alt

Για το μυθιστόρημα του Ραφαέλ Τάζις «Η Βαλενσιάνικη Βίβλος» (μτφρ. Ευρυβιάδης Σοφός, εκδ. Καστανιώτη).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Στη Βαρκελώνη του μεσοπολέμου, βρίσκεται νεκρός στο σπίτι του ένας οικονομικά κατεστραμμένος αριστοκράτης, ο Γκουστάου ντε Κατλιάρ. Ο επιθεωρητής Βιλαγούτ μαζί με τον φίλο του, δημοσιογράφο Φρανσέσκ Κάλντες, θα αντιληφθούν ότι δεν πρόκειται για αυτοκτονία, όπως μοιάζει εκ πρώτης όψεως. Ερευνώντας τον περιορισμένο κύκλο των συγγενών και των γνωστών του, θα οδηγηθούν στη γειτονιά των παλαιοβιβλιοπωλών, στο κατάστημα του κυρίου Σαουλέδα. Εκεί θα πληροφορηθούν ότι ο νεκρός είχε στην κατοχή του το –ενδεχομένως– πιο σπάνιο βιβλίο στον κόσμο: το μοναδικό αντίτυπο από τη Βαλενσιάνικη Βίβλο που σώθηκε από την Ιερά Εξέταση. Ο παλαιοβιβλιοπώλης πουλάει τη βίβλο σε δημόσιο πλειστηριασμό, έναντι αστρονομικού ποσού, στον Καταλανό εκατομμυριούχο, πρώην διπλωμάτη, αρχαιολόγο και συλλέκτη σπάνιων έργων τέχνης, Κάρλες Βαλς. Το ίδιο βράδυ ο ηλικιωμένος Βαλς βρίσκεται νεκρός. Ποια κατάρα συνοδεύει την κατοχή της πολύτιμης Βίβλου;

Από το εξαιρετικό επίμετρο του συγγραφέα Ζάουμε Φουστέρ μαθαίνουμε ότι ο Ραφαέλ Τάζις ι Μάρκα υπήρξε ο πατέρας της καταλανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, κάτι σαν τον δικό μας Γιάννη Μαρή. [...] Υπήρξε από τους κορυφαίους Καταλανούς διανοούμενους, πεζογράφος και μεταφραστής, δημοσιογράφος, πολιτικός, εκδότης και βιβλιοπώλης.

Από το εξαιρετικό επίμετρο του του συγγραφέα Ζάουμε Φουστέρ μαθαίνουμε ότι ο Ραφαέλ Τάζις ι Μάρκα υπήρξε ο πατέρας της καταλανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, κάτι σαν τον δικό μας Γιάννη Μαρή. Πολύ πριν τον Μανόλο Μονταλμπάν, ο Τάζις έγραφε αστυνομικά μυθιστορήματα που διαδραματίζονταν στα στενά μεσαιωνικά σοκάκια της Βαρκελώνης. Υπήρξε από τους κορυφαίους Καταλανούς διανοούμενους, πεζογράφος και μεταφραστής, δημοσιογράφος, πολιτικός, εκδότης και βιβλιοπώλης, αλλά όπως πολλοί συμπατριώτες του αναγκάστηκε να καταφύγει στη Γαλλία, όταν επικράτησε η δικτατορία του Φράνκο. Αγαπούσε την αστυνομική hardboiled λογοτεχνία, την οποία μετέφρασε στα καταλανικά, και εκτός των άλλων έγραψε μια τριλογία με ήρωες τους Βιλαγούτ και Κάλντες.

Η Βαλενσιάνικη Βίβλος (1955) –όπως το πολύ μεταγενέστερο Όνομα του Ρόδου (1980)– διεισδύει στα βάθη του θρησκευτικού φανατισμού, στην ιστορία της τυπογραφίας και των πρώτων εκδόσεων θρησκευτικών βιβλίων, στη λατρεία για τα βιβλία ως αντικείμενα, στις συνωμοσίες και τις πλεκτάνες που στοχεύουν στην απόκτησή τους. Διότι, όπως έγραψε ο Τάζις πριν εβδομήντα χρόνια περίπου: «Όπως το μίσος κι η ζήλια, η απληστία και η φιλοδοξία, έτσι και η αγάπη για τα βιβλία μπορεί να αποδειχτεί ένα μοιραίο πάθος και να σπρώξει τον άνθρωπο σε τρομερά εγκλήματα».

Τα αστυνομικά μυθιστορήματα με θέμα τα σπάνια βιβλία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως υποείδος του genre. Η μανία της απόκτησής τους θυμίζει τη (σαιξπηρική) φράση του Σαμ Σπέιντ στο Γεράκι της Μάλτας: «It’s the stuff the dreams are made of».

Μερικά άλλα δείγματα βιβλιοφιλικών νουάρ είναι: Η λέσχη Δουμάς του Arturo Pérez-Reverte (εκδ. Πατάκη), Η χαμένη βιβλιοθήκη του Κωνσταντίνου Μόστρα του Δημήτριου Μαμαλούκα (εκδ. Καστανιώτης), Παρελθόν χαμένο στην ομίχλη του Leonardo Padura (εκδ. Καστανιώτης) και Η 13η ιστορία της Diane Setterfield (εκδ. Bell).

Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι οι Καταλανοί συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στις πλοκές που αφορούν βιβλία χαμένα ή κατεστραμμένα, κάτι που προφανώς έχει άμεση σχέση με την ιστορία τους. Η Καταλανική γλώσσα ήταν υπό απαγόρευση τον 18ο και τον 19ο αιώνα, όπως και μετά την επικράτηση του στρατηγού Φράνκο το 1939, έως τον θάνατό του, το 1975. Ειδικά τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του Φράνκο, οι φαλαγγίτες του έκαιγαν μαζικά όσα βιβλία ήταν γραμμένα στα καταλανικά – κατ’ αναλογία με την πρακτική του Τρίτου Ράιχ. Έτσι, ο σπουδαίος Carlos Ruiz Zafon, στην Σκιά του Ανέμου (εκδ. Ψυχογιός), μιλάει για το Κοιμητήριο των Λησμονημένων Βιβλίων που υπάρχει στη Βαρκελώνη, και την εμμονή ενός περίεργου άνδρα να ανακαλύψει και να καταστρέψει όσα βιβλία έχει γράψει ο (φανταστικός) συγγραφέας Χουλιάν Καράξ. Η Alicia Gimenez Bartlett, στη Νεκρική σιωπή στο μοναστήρι της Βαρκελώνης (εκδ. Περίπλους), βάζει την ηρωίδα της, την αστυνόμο Πέτρα Ντελικάδο, να σκαλίζει τα ιστορικά αρχεία της καθολικής εκκλησίας για να διαλευκάνει τον φόνο ενός μοναχού. (Τα νεότερα βιβλία της Alicia Gimenez Bartlett κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο). Και φυσικά, ο Manolo Vazquez Montalban παρουσιάζει συχνά τον ήρωά του, τον ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο, να τροφοδοτεί το τζάκι του με τα καλύτερα και τα χειρότερα βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας από τη βιβλιοθήκη του, μαγειρεύοντας γκουρμέ συνταγές και πίνοντας Rioja. (Τα βιβλία του Manolo Vazquez Montalban κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο).

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο της, το αστυνομικό μυθιστόρημα «Η συχνότητα του θανάτου» (εκδ. Μεταίχμιο).

altΗ Βαλενσιάνικη Βίβλος
Ραφαέλ Τάζις
Mτφρ. Ευρυβιάδης Σοφός
Καστανιώτης 2019
Σελ. 208, τιμή εκδότη €13,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

Για το μυθιστόρημα του Λεονάρδο Παδούρα [Leonardo Padura] «Έντιμοι άνθρωποι» (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη). Kεντρική εικόνα: © Wikimedia Commons. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη 

Ανεξάρτητα αν είχε επισκ...

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

Για το μυθιστόρημα της Νατάσα Μπράουν [Natasha Brown] «Συνάντηση» (μτφρ. Βαγγέλης Τσίρμπας, εκδ. Gutenberg). Kεντρική εικόνα: Η Teyonah Parris από τη σειρά «Mad Men». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη 

«Δεν υπάρχει επιτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ