alt

Για το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Ο δύτης» (εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Τι ζητά ο αναγνώστης από ένα βιβλίο, ώστε να πει ότι το διάβασε με ενδιαφέρον αλλά και με αίσθηση του βάθους που θα τον καλύψει; Πρώτα απ’ όλα μια αφήγηση που να τροχοδρομεί, να εξάπτει την περιέργεια και να οδηγεί με σταθερά βήματα στο προσδοκώμενα απρόοπτο τέλος. Αλλά και στοιχεία αισθητικής ποιότητας, όπως είναι η γλώσσα η οποία δεν πρέπει να παίζει διεκπεραιωτικό ρόλο, αλλά να κουβαλά μέσα της τη σκέψη τόσο για την ίδια τη γλώσσα όσο και για την πραγματικότητα γύρω της. Μα κι ένα κοινωνικοπολιτικό ή υπαρξιακό ή ψυχολογικό υπόβαθρο, που να αφήνει την εντύπωση ότι η λογοτεχνία αναζητεί κάτω από τα σχήματα και τα αφηγήματα τη ζωή. Φυσικά κανένα από αυτά τα στοιχεία δεν είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Η παρακολούθηση των ενδείξεων οδηγεί τον αφηγητή στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Αίγιο· τα κομμάτια ωστόσο δεν φαίνονται διατεθειμένα να συναρμόσουν μεταξύ τους εύκολα, ώστε να αποκαλυφθεί το ευρύτερο παζλ της υπόθεσης.

Το βιβλίο του Μίνωα Ευσταθιάδη δεν σε κερδίζει εξ αρχής μόνο με την αινιγματική φύση του –αστυνομικό γαρ–, που στηρίζεται στον ιδιωτικό ντετέκτιβ Κρις Πάπας, ο οποίος ζει κι εργάζεται στο Αμβούργο. Η δουλειά που του ανέθεσε ένας υπερήλικας άντρας, να παρακολουθεί δηλαδή τη νεαρή Εύα Ντέμπλιγκ, δεν φαινόταν τόσο δύσκολη όσο ανιαρή, αλλά γρήγορα δύο πτώματα έδειξαν ότι τα πράγματα πέρα από γριφώδη είναι και σοβαρά – ή και επικίνδυνα. Η παρακολούθηση των ενδείξεων οδηγεί τον αφηγητή στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Αίγιο· τα κομμάτια ωστόσο δεν φαίνονται διατεθειμένα να συναρμόσουν μεταξύ τους εύκολα, ώστε να αποκαλυφθεί το ευρύτερο παζλ της υπόθεσης («Ο κόσμος είναι σπασμένος. Πάντα ήταν. Κι εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε άλλο παρά να αλληθωρίζουμε προς τα σκόρπια κομμάτια στο πάτωμα ή στον ουρανό», σελ. 175). Ο αναγνώστης ζει με την περιέργεια, όσο αυτά τα κομμάτια πορεύονται αυτόνομα και εκπλήσσουν βήμα βήμα.

Είπα, όμως, και προηγουμένως ότι δεν είναι αυτό το μόνο δυνατό χαρτί στην τράπουλα του Δύτη. Από τις πρώτες παραγράφους ο αναγνώστης νιώθει ότι δεν διαβάζει ένα συμβατικό αστυνομικό, που επιμένει στη δράση και στο σασπένς. Η γλώσσα του δεν είναι μια διαφανής τζαμαρία, αλλά μια ουσιαστική σήμανση η οποία ορίζει τα γεγονότα και ταυτόχρονα –και ουσιαστικότερα– υποδεικνύει το δεύτερο επίπεδο κατανόησης του κόσμου. Κι ακόμη περισσότερο, η αφήγηση δεν τρέχει πίσω από τα συμβάντα, αλλά σχολιάζει, αυτοστοχάζεται και εν μέρει προχωρά δίπλα στη δράση. Τέλος, δεν λείπουν στοιχεία διακειμενικότητας με τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου, νύξεις για σύγκριση της γερμανικής και της ελληνικής πραγματικότητας, ίχνη ανθρωπιστικής αλληλεγγύης και κοινωνικής κριτικής κάτω από το σεντόνι της αναζήτησης του ενόχου…

Ο Μίνωας Ευσταθιάδης οδηγεί τον αστυνομικό γρίφο σε πολύ πιο πολύπλοκα μονοπάτια, αυτά της ατομικής ευθύνης, της Ιστορίας και των κελευσμάτων της, των εφιαλτών που στοιχειώνουν την ανθρώπινη συνείδηση κι οδηγούν σε αυτοχειρίες. Ο άνθρωπος προσπαθεί να το παίξει σκηνοθέτης, αλλά τελικά αποδεικνύεται ανδρείκελο μιας υπέρτερης πλοκής.

Η αστυνομική επιφάνεια εύκολα παραπέμπει στο τραγικό ξετύλιγμα της ανθρώπινης ζωής. Οι θάνατοι, που πολλαπλασιάζονται, είναι αυτοκτονίες κι επομένως δεν αναζητάμε –ούτε ο ντετέκτιβ ούτε εμείς– τον φυσικό αυτουργό, αλλά την αλήθεια, η οποία θα οδηγήσει στους ηθικούς αυτουργούς. Επομένως ο Δύτης είναι περισσότερο τραγωδία με τους αρχαιοελληνικούς όρους, τυλιγμένη σε μορφή μυθιστορήματος, όπου η μοίρα, η ανθρώπινη δραματικότητα, τα πολλαπλά διλήμματα και το κόστος που το καθένα έχει, η διπλή υπόσταση του ατόμου ως θύτη και θύματος, η ματαιότητα κάθε αναζήτησης, η νέμεσις ως απάντηση σε ανύπαρκτα εγκλήματα, η προσωπική φρίκη κ.λπ. κανοναρχούν τη ζωή και τις ατραπούς της.

Ο Μίνωας Ευσταθιάδης οδηγεί τον αστυνομικό γρίφο σε πολύ πιο πολύπλοκα μονοπάτια, αυτά της ατομικής ευθύνης, της Ιστορίας και των κελευσμάτων της, των εφιαλτών που στοιχειώνουν την ανθρώπινη συνείδηση κι οδηγούν σε αυτοχειρίες. Ο άνθρωπος προσπαθεί να το παίξει σκηνοθέτης, αλλά τελικά αποδεικνύεται ανδρείκελο μιας υπέρτερης πλοκής. Τα κομμάτια τελικά μπαίνουν στη θέση τους, αλλά πάντα μένει εκκρεμής η ψυχική ένταση όλων των εμπλεκόμενων που δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τον εαυτό τους. Μέσα από τον εγκιβωτισμό του «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου και του «Δύτη», ομώνυμου βιβλίου του μυθοπλαστικού Άντον Ροτ, ο Δύτης του Μίνωα Ευσταθιάδη παίζει με τους αντικατοπτρισμούς του ατομικού στο ιστορικό, των κινήσεων των άλλων στο εγώ και του μοιραίου στις επιλογές μας.

Σίγουρα πρόκειται για χορταστικό και πυκνό ανάγνωσμα, όσο κι αν ο συγγραφέας θέλησε να περιλάβει ίσως περισσότερα απ’ όσα αντέχουν οι διακόσιες πενήντα σελίδες του. Αποδεικνύει ότι το ποιοτικό αστυνομικό αφήγημα ξεπερνά τη φύση του και καταδύεται (!) στον πυρήνα της ζωής και της σχέσης της με τους άλλους αλλά και με το παρελθόν.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.
Τελευταίο του βιβλίο, η «Βιβλιογραφία για τον Νίκο Καζαντζάκη» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).


altΟ δύτης
Μίνως Ευσταθιάδης
Ίκαρος 2018
Σελ. 248, τιμή εκδότη €13,50

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΙΝΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Καλιόρη «Οι καλοί πεζοπόροι» (εκδ. Ιωλκός), το μυθιστόρημα του Ηλία Μπιστολά «Χώμα στα μάτια, στα αυτιά, στο στόμα» (εκδ. Τόπος) και τη συλλογή διηγημάτων της Χριστίνας Ιωάννου «Ταξίδι στο φούρνο» (εκδ. Ιωλκός).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ