alt

Για τον συλλογικό τόμο διηγημάτων «Το μυστικό» (εκδ. Καστανιώτη), σε επιμέλεια της Αμάντας Μιχαλοπούλου.

Του Νίκου Ξένιου

Δεκαεπτά συγγραφείς, μαθητές της Αμάντας Μιχαλοπούλου στη δημιουργική γραφή, γράφουν καθένας και από ένα διήγημα «γύρω από κάποιο μυστικό που αποκαλύφθηκε ή έμεινε για πάντα κρυμμένο». Η συλλογή με τίτλο Το μυστικό κυκλοφορεί από τον Καστανιώτη και τα έσοδα από την πρώτη έκδοση θα διατεθούν στην Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Μέριμνα».

Ο έρωτας ενέχει κεντρική θέση στην συντριπτική πλειοψηφία των διηγημάτων: σαν να είναι –ο έρωτας, με ελάχιστες παρεκκλίσεις της ειθισμένης του εκδοχής– η συνθήκη ωρίμανσης
των περισσοτέρων ηρώων.

Πρώτη γενική παρατήρηση για τη συλλογή είναι ότι αποτελεί ένα μάλλον ετερόκλητο σύνολο αφηγημάτων: ετερόκλητο ως προς τη συγγραφική ωριμότητα, εννοώ. Δεύτερη παρατήρηση είναι το ότι κάποια από τα διηγήματα εξακοντίζουν το νοηματικό τους φορτίο με την αμεσότητα έμπειρου συγγραφέα, άλλα είναι πολύ πιο κρυπτικά, ενώ η πλειοψηφία των νέων δημιουργών υπόσχεται ένα πολύ αισιόδοξο μέλλον για τους αυριανούς διηγηματογράφους μας. Τρίτον, είναι εντυπωσιακό πως μόνο ένας άντρας φιλοξενείται σε αυτήν τη θηλυκρατή συλλογή. Τέταρτη παρατήρηση είναι πως ο έρωτας ενέχει κεντρική θέση στην συντριπτική πλειοψηφία των διηγημάτων: σαν να είναι –ο έρωτας, με ελάχιστες παρεκκλίσεις της ειθισμένης του εκδοχής– η συνθήκη ωρίμανσης των περισσοτέρων ηρώων. Πέμπτη και τελευταία παρατήρηση (και ταυτόχρονα πεποίθηση) είναι πως η ελλειπτικότητα και η υπαινικτικότητα ωθούν με μαθηματική ακρίβεια προς τα εμπρός τον αφηγηματικό μηχανισμό. 

Τα «διαμάντια»

Ο Γιάννης Γορανίτης, με το διήγημά του «Εσωτερικό γραμμάτιο», υπερέχει των περισσοτέρων συγγραφέων της συλλογής: το θέμα του διηγήματος (η επανεπίσκεψη του τόπου της νεότητας και η σύγκρουση ιδεολογίας-συναισθήματος), η σκληρή βαλκανική ατμόσφαιρα, η λιτότητα του λεξιλογίου και η «πνοή» που το διατρέχει, εξυφαίνουν έναν ιδιαίτερα απαιτητικό αφηγηματικό ιστό. Ο ρυθμός είναι υποδειγματικός, η ένταση αμείωτη. 

Οι «Κόρες» της Ευδοκίας Κατσουρού στέκουν πλάι πλάι με το διήγημα του κύριου Γορανίτη, καθώς εισάγουν τον αναγνώστη σε μιαν ανατριχιαστική ατμόσφαιρα αδημονίας για κάτι κρυπτικό και βαθύτατα ψυχαναλυτικό που τεκταίνεται στην ψυχή της ηρωίδας. Ιδιαίτερα ευρηματικό το δίδυμο των αρσενικών εγγονών που είναι συμμετρικοί ως προς τις ανασκαφείσες κόρες.

Η Αθηνά Μπαλή επαναδιαμορφώνει τον μύθο του συμπλεγματικού γιου, του «επισκιασμένου» από τον επηρμένο κι επιτυχημένο πατέρα: αυτό είναι το μελανό σημείο στη ζωή και εξέλιξη του «Συγγραφέα», που έχει άμεσο αντίκτυπο και στη ζωή και εξέλιξη του κειμένου του. Ευφυέστατη πλοκή, ζωντανή γλώσσα, εύγλωττο το απρόσωπο των ηρώων. 

Η Αθηνά Μπαλή επαναδιαμορφώνει τον μύθο του συμπλεγματικού γιου, του «επισκιασμένου» από τον επηρμένο κι επιτυχημένο πατέρα [...] Ευφυέστατη πλοκή, ζωντανή γλώσσα, εύγλωττο το απρόσωπο των ηρώων. 

Στο «Μπαρ Le Crocodile» η Γιολάντα Γραμματικάκη επιτυγχάνει να λυτρώσει την ηρωΐδα της από την υποσυνείδητη βασανιστική σύγκριση με μιαν εξιδανικευμένη γυναίκα. Εδώ ο «λεπτός, απροσδιόριστος πυρήνας», που συνιστά και το αίτημα της συλλογής, είναι η απομυθοποίηση. 

Η κυρία Μαρίνα Τουπάι στον «Κόσμο της Γιολάντας» κάνει μια σοβαρή και ιδιαίτερα ευαίσθητη κατάθεση μνήμης, που διατρέχεται από ανατριχίλες αισθήσεων, οσμών και ήχων ενός noble παρελθόντος, χωρίς να στερείται τη φρεσκάδα μιας εφηβικής θέασης του κόσμου. 

Η Ευγενία Δούρου, στο «Η Έλσα δε θέλει να φοβάται, θέλει να την αγαπούν», εγκαινιάζει μια σύγχρονη αφηγηματική γραμμή, με συντομογραφίες, πρωθύστερα και κρυπτικότητα που επιτρέπει στη συγκίνηση να αναβλύσει και εντυπωσιάζει με την πρωτοτυπία των ραγδαίων σκηνών της. 

Αντίστοιχα, η Ηλιάνα Κωτσίλα στο «Maldudépart» κατορθώνει να καθηλώσει τη νοσταλγία και την αίσθηση μιας μακρινής απουσίας, με το συνειρμικό πλέξιμο στιγμιοτύπων που ανακατασκευάζουν δύο ολόκληρες δεκαετίες και ζωντανεύουν μιαν Αθήνα που όλοι λίγο ως πολύ γνωρίσαμε.

Τέλος, η Χριστίνα Ντούση, στην «Τέταρτη κόρη» επιτελεί ένα τελετουργικό πέρασμα του ήρωά της στην «άλλη» διάσταση, ενώ με επιδέξιες πινελιές και ονειρικούς φωτισμούς χαράζει την πορεία της ηρωίδας της στον ορίζοντα του εγκλήματος με μια ταξικά προσδιορισμένη κομψότητα.

«Εις Σύραν ζώμεν, δεν ζώμεν εις Παρισίους!»

[Η Αμάντα Μιχαλοπούλου] περιβάλλει τη συλλογή αυτήν με αξιοθαύμαστη και συγκινητική φροντίδα, επιφυλάσσοντας σε κάθε νέο συγγραφέα μιαν ισότιμη θέση στο πρώτο σκαλί της ποιητικής κλίμακας.

Τα υπόλοιπα διηγήματα (της Όλγας Κοζάκου-Τσιάρα, της Κατερίνας Καζολέα, της Λένας Κομίνη, της Αλεξάνδρας Κωνσταντιδέλλη, της Δήμητρας Λουκά, της Άννας Μερτζάνη, της Ντομινίκ Ανδρεάδου-Μολίν, της Εύης Μυλωνάκη, της Χριστίνας Ντούση και της Μυρτώς Σεϊζάνη) έχουν μεν καθένα και τη βαρύτητά του και καθιστούν ευπρόσωπη τη συλλογή, χωρίς ωστόσο να καταφέρνουν να αποκαλύψουν το «μυστικό» τους. Ένα αφήνει αναξιοποίητη και χωρίς έκβαση μια πολύ δημιουργική ιδέα. Ένα θεσπίζει μια νέα καλλιτεχνική συνθήκη την αληθοφάνεια της οποίας ψευτίζει το εξωκειμενικό σχόλιο, ένα δεύτερο βουλιάζει μέσα στη λιμπιντινική υπερβολή. Από ένα άλλο λείπει η πρωτοτυπία, ενώ το ύφος κάποιου άλλου παραμένει διδακτικό. Όλα όμως στέκουν σε μιαν αγαστή συστέγαση μέσα στην ευπρόσωπη αυτήν συλλογή, εκπλήσσουν με την πολυπλοκότητα των εικόνων τους και αποδεικνύουν για μιαν ακόμη φορά πως, πέραν της έμπνευσης, η λογοτεχνία πάνω απ’ όλα προϋποθέτει άσκηση και σκληρή δουλειά. 

Όσο για το εξαιρετικό διήγημα/επίμετρο «Ψυχολογία Συριανής συζύγου», συγγραφέας του οποίου φέρεται να είναι το «δευτεραγωνιστικό» πρόσωπο του γνωστού διηγήματος του Ροίδη, σε μια διακειμενική αναφορά που αποκαλύπτει, με τρόπο παιγνιώδη, ένα ακόμη μυστικό που καλύπτεται ήδη από το ταξίδι του μέλιτος. Επαφίεται στον αναγνώστη να αντιληφθεί εάν πρόκειται για πόνημα που προέκυψε από την ομάδα των ασκούμενων συγγραφέων, από ένα μέλος μιας προγενέστερης ομάδας δημιουργικής γραφής (όπως υπανίσσεται η Αμάντα Μιχαλοπούλου στην εισαγωγή της και δεδομένης της υφολογικής του ενότητας), ή εάν, τέλος, συνιστά προσωπική συγγραφική κατάθεση της ίδιας της κυρίας Μιχαλοπούλου. Που, θα ’θελα να σημειώσω, περιβάλλει τη συλλογή αυτήν με αξιοθαύμαστη και συγκινητική φροντίδα, επιφυλάσσοντας σε κάθε νέο συγγραφέα μιαν ισότιμη θέση στο πρώτο σκαλί της ποιητικής κλίμακας.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ  είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, η νουβέλα «Το κυνήγι του βασιλιά Ματθία» (εκδ. Κριτική).

 Στην κεντρική εικόνα φωτογραφία του © Δημήτρη Τσουμπλέκα.


altΤο μυστικό
Συλλογή
Επιμ. Αμάντα Μιχαλοπούλου
Καστανιώτης 2018
Σελ. 200, τιμή εκδότη €14,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

Για το μυθιστόρημα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου «Συνθετική ορμόνη» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει η Νατάσσα Ρεμούνδου-Χάουλι

Η ...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Το συλλογικό graphic novel «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» (μτφρ. Στεφανία Γεωργάκη, εκδ. Επόμενος Σταθμός), υπό τη διεύθυνση της Μαρζάν Σατραπί, μια πολυσυλλεκτική καταγραφή της κατάστασης στο Ιράν σήμερα, εστιάζει στην ασφυκτική ζωή των γυναικών, ενώ αναδεικνύει και άλλες πλευρές του θεοκρατικού καθεστώτος. ...

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

Η θρυλική πολιτική σάτιρα «Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας τιμά τ...

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ