alt

Για το μυθιστόρημα του A.G. Lombardo «Graffiti Palace» (μτφρ. Κάλλια Παπαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Διονύση Μαρίνου

11 Αυγούστου 1965: τότε που η «Πόλη των Αγγέλων» μετατράπηκε σε κολαστήριο. Στη σύγχρονη αμερικανική Ιστορία, τα γεγονότα εκείνων των ημερών έχουν καταγραφεί ως «Watts Riots» (σ.σ.: οι ταραχές στο Γουάτς). Κράτησαν έξι ολόκληρες ημέρες και τα αποκαΐδια που άφησαν πίσω τους κάπνιζαν για πολύ καιρό.

Το αποτέλεσμα εκείνων των κολασμένων ημερών ήταν συντριπτικό: 34 νεκροί (εκ των οποίων οι 31 ήταν μαύροι), 1.032 τραυματίες, ανάμεσά τους και 100 αστυνομικοί, 3.438 συλλήψεις, 500 καμένα κτίρια και υλικές καταστροφές της τάξεως των 40.000.000 δολαρίων.

Όλα ξεκίνησαν όταν ένας αφροαμερικανός συνελήφθη από τους αστυνομικούς του LAPD να οδηγεί υπό την επήρεια αλκοόλ. Ο υπερβάλλων ζήλος των αστυνομικών οργάνων, σε συνδυασμό με τη διάχυτη αίσθηση καταπίεσης που βίωνε η γκετοποιημένη κοινότητα των μαύρων, οδήγησαν στην εξέγερση τους. Και ήταν σφοδρή αντίδραση, καθώς περιείχε χρόνια κοινωνικής υποδούλωσης που αναζητούσε την αφορμή για να ζητήσει το δίκιο της. Το καπάκι της λαϊκής αντίδρασης μόλις είχε πεταχτεί και ο ατμός κάλυψε ολόκληρο το Λος Άντζελες. Χρειάστηκε να επιστρατευτούν 4.000 μέλη της Εθνοφρουράς (εντολή που έδωσε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον) για να αποκρουστεί το μαύρο κύμα της αντίδρασης ενάντια στη λευκή επικυριαρχία. Το αποτέλεσμα εκείνων των κολασμένων ημερών ήταν συντριπτικό: 34 νεκροί (εκ των οποίων οι 31 ήταν μαύροι), 1.032 τραυματίες, ανάμεσά τους και 100 αστυνομικοί, 3.438 συλλήψεις, 500 καμένα κτίρια και υλικές καταστροφές της τάξεως των 40.000.000 δολαρίων.

Έχουν γραφτεί πολλά για εκείνες τις ταραγμένες ημέρες και νύχτες. Η λογοτεχνία έχει προσφέρει τον «οβολό» της. Για όποιον ενδιαφέρεται, υπάρχει στο διαδίκτυο ένα εμβριθές άρθρο του πυραυλοκίνητου Τόμας Πύντσον γραμμένο στις 12 Ιουνίου 1966 για την εφημερίδα New York Times, με τον τίτλο «A journey into the mind of Watts». Όντως, αυτό που έκανε ο Πύντσον ήταν ένα πραγματικό ταξίδι στο γκέτο των μαύρων ψάχνοντας στα απομεινάρια της εξέγερσης. Μπορεί να το έκανε αθέατος, όπως συνηθίζει, αλλά η μαρτυρία του είναι ακριβής σαν λεπίδι. 

Πριν από λίγα χρόνια, ο συγγραφέας Γούλτερ Μόσλι κατέθεσε το μυθιστόρημα Little Scarlet (μτφρ. Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις), στο οποίο χρησιμοποιεί αρκετές φόρμες του νουάρ και της αστυνομικής λογοτεχνίας, για να αναφερθεί στην κοινωνική διάσταση των ταραχών. 

Το αποτέλεσμα είναι ένα υπεράφθονο γλωσσοκεντρικό μυθιστόρημα όπου τα πάντα (πρόσωπα, καταστάσεις, γεγονότα) αναπτύσσονται μέσα σε ένα γαλακτώδες ονειρικό σύννεφο.

Ο πρωτοεμφανιζόμενος στα αμερικανικά γράμματα A.G. Lombardo με το μυθιστόρημά του Graffiti Palace (μτφρ. Κάλλια Παπαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο), κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό και προωθητικό ως προς τη σύλληψη και τη διευθέτηση της πλοκής. Συνενώνει, εν ταυτώ, την Οδύσσεια του Ομήρου, χρησιμοποιώντας σύμβολα και παραλλαγμένα πρόσωπα του έπους, την Οδύσσεια του Τζόις ως προς το ύφος της γραφής, την οποία μπολιάζει με αρκετές δόσεις από την μεθυστική πρόζα του Πύντσον. Το αποτέλεσμα είναι ένα υπεράφθονο γλωσσοκεντρικό μυθιστόρημα όπου τα πάντα (πρόσωπα, καταστάσεις, γεγονότα) αναπτύσσονται μέσα σε ένα γαλακτώδες ονειρικό σύννεφο. Σαν μια κατάβαση στα άδυτα της πόλης όπου στοιχειοποιούνται και σημασιολογούνται όλα τα κρυφά μηνύματά της. Αυτό κάνει άλλωστε και ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, Αμέρικο Μονκ: είναι ένας ερασιτέχνης-ρέκτης των γκράφιτι της πόλης, ένας σημειολόγος των δρόμων. Με ένα τετράδιο υπό μάλης περιδιαβάζει όλες τις συνοικίες του Λος Άντζελες και καταγράφει σχέδια, απόκρυφες σημασίες, γράμματα και ταγκιές (οι υπογραφές των γκραφιτάδων) θέλοντας μέσω αυτών να καταγράψει την πραγματική, υπόγεια, φυσιογνωμία της πόλης. Εντέλει, να καταγράψει την ζώσα ιστορία της, έτσι όπως δεν περνάει από τα επίσημα Μέσα. 

Είναι ένας άνθρωπος στο ενδιάμεσο: ούτε μαύρος ούτε λευκός. Οι λογής συμμορίες του επιτρέπουν να μπαίνει στα άδυτά τους και οι αστυνομικοί τον αφήνουν να δρα ανενόχλητος. Κάθε μια από τις αντιμαχόμενες πλευρές θέλει να επωφεληθεί από τη βαθιά και ανερμήνευτη γνώση του για ίδιους σκοπούς.

alt
Ο A.G. Lombardo

Σε τούτο το παράξενο ταξίδι έρχεται σε επαφή με πρωτόγνωρες καταστάσεις: με μέλη συμμοριών (όλων των φυλών), γυναίκες-μάγισσες, Σειρήνες, τυφλούς Τειρεσίες που προλέγουν τα πάθη του, μουσικούς της μαύρης μουσικής και δολοφόνους, καλλιτέχνες και εξεγερμένους επαναστάτες.

Και τότε ξεσπούν οι ταραχές και ο Μονκ, ως άλλος Οδυσσέας, βρίσκεται στο κέντρο του πυρός. Προσπαθεί παντί τρόπω να διαφύγει. Θέλει να επιστρέψει στο σπίτι του όπου τον περιμένει η Κάρμαν (η έγκυος γυναίκα του), μια άλλη Πηνελόπη που περιστοιχίζεται από διάφορους περίεργους φίλους του ζευγαριού. Η προσπάθεια του Μονκ να ξεφύγει ομοιάζει με εκείνη του πολυμήχανου Οδυσσέα. Σε τούτο το παράξενο ταξίδι έρχεται σε επαφή με πρωτόγνωρες καταστάσεις: με μέλη συμμοριών (όλων των φυλών), γυναίκες-μάγισσες, Σειρήνες, τυφλούς Τειρεσίες που προλέγουν τα πάθη του, μουσικούς της μαύρης μουσικής και δολοφόνους, καλλιτέχνες και εξεγερμένους επαναστάτες. Όλοι τους λειτουργούν ανασχετικά στην προσπαθειά του να φτάσει στο σπίτι και να προστατεύσει τη γυναίκα του. Το ταξίδι εκεί που πάει να ολοκληρωθεί, ξεκινάει πάλι από την αρχή. Οι μέρες μοιάζουν με νύχτες, οι νύχτες γίνονται αδιάβατες, η πόλη βράζει, το μένος παίρνει τα πάνω του και ο Μονκ, μόνος εν μέσω «τεράτων», αστυνομικών και λοιπών δαιμονίων διεκδικεί το δικαίωμά του στη μνήμη των γεγονότων και της βαθιάς ποιότητας που συνέχει όλη την πόλη. Τι παράξενο: κάθε φορά που βρίσκει ένα τηλέφωνο να συνομιλήσει με την αγαπημένη του, η γραμμή είναι κατειλημμένη. Σε τούτο το δυστοπικό περιβάλλον, ο Μονκ γίνεται ο καταγραφέας της κρυφής συνείδησης του Λος Άντζελες. Των γκράφιτι, των ιστοριών, των προσώπων. 

Ο Lombardo δεν γράφει κάτι καινούργιο για εκείνα τα γεγονότα, αλλά τα γράφει με τέτοιο τρόπο που είναι πρωτόγνωρος, δίχως να διεκδικεί όλη τη δόξα της πρωτοτυπίας. Η άριστη μετάφραση ανήκει στην Κάλλια Παπαδάκη.

Ο Lombardo γράφει με πυρετώδη τρόπο. Το μυθιστόρημα είναι ένα πικαρέσκο που άλλοτε αποκτάει δραματικές χαραγματιές κι άλλοτε είναι η σάτιρα που δίνει τον τόνο. Το «ντύμα» της πλοκής είναι ένας διαρκής εσωτερικός μονόλογος –καίτοι υπάρχουν πάρα πολλά διαλογικά μέρη– όπου οι στοχασμοί και οι εντυπώσεις του Μονκ μεταφέρονται στο χαρτί με τρόπο γλωσσικά περιπετειώδη. Η εκφορά του λόγου στον Lombardo υπερχειλίζει, προσφέρει μια μορφή πληρότητας που συναντάς σε συγγραφείς όπως ο πολλάκις αναφερόμενος σε τούτο το κείμενο Τόμας Πύντσον, ο Ντον ΝτεΛίλλο, η Τόνι Μόρισον και η μέγας διδάξας Χέρμαν Μέλβιβ. Ο φιλοσοφικός στοχασμός προσεγγίζει τη λογοτεχνική ύλη εξαρχής. Δεν τη διεμβολίζει, αλλά συνυπάρχει μαζί της. Όπως και το πλήθος των μεταφορών και των συνωνύμων που διαμορφώνουν προτάσεις υψηλού αισθητικού αποτελέσματος. Ο Lombardo δεν γράφει κάτι καινούργιο για εκείνα τα γεγονότα, αλλά τα γράφει με τέτοιο τρόπο που είναι πρωτόγνωρος, δίχως να διεκδικεί όλη τη δόξα της πρωτοτυπίας. Με την έννοια ότι φαίνεται να έχει θητεύσει στους μεγάλους στυλίστες του είδους. Η άριστη μετάφραση ανήκει στην Κάλλια Παπαδάκη. Είναι χαρακτηριστικό πως τούτη είναι η πρώτη της μεταφραστική προσπάθεια και μάλιστα με ένα βιβλίο που έχει μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Εντούτοις, έδειξε ευελιξία στον μακροπερίοδο λόγο του Lombardo και δεν χάθηκε στην εσωτερικότητα του κειμένου.

* Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, η συλλογή διηγημάτων «Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ» (εκδ. Μελάνι).


altGraffiti palace
A.G. Lombardo
Μτφρ. Κάλλια Παπαδάκη
Μεταίχμιο 2019
Σελ. 544, τιμή εκδότη €18,80

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

Για το μυθιστόρημα της Άννα Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Anna Kavan από τον Walker Evans © Metropolitan Museum of Art.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

Για την τριλογία «Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ [Hermann Broch] (μτφρ. Σοφία Αυγερινού, εκδ. Έρμα). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Χέρμαν Μπροχ.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Εάν δεχτούμε ότι είμαστε περιφερόμενες σκιές ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Δόθηκαν τα βραβεία της Εταιρίας λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για το 2022

Δόθηκαν τα βραβεία της Εταιρίας λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για το 2022

Χθες, Τρίτη, 21 Μαρτίου 2023, Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης, η Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης απένειμε τα πρώτα λογοτεχνικά της βραβεία. Βραβεύτηκαν οι Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Μεγάλο Βραβείο, Ευαγγελία Τάτση, βραβείο ποίησης, και Μαριάνθη Τεντζεράκη, βραβείο πεζογραφίας. Στην κεντρική εικόνα, η στιγμή της βρά...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

Ο παγκοσμίου φήμης επιστήμονας Γκάμπορ Μάτε έρχεται στην Ελλάδα

Ο παγκοσμίου φήμης επιστήμονας Γκάμπορ Μάτε έρχεται στην Ελλάδα

Ο Δρ. Γκάμπορ Μάτε θα έρθει στην Ελλάδα για ένα διήμερο εργαστήριο με θέμα «Ενδοσκόπηση μέσω Συμπόνοιας: Για την επούλωση του τραύματος και του στρες», στις 20 και 21 Ιουνίου 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Ο παγκοσμίου φήμης ο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

«Αγκούσα» της Μαντώς Μάκκα (προδημοσίευση)

«Αγκούσα» της Μαντώς Μάκκα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Μαντώς Μάκκα «Αγκούσα», που θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Οι φωνές» ...

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ