υποψήφιος για το Νόμπελ. Εδώ δεν «κατασκευάζει» έναν κόσμο ή κόσμους αλλά δοκιμάζει την οπτική ενός πανεπόπτη αφηγητή που είναι σε θέση να περιγράψει τους χαρακτήρες ακόμα κι όταν αυτοί αποσύρονται στον ύπνο ή στις σκέψεις τους.

Tου Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η λογοτεχνία πολύ συχνά αποτελεί πεδίο διασταύρωσης ποικίλων τομέων της ζωής και ποικίλων εκδοχών της πραγματικότητας. Μ' αυτή τη διαπίστωση μπορεί κανείς να δει το τελευταίο βιβλίο του Μοδινού ως την πλατεία όπου ενώνονται η Αμερική και ο έρωτας, η ιστορία και η οικολογία, η περιφερειακή Ελλάδα με την παγκοσμιοποίηση, το road movie με τη λογοτεχνία, η κάντρι μουσική με την Κούβα, ο ψυχρός πόλεμος με τις προσωπικές αναζητήσεις. 

Του Κώστα Αγοραστού

Τρένο με κατεύθυνση προς την Αθήνα. Νυχτερινό δρομολόγιο. Δυο άγνωστοι επιβάτες. Ένας χειμαρρώδης μονόλογος. Μια επικίνδυνη σιωπή. Ο πρωτοεμφανιζόμενος Γιάννης Τσίρμπας, με τη νουβέλα του Η Βικτώρια δεν υπάρχει, επιχειρεί να σκιαγραφήσει το πορτρέτο ενός μέσου κατοίκου της πλατείας Βικτωρίας, ο οποίος θεωρεί ότι έχει πληγεί από την αθρόα συγκέντρωση μεταναστών στην περιοχή. Συνταξιδιώτης του ένας κάτοικος των βορείων προαστίων. Τον ακούει έκπληκτος κα, στιγμές στιγμές, βαριεστημένος.