alt

Για το μυθιστόρημα του Ραφαέλ Τάζις «Η Βαλενσιάνικη Βίβλος» (μτφρ. Ευρυβιάδης Σοφός, εκδ. Καστανιώτη).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Στη Βαρκελώνη του μεσοπολέμου, βρίσκεται νεκρός στο σπίτι του ένας οικονομικά κατεστραμμένος αριστοκράτης, ο Γκουστάου ντε Κατλιάρ. Ο επιθεωρητής Βιλαγούτ μαζί με τον φίλο του, δημοσιογράφο Φρανσέσκ Κάλντες, θα αντιληφθούν ότι δεν πρόκειται για αυτοκτονία, όπως μοιάζει εκ πρώτης όψεως. Ερευνώντας τον περιορισμένο κύκλο των συγγενών και των γνωστών του, θα οδηγηθούν στη γειτονιά των παλαιοβιβλιοπωλών, στο κατάστημα του κυρίου Σαουλέδα. Εκεί θα πληροφορηθούν ότι ο νεκρός είχε στην κατοχή του το –ενδεχομένως– πιο σπάνιο βιβλίο στον κόσμο: το μοναδικό αντίτυπο από τη Βαλενσιάνικη Βίβλο που σώθηκε από την Ιερά Εξέταση. Ο παλαιοβιβλιοπώλης πουλάει τη βίβλο σε δημόσιο πλειστηριασμό, έναντι αστρονομικού ποσού, στον Καταλανό εκατομμυριούχο, πρώην διπλωμάτη, αρχαιολόγο και συλλέκτη σπάνιων έργων τέχνης, Κάρλες Βαλς. Το ίδιο βράδυ ο ηλικιωμένος Βαλς βρίσκεται νεκρός. Ποια κατάρα συνοδεύει την κατοχή της πολύτιμης Βίβλου;

Από το εξαιρετικό επίμετρο του συγγραφέα Ζάουμε Φουστέρ μαθαίνουμε ότι ο Ραφαέλ Τάζις ι Μάρκα υπήρξε ο πατέρας της καταλανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, κάτι σαν τον δικό μας Γιάννη Μαρή. [...] Υπήρξε από τους κορυφαίους Καταλανούς διανοούμενους, πεζογράφος και μεταφραστής, δημοσιογράφος, πολιτικός, εκδότης και βιβλιοπώλης.

Από το εξαιρετικό επίμετρο του του συγγραφέα Ζάουμε Φουστέρ μαθαίνουμε ότι ο Ραφαέλ Τάζις ι Μάρκα υπήρξε ο πατέρας της καταλανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, κάτι σαν τον δικό μας Γιάννη Μαρή. Πολύ πριν τον Μανόλο Μονταλμπάν, ο Τάζις έγραφε αστυνομικά μυθιστορήματα που διαδραματίζονταν στα στενά μεσαιωνικά σοκάκια της Βαρκελώνης. Υπήρξε από τους κορυφαίους Καταλανούς διανοούμενους, πεζογράφος και μεταφραστής, δημοσιογράφος, πολιτικός, εκδότης και βιβλιοπώλης, αλλά όπως πολλοί συμπατριώτες του αναγκάστηκε να καταφύγει στη Γαλλία, όταν επικράτησε η δικτατορία του Φράνκο. Αγαπούσε την αστυνομική hardboiled λογοτεχνία, την οποία μετέφρασε στα καταλανικά, και εκτός των άλλων έγραψε μια τριλογία με ήρωες τους Βιλαγούτ και Κάλντες.

Η Βαλενσιάνικη Βίβλος (1955) –όπως το πολύ μεταγενέστερο Όνομα του Ρόδου (1980)– διεισδύει στα βάθη του θρησκευτικού φανατισμού, στην ιστορία της τυπογραφίας και των πρώτων εκδόσεων θρησκευτικών βιβλίων, στη λατρεία για τα βιβλία ως αντικείμενα, στις συνωμοσίες και τις πλεκτάνες που στοχεύουν στην απόκτησή τους. Διότι, όπως έγραψε ο Τάζις πριν εβδομήντα χρόνια περίπου: «Όπως το μίσος κι η ζήλια, η απληστία και η φιλοδοξία, έτσι και η αγάπη για τα βιβλία μπορεί να αποδειχτεί ένα μοιραίο πάθος και να σπρώξει τον άνθρωπο σε τρομερά εγκλήματα».

Τα αστυνομικά μυθιστορήματα με θέμα τα σπάνια βιβλία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως υποείδος του genre. Η μανία της απόκτησής τους θυμίζει τη (σαιξπηρική) φράση του Σαμ Σπέιντ στο Γεράκι της Μάλτας: «It’s the stuff the dreams are made of».

Μερικά άλλα δείγματα βιβλιοφιλικών νουάρ είναι: Η λέσχη Δουμάς του Arturo Pérez-Reverte (εκδ. Πατάκη), Η χαμένη βιβλιοθήκη του Κωνσταντίνου Μόστρα του Δημήτριου Μαμαλούκα (εκδ. Καστανιώτης), Παρελθόν χαμένο στην ομίχλη του Leonardo Padura (εκδ. Καστανιώτης) και Η 13η ιστορία της Diane Setterfield (εκδ. Bell).

Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι οι Καταλανοί συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στις πλοκές που αφορούν βιβλία χαμένα ή κατεστραμμένα, κάτι που προφανώς έχει άμεση σχέση με την ιστορία τους. Η Καταλανική γλώσσα ήταν υπό απαγόρευση τον 18ο και τον 19ο αιώνα, όπως και μετά την επικράτηση του στρατηγού Φράνκο το 1939, έως τον θάνατό του, το 1975. Ειδικά τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του Φράνκο, οι φαλαγγίτες του έκαιγαν μαζικά όσα βιβλία ήταν γραμμένα στα καταλανικά – κατ’ αναλογία με την πρακτική του Τρίτου Ράιχ. Έτσι, ο σπουδαίος Carlos Ruiz Zafon, στην Σκιά του Ανέμου (εκδ. Ψυχογιός), μιλάει για το Κοιμητήριο των Λησμονημένων Βιβλίων που υπάρχει στη Βαρκελώνη, και την εμμονή ενός περίεργου άνδρα να ανακαλύψει και να καταστρέψει όσα βιβλία έχει γράψει ο (φανταστικός) συγγραφέας Χουλιάν Καράξ. Η Alicia Gimenez Bartlett, στη Νεκρική σιωπή στο μοναστήρι της Βαρκελώνης (εκδ. Περίπλους), βάζει την ηρωίδα της, την αστυνόμο Πέτρα Ντελικάδο, να σκαλίζει τα ιστορικά αρχεία της καθολικής εκκλησίας για να διαλευκάνει τον φόνο ενός μοναχού. (Τα νεότερα βιβλία της Alicia Gimenez Bartlett κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο). Και φυσικά, ο Manolo Vazquez Montalban παρουσιάζει συχνά τον ήρωά του, τον ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο, να τροφοδοτεί το τζάκι του με τα καλύτερα και τα χειρότερα βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας από τη βιβλιοθήκη του, μαγειρεύοντας γκουρμέ συνταγές και πίνοντας Rioja. (Τα βιβλία του Manolo Vazquez Montalban κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο).

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο της, το αστυνομικό μυθιστόρημα «Η συχνότητα του θανάτου» (εκδ. Μεταίχμιο).

altΗ Βαλενσιάνικη Βίβλος
Ραφαέλ Τάζις
Mτφρ. Ευρυβιάδης Σοφός
Καστανιώτης 2019
Σελ. 208, τιμή εκδότη €13,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

Για το μυθιστόρημα της Άννα Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Anna Kavan από τον Walker Evans © Metropolitan Museum of Art.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

Για την τριλογία «Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ [Hermann Broch] (μτφρ. Σοφία Αυγερινού, εκδ. Έρμα). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Χέρμαν Μπροχ.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Εάν δεχτούμε ότι είμαστε περιφερόμενες σκιές ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ