alt

Για το μυθιστόρημα του Ραφαέλ Τάζις «Η Βαλενσιάνικη Βίβλος» (μτφρ. Ευρυβιάδης Σοφός, εκδ. Καστανιώτη).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Στη Βαρκελώνη του μεσοπολέμου, βρίσκεται νεκρός στο σπίτι του ένας οικονομικά κατεστραμμένος αριστοκράτης, ο Γκουστάου ντε Κατλιάρ. Ο επιθεωρητής Βιλαγούτ μαζί με τον φίλο του, δημοσιογράφο Φρανσέσκ Κάλντες, θα αντιληφθούν ότι δεν πρόκειται για αυτοκτονία, όπως μοιάζει εκ πρώτης όψεως. Ερευνώντας τον περιορισμένο κύκλο των συγγενών και των γνωστών του, θα οδηγηθούν στη γειτονιά των παλαιοβιβλιοπωλών, στο κατάστημα του κυρίου Σαουλέδα. Εκεί θα πληροφορηθούν ότι ο νεκρός είχε στην κατοχή του το –ενδεχομένως– πιο σπάνιο βιβλίο στον κόσμο: το μοναδικό αντίτυπο από τη Βαλενσιάνικη Βίβλο που σώθηκε από την Ιερά Εξέταση. Ο παλαιοβιβλιοπώλης πουλάει τη βίβλο σε δημόσιο πλειστηριασμό, έναντι αστρονομικού ποσού, στον Καταλανό εκατομμυριούχο, πρώην διπλωμάτη, αρχαιολόγο και συλλέκτη σπάνιων έργων τέχνης, Κάρλες Βαλς. Το ίδιο βράδυ ο ηλικιωμένος Βαλς βρίσκεται νεκρός. Ποια κατάρα συνοδεύει την κατοχή της πολύτιμης Βίβλου;

Από το εξαιρετικό επίμετρο του συγγραφέα Ζάουμε Φουστέρ μαθαίνουμε ότι ο Ραφαέλ Τάζις ι Μάρκα υπήρξε ο πατέρας της καταλανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, κάτι σαν τον δικό μας Γιάννη Μαρή. [...] Υπήρξε από τους κορυφαίους Καταλανούς διανοούμενους, πεζογράφος και μεταφραστής, δημοσιογράφος, πολιτικός, εκδότης και βιβλιοπώλης.

Από το εξαιρετικό επίμετρο του του συγγραφέα Ζάουμε Φουστέρ μαθαίνουμε ότι ο Ραφαέλ Τάζις ι Μάρκα υπήρξε ο πατέρας της καταλανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, κάτι σαν τον δικό μας Γιάννη Μαρή. Πολύ πριν τον Μανόλο Μονταλμπάν, ο Τάζις έγραφε αστυνομικά μυθιστορήματα που διαδραματίζονταν στα στενά μεσαιωνικά σοκάκια της Βαρκελώνης. Υπήρξε από τους κορυφαίους Καταλανούς διανοούμενους, πεζογράφος και μεταφραστής, δημοσιογράφος, πολιτικός, εκδότης και βιβλιοπώλης, αλλά όπως πολλοί συμπατριώτες του αναγκάστηκε να καταφύγει στη Γαλλία, όταν επικράτησε η δικτατορία του Φράνκο. Αγαπούσε την αστυνομική hardboiled λογοτεχνία, την οποία μετέφρασε στα καταλανικά, και εκτός των άλλων έγραψε μια τριλογία με ήρωες τους Βιλαγούτ και Κάλντες.

Η Βαλενσιάνικη Βίβλος (1955) –όπως το πολύ μεταγενέστερο Όνομα του Ρόδου (1980)– διεισδύει στα βάθη του θρησκευτικού φανατισμού, στην ιστορία της τυπογραφίας και των πρώτων εκδόσεων θρησκευτικών βιβλίων, στη λατρεία για τα βιβλία ως αντικείμενα, στις συνωμοσίες και τις πλεκτάνες που στοχεύουν στην απόκτησή τους. Διότι, όπως έγραψε ο Τάζις πριν εβδομήντα χρόνια περίπου: «Όπως το μίσος κι η ζήλια, η απληστία και η φιλοδοξία, έτσι και η αγάπη για τα βιβλία μπορεί να αποδειχτεί ένα μοιραίο πάθος και να σπρώξει τον άνθρωπο σε τρομερά εγκλήματα».

Τα αστυνομικά μυθιστορήματα με θέμα τα σπάνια βιβλία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως υποείδος του genre. Η μανία της απόκτησής τους θυμίζει τη (σαιξπηρική) φράση του Σαμ Σπέιντ στο Γεράκι της Μάλτας: «It’s the stuff the dreams are made of».

Μερικά άλλα δείγματα βιβλιοφιλικών νουάρ είναι: Η λέσχη Δουμάς του Arturo Pérez-Reverte (εκδ. Πατάκη), Η χαμένη βιβλιοθήκη του Κωνσταντίνου Μόστρα του Δημήτριου Μαμαλούκα (εκδ. Καστανιώτης), Παρελθόν χαμένο στην ομίχλη του Leonardo Padura (εκδ. Καστανιώτης) και Η 13η ιστορία της Diane Setterfield (εκδ. Bell).

Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι οι Καταλανοί συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στις πλοκές που αφορούν βιβλία χαμένα ή κατεστραμμένα, κάτι που προφανώς έχει άμεση σχέση με την ιστορία τους. Η Καταλανική γλώσσα ήταν υπό απαγόρευση τον 18ο και τον 19ο αιώνα, όπως και μετά την επικράτηση του στρατηγού Φράνκο το 1939, έως τον θάνατό του, το 1975. Ειδικά τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του Φράνκο, οι φαλαγγίτες του έκαιγαν μαζικά όσα βιβλία ήταν γραμμένα στα καταλανικά – κατ’ αναλογία με την πρακτική του Τρίτου Ράιχ. Έτσι, ο σπουδαίος Carlos Ruiz Zafon, στην Σκιά του Ανέμου (εκδ. Ψυχογιός), μιλάει για το Κοιμητήριο των Λησμονημένων Βιβλίων που υπάρχει στη Βαρκελώνη, και την εμμονή ενός περίεργου άνδρα να ανακαλύψει και να καταστρέψει όσα βιβλία έχει γράψει ο (φανταστικός) συγγραφέας Χουλιάν Καράξ. Η Alicia Gimenez Bartlett, στη Νεκρική σιωπή στο μοναστήρι της Βαρκελώνης (εκδ. Περίπλους), βάζει την ηρωίδα της, την αστυνόμο Πέτρα Ντελικάδο, να σκαλίζει τα ιστορικά αρχεία της καθολικής εκκλησίας για να διαλευκάνει τον φόνο ενός μοναχού. (Τα νεότερα βιβλία της Alicia Gimenez Bartlett κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο). Και φυσικά, ο Manolo Vazquez Montalban παρουσιάζει συχνά τον ήρωά του, τον ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο, να τροφοδοτεί το τζάκι του με τα καλύτερα και τα χειρότερα βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας από τη βιβλιοθήκη του, μαγειρεύοντας γκουρμέ συνταγές και πίνοντας Rioja. (Τα βιβλία του Manolo Vazquez Montalban κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο).

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο της, το αστυνομικό μυθιστόρημα «Η συχνότητα του θανάτου» (εκδ. Μεταίχμιο).

altΗ Βαλενσιάνικη Βίβλος
Ραφαέλ Τάζις
Mτφρ. Ευρυβιάδης Σοφός
Καστανιώτης 2019
Σελ. 208, τιμή εκδότη €13,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

Για το μυθιστόρημα του Βιντσέντζο Λατρόνικο (Vincenzo Latronico) «Η τελειότητα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Loggia).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος από τον σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η Ιωάν...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Πέμπτη 19 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Πέμπτη 19 Ιουνίου

Με εννέα εκδηλώσεις για την Πέμπτη 19 Ιουνίου συνεχίζεται το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025, φτάνοντας ως τη Θεσσαλονίκη και την Κύπρο. Κεντρική εικόνα: Η Εστέρ Πανιάγουα (Esther Paniagua).

Επιμέλεια: Book Press

...
«Tempo perso» της Κούλας Αδαλόγλου (κριτική) – Σε πορεία κάθαρσης

«Tempo perso» της Κούλας Αδαλόγλου (κριτική) – Σε πορεία κάθαρσης

Για την ποιητική συλλογή της Κούλας Αδαλόγλου «Tempo perso» (εκδ. Σαιξπηρικόν).

Γράφει ο Δημήτρης Μπαλτάς

...

«Ποιος θα της το πει;» του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου (κριτική) – Όταν η Χιονάτη παίρνει τα ηνία του παραμυθιού

«Ποιος θα της το πει;» του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου (κριτική) – Όταν η Χιονάτη παίρνει τα ηνία του παραμυθιού

Για την παράσταση «Ποιος θα της το πει;» του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Προχθές είδα τη χορογραφία «Ποιος θα της το πει;» του Αλέξανδρου Σταυρόπ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ