alt

Η διάσημη τριλογία του Paul Auster για την Νέα Υόρκη.

Του Γιώργου Βέη

Διάβασα απνευστί το έργο αυτό στo πρωτότυπο, εκεί ακριβώς που γράφτηκε, δηλαδή στη Νέα Υόρκη, όπου ζούσα κι εργαζόμουν όλη σχεδόν τη δεκαετία του 1980. Αν μη τι άλλο το τριμερές αυτό μυθιστόρημα, άριστα συγκερασμένο, με διαβεβαίωσε, μεταξύ άλλων, για την ύπαρξη μιας απώτερης υφής στη Μητρόπολη του Νέου Κόσμου, όπου το φαντασιακό και το μεταφυσικό μπορούν θαυμάσια να συνυπάρχουν, μεταξύ άλλων, δίπλα ακριβώς στα τεκμήρια της πλέον αναμφισβήτητης, της αδιάσειστης πραγματικότητας του συνεπούς με τον εαυτό του εμπορίου, της αυστηρής χρηματιστηριακής συναλλαγής και του εξορθολογισμού πλείστων συμπεριφορών.

Ο συγγραφέας, ο οποίος συνειδητά κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμό του, γράφοντας αστυνομικές ιστορίες και υποδύεται τον ντετέκτιβ Paul Auster, με τον οποίο ουδόλως συνδέεται, συνιστά έναν τυπικό ήρωα του διακεκριμένου μυθιστοριογράφου, ο οποίος, ως γνωστόν, εγγυημένα υπάρχει, ήτοι του αληθινού Paul Auster, που γεννήθηκε το 1947 στο σκυθρωπό Νιούαρκ της Πολιτείας του Νιου Τζέρσεϊ των Η.Π.Α. και γράφει έως σήμερα ό,τι του εμπιστεύεται το καθόλα υπαρκτό ταλέντο του.

Ο χώρος εξαϋλώνεται. Η πολύβουη Νέα Υόρκη καθίσταται το όνειρο της απόλυτης αυτολύτρωσης

Ο υποτιθέμενος ντετέκτιβ παρακολουθεί στη συνέχεια με ιδιάζουσα επιμονή και υπομονή έναν ηλικιωμένο κύριο. Καταγράφοντας λεπτομερώς τις κινήσεις του σε διάφορα σημεία του Μανχάταν, σχηματίζει έναν κύκλο ενδεχομένων κωδικοποιημένων μηνυμάτων, τα οποία απαιτούν την άμεση αποκωδικοποίησή τους. Εκτός κι αν πρόκειται για όψεις και γωνίες ενός παλίμψηστου ιερατικού κειμένου μιας χαμένης φυλής όντων, η οποία κατοίκησε το Μανχάταν σε μια άλλη διάσταση του πραγματικού. Κι αυτό είναι ένα μόνο ενδεχόμενο. Θα μπορούσε δηλαδή να υποθέσει κανείς ότι συν τοις άλλοις πρόκειται για μια γραφική επίλυση μιας αδύνατης έως σήμερα μαθηματικής εξίσωσης. Αφήνοντας πίσω του ό,τι τον απασχολεί, ο ψευδο- Paul Auster μετατρέπεται εν ολίγοις σ΄ έναν ακοίμητο οφθαλμό, ο οποίος επείγεται να απορροφήσει το παν. Η επακόλουθη απώλεια της ταυτότητας του παρατηρητή μέσα στην πληθώρα των ειδώλων και στη δαψίλεια των εναντιωματικών παραστάσεων είναι ικανή να του χαρίσει, έστω προσωρινά, ένα αίσθημα άφατης γαλήνης. Το παν προοδευτικά καταλήγει να σωρευτεί σε μια Μονάδα, σε μια μόνον εστία ερευνών. Και το Ένα εκφυλίζεται ανέκκλητα, την κατάλληλη στιγμή, σε αδιαφιλονίκητο Μηδέν. Η καταβύθιση του εγώ στο αδυσώπητο άλλο  αποτελεί προοίμιο μιας ωκεάνιας αίσθησης, μιας πληρότητας μέσα στη συμπαντική Ύπαρξη. Ο χώρος εξαϋλώνεται. Η πολύβουη Νέα Υόρκη καθίσταται το όνειρο της απόλυτης αυτολύτρωσης. Ο ανιχνευτής εντοπίζει εν τέλει το νόημα του είναι. Και παύει να ανησυχεί: ο κόσμος είναι όντως αλλού. Ο κατ΄ αρχήν αδιανόητος αυτός χαρακτήρας, ο οποίος εν τέλει μας πείθει για την ειλικρινή του σωματικότητα, θα μπορούσε κάποια στιγμή να μας εξομολογηθεί κι αυτός, σα να απαγγέλλει μάλιστα ένα διάσημο χωρίο από την πλατωνική Πολιτεία, ότι πράγματι «στ΄ αλήθεια δεν ξέρω ακόμα, ωστόσο όπου μας σπρώξει σαν φύσημα ανέμου ο λόγος κατά ΄κει πρέπει να τραβήξουμε». (Βλ. τη μετάφραση του Ν. Μ. Σκουτερόπουλου στις εκδόσεις «Πόλις»). Το βιβλίο τελειώνει, αλλά δεν (φαίνεται) να περαιώνεται. Το οξύμωρο συμβολοποιεί το τιμαλφές του αδυνάτου που μπορεί να ορίσει την  ευτυχία.  Ο κόσμος των Ιδεών φαντάζει επιτέλους απτός, εξαιρετικά βατός. Σαν το ποίημα ενός μύστη.  

alt
    Paul Auster

Αντιλαμβάνεται κανείς από τις πρώτες κιόλας σελίδες του καθόλα συναρπαστικού αυτού έργου, ότι η πλήρης απόλαυσή του, από σελίδα σε σελίδα, δεν προϋποθέτει κατ΄ ανάγκην  την εξοικείωσή του με αλλοδαπούς δόκιμους δημιουργούς, όπως είναι π.χ. ο Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ ή με εμβληματικούς  συμπατριώτες του Paul Auster, βετεράνους της ανιχνευτικής φιλολογίας, όπως είναι φέρ΄ ειπείν ο Ντάσιελ Χάμετ, ο Ρέιμοντ Τσάντλερ, ο Ρος ΜακΝτόναλντ ή έστω ο ομολογούμενος δάσκαλος του Έλμορ Λέναρντ, εννοώ βεβαίως εδώ τον Τσαρλς Γουίλφορντ. Οι πλάγιες αναφορές στον μακρινό, αλλά ισχυρό φιλολογικό πρόγονο, ήτοι στον Ναθάνιελ Χώθορν, από τον διηγητικό μεγάκοσμο του οποίου ο Paul Auster δανείζεται με άνεση πρόσωπα, τα οποία αρκούνται να περιορίζονται, αυτοεξόριστα και αμετανόητα μονήρη, σ΄ ένα και μόνον δωμάτιο, στην ίδια πάντα γειτονιά,  δηλώνουν προφανώς μια από τις αφετηρίες των δεδομένων μυθιστορηματικών τρόπων. Θα πρόσθετα ότι και εδώ η νιτσεϊκή στρατηγική της ανατρεπτικής θέασης του κόσμου έχει επίσης συμβάλλει κατά πολύ στη διαμόρφωση της εν λόγω κειμενικής στρατηγικής, την οποία φαίνεται να έχει ασπασθεί ασμένως και εγκαίρως ο Paul Auster. Παραβάλλω για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής κατά λέξη τα εξής, από τη Θέληση για δύναμη του Φρίντριχ Νίτσε των εκδόσεων «Νησίδες»: «Τα δεδομένα είναι ακριβώς αυτό που δεν υπάρχει, υπάρχουν μόνον ερμηνείες [...] Στο σημείο από το οποίο ξεκινά η άγνοιά μας, εκεί απ΄ όπου δεν διακρίνουμε πιο πέρα, τοποθετούμε μια λέξη, π.χ. τη λέξη «Εγώ», τη λέξη «Πράττω», τη λέξη «Υφίσταμαι» -αυτές αποτελούν ίσως τον ορίζοντα της γνώσης μας, μα δεν είναι απαραίτητα "αλήθειες"».

Η προσεκτική ανάγνωση της Τριλογίας της Νέας Υόρκης θα εντοπίσει επίσης τους άφθονους καφκικούς απόηχους, την αγωνία του λεκτικού ρεαλισμού, τη διαρκή αναζήτηση της ιδανικής αποτύπωσης των δρώμενων

Η προσεκτική ανάγνωση της Τριλογίας της Νέας Υόρκης θα εντοπίσει επίσης τους άφθονους καφκικούς απόηχους, την αγωνία του λεκτικού ρεαλισμού, τη διαρκή δηλαδή αναζήτηση της ιδανικής αποτύπωσης των δρώμενων στο κόκκινο σημειωματάριο των παθών κάποιων ατόμων, τα οποία ζουν μόνον όταν γράφουν, σε συνδυασμό πάντα με τις καθαρά  αντισυμβατικές, αντι-αστυνομικές γραμμές ανάπτυξης του αφηγηματικού σχεδίου, αλλά και την έντονη επίδραση του νομπελίστα Έρνεστ Χέμινγουεϊ, στην υφολογική απόκλιση του οποίου εμμέσως πλην σαφώς αποτίεται φόρος τιμής  από την Τριλογία της Νέας Υόρκης. Δεν είναι τυχαίο δηλαδή ότι πολύ σπάνια ο χειριστής της αγγλικής γλώσσας θα καταφύγει στο λεξικό για κάποια άγνωστη λέξη. Η συστηματική χρήση ενός απλούστατου, ενός απολύτως ευκρινούς γλωσσικού ιδιώματος, η υιοθέτηση μιας πρότασης ανόθευτης από κάθε διηγητική εκτροπή, την οποία θα συνιστούσε αντιθέτως, σε κρίσιμες διακυμάνσεις της πλοκής, ο άλλος νομπελίστας, ο Ουίλιαμ Φώκνερ, όντας, ως γνωστόν, στον αντίποδα της συγγραφικής πολιτικής του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, καθιστούν την περιήγηση στο συγκεκριμένο τοπίο του αληθινού Paul Auster απρόσκοπτη, άκρως δελεαστική και φυσικά αξέχαστη.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ

altΗ τριλογία της Νέας Υόρκης
Γυάλινη πόλη-Φαντάσματα-Το κλειδωμένο δωμάτιο
Paul Auster
Μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου
Μεταίχμιο 2014
Σελ. 432, τιμή € 16,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ PAUL AUSTER

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ