Για το βιβλίο της Ryoko Sékiguchi Δεν είναι από σύμπτωση, γραμμένο με αφορμή τις καταστροφές από τα τσουνάμι στην Ιαπωνία και το ατύχημα στη Φουκουσίμα που ακολούθησε, πέντε χρόνια πριν (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα).

Του Γιώργου Βέη

Είμαι αντιμέτωπη με τη δυσκολία να φανταστώ, με τα όρια της φαντασίας μου.
(Από το βιβλίο, σελ. 104)

Η συγγραφέας, γεννημένη στο Τόκιο, ζει κι εργάζεται στο Παρίσι από το 1977, όπου, μεταξύ άλλων, μεταφράζει από τη γλώσσα της στα γαλλικά και αντιστρόφως διάφορα λογοτεχνικά έργα. Εκεί πληροφορείται από τους πρώτους τι συμβαίνει στην πατρίδα της, στις 11 Μαρτίου, πέντε χρόνια ακριβώς πριν. Σεισμός, τσουνάμι, πυρηνικό ατύχημα. Το τριπλό καταστροφικό συμβάν απονεκρώνει την ευρύτερη περιοχή του Τόκοχου. Αφού αρχίσει να καταγράφει τις φάσεις των δικών της εσωτερικών κραδασμών, κάποια στιγμή επιστρέφει κι εκείνη στο Τόκιο, όπως έπραξαν κι άλλοι συμπατριώτες και συμπατριώτισσές της στη διασπορά, μην αντέχοντας να ζουν εξ αποστάσεως τη μείζονα τραγωδία της Ιαπωνίας.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Gabriel Garcia Marquez «Άπαντα διηγήματα» (μτφρ. Κλαίτη Σωτηριάδου, εκδ. Νεφέλη).

Του Νίκου Ξένιου

Για το μυθιστόρημα του Vladimir Nabokov Η άμυνα του Λούζιν (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Μεταίχμιο).

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Θανάση Βαλτινού Επείγουσα ανάγκη ελέου (εκδ. Εστία).

Της Δέσποινας Μπάτρη

Ο Θανάσης Βαλτινός δεν χρειάζεται συστάσεις. Η Επείγουσα Ανάγκη Ελέου, το τελευταίο του βιβλίο, είναι μια συλλογή από μικρά ή πολύ μικρά κείμενα, γραμμένα με το γνώριμό του ύφος, αλλά που το ειδικό τους βάρος είναι για τη νεοελληνική λογοτεχνία μεγάλο.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Στάθη Κοψαχείλη «Η δρακοντιά» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι. 

Του Κώστα Δρουγαλά

Για το μυθιστόρημα του Shusaku Endo Σκάνδαλο (μτφρ. Αύγουστος Κορτώ, εκδ. Καστανιώτη).

Του Γιώργου Βέη

Ο Σουγκούρο, ένας πολυβραβευμένος συγγραφέας της μεταπολεμικής Ιαπωνίας, χριστιανικών πεποιθήσεων και αμέμπτου, όπως φαίνεται, ηθικής, εξήντα πέντε ετών, με ιδιαίτερη απήχηση στο χώρο του, δοκιμάζεται σκληρά από την αναπάντεχη εισβολή ενός εφιάλτη με σάρκα και οστά. Δείχνει σα να είναι ένας ερωτομανέστατος, αχαλίνωτος ηθικά, δίδυμος αδελφός του. Κακόφημα κέντρα του Τόκιο αρχίζουν ξαφνικά να τον διεκδικούν, πεταλούδες της νύχτας μιλούν γι’ αυτόν, χωρίς καν να επινοούν γεγονότα κι εμπειρίες, ενώ αυξάνονται οι μάρτυρες, οι οποίοι είναι έτοιμοι να αποκαλύψουν ο ένας μετά τον άλλο σκοτεινές πτυχές του βίου και της πολιτείας του.

Για το μυθιστόρημα της Άντζελας Δημητρακάκη Αεροπλάστ (εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Διαβάζοντας το νέο μυθιστόρημα της Άντζελας Δημητρακάκη, μετά από τα προηγούμενα έργα της, νομίζω ότι διαβάζω το ίδιο και το ίδιο κείμενο, σαν να επιβεβαιώνει η συγγραφέας το κοινότοπο ρηθέν ότι ο λογοτέχνης γράφει συνέχεια το ίδιο βιβλίο. Και δεν είναι μόνο το ύφος που επαναλαμβάνεται παρόμοιο από πρόσωπο σε πρόσωπο, ούτε οι ίδιοι οι χαρακτήρες που εντάσσονται στη γενικότερη κατηγορία «ανέστιοι διανοούμενοι με αντισυμβατικό προφίλ», αλλά κυρίως η ιδεολογία που μένει αναλλοίωτη και πεισματικά μεταμοντέρνα, καθώς από την Ανταρκτική (1997) έως το Αεροπλάστ (2015) οι ήρωες της πεζογράφου απλώς μεγαλώνουν μαζί μ’ αυτήν.

Για το μυθιστόρημα της Catherine Mavrikakis Ο ουρανός του Μπέι Σίτι (μτφρ. Τζένη Κωνσταντίνου, εκδ. Εστία).

Της Εύης Λαμπροπούλου

Είναι 1979. Η Έιμι ζει μια ροκ ζωή στο βαρετό Μπέι Σίτι όπου τη βρίσκει με τη δουλειά στα Κ-ΜΑΡΤ, το βερνίκι νυχιών, τους απανωτούς οργασμούς με τ' αγόρια, και τον Άλις Κούπερ, ενώ σνομπάρει τους Μπητλς που ακούν οι υπόλοιποι, εκτός από το White album. Αλλά καταπλακώνεται από τον βαρύ ουρανό και από κάτι.

Για το μυθιστόρημα του Ivan S. Turgenev Πατέρες και γιοι (μτφρ. Ελένη Μπακοπούλου, εκδ. Άγρα).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Αρχοντούλας Διαβάτη Σκουλαρίκι στη μύτη (εκδ. Νησίδες).

Του Πέτρου Θεοδωρίδη

Όλο και περισσότερο μου αρέσουν κείμενα κοφτά, κείμενα που περιγράφουν αποχρώσεις συναισθημάτων, στιγμιότυπα, τομές καταστάσεων - τομές από ξυράφι. Γιατί πώς αλλιώς να γράψεις σήμερα, στην εποχή του Facebook και του Internet, όπου η ταχύτητα γίνεται εθιστικό ναρκωτικό, εποχή αξιακού σχετικισμού, μεταιχμιακή εποχή.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Κώστα Περούλη Αυτόματα (εκδ. Αντίποδες).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Όχι, η Ελλάδα δεν είναι αυτό που φαίνεται στην τηλεόραση, ιδεαλιστικό ή σκόπιμα τραγικοποιημένο, εξωραϊσμένο ή δραματοποιημένο, ωραιοποιημένο ή γκροτέσκο. Αντίθετα, αποτελείται από μικρές και μεγάλες πτυχές της καθημερινότητας, ζυμωμένες με τη δουλειά, ποτισμένες από τον ιδρώτα και γαλβανισμένες από λέξεις και φράσεις κάθε επαγγέλματος.

Για το βιβλίο του Κώστα Αρκουδέα «Το χαμένο Νόμπελ. Μια αληθινή ιστορία» (εκδ. Καστανιώτη).

Της Δέσποινας Νάσιου

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Μήτσου, Η Αλεξάνδρα (εκδ. Καστανιώτη).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η Αλεξάνδρα αρχίζει τη μακρά, αγωνιώδη πορεία της μέσα στον κειμενικό κόσμο του βιβλίου ως εντυπωσιακής ομορφιάς καθηγήτρια των αγγλικών σε δικό της φροντιστήριο στην πλατεία Ελευθερίας στον Κορυδαλλό, και καταλήγει καλογριά με μισοκαμμένο το ωραίο πρόσωπό της να διδάσκει και πάλι αγγλικά στο βυζαντινό μοναστήρι της Παναγιάς της Βαρνάκοβας κοντά στη Ναύπακτο. Στο πλαίσιο αυτό η Αλεξάνδρα παλινδρομεί μέσα σε έναν προσωπικό, παραμορφωμένο χωρόχρονο που είναι αποτέλεσμα των διεργασιών της επιλεκτικής όσο και οδυνηρά σαρκαστικής μνήμης και της αντιπαράθεσής της με το εξίσου οδυνηρό κειμενικό εδώ-και-τώρα.

Για το βιβλίο του ιστορικού Γιώργου Θ. Μαυρογορδάτου 1915 - Ο εθνικός διχασμός (εκδ. Πατάκη). 

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει στα σχολεία στις εθνικές γιορτές, στις διαφορετικές συζητήσεις, στα καφενεία, πως ο Έλληνας όταν ομονοεί καταφέρνει να μεγαλουργεί και όταν επικρατεί το «μικρόβιο της φυλής», που δεν είναι άλλο από τη Διχόνοια, τότε η πατρίδα καταστρέφεται. Πρόσφατα αυτή η κοινοτοπία ακούστηκε και από τα χείλη του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αυτός, συμμετέχοντας στις πανηγυρικές εορταστικές εκδηλώσεις της 103ης επετείου Απελευθέρωσης της επαρχίας Ελασσόνας από τον τουρκικό ζυγό εξέφρασε την ανάγκη «υπέρβασης κάθε διχόνοιας, καθώς και κάθε μικρόψυχης πολιτικής, κομματικής ή άλλης σχετικής διαφοράς». Ίσως αυτό να ήταν μια προειδοποίηση να μην «αγχώνουμε» και πολύ τις εκάστοτε κυβερνήσεις, γιατί θα μας βγει σε κακό. Τέλος πάντων. 

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Gary Shteyngart Μικρή αποτυχία. Μια αυτοβιογραφία (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Όταν ένας συγγραφέας γύρω στα σαράντα του αποφασίζει να γράψει και να εκδώσει την αυτοβιογραφία του έχοντας στο ενεργητικό του μόνο τρία βιβλία, θα μπορούσε βάσιμα να κατηγορηθεί για υπέρμετρο ναρκισσισμό, αν όχι και για υπέρμετρη βλακεία – αυτά τα δύο πάνε συχνά μαζί. Ο Γκάρι Στάινγκαρτ, που γεννήθηκε στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση στους κόλπους μιας εβραϊκής οικογένειας και στα επτά του χρόνια μετακόμισε μόνιμα με τους γονείς του στη Νέα Υόρκη, εξέδωσε το 2014 την αυτοβιογραφία του, που πλέον κυκλοφορεί με τίτλο Μικρή αποτυχία σε μετάφραση του Νίκου Α. Μάντη. Είναι άραγε, ως τόσο πρώιμος αφηγητής και τρόπον τινά διαφημιστής της ζωής του, μια τέτοια περίπτωση; Μόνο το ίδιο το βιβλίο θα μπορούσε να δώσει την απάντηση. Και η απάντηση είναι ευτυχώς –τι ανακούφιση για τον αναγνώστη που θέλει να αποφύγει το κουτσομπολιό– αρνητική.  

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη Αλλού, στο πουθενά (εκδ. Μελάνι).

Της Έλενας Μαρούτσου

Ένας κλασικός ορισμός του διηγήματος θέλει τη συντομία να είναι το βασικό χαρακτηριστικό του. Η συντομία αυτή, η ολιγοσέλιδη δηλαδή έκταση, υπαγορεύει και μια σειρά από αντίστοιχους «περιορισμούς»: περιορισμό στο χρόνο και στο χώρο (συνήθως ένα διήγημα διαδραματίζεται σε έναν τόπο και σε περιορισμένο χρόνο), ενώ εξίσου «σφιγμένη» είναι και η πλοκή, που πλέκεται συχνά γύρω από ένα επεισόδιο και δεν εμπλέκει παρά λίγους ανθρώπους. Αν θέλαμε να κάνουμε μια παρομοίωση από τον χώρο της ζωγραφικής, το διήγημα είναι ένας πίνακας ενώ το μυθιστόρημα μια ολόκληρη τοιχογραφία.

Σκέψεις και ερωτήματα για τη χρήση γλωσσικής διαλέκτου και τοπικών ιδιωμάτων με αφορμή τις συλλογές διηγημάτων Γκιακ (εκδ. Αντίποδες), του Δημοσθένη Παπαμάρκου και Μόνο το αρνί (εκδ. Πόλις) της Βασιλικής Πέτσα.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Για το μυθιστόρημα του Garth Risk Hallberg Πόλη στις φλόγες (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Κέδρος)

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου

«Η πόλη είναι δική μας». Αυτό το σύνθημα αντηχεί καθώς το φρενιασμένο πλήθος κατεβάζει βιτρίνες, πυρπολεί αυτοκίνητα και λεηλατεί καταστήματα σε κάθε γωνιά του Μανχάταν. Είναι η νύχτα της 13ης Ιουλίου του 1977 και όσα έχουν προβλέψει στα τραγούδια της νεοεμφανιζόμενης πανκ σκηνής για τον Αρμαγεδώνα που καταφτάνει φαίνεται να πραγματώνονται.

Για την ποιητική συλλογή του Κώστα Κουτσουρέλη Γράμμα στον Οδυσσέα Ελύτη (εκδ. Περισπωμένη).

Του Γιώργου Βέη

Θεατρογενής, ευρηματικός, σμιλεμένος κομψά λόγος. Απευθύνεται στον δεύτερο νομπελίστα μας με τον δέοντα, πηγαίο σεβασμό, επιζητώντας –τι άλλο;– ρηματική τουλάχιστον δικαιοσύνη.

Για το βιβλίο της Svetlana Alexievich Τσερνομπίλ, «Ένα χρονικό του μέλλοντος» (μτφρ. Ορέστης Γεωργιάδης, εκδ. Πατάκη).

Του Κώστα Δρουγαλά

Για την ποιητική συλλογή της Στέλλας Γεωργιάδου Αμφίβια εγώ (εκδ. Γαβριηλίδη).

Του Παναγιώτη Γούτα

Η Στέλλα Γεωργιάδου, γεννημένη στη Χαλκιδική και με σπουδές στην Αρχιτεκτονική στο ΑΠΘ, ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Από το αυτί του ποιητικού της βιβλίου πληροφορούμαστε πως ασχολείται συστηματικά με τη συγγραφή ποιημάτων από το 2006, δηλαδή εδώ και μία δεκαετία. Της συλλογής Αμφίβια εγώ προηγήθηκε η πρώτη ποιητική της συλλογή Μάσκα οξυγόνου, που κυκλοφόρησε πριν από μια πενταετία, το 2011, πάλι από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης.

Για το δοκίμιο του George Steiner «Τολστόι ή Ντοστογιέφσκι» (μτφρ. Κώστας Σπαθαράκης, εκδ. Αντίποδες), μια συγκριτική ανάγνωση των δυο κορυφαίων Ρώσων μυθιστοριογράφων. 

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Με αφορμή το τρυφερό παραμύθι «Άφησα την ψυχή μου στον άνεμο» της Ροξάν Μαρί Γκαλιέξ με θέμα την απώλεια, η ομ. καθ/τρια Φιλολογίας Άντα Κατσίκη - Γκίβαλου γράφει για ένα θέμα που απαιτεί μεγάλη ευαισθησία στην προσέγγιση. 

Της Άντας Κατσίκη - Γκίβαλου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Ηρώς Νικοπούλου Ασφαλής πόλη (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Τα πάθη, οι συγκρούσεις, το παράδοξο και γενικά ό,τι αποκαλύπτει το κακό, τη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου, ανασκάπτει και φέρνει στην επιφάνεια, μέσα από τα 22 διηγήματα του βιβλίου της, η Ηρώ Νικοπούλου. Παίρνουμε μια γερή δόση της γνώσης του καλού και του κακού, κάτι που εισχωρεί βαθιά μέσα μας, συγκινεί και προβληματίζει. Η διερεύνηση των δοκιμασιών, πληγών, αδιεξόδων των πρωταγωνιστών στις ιστορίες, είναι μια μύηση στο απόκρυφο υπόστρωμα του εαυτού τους, και μύηση σημαίνει λαχτάρα για γνώση της δαιμονικής φύσης του ανθρώπου, που είναι πολυσύνθετη κι αντιφατική.

Για το βιβλίο του Χάρη Βλαβιανού Γιατί γράφω ποίηση (εκδ. Άγρα).

Του Ζαφείρη Νικήτα

Ο Ραλφ Γουόλντο Έμερσον στο περιβόητο δοκίμιό του Ο ποιητής (1841 - 1843) σημειώνει χαρακτηριστικά πως οι ψυχές μας μπαίνουν στο σώμα όπως η φωτιά στο τηγάνι, πως ανάμεσα στην ύλη και το πνεύμα μας υπάρχει μια αβέβαιη συνύπαρξη, μια ρευστότητα φόρμας. Ο ποιητής μπορεί να γράψει από την βεβαιότητα της ατομικής του εμπειρίας, αγέρωχος και ασφαλής, ή μπορεί να ανοιχτεί στην πολλαπλότητα των νοημάτων, στη γοητευτική ακαταστασία, στην τρικυμία της εναλλαγής. Είμαστε, σύμφωνα με τον Έμερσον, «παιδιά της φωτιάς», τέκνα της φλόγας κι εκείνος που ασπάζεται την ομορφιά, ο ιδανικός ποιητής, γίνεται φορέας της καλλίπυγου πραγματικότητας, θιασώτης εκείνων των αετωμάτων που στέκουν σαν περίφημα στολίδια της ζωής μας. Κι αυτά τα αετώματα δεν είναι άλλα από τις μνήμες, τα συμβάντα της προσωπικής ζωής, τον πλούτο των αναγνωσμάτων, την ένδεια των υψωμένων φόβων.

Για τη νουβέλα του Michele Serra Οι αραχτοί (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Ίκαρος).

Του Νίκου Ξένιου

Αυτοβιογραφική ως ένα βαθμό, κυρίως σε ό,τι αφορά το υλικό της, είναι η νουβέλα Οι Αραχτοί του Ιταλού Μικέλε Σέρρα. Σαν μια παράθεση αποσπασματική σκηνών από τη σχέση ενός πατέρα κι ενός γιου στα πρόθυρα της ενηλικίωσης: πρόκειται για τη σταδιακή μεταμόρφωση ενός νέου σε ενήλικα, σε συνεχή αντιπαράθεση προς το ίδιο μοτίβο, μια γενιά νωρίτερα. Οι δυσκολίες αυτής της αναφοράς γονέα-παιδιού, δοσμένες με πολύ χιούμορ και αυτοσαρκασμό, συνθέτουν ένα τύπο χρονογραφήματος διανθισμένου με θυμοσοφικές διαπιστώσεις για ό,τι αφορά αυτόν τον νεόκοπο κόσμο των τεχνολογικά εθισμένων, εξαρτημένων νέων του σήμερα, σε γραφική σύγκριση με τον ποιητικό κόσμο του φαντασιακού της γενιάς των γονιών τους.

Για το μυθιστόρημα Πρωινή γαλήνη του Ηλία Μαγκλίνη (εκδ. Μεταίχμιο)

Του Γιώργου Βέη

«Νωρίς το πρωί, λίγο μετά το χάραμα, ο ουρανός προσφέρεται για μερικά μικρά θαύματα που μπορεί να σας οδηγήσουν σε μιαν εσωτερική γαλήνη». (Από το βιβλίο, σελ. 110)

Ο μύθος θέλει εταιρείες-μεγαθήρια όπως η Google να έχουν προκύψει μόνο χάρη στην ευρηματικότητα μεμονωμένων ατόμων. Η Mariana Mazzucato στο βιβλίο της Επιχειρηματικό κράτος (εκδ. Κριτική), ανατρέπει τέτοιους μύθους εντοπίζοντας το «ορατό χέρι του κράτους» πίσω από την ανάπτυξη της καινοτομίας, κυρίως στις ΗΠΑ.

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Για το βιβλίο της Μαρίας Γιαγιάννου Μπαλαντέρ - Μια ερωτική εξτραβαγκάντσα (εκδ. Μελάνι).

Του Ζαφείρη Νικήτα

Για τη νουβέλα Η έκτη μέρα της πρωτοεμφανιζόμενης Βασιλείας Γεωργίου (εκδ. Γαβριηλίδη)

Του Αλέξη Ζήρα

Το εύρημα του ζωντανού νεκρού ή του νεκρού που δεν πεθαίνει στη νουβέλα της Βασιλείας Γεωργίου, Η έκτη μέρα (Γαβριηλίδης 2015), έτσι όπως ενσωματώνεται στην αφήγηση κάθε άλλο παρά μας πηγαίνει σε ιστορίες γοτθικού τύπου ή σε ιστορίες μαγικού ρεαλισμού.

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Αγγελή Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου (εκδ. Πόλις).

Της Ελένης Κοφτερού

Διάβασα πρόσφατα την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Αγγελή με τίτλο Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου (εκδ. Πόλις) και θα γράψω λίγα λόγια γι' αυτό το δακρυσμένο ελάφι που ξαποσταίνει μες στο ποίημα, τα δάκρυά του ακουμπώντας σε στίχους και λέξεις.

Για το μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη Το φαράγγι (εκδ. Καστανιώτη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Από άποψης τεχνικής το νέο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη είναι ένα μικρό κόσμημα, ένα κέντημα με πολλές κλωστές και άπειρους κόμπους. Καταρχάς, είναι η γνωστή γλώσσα της συγγραφέως, που συσσωρεύει πολλές λεπτομέρειες απανωτά στην ίδια πρόταση ή στην ίδια παράγραφο, σε ένα προφορικό ιδίωμα που μιλάει τα καθημερινά ελληνικά, αλλά τόσο δουλεμένα, που φαίνονται φυσικά ενώ είναι έντεχνα. Κι εδώ ακόμα περισσότερο ο λόγος της είναι προσαρμοσμένος στα κρητικά βουνά, καθώς ντόπιες λέξεις αλλά κυρίως το κρητικό χρώμα στον ρυθμό, στον επιτονισμό, αντιλαλούν σε πλείστες σελίδες.