Για τη συλλογή του Γιάννη Λειβαδά «Χάικου 1991-2008» (εκδ. Εκάτη).
Του Γιώργου Πάνου
Η τελευταία συλλογή του Γιάννη Λειβαδά, είναι μια συλλογή ποιημάτων χάικου. Ποιήματα που έχουν γραφτεί κατά τη διάρκεια μιας μακράς περιόδου που ξεκινάει από το 1991 και καταλήγει στο 2008 (και που στο σύνολό τους είναι περίπου 600). Από τα ποιήματα αυτά, ο ποιητής, έκανε μια επιλεκτική αξιολόγηση και προέβη στην έκδοση ενός μικρότερου συνόλου τα οποία απαρτίζουν την εν λόγω συλλογή. Για τα χάικου αυτά, έχει επίσης γράψει ένα αναφορικό κείμενο και ο Lucien Stryk το οποίο παρουσιάζεται στο εισαγωγικό κείμενο που συνοδεύει την έκδοση∙ ένας άνθρωπος που γνώριζε και μελέτησε σε βάθος την τέχνη του Χάικου και ο οποίος καταπιάστηκε με αξιοσημείωτη ευστοχία, με το έργο των μεγάλων δασκάλων, Μπασό και Ίσσα.
Καταλυτικό ρόλο στη συνειδητοποίηση του κοσμικού γίγνεσθαι και του μηχανισμού της κατανόησης, παίζει το Κενό, το Κενό είναι ταυτόσημο με το χάικου, είναι ταυτόσημο με την αρχή και το τέλος των πραγμάτων, με την αρχή και το τέλος της ποιητικής δημιουργίας.
Όσον αφορά το περιεχόμενο, δηλαδή την ουσία της ποιητικής παραγωγής, τα χάικου του Λειβαδά είναι ο ορισμός της απλότητας, του απέριττου, της ομορφιάς και του απροσδόκητου. Πράγματα δηλαδή που συναποτελούν το πνεύμα του χάικου. Η φυσικότητα με την οποία ο ποιητής παραθέτει με τα μικρά αυτά στολίδια την ωραιότητα και το ξάφνιασμα, είναι απαράμιλλη. Ένα ακόμη βασικό χαρακτηριστικό των χάικου του Λειβαδά, είναι ο αυθορμητισμός, το σαρδόνιο χιούμορ, το οποίο απαντάται επίσης στους μεγάλους μάστορες του είδους. Διαβάζοντας, οι αισθήσεις ενεργοποιούνται στον μέγιστο βαθμό, δίχως την μεσολάβηση κάποιας ερμηνευτικής ανάγκης. Όπως συμβαίνει με καθετί μέσα στη φύση, εφόσον ο άνθρωπος δεν ερμηνεύει μόνο αλλά ερμηνεύεται μέσα στη φύση. Καταλυτικό ρόλο στη συνειδητοποίηση του κοσμικού γίγνεσθαι και του μηχανισμού της κατανόησης, παίζει το Κενό, το Κενό είναι ταυτόσημο με το χάικου, είναι ταυτόσημο με την αρχή και το τέλος των πραγμάτων, με την αρχή και το τέλος της ποιητικής δημιουργίας.
Κλείνοντας θα αναφέρω πως, όπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς, ο Γιάννης Λειβαδάς, ακολουθεί τα χνάρια των μεγάλων δασκάλων της ιαπωνικής τέχνης των χάικου μετουσιώνοντάς την σε μία τέχνη σύγχρονη, με έναν τρόπο φυσικό και ανεπιτήδευτο και συνάμα απολύτως προσωπικό, γαλουχημένος από το αυστηρό πνεύμα και την γαλήνια σκέψη τους. Κάθε χάικου εντοπίζεται μετά την ειδολογική του αξία, κάθε σκέψη εντοπίζεται πέρα από την σκέψη. Ακριβώς εκεί όπου το ποίημα συναντά τον εαυτό του.
* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΟΥ είναι μελετητής.
Αποσπάσματα από το βιβλίο
→ Στην κεντρική εικόνα ο πίνακας του Katsushika Hokusai «South Wind, Clear Sky» (1830-32).
Χάικου 1991-2008
Γιάννης Λειβαδάς
Εκάτη 2018
Σελ. 42, τιμή εκδότη €8,50