Για το graphic novel του Soloup, Αϊβαλί (εκδ. Κέδρος).

Της Έλενας Μαρούτσου

Το graphic novel δεν έχει μακρά παράδοση στην Ελλάδα. Θα έλεγα πως μόλις πρόσφατα εξοικειωθήκαμε με το είδος μέσω του αρκετά πετυχημένου εκδοτικά Logicomix των Δοξιάδη, Παπαδημητρίου, Παπαδάτου και Di Nonna (εκδ. Ίκαρος). Μέχρι τότε, στα ελληνικά γράμματα τουλάχιστον, η εικόνα –αν δεν αποτελούσε γελοιογραφία– ήταν συνδεδεμένη κατά κύριο λόγο με το παιδικό βιβλίο και ενίοτε με το εφηβικό. Εξού, φαντάζομαι, το Αϊβαλί, το graphic novel του κομίστα Soloup, το συνάντησα να παρουσιάζεται και ως βιβλίο για εφήβους. Η αλήθεια είναι πως το συγκεκριμένο βιβλίο θα μπορούσε να έχει απήχηση σ’ ένα εφηβικό κοινό, εξοικειώνοντάς το μ’ ένα κομμάτι της ιστορίας μας που έχει πάνω του τη στάμπα της σχολικής ύλης. Όμως το Αϊβαλί, δεν είναι τόσο η ιστορία της Μικρασιατικής καταστροφής, όσο ένας καμβάς πάνω στον οποίο πλέκονται τα –αιματοβαμμένα και γεμάτα αξεδιάλυτους κόμπους– νήματα διαφόρων αφηγήσεων.

Για το μυθιστόρημα του George Pelecanos Το δίδυμο (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Πατάκη).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ο Σπίρο Λούκας, βετεράνος πεζοναύτης του Ιράκ, εργάζεται ως ιδιωτικός ερευνητής για τον μεγαλοδικηγόρο της Ουάσινγκτον Τομ Πίτερσεν, και συγχρόνως αναλαμβάνει υποθέσεις που ξυπνούν το ενδιαφέρον του –άλλοτε για οικονομικούς κι άλλοτε για λόγους ηθικής τάξης. Έτσι, στην αρχή του βιβλίου, παρακολουθούμε τον Λούκας να αναζητά στοιχεία για να απαλλάξει έναν πελάτη του Πίτερσεν ο οποίος κατηγορείται για φόνο, ενώ παράλληλα προσπαθεί να ανακτήσει έναν κλεμμένο πίνακα. Ο πίνακας με τίτλο το Δίδυμο έχει κλαπεί από το διαμέρισμα της δικηγόρου Γκρέις Κινκέιντ, πιθανότατα από τον πρώην εραστή της Μπίλυ Χάντερ. Η αναζήτηση πληροφοριών μέσω ίντερνετ οδηγεί τον Λούκας στα ίχνη μιας τριμελούς συμμορίας κακοποιών, η οποία κλέβει ό,τι μπορεί να μετατραπεί εύκολα σε μετρητά – υπολογιστές, πίνακες, νομίσματα, τιμαλφή. Είναι πια ώρα για δράση, και χάρη στη βοήθεια ενός δικτύου συνεργατών –οι περισσότεροι από τους οποίους είναι βετεράνοι του Ιράκ– ο Λούκας θα φτάσει ως την κρυψώνα της σπείρας και θα ανακτήσει τον πίνακα. Όταν ο επικεφαλής της συμμορίας Μπίλυ Κινγκ (όπως είναι το πραγματικό όνομα του Μπίλυ Χάντερ) θα τον προκαλέσει σε «μονομαχία» –μια καθαρά κινηματογραφική σύγκρουση που θυμίζει πιστολέρο στην Άγρια Δύση– ο Λούκας θα σκοτώσει τον Μπίλυ Κινγκ, χωρίς ενοχές. «Ήθελε να με σκοτώσει».

Για τη νουβέλα Καρυότυπος του Άκη Παπαντώνη (εκδόσεις Κίχλη)

Του Γιώργου Π. Περαντωνάκη

Το παράδοξο μ' αυτό το βιβλίο είναι ότι δεν κινείται τίποτα κι όμως ο αναγνώστης δεν κουράζεται από την τόση στασιμότητα. Η ιστορία κάνει βήματα σημειωτόν ή, καλύτερα, χαράζει μια σπειροειδή τροχιά που δεν μετακινεί την υπόθεση παρά μόνο μερικά μέτρα· κι όμως, όποιος μπει στην τροχιά της περιμένει να κλείσει ο κύκλος και να βρεθεί στην αρχή της νουβέλας, όταν ο μοναχικός λύκος βρίσκει ακαριαίο θάνατο στα χιονισμένα δρομάκια της Οξφόρδης. 

Για το συλλογικό έργο Οι πολιτικές της εικόνας: Μεταξύ Εικονολατρίας και Εικονομαχίας, εκδ. Παπαζήση.

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Τίποτα δεν κατευθύνει τη συνείδηση πιο αποτελεσματικά από την εικόνα. Οι ακούραστοι δέκτες που μας ανοίγουν τη θύρα προς μια άμεση αντίληψη του κόσμου –τα μάτια μας– είναι άλλοτε (ή και ταυτοχρόνως) ένα ζευγάρι κουρασμένοι δέκτες που μας αποπροσανατολίζουν. Προκειμένου να ανακτήσουμε κάποιον έλεγχο της οπτικής μας αντίληψης θα πρέπει να κατανοήσουμε, σε έναν βαθμό, τη λειτουργία της. Αν ξεκινήσουμε μαθαίνοντας να συγκεντρώνουμε την ετερόκλητη συλλογή μας από οπτικά ερεθίσματα υπό το όνομα «οπτικός πολιτισμός» θα δώσουμε έτσι σταδιακά στον εαυτό μας τη δυνατότητα της κατηγοριοποίησης και άρα της «διαχείρισής» του. Η συναισθηματική, πολιτική, αισθητική εξουσία του οπτικού πολιτισμού είναι ανυπολόγιστη˙για τούτο τον λόγο η απόπειρα διαχείρισής του είναι μείζονος σημασίας, τόσο για την ποιότητα της ζωής μας όσο και για την κριτική κατανόηση του πολιτικού και πολιτισμικού πλαισίου που καλούμαστε να στελεχώσουμε, ως σκεπτόμενα πλάσματα σε θέση να ζυγίζουν τις ικανότητες και τις αυταπάτες τους.

Για το μυθιστόρημα του Κώστα Βούλγαρη, Το εμφύλιο σώμα (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου).

Του Γιώργου Βέη

Αναγνωρίζω τρεις κύριους κειμενικούς άξονες πέριξ των οποίων κινείται το παρόν έργο. Είναι οι εξής: η διερεύνηση ορισμένων καταστατικών εμφύλιων παθών μας, όπως απαντούν κατ΄ εξοχήν στην Αρκαδία, σε διαχρονική μάλιστα βάση, η λεπτομερής χαρτογράφηση μιας εν εγρηγόρσει συγγραφικής συνείδησης και η πειστική τεκμηρίωση της αλήθειας των αιτίων και των αιτιατών συγκεκριμένων πράξεων και παραλείψεων προσώπων ή κοινωνικών ομάδων.

Με αφορμή την ανακοίνωση της υποψηφιότητας της Ελένης Δικαίου για το βραβείο Andersen 2016 για τη συγγραφή βιβλίων για παιδιά, η ομ. καθηγήτρια Άντα Κατσίκη – Γκίβαλου κάνει μια αναδρομή στο έργο της. 

Της Άντας Κατσίκη- Γκίβαλου 

Για το μυθιστόρημα της Rachel Kushner, «Τα φλογοβόλα» (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Ίκαρος). 

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Για το βιβλίο της Donna Haraway, Ανθρωποειδή, κυβόργια και γυναίκες: Η επανεπινόηση της φύσης (μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Το εμβληματικό έργο Το Κεφάλαιο τον 21o αιώνα του Τομά Πικετί είναι το βιβλίο για την οικονομία που διαβάστηκε και συζητήθηκε περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες. 

Του Κωστή Παπαδημητρίου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Δημοσθένη Παπαμάρκου, Γκιακ (εκδ. Αντίποδες).

Του Κώστα Αγοραστού

Εννέα διηγήματα-σπουδές για την εκδίκηση, την τιμή, την ανδρική φιλία, τον πόλεμο, τα εγκλήματα και το βάρος της εξομολόγησης αυτών. Γκιακ, στην αρβανίτικη διάλεκτο, είναι το αίμα και κατ’ επέκτασιν ο δεσμός συγγένειας που προκύπτει από κοινή καταγωγή. Γκιακ, επίσης, είναι ο φόνος που γίνεται για λόγους εκδίκησης του αίματος (βεντέτα) ή αντεκδίκησης.

Με αφορμή το τελευταίο θεατρικό έργο του Μάριου Ποντίκα Χλιμίντρισμα, αναλυτική αναδρομή στο σύνολο του έργου του. 

Του Γιώργου Π. Πεφάνη

Θα ήθελα να σκιαγραφήσω (άλλωστε μόνο με σκιές μπορώ να σχεδιάσω) έναν μικρό χάρτη ορισμένων σημείων και όχι να ερμηνεύσω (πόσο μάλλον να εξηγήσω) ένα κείμενο, το Χλιμίντρισμα του Μάριου Ποντίκα,[1] το οποίο θέλω, που το ίδιο με καλεί να το θέλω ανοικτό, ατελείωτο, παλίμβουλο, εκκρεμές. 

Με αφορμή το τελευταίο θεατρικό έργο του Μάριου Ποντίκα Χλιμίντρισμα (εκδ. Μωβ σκίουρος), ένα κείμενο-αναλυτική αναδρομή στο σύνολο του έργου του. 

Της Καίτης Διαμαντάκου - Αγάθου 

Με το τελευταίο θεατρικό έργο του, ο Μάριος Ποντίκας μας καλεί  –με στεντόρεια και μαζί στενάζουσα– φωνή, σε συνεχείς, απρόβλεπτες και δυναμικές ταλαντώσεις ανάμεσα σε διαφορετικούς πόλους: ανάμεσα στο  φυσικό και το μεταφυσικό,  το μυθικό και το ιστορικό, το τελολογικό και το αιτιοκρατικό, το αρχετυπικό και το διακειμενικό, το λογοτεχνικό και το φιλοσοφικό,  το δραματικό και το μεταδραματικό, για να αναφέρω ορισμένα μόνο από τα δίπολα που διασταυρώνονται στη νοηματική και ειδητική σύσταση της θεατρικής πρότασης του Ποντίκα. Μιας πρότασης, που, από τη μια μεριά, εγκατασπείρει αρκετά, ανάγλυφα ή αμυδρά, ίχνη των εγγεγραμμένων της προθέσεων και, από την άλλη, εξαπολύει πολλά και ζωτικά «χάσματα» και «κενά», απελευθερώνοντας τον αποδέκτη και την ανταπόκρισή του στην παράδοξη και διαθλασμένη θεατρική «πραγματικότητα» και, ως εκ τούτου, αναγκαιώντας την απόλυτη συνέργειά του στη διανοητική και την αισθητική εμπειρία της. Είτε αυτός ο αποδέκτης είναι ο αναγνώστης του εκδομένου «δραματικού κειμένου» (όπως εμείς σήμερα), είτε (θα) είναι ο καλλιτέχνης-δημιουργός και ο θεατής-συνδημιουργός του «σκηνικού κειμένου», το οποίο θα προκύψει μέσα από μια πολυσύνθετη διαδικασία σημειωτικής μεταφοράς και φαινομενολογικής μεταμόρφωσης, που ευχόμαστε να γνωρίσει (σύντομα και κατ’ επανάληψιν) το Χλιμίντρισμα. 

Το μυθιστόρημα φαντασίας της Ιωάννας Μπουραζοπούλου Η κοιλάδα της λάσπης (εκδ. Καστανιώτη) διαδραματίζεται στις Πρέσπες. 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Το να χτίσεις έναν κόσμο περίπου εκ του μηδενός χρειάζεται δεξιότητα, φαντασία, επινοητικότητα, ακρίβεια διαβήτη και επιμονή στις εικονοπλαστικές λεπτομέρειες. Κι αυτόν τον συνολικό πίνακα μπορεί να τον έχεις προσχεδιάσει με σαφείς προσανατολισμούς, αλλά το σημαντικό είναι να τον δείξεις ψηφίδα ψηφίδα, να ξεκινήσεις από μια γωνία και να προσθέτεις κομματάκι κομματάκι, μέχρι να αρχίσει να διαφαίνεται το ευρύτερο σχέδιο. Ο κόσμος πλάθεται μέσα στη λογοτεχνία σαν να μην υπήρχε χθες, σαν μια εδεμική δημιουργία που ορθώνεται σταδιακά μπροστά στα μάτια του αναγνώστη. 

Για τη συλλογή διηγημάτων του Βασίλη Δημητράκου, Το μυστήριο της αγάπης (εκδ. Μπιλιέτο).

Του Παναγιώτη Γούτα

Ο Βασίλης Δημητράκος (γενν. 1962) συγκέντρωσε τα έως τώρα διηγήματά του –πέντε τον αριθμό– σε κομψή έκδοση του Μπιλιέτου, με τον γενικό τίτλο Το μυστήριο της αγάπης, το 2006, έκδοση εμπλουτισμένη με σχέδια του αδελφού του, ζωγράφου, Γιάννη Δημητράκη. Τα διηγήματα δεν ακολουθούν χρονολογική σειρά. Δύο απ’ αυτά, Το μυστήριο της αγάπης και Μόνιμο σύμπτωμα της αρρώστιας μου, είχαν τυπωθεί το 1997 με τον τίτλο Χωνευτήρι, ενώ άλλα δύο, Ο μοναχός είναι σκυλί παιδί μου  (μετέπειτα Το σκυλί) και Το μυστικό της ρέγκας, είχαν πρωτοκυκλοφορήσει ως οκτασέλιδο, τον Μάρτιο του 2003. Στην έκδοση του 2006 προστέθηκε μόνο το διήγημα Το πετραχήλι και ο ασπρούλης μου, που είναι και το πιο πρόσφατο, αφού γράφτηκε το 2005, και προτάσσεται στην εν λόγω συλλογή.

Για τη νουβέλα του Guy de Maupassant Η χοντρομπαλού (μτφρ. Αμαλία Τσακνιά, εκδ. Κίχλη).

Του Νίκου Ξένιου

Oι Εσπερίδες του Μεντάν ήταν ο τίτλος μιας συλλογής αντιπολεμικών διηγημάτων που δημοσιεύθηκε το 1880, μετά το τέλος του γαλλοπρωσσικού πολέμου, και περιλάμβανε τα έργα έξι συγγραφέων[1] που το όνομά τους συνδεόταν με τον Νατουραλισμό: του Ζολά, του Υσμάν, του Σεάρ, του Ενίκ, του Αλεξίς και του Μωπασάν. Σε εκείνη τη συλλογή πρωτοδημοσιεύθηκε το διήγημα του Γκυ Ντε Μωπασάν Η Χοντρομπαλού, το οποίο τώρα κυκλοφορεί σε εξαίρετα φροντισμένη έκδοση της «Κίχλης», με καλαίσθητη εικονογράφηση εξωφύλλου της Εύης Τσακνιά, συνοδευόμενο από εργοβιογραφία του Μωπασάν. Η ευέλικτη και αισθαντική μετάφραση της Αμαλίας Τσακνιά καθιερώνει ένα διαμάντι της παγκόσμιας λογοτεχνίας στη συνείδηση του νεοέλληνα αναγνώστη και η προσωπική επιμέλεια της Γιώτας Κριτσέλη επιστέφει το πόνημα. Κυρίως όμως η έκδοση απαρτιώνεται με τη γλαφυρή προσέγγιση που κάνει η Λίζυ Τσιριμώκου στο εξαιρετικό της επίμετρο, διανοίγοντας ορίζοντες πολλαπλής νοηματοδότησης του κειμένου του Μωπασάν.

Για το βιβλίο Συνέχεια, αλλαγή και πρόοδος του Martin Kemp (εκδ. Γαβριηλίδης)

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Οι ηγέτες της παγκόσμιας οικονομίας θέτουν ως την πλέον ευεπίφορη λύση στα πλείστα οικονομικοπολιτικά προβλήματα-γεννήματα της κρίσης, τον στόχο της «ανάπτυξης» και τον άρρηκτο (ρητορικό και έμπρακτο) δεσμό της με την υλική πρόοδο. Ανάπτυξη: το ανθεκτικό πολυεργαλείο της καπιταλιστικής προπαγάνδας, μια λέξη-πανάκεια, μια έννοια που έχουμε μάθει να θεωρούμε από θετική έως σωτήρια. Ένα, λοιπόν, το κρατούμενο. 

Για τη συλλογή κειμένων του Λάκη Παπαστάθη «Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά» (εκδ. Πόλις). Ο Λάκης Παπαστάθης έχει ενισχύσει την αγορά του πολιτισμού με σημαντικά δείγματα δημιουργικής παραγωγής υπό την έννοια της πρωτότυπης, ευρηματικής, ενίοτε αποκλίνουσας από την κοινή αντίληψη, και πάντως επιλεκτικής διαχείρισης υλικού από μια βαθειά δεξαμενή βιωμάτων και γνώσεων. 

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου Το δέντρο του Ιούδα (εκδ. Κίχλη).

Της Έλενας Μαρούτσου

Στη λογοτεχνία υπάρχουν φορές που ο τόπος είναι ένας από τους πρωταγωνιστές της πλοκής. Υπάρχουν και κάποιες πιο σπάνιες φορές που ο τόπος είναι ο υποβολέας. Και ως υποβολέας υπαγορεύει σε κάθε πρόσωπο τα λόγια και τις πράξεις του. Το δέντρο του Ιούδα του Μιχάλη Μακρόπουλου (εκδ. Κίχλη), έχει φυτρώσει σ’ έναν τέτοιο τόπο. Τις ρίζες του τρέφουν τα αφράτα χώματα της παιδικής ηλικίας, ενώ στα κλαδιά του αιωρούνται πλαστικές σακούλες και κρεμασμένοι. Το έχουν άλλωστε αυτό οι γενέθλιοι τόποι.

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λίλας Κονομάρα Οι ανησυχίες του γεωμέτρη (εκδ. Κέδρος).

Του Γιώργου Βέη

«Την επόμενη στιγμή, τα κοιλώματα της σπηλιάς άρχισαν αλλού να υποχωρούν και αλλού να διογκώνονται, σχηματίζοντας νέες μορφές». (Από το βιβλίο, σελ. 152)

Δώδεκα ιστορήματα με κεντρικό άξονα την επανεξέταση ορισμένων χαρακτηριστικών δεδομένων της ατομικής και συλλογικής μας μνήμης. Οι θεματικές εναλλαγές σημειώνονται με ιδιαίτερη φροντίδα. Από τον λαβύρινθο των περιπετειών, το κείμενο συλλέγει ό,τι αρμόζει καλύτερα στη συγκεκριμένη περίσταση. Εμφύλια πάθη, απονενοημένα διαβήματα, συμπλέγματα φοβικού χαρακτήρα, απόκρυφες αμαρτίες οικογενειών της ελλαδικής υπαίθρου, βιωματικά στιγμιότυπα στο αχανές εσωτερικό της εικονικής πραγματικότητας του διαδικτύου, εκούσιες κι ακούσιες ενέργειες τυπικών ηρώων της καθημερινότητας ως και θυμοειδείς αντιδράσεις των ατόμων, των εγκλωβισμένων στα στεγανά του βίου, συναποτελούν τις κύριες εστίες της διηγητικής δράσης. Η δε έντονη μεταφυσική απόκλιση στο απρόοπτο «Άλογο» (βλ. σελ. 55 επ.) ή στην εξαιρετικά επεξεργασμένη «Γεωγονία» (βλ. σελ. 69 επ.) προσδίδει στο χτίσιμο των διηγημάτων όχι μόνον μιαν ισχυρή δόση έκπληξης, αλλά κι ένα ικανό εννοιολογικό βάθος.

Για το μυθιστόρημα του Aldous Huxley Αντίστιξη (μτφρ. Νίκος Σταμπάκης, εκδ. Μέδουσα).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Ο Άλντους Χάξλεϊ (1894, Αγγλία – 1963, ΗΠΑ) είναι ένας από τους πιο διαβασμένους και μεταφρασμένους συγγραφείς του 20ού αιώνα. Περισσότερο γνωστός για τον Θαυμαστό καινούργιο κόσμο (1932), τη δυστοπική ουτοπία που επηρέασε ανυπέρβλητα τη μεταγενέστερη δυτική λογοτεχνία, τέχνη και κουλτούρα, ο Χάξλεϊ έγραψε κι άλλα μυθιστορήματα που αξίζει να διαβάζει κανείς, ακόμα και σήμερα. Η πολυσχιδής μόρφωσή του, η βαρυσήμαντη οικογενειακή κληρονομιά του (ήταν εγγονός του βιολόγου Τόμας Χάξλεϊ, βασικού υπερασπιστή του Δαρβίνου, ενώ ο αδερφός του, σερ Τζούλιαν, έγινε παγκοσμίου φήμης βιολόγος, και ο άλλος αδελφός του, σερ Άντριου, βραβεύτηκε με Νόμπελ ιατρικής), το ανήσυχο πνεύμα του (διάσημοι ήταν οι πειραματισμοί του με τα ψυχεδελικά ναρκωτικά, ενώ τα συναφή βιβλία του επηρέασαν ιδιαίτερα τη μεταπολεμική εποχή – π.χ. οι Doors πήραν το όνομά τους από το βιβλίο του Doors of Perception) και η βαθιά κατανόησή του για τις ριζικές μεταβολές, ιδίως τεχνοεπιστημονικής φύσης, του νεωτερικού κόσμου αποτελούν μερικούς από τους λόγους για τους οποίους κάποια βιβλία του εξακολουθούν να κεντρίζουν το ενδιαφέρον μας.   

Για το μυθιστόρημα της Τατιάνας Αβέρωφ Δέκα ζωές σε μία (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ (1910-1990), ασχέτως παράταξης και ιδεολογίας, ήταν ένας από τους προβεβλημένους πολιτικούς της μεταπολεμικής Ελλάδας. Μεγαλοαστικής καταγωγής από το Μέτσοβο, απόγονος του Ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ, διετέλεσε νομάρχης, υπουργός και αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας για το διάστημα 1981-1984. Η ζωή του είναι συνυφασμένη με την εθνική ιστορία του τόπου, αλλά η βιογραφία του, ειδικά όταν γράφεται από την κόρη του, αποσκοπεί στο να δείξει πιο πολύ τον άνθρωπο παρά τον πολιτικό, τον άνθρωπο πριν από τον πολιτικό, τον άνθρωπο πίσω από τον πολιτικό...

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα του Malcolm Mackay Ο αναγκαίος θάνατος του Λιούις Γουίντερ (εκδ. Πόλις).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ο Κάλουμ ΜακΛιν είναι ένας μοναχικός επαγγελματίας δολοφόνος. Αρνείται να ενταχθεί στις συμμορίες που δραστηριοποιούνται στη Γλασκόβη, την πόλη όπου ζει, επειδή προτιμάει να διαλέγει ο ίδιος τις δουλειές του. Όταν ο Τζέιμσον, ένα μεγάλο όνομα του τοπικού υποκόσμου, του αναθέτει τη δολοφονία του Λιούις Γουίντερ, ο Κάλουμ εκπλήσσεται αλλά δεν μπορεί να αρνηθεί. Ο Γουίντερ είναι ένας αποτυχημένος και κακογερασμένος έμπορος ναρκωτικών, ο οποίος ζει με τη νεαρή κι όμορφη Ζάρα, άτομο του υποκόσμου κι αυτή. Το «έγκλημα» του Γουίντερ είναι ότι προσπαθώντας να πιάσει την καλή, συνασπίζεται με τους αντιπάλους του Τζέιμσον. Ο Κάλουμ εκτελεί τον Γουίντερ μελετημένα και άψογα όπως πάντοτε, αλλά ο θάνατος του ασήμαντου φουκαρά Γουίντερ πυροδοτεί τη «θεωρία του ντόμινο». Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος πια για τους συμμάχους του, και κατ’ επέκταση για την ασφάλεια και τη ζωή του.

Για το τρίτο μέρος της τριλογας του John Evans για τον ναζισμό, Το Γ' Ράιχ στον πόλεμο (μτφρ. Ελένη Αστερίου, εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Στις 27 Ιανουαρίου συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από την απελευθέρωση του στρατοπέδου του Άουσβιτς- Μπιρκενάου, φρικτού τόπου εξόντωσης 1,5 εκατ. Εβραίων και άλλων αιχμαλώτων. Στην τελετή που έγινε στον τόπο μαρτυρίου, στο Μουσείο Άουσβιτς παραβρέθηκαν περίπου 300 επιζώντες του στρατοπέδου και συγγενείς τους. Στον εορτασμό των 60 ετών παρευρέθηκαν σχεδόν 1500 επιζώντες. Επειδή οι επιζώντες λιγοστεύουν, τέτοια βιβλία όπως η τριλογία του Έβανς για την ιστορία του Γ' Ράιχ είναι εδώ για να μας θυμίζουν το καθήκον της ανθρωπότητας στον εαυτό της, που είναι η αιώνια και αταλάντευτη, χωρίς «αναθεωρητισμούς», καταδίκη του αντισημιτισμού και κάθε είδους ρατσισμού και εθνικισμού. 

Για την ανθολογία του Ko Un Τι; 108 ζεν ποιήματα (μτφτ. Αργυρώ Κασωτακη-Γατοπούλου, Χάνα Γιο, εκδ. Περισπωμένη).

Του Γιώργου Βέη

ΖΕΝ: «Δεν θέλω» είπε ο παππούς μου, θέλοντας να δώσουν σ' εμένα τα σταφύλια που του πρόσφεραν: «Ζεν θέλω» επανέλαβα, παίρνοντας τα σταφύλια.
Γιώργος Χουλιάρας, Λεξικό αναμνήσεων

Από τις συμπτωματικές ή προγραμματισμένες συναντήσεις μου με συγγραφείς της Νοτίου Κορέας, όσο ζούσα κι εργαζόμουν εκεί, στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, αλλά και αρκετά χρόνια πριν, κατά την παραμονή μου στη Σεούλ, σ΄ όλη τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 1988, σχημάτισα την εντύπωση ότι πρόκειται για δημιουργούς λόγου οι οποίοι, χωρίς να κρύβουν τον βαθύ προβληματισμό τους για την παρατεταμένη, τραγική διχοτόμηση της κορεατικής χερσονήσου, ό,τι δηλαδή τεκμαίρουν ως εκ των πραγμάτων πατρίδα τους, θέλουν να συνεχίσουν απερίσπαστοι τον διάλογο με την μακραίωνη παράδοση του τόπου τους, όπως ακριβώς έκαναν και οι γενιές εκείνων που προηγήθηκαν. Ανανεώνοντας συγχρόνως σ΄ ένα βαθμό τα όσα παρέλαβαν, συνεχίζουν να συμβάλλουν στη διατήρηση της ταυτότητας της Κορέας, η οποία, σημειωτέον, μπόρεσε να διατηρήσει ως τώρα την αυτονομία της, αναπτυσσόμενη ανάμεσα σε δύο γίγαντες, δηλαδή τη Ρωσία από τη μια πλευρά και την Κίνα από την άλλη. Βεβαίως οι πολλαπλές πολιτιστικές οφειλές προς την δεύτερη και αναγνωρίζονται ευθέως και δικαιολογούνται χωρίς προκαταλήψεις. Πλην όμως η γραφή παραμένει στο σύνολό της ευκρινώς ιθαγενής.

Για την ποιητική συλλογή του Βάκη Λοϊζίδη, Γέτεμποργκ, (εκδ. Oppenheim, Landvetter 2014, Σουηδία).

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Θα μπορούσα να αποκαλέσω την ποίηση του Βάκη Λοϊζίδη ως μια θαρραλέα ρωγμή στα ποιητικά πεπραγμένα που, κατά κανόνα, τα τελευταία χρόνια επαναλαμβάνονται σαν μόνιμη επωδός με ελαφρές παραλλαγές. Ασφαλώς, δε λείπουν οι θαυμαστές εξαιρέσεις που διασώζουν την τιμή της ποίησης.

Ο ποιητής ανήκει στη νέα γενιά των Ελλήνων ποιητών που κατάγονται από την Κύπρο και ζουν μόνιμα στη Μεγαλόνησο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της ποίησής του, η ενσυνείδητη άρνηση -ή το τόλμημά- του να εγκλωβιστεί και να περιπλακεί στην αρτάνη της εντοπιότητας, που ως κανόνας ακολουθεί εδώ και χρόνια τη λογική της εθνικής και ειδολογικής κατηγοριοποίησης των ποιητών.

Για το βιβλίο του Κώστα Αρκουδέα Και τώρα δεν είναι αργά (εκδ. Κουκουνάρι).

Της Νένας Κοκκινάκη

Η ιστορημένη επιστολική νουβέλα που είχε μάλιστα αποτελέσει την πρώτη ύλη της γραφής ενός μυθιστορήματος (Ο πειρατής, 2003) είναι το νέο βιβλίο του Κώστα Αρκουδέα σε 96 σελίδες μικρού σχήματος.  Σε μια εποχή όπως η σημερινή, όπου κάθε τι περιοριστικό της ελευθερίας καταρρέει, είτε λέγεται φιλία, είτε ακόμα και οικογένεια, μια εκτενής επιστολή που απευθύνεται στον μόνο επιζώντα ενός δράματος γίνεται αφορμή προβληματισμού, ίσως και αναθεώρησης των πραγμάτων. Η απατηλή σαγήνη και η διαβρωτική βία της εκδίκησης παραπέμπει στη διάσταση μιας ιδιαίτερης ερμηνείας της αμαρτίας, όπου ό,τι εμφανίζεται ως θανατηφόρος τιμωρία είναι η αποσύνδεση του φυσικού δεσμού και η κυριαρχία του θανάτου. Ο άνθρωπος επιλέγει την ελευθερία του και μαζί της το κακό που όμως τον καθιστά όχι μόνο δράστη αλλά και θύμα. Η σαγηνευτική γοητεία του κακού ως συντελεστής μιας παράδοξα λογικής, όσο και απόλυτης ισορροπίας γίνεται τελικά τρόπος αντιστάθμισης της αδικίας, τρόπος τιμωρίας της αλαζονείας. Έτσι, καλώντας και ανακαλώντας ο αναγνώστης της νουβέλας πορεύεται προς τα ακρότατα σύνορα της σιωπής ακούγοντας το αβυσσαλέο βάθος της.

Μυθιστόρημα για την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών στα χρόνια της κρίσης, το Και μετά η Πωλέτ... της Barbara Constantine.

Της Ουρανίας Πολυκανδριώτη

Τελικά, οι παντός είδους κρίσεις που διανύει η Ευρώπη, κρίσεις σε πολλά επίπεδα, όπως συμβαίνει με κάθε σημαντικό φαινόμενο, έχουν και μια θετική πλευρά: δίνουν την ευκαιρία σε πολλούς συγγραφείς να δημιουργήσουν –ο καθένας με τον τρόπο του– μυθιστορήματα που αγγίζουν τον αναγνώστη με την αλήθεια που κρύβουν. 

Στις πλαγιές της Πίνδου κατοικούν ιδιότυπες «Αμαζόνες», στο μυθιστόρημα του Σπύρου Καρυδάκη Γυναικόκαστρο (εκδ. Πάπυρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη
Φωτογραφία: Τάκης Τλούπας

Πώς αξιολογείς ένα βιβλίο που φτιάχνει έναν καινούργιο κόσμο αλλά με αδέξια λεκτικά υλικά; Πώς κρίνεις ένα έργο που βρίθει φαντασίας, μύθων, παγανιστικών αποήχων και συνθέτει ένα οργιαστικό αμάλγαμα αλλά υστερεί στη γλωσσική επιμέλεια του τελικού αποτελέσματος;

Για τη μυθιστορηματική αυτοβιογραφία του Λευτέρη Αλεξίου Αξέχαστοι καιροί (εκδ. Καστανιώτη).

Της Έλενας Μαρούτσου

Ηράκλειο του Μεσοπολέμου. Μια συντροφιά νέων, η Πούλια. Τα αστέρια που τη συνθέτουν λάμπουν στο λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό στερέωμα της εποχής: ο Νίκος Καζαντζάκης, η Γαλάτεια Καζαντζάκη, η Έλλη Αλεξίου, ο αδελφός των δύο προηγουμένων Λευτέρης Αλεξίου, ο ζωγράφος Τάκης Καλμούχος, ο συγγραφέας Βελισσάριος Φρέρης, ο συνθέτης Κώστας Σφακιανάκης, ονόματα λιγότερο ή περισσότερο αναγνωρίσιμα πια σήμερα που όμως όλοι τους άφησαν το ίχνος τους στην Ιστορία με άλφα κεφαλαίο αλλά και στην ιστορία με άλφα μικρό, αυτήν δηλαδή που μας αφηγείται σε αυτό το βιβλίο ένας εξ αυτών: ο Λευτέρης Αλεξίου.

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Ατζακά Φως της Φονιάς (εκδ. Άγρα).

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Το Φως της Φονιάς (2013), το τέταρτο πεζογραφικό βιβλίο του Γιάννη Ατζακά, τρίτο μέρος της άτυπης αυτοβιογραφικής τριλογίας του, που άρχισε με τη νουβέλα Διπλωμένα φτερά (2007) και τον βραβευμένο Θολό βυθό (2008). Ακολούθησε βέβαια το Κάτω από τις οπλές, (2010), άλλης δομής και τεχνικής, εμβόλιμη στην τριλογία νουβέλα.

Για το μυθιστόρημα του Nathaniel Hawthorne Μαρμάρινος Φαύνος (μτφρ. Σάντυ Παπαϊωάννου, εκδ. Gutenberg).

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Για το θρίλερ του Gregg Hurwitz Είσαι ο επόμενος (μτφρ. Μαρία Μπισμπιγιάννη, εκδ. Λογείον).

Του Γιώργου Βέη

Ο Μάικ, ο οποίος έχασε μυστηριωδώς τους γονείς του όταν ήταν τεσσάρων μόλις ετών, ώριμος πατέρας πλέον ενός οκτάχρονου κοριτσιού, βρίσκει ένα μεσημέρι, επιστρέφοντας εσπευσμένα σπίτι του, έναν άγνωστο να επιχειρεί να σκοτώσει την Άνναμπελ, τη γυναίκα του, ιδεώδη κατ΄αυτόν ερωτική σύντροφο, με την οποία όχι μόνο ζει αρμονικά, αλλά επείγεται να στήσει μαζί της μιαν ολόκληρη επιχείρηση κατασκευής οικολογικών οικισμών στην Δυτική Ακτή. Εκείνοι, όμως, οι οποίοι θέλουν να τους εξοντώσουν φαίνεται ότι ακολουθούν ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης, άνωθεν επιβεβλημένο. Πρόκειται για ψυχρούς εκτελεστές, οι εγκληματικές πράξεις των οποίων καλύπτονται εν μέρει από κάποια διεφθαρμένα στελέχη της Αστυνομίας. Είναι εν ολίγοις οι χαρακτήρες και οι απαραίτητες παραλλαγές τους που μπαινοβγαίνουν στις σελίδες της κλασικής αστυνομικής φιλολογίας.