1948 rossellini germania

Για το βιβλίο του Στιγκ Ντάγκερμαν «Γερμανικό φθινόπωρο» (μτφρ. Αγγελική Νάτση, εκδ. Καστανιώτη).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Ο Σουηδός μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος και ποιητής Στιγκ Ντάγκερμαν (1923-1954) έγραψε σε ηλικία 22 ετών ένα πολύ σημαντικό έργο της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Ήταν το μυθιστόρημα Το φίδι, το οποίο εκδόθηκε πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Στα ελληνικά κυκλοφορούν ακόμα τρία έργα του: Η ανάγκη μας για παρηγοριά (Μελάνι 2005), Η σκιά του Μαρτ (Νεφέλη 2004) και το Καμένο παιδί (Εστία 1998). Στο παρουσιαζόμενο εδώ έργο του συγκεντρώνονται άρθρα από ανταποκρίσεις του στην κατεστραμμένη Γερμανία κατά την περίοδο 1946-1947 για τη σουηδική εφημερίδα Expressen.

Ο Ντάγκερμαν ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητος απέναντι στον ανθρώπινο πόνο, στην απελπισία αυτών που αναγκάστηκαν να ζουν σε συνθήκες πείνας, εγκατάλειψης και αγριότητας. Και τέτοιος ήταν ο κόσμος της μεταπολεμικής Γερμανίας.

Ο Ντάγκερμαν αυτοκτόνησε σε ηλικία 31 ετών. Το σύντομο αλλά σημαντικό έργο του ήταν υπεραρκετό να μας πείσει πως η απώλειά του άφησε ένα μεγάλο κενό στη σκέψη που εκλαμβάνει την ανθρώπινη ζωή σαν μια σκανδιναβική Σάγκα, όχι όμως γεμάτη με περιπέτειες των Βίκινγκ αλλά σαν μια απεικόνιση του βαθύ πόνου και της απελπισίας που γεννά η ενσυναίσθηση της πραγματικής ζωής στους ευαίσθητους ανθρώπους. Ο Ντάγκερμαν ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητος απέναντι στον ανθρώπινο πόνο, στην απελπισία αυτών που αναγκάστηκαν να ζουν σε συνθήκες πείνας, εγκατάλειψης και αγριότητας. Και τέτοιος ήταν ο κόσμος της μεταπολεμικής Γερμανίας, ένας κόσμος όπου δεν είχαν θέση κανενός είδους ευαισθησίες, στον οποίο τον έστειλε η σουηδική εφημερίδα ως ανταποκριτή.

Η αίσθηση του πόνου και της ενοχής είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα που διατρέχουν αυτές τις ανταποκρίσεις. Όσον αφορά τον πόνο τα πράγματα είναι καθαρά. Υποφέρουν και πονούν οι Γερμανοί, αλλά όσον αφορά την ενοχή και τον ένοχο, ο Ντάγκερμαν αποφεύγει την πεπατημένη της εποχής του, που ήταν να κατηγορείται συλλήβδην ο γερμανικός λαός για τα δεινά του. Στις ανταποκρίσεις του εστιάζει στον άθλιο βίο όλων των Γερμανών, φτωχών και πλουσίων στη μεταπολεμική Γερμανία, χωρίς να ξεχνά τις ευθύνες μεγάλων τμημάτων του γερμανικού λαού.

1948 rossellini germania2

Ο Ντάγκερμαν, η πρώτη γυναίκα του οποίου ήταν Γερμανίδα, δεν ανέχεται εκείνες τις επιδερμικές προσεγγίσεις για την ενοχή του συνόλου του γερμανικού λαού. Γι’ αυτόν η γερμανική εξαθλίωση ήταν συλλογική, όχι όμως και οι γερμανικές φρικαλεότητες. Στους ηττημένους Γερμανούς δεν βλέπει μια συμπαγή μάζα που εκπέμπει ναζιστική παγωνιά αλλά ένα πλήθος παγωμένων και πεινασμένων ανθρώπων. Ο συγγραφέας εξοργίζεται με εκείνη τη ρηχή δημοσιογραφία που επιδιώκει να πιάσει «λαγό» ρωτώντας τους Γερμανούς πολίτες αν ζούσαν καλύτερα επί Χίτλερ ή τότε. Μια δημοσιογραφία που επεδίωκε να αποδείξει ότι ο ναζισμός ζει και βασιλεύει στη Γερμανία, μια που οι Γερμανοί απαντούσαν πως επί Χίτλερ η ζωή ήταν πιο υποφερτή. Είναι, γράφει με ειρωνική διάθεση, σαν να ρωτάς κάποιον που πνίγεται αν τώρα είναι καλύτερα ή όταν ακόμη βρισκόταν στην αποβάθρα. Δεν διστάζει να χαρακτηρίσει ανήθικους και υποκριτές αυτούς που αποδίδουν μαζικές κατηγορίες εναντίον του γερμανικού λαού. Αυτούς που τον κατηγορούν για υπακοή ακόμη και στις περιπτώσεις που η ανυπακοή θα ήταν μεν η μοναδική ανθρωπίνως δικαιολογημένη συμπεριφορά, αλλά ταυτοχρόνως θα σήμαινε και άμεσο θάνατο.

Το 1946 οι Γερμανοί από την ανατολική πλευρά της χώρας και από άλλες χώρες στοιβάζονται στα τρένα για να έρθουν στη δυτική ζώνη, με την ελπίδα ότι εκεί οι συμπατριώτες τους και οι δυτικοί σύμμαχοι θα τους αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη ανοχή από ό,τι οι Σοβιετικοί στην Ανατολική Γερμανία.

Το 1946, οι Γερμανοί από την ανατολική πλευρά της χώρας και από άλλες χώρες στοιβάζονται στα τρένα για να έρθουν στη δυτική ζώνη, με την ελπίδα ότι εκεί οι συμπατριώτες τους και οι δυτικοί σύμμαχοι θα τους αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη ανοχή από ό,τι οι Σοβιετικοί στην Ανατολική Γερμανία. Σιωπηλοί, υποταγμένοι, δεν απαιτούν το δίκιο τους, να επιβιώσουν ζητούν. Καχυποψία και απόρριψη είναι αυτό που συναντούν στη ζωή τους.

Στη ζωή τους; Ποια ζωή; Στοιβαγμένοι στα τρένα o ένας πάνω στον άλλο, δεν τους επιτρέπεται να βγουν στην πόλη, ούτε να χτίσουν μια νέα ζωή. Κυριαρχεί η ηθική κατάπτωση. Δίπλα της όμως υπάρχει και η τιμιότητα, το ενδιαφέρον για τον άλλο, η αλληλεγγύη. Η βαρβαρότητα θα είχε προ πολλού καταστρέψει τον κόσμο, αν την ίδια στιγμή δίπλα της δεν υπήρχε και η ανθρωπιά.

Σ’ αυτό το σκηνικό φόβου και θανάτου είναι ηθικά αδιανόητο και αδύνατον να αντλούνται συμπεράσματα για την όποια ιδεολογική τοποθέτηση. Απάθεια και κυνισμός χαρακτήριζαν τα δυο πλέον σημαντικά πολιτικά γεγονότα του 1946: τις εκλογές και τις εκτελέσεις της Νυρεμβέργης. Και πώς να μη συμβεί αυτό όταν ζει κανείς στα όρια της λιμοκτονίας; Τότε δεν αγωνίζεται για τη δημοκρατία, αλλά για να ξεφύγει από αυτά τα όρια. Είναι αλήθεια πως πολλές φορές φαίνεται ο Ντάγκερμαν να μη ζητά καμία ευθύνη από τον γερμανικό λαό για ό,τι συνέβη από το 1933 έως το 1945. Αλλά οι ανταποκρίσεις του δεν γίνονται για να αναδείξουν τι συνέβη και ποιος ήταν ο ένοχος για τον ναζισμό τότε, αλλά τι συμβαίνει και ποιος είναι ο ένοχος τώρα. Και όπως γλαφυρότατα γράφει «τα βάσανα που σου αξίζουν είναι εξίσου βαριά με τα βάσανα που δεν σου αξίζουν». Πινελιές ανθρωπισμού σε έναν απάνθρωπο κόσμο, ψηφίδες ελπίδας σ’ ένα απέλπιδο παζλ. Η αγωνία του διανοούμενου να γράφει για την αισιοδοξία, όντας ο ίδιος απαισιόδοξος.

alt
O Στιγκ Ντάγκερμαν

Ο Ντάγκερμαν βίωσε την αντίφαση μεταξύ ωραίας γραφής και πανάσχημης πραγματικότητας. Το όμορφο αισθητικό κράτος των περίφημων Επιστολών του Σίλερ σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να καλύψει την ασχήμια και τον ζόφο του πραγματικού πολιτικού κράτους. Ο καλλιτέχνης το ξέρει. Και δεν το αντέχει.

Ο Ντάγκερμαν αυτοκτόνησε. Αν και κανείς δεν μπορεί να ξέρει τους εσώτερους λόγους μιας αυτοκτονίας, είναι σίγουρο ότι μια ευαίσθητη ψυχή που μεγαλουργεί μετατρέποντας σε αισθητική πανδαισία το κακό, είναι πιθανό κάποια στιγμή να ηττηθεί από αυτό το κακό. Ο Ντάγκερμαν βίωσε την αντίφαση μεταξύ ωραίας γραφής και πανάσχημης πραγματικότητας. Το όμορφο αισθητικό κράτος των περίφημων Επιστολών του Σίλερ σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να καλύψει την ασχήμια και τον ζόφο του πραγματικού πολιτικού κράτους. Ο καλλιτέχνης το ξέρει. Και δεν το αντέχει.

Και ποια είναι αυτή η πραγματικότητα. Παντού ερείπια, από το ισοπεδωμένο Αμβούργο που όλα φαντάζουν σαν μια τεράστια χωματερή για διαλυμένα αετώματα πηγαίνει στο Βερολίνο και ακολουθεί το Μόναχο, η Νυρεμβέργη, η Χαϊδελβέργη, η Κολωνία, η κοιλάδα του Ρουρ. Τα βάσανα των ανθρώπων δεν τελειώνουν με την ερείπωση των πόλεων. Περιορισμένες διανομές με δελτίο, αντίθεση με την ευημερία των συμμαχικών στρατευμάτων και της ζωής των Γερμανών πολιτών, πλιάτσικα, πορνεία. Η ωμή ανάγκη, υποστηρίζει ο συγγραφέας, πρέπει να αναιρεί την τάση μας να ακούμε κριτική στην ηθική των ανθρώπων. Στη Γερμανία της ανάγκης η ηθική αποκτά μια εντελώς διαφορετική διάσταση από αυτήν της ηθικής της κανονικότητας.

Ο Ντάγκερμαν δεν μένει μόνο στη μιζέρια και στην ερήμωση, στις κακουχίες. Μιλά και για τις κοινωνικές διαφορές. Μιλά για την τούρτα των φτωχών που αποτελείται από σκέτο άθλιο γερμανικό ψωμί και την τούρτα των «πλουσίων» που του προσφέρουν δυο αστοί, ένας φιλελεύθερος δικηγόρος και ένας συγγραφέας. Αυτή αποτελείται από μια λεπτή στρώση φτιαγμένης απομίμησης σαντιγί, αλλά στη βάση της αποτελείται από το ίδιο «άθλιο γερμανικό ψωμί». Αλλά όσο και να είναι κακές οι συνθήκες «οι τραπεζικοί λογαριασμοί δεν βομβαρδίστηκαν». Ο ισχυρισμός για την ύπαρξη μιας αταξικής Γερμανίας αποτελεί μια κυνική διαπίστωση. Οι αντιθέσεις όμως δεν αφορούν μόνο αυτές μεταξύ φτωχών και πλουσίων, αλλά και αυτές μεταξύ των κατοίκων των πόλεων και της υπαίθρου, των νέων και των ηλικιωμένων, των ανδρών και των γυναικών. Είναι όμως και οι ευρισκόμενοι στη χειρότερη κατάσταση απ’ όλους. Οι λεγόμενοι «ανεπιθύμητοι». Είναι αυτοί που εγκατέλειψαν τις κατεκτημένες από τους σοβιετικούς πόλεις τους, οι επιστρέφοντες αιχμάλωτοι πολέμου. Αυτοί που ζουν στα βαγόνια των παρατημένων τρένων και δεν τους επιτρέπεται να βγουν στις πόλεις.

Ίσως πολλές φορές ο Ντάγκερμαν να φαίνεται ότι μεροληπτεί υπέρ του γερμανικού λαού, παραβλέποντας τα βάσανα των κατακτημένων από αυτόν άλλων λαών, αλλά το κάνει για να καταδείξει πως η ενοχή δεν ξεπλένεται με την απανθρωπιά. Το αντίθετο.

Παρακολουθεί επίσης τις δίκες της περίφημης αποναζιστικοποίησης, οι οποίες εξελίσσονται σε ψυχαγωγική θεατρική παράσταση. Από την κρίση της δικαιοσύνης περνούν μικρά ψαράκια, όπως ένας δάσκαλος που ανήκε στα SA, ένας εκπρόσωπος ναζιστικού συνδικαλιστικού σωματείου, ένας κατώτερος τραπεζικός υπάλληλος, ο 73χρονος κύριος Ζίνε κατηγορούμενος για ακτιβισμό. Τα μεγάλα τη γλιτώνουν. Ο Ντάγκερμαν δεν κλείνει τα μάτια στους υπαρκτούς Γερμανούς ναζί, οι οποίοι δεν είναι και σταγονίδια. Αρνείται όμως να κρίνει έναν λαό μόνο από την παρουσία τους, όσο ισχυρή κι αν είναι αυτή. Επίσης, αν και φαίνεται αυτός, μια αναρχική ψυχή, να προτιμά τους σοσιαλδημοκράτες, δεν φείδεται ειρωνειών και κριτικής και γι’ αυτούς, κυρίως για τον σχεδόν φανερό εθνικισμό τους. Τους κατηγορεί ότι με την εθνικιστική τους ρητορεία δίνουν τη δυνατότητα στους Γερμανούς να ψηφίζουν δημοκρατικά, χωρίς να χρειάζεται να είναι δημοκράτες.

Αν το βιβλίο του Ντάγκερμαν ήταν εικόνα, θα έμοιαζε με το κινηματογραφικό αριστούργημα του Ρομπέρτο Ροσελίνι Γερμανία, έτος μηδέν, σκηνοθετημένη και αυτή το 1947. Πολλά χρόνια αργότερα, στη δεκαετία του 1980, με αφορμή τη δίκη που έγινε μετά τη μήνυση της ιστορικού Deborah Lipstadt κατά του David Irving, του κατ’ ουσία αρνητή του Ολοκαυτώματος, ξέσπασε στη Γερμανία μια συζήτηση που εμβάθυνε αυτό που ο Ντάγκερμαν είχε από το 1946-1947 αναδείξει. Η συζήτηση εστιάσθηκε γύρω από τη γενικευμένη αθωότητα ή τη γενικευμένη ενοχή του γερμανικού λαού. Το κεντρικό ερώτημα ήταν σαφές: ήταν ή όχι η ναζιστική εποχή μια κατάσταση εξαίρεσης; Οι ιστορικοί πολώθηκαν. Ορισμένοι επιχειρούσαν να ερμηνεύσουν τον ναζισμό, χωρίς να επιχειρούν να κανονικοποιήσουν τα εγκλήματά του. Κι άλλοι, είτε θεωρούσαν τον ναζισμό αποτέλεσμα της πίεσης του μπολσεβικισμού είτε αφετηρία κάθαρσης που οδηγούσε σε μια ισχυρή εθνική υπέρβαση. Οι ανταποκρίσεις του Ντάγκερμαν είχαν «προβλέψει» αυτή τη διαμάχη.

Ίσως πολλές φορές ο Ντάγκερμαν να φαίνεται ότι μεροληπτεί υπέρ του γερμανικού λαού, παραβλέποντας τα βάσανα των κατακτημένων από αυτόν άλλων λαών, αλλά το κάνει για να καταδείξει πως η ενοχή δεν ξεπλένεται με την απανθρωπιά. Το αντίθετο. Αυτό το βιβλίο αποπνέει ένα μεθυστικό άρωμα ανθρωπιάς. Τόσο πολύτιμο και σήμερα. Η Αγγελική Νάτση στη μετάφρασή της δεν χάνει ούτε μια στιγμή από την ζοφερή ατμόσφαιρα του πρωτότυπου.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ είναι συγγραφέας και δρ Κοινωνιολογίας. 
Τελευταίο βιβλίο του, η μελέτη «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» (εκδ. Αλεξάνδρεια).

→ Στην κεντρική εικόνα και στο κέντρο, φωτογραφίες από την ταινία του Ρομπέρτο Ροσελίνι Γερμανία, έτος μηδέν (1948).


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Οι περιορισμένες διανομές με δελτίο, σε αντίθεση με την ευημερία των συμμαχικών στρατιωτικών δυνάμεων, οι τσαπατσούλικες πλιατσικολογικές επιδρομές στις οποίες τα κατασχεμένα υλικά σκούριαζαν παρατημένα στις φθινοπωρινές βροχές, το να αφήνεις άστεγες πέντε γερμανικές οικογένειες για να κάνεις χώρο για μια «συμμαχική» οικογένεια και, πάνω από όλα, η προσπάθεια να ξεριζώσεις τον μιλιταρισμό μέσω ενός μιλιταριστικού καθεστώτος και να παλεύεις να ξυπνήσεις την περιφρόνηση για τις γερμανικές στολές σε μια χώρα γεμάτη συμμαχικές στολές - όλα αυτά περισσότερο έβλαψαν παρά ωφέλησαν το έδαφος στο οποίο φυτρώνει η δημοκρατία, τη στιγμή που η ωφέλεια έπρεπε να είναι αυτονόητη».


altΓερμανικό φθινόπωρο
Στιγκ Ντάγκερμαν
Μτφρ. Αγγελική Νάτση
Καστανιώτης 2019
Σελ. 160, τιμή εκδότη €12,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΤΙΓΚ ΝΤΑΓΚΕΡΜΑΝ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ιστορία των επιχειρήσεων Ωνάση 1924-1975» − Έτσι χτίστηκε ο μύθος του Έλληνα κροίσου

«Ιστορία των επιχειρήσεων Ωνάση 1924-1975» − Έτσι χτίστηκε ο μύθος του Έλληνα κροίσου

Για τον τόμο του Ιδρύματος Ωνάση «Ιστορία των επιχειρήσεων Ωνάση 1924-1975» (εκδ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Κεντρική εικόνα: (από αριστερά) Θεόδωρος Γαροφαλίδης, Σοφοκλής Βενιζέλος, Αριστοτέλης Ωνάσης. Πηγή: Αρχείο Ωνάση, Αρχείο Κλεισθένη Δασκαλάκου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Διασκέδαση μέχρι θανάτου» του Νιλ Πόστμαν (κριτική) – Το «λάθος» του Όργουελ και η δικαίωση του Χάξλεϋ: από την τηλεόραση στον πολιτισμό της εικόνας

«Διασκέδαση μέχρι θανάτου» του Νιλ Πόστμαν (κριτική) – Το «λάθος» του Όργουελ και η δικαίωση του Χάξλεϋ: από την τηλεόραση στον πολιτισμό της εικόνας

Για το βιβλίο του Νιλ Πόστμαν [Neil Postman] «Διασκέδαση μέχρι θανάτου: ο δημόσιος λόγος στην εποχή του θεάματος» (μτφρ. Φωτεινή Ρουγκούνη, Αφροδίτη Τζαμουράνη, εκδ. Παπαζήση).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Το περίφημο βιβλίο ...

«Η δύναμη της τελετουργίας» του Δημήτρη Ξυγαλατά (κριτική) – Homo ritualis: η σημασία των τελετουργιών στη ζωή μας

«Η δύναμη της τελετουργίας» του Δημήτρη Ξυγαλατά (κριτική) – Homo ritualis: η σημασία των τελετουργιών στη ζωή μας

Για το βιβλίο του Δημήτρη Ξυγαλατά «Η δύναμη της τελετουργίας: Συμβολικές πράξεις που μας ενώνουν, μας χωρίζουν και μας εμπνέουν» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Τι κοινό έχουν οι ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ