alt

Για το μυθιστόρημα της Donatella Di Pietrantonio «Αρμινούτα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Ίκαρος).

Της Ιουλίτας Ηλιοπούλου

Υπάρχουν βιβλία κατάλληλα για παιδιά που μπορούν να απευθυνθούν και στους ενηλίκους, με λαμπρότερο παράδειγμα όλων Τον μικρό πρίγκιπα του Exupéry, και άλλα βιβλία για ενήλικες, όπως η Eroica του Κοσμά Πολίτη –«η εποποιία του πρώτου εφηβικού ονείρου» κατά τον Αλ. Διαμαντόπουλο–, που μπορούν να διαβαστούν και από εφήβους· υπάρχουν βέβαια και αρκετά βιβλία ενηλίκων όπου το παιδί πρωταγωνιστεί για να θυμίζει πως πάντα στην ενήλικη ζωή μας μας ακολουθεί ο τρίχρονος, ο δεκάχρονος, ο εικοσάχρονος εαυτός μας. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, αυτό το είχε τόσο έντονα εικονίσει στο έργο του Μία συνάντηση κάπου αλλού. 

Tο βιβλίο επιτυγχάνει να κινητοποιήσει τον νου και την ψυχή του αναγνώστη, που γίνεται συνοδοιπόρος της ηρωίδας, συμμέτοχος των ποικίλων διακυμάνσεων της ζωής της, κριτής καταστάσεων αλλά και κρινόμενος υποσυνείδητα.

Η εξελικτική ψυχολογία άλλωστε έχει αποφανθεί για τη δραστική επίδραση διαφόρων παραγόντων της παιδικής ηλικίας που επηρεάζουν και καθορίζουν την ενήλικη ζωή, άλλο αν εμείς στην εικοσιτετράωρη πραγματικότητά μας συχνά υποτιμούμε την πρόσληψη της αλήθειας από τα παιδιά.

Στην σύγχρονη νεοελληνική λογοτεχνία ο Θολός βυθός του Γιάννη Ατζακά έχει να επιδείξει ανάλογες αρετές –στο δικό του κοινωνικό-ιστορικό πλαίσιο– με αυτές της Ιταλίδας Αρμινούτα. Αυτής που τη γύρισαν πίσω, αυτής που την αρνήθηκαν δύο φορές.

Το βιβλίο της Donatella Di Pietrantonio, στην όμορφη μετάφραση της Δήμητρας Δότση, έχει τη γρήγορη δραστική γραφή της παιδικής συνείδησης. Παρότι γράφεται σε παρελθόντα χρόνο, παρότι δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να εξιστορεί τα γεγονότα, χωρίς επίμονες συναισθηματικές αποτιμήσεις και βέβαια, χωρίς να επιζητεί το μελό, το βιβλίο επιτυγχάνει να κινητοποιήσει τον νου και την ψυχή του αναγνώστη, που γίνεται συνοδοιπόρος της ηρωίδας, συμμέτοχος των ποικίλων διακυμάνσεων της ζωής της, κριτής καταστάσεων αλλά και κρινόμενος υποσυνείδητα. Τα γεγονότα έτσι απλά διατυπωμένα, ωσάν εικόνες από ένα κινούμενο ταμπλό ζωής, εμφανίζουν μέσα απ’ το αρνητικό τους τα χρώματα ηθικών αρχών, κοινωνικών αντιλήψεων, αλλά και σε ατομικό επίπεδο, τον πόνο, συχνά αμφίδρομο, την καταπίεση, τους συμβιβασμούς, την ανάγκη έτσι όπως βιώνονται από τον κάθε ήρωα που εμπλέκεται στην ζωή της Αρμινούτα, έτσι όπως βιώνονται από την ίδια. Ένα παιδί που απομακρύνθηκε δύο φορές, κάθε φορά από την οικογένειά του, που δεν επέλεξε εντέλει τίποτε άλλο από το να δεθεί πάνω στην ζωή αναζητώντας τρυφερότητα, πίνοντας γνώση ίσως κι ελπίδα μέσα από αυτήν.

alt
Η Donatella Di Pietrantonio γεννήθηκε σ' ένα
ορεινό χωριό της περιφέρειας του Αμπρούτσο,
και σήμερα εργάζεται ως παιδοδοντίατρος.
Η Αρμινούτα είναι το τρίτο της βιβλίο.
Κοινός παρονομαστής και στα τρία βιβλία της
είναι ο γενέθλιος τόπος της, το Αμπρούτσο.



Οι λεκτικές επιλογές είναι δηλωτικές της ψυχολογίας της ηρωίδας. Η χρήση των λέξεων «μαμά», «αδελφή», «ξένη», «όνομα», «σπίτι», σηματοδοτούν το ειδικό τους βάρος με τη θέση, τη χρήση ή την απουσία τους. Αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε, αυτό υπάρχει, κατά μίαν γενικά αποδεκτή άποψη. Τα χείλη μας προκαλούν συχνά την αλήθεια, αλλά και δεν την κατακυρώνουν εάν η ψυχή δεν είναι έτοιμη να δεχτεί την έννοια της.

Η Αρμινούτα μέσα από την οικογενειακή της περιπέτεια γίνεται η αναζήτηση της θαλπωρής, η βουβή κραυγή της παιδικής ανάγκης για αγάπη, για σιγουριά, για μια ασφαλή αγκαλιά, ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω, όπου κι αν βρίσκεται κανείς· αίτημα κοινό για κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Και συνάμα η Αρμινούτα γίνεται η πραγμάτωση μίας καθαρής λογοτεχνικής γραφής, απροσποίητης, ουσιαστικής, σημερινής αλλά και κλασικής τολμώ να πω.

Η Donatella Di Pietrantonio ξέρει να αποφεύγει το περιττό, να στοχεύει στο ουσιώδες, να αναγεννά το παρελθόν διυλίζοντας τα γεγονότα και κρατώντας μόνον αυτά που εγγράφονται μέσα μας, αυτά που μπορούν να αναδείξουν –έστω και εν τη απουσία τους– αρχές και αξίες που συχνά καταστρατηγεί η πραγματικότητα, πόλης ή χωριού, του χθες ή του σήμερα αδιάφορο, αλλά πάντα επιστρέφουν ως η αδήριτη ανάγκη της ζωής, η ανάγκη του κάθε ανθρώπου για μία μητέρα ή πιο απλά για μία άνευ όρων αγάπη.

«[…] και σήμερα στ’ αλήθεια αγνοώ τι τόπος είναι η μητέρα. Μου λείπει όπως μπορεί να λείπει σε κάποιον η υγεία του, ένα αποκούμπι, μια πεποίθηση. Είναι ένα ανυποχώρητο κενό που το γνωρίζω αλλά δεν το προσπερνώ. Ένα κενό που σε ζαλίζει αν κοιτάξεις μέσα του. [...] Η μοναδική μητέρα που δεν έχασα ποτέ είναι η μητέρα των φόβων μου».

Ο Francis Bacon υποστήριζε ότι υπάρχουν βιβλία που μόνο τα δοκιμάζεις, άλλα που τα καταπίνεις, και κάποια, λίγα αυτά, που τα μασάς αργά και τα χωνεύεις. Η Αρμινούτα είναι από αυτά τα βιβλία που τα γεύεσαι, «τρώγοντάς» τα με επιμέλεια και προσοχή. Ένα βιβλίο που μόλις το τελειώσεις, κι ενώ μένει μέσα σου, θα το προτείνεις σε κάποιον που αγαπάς. 

* Η ΙΟΥΛΙΤΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ είναι ποιήτρια.
Τελευταίο βιβλίο της, η ποιητική συλλογή «Το ψηφιδωτό της νύχτας» (εκδ. Ύψιλον/βιβλία).

 Στην κεντρική εικόνα, σκίτσο της © Arsalan Naqvi.


altΑρμινούτα
Donatella Di Pietrantonio
Μτφρ. Δήμητρα Δότση
Ίκαρος 2018
Σελ. 216, τιμή εκδότη €13,30

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αλήτες!» της Ελογκόσα Οσούντε (κριτική) – Ένα πολυαφήγημα του προχωρημένου 21ου αιώνα

«Αλήτες!» της Ελογκόσα Οσούντε (κριτική) – Ένα πολυαφήγημα του προχωρημένου 21ου αιώνα

Για το μυθιστόρημα της Ελογκόσα Οσούντε [Eloghosa Osunde] «Αλήτες!» (μτφρ. Γιώργος -Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Διόπτρα). «Η πόλη στην οποία διαδραματίζεται το μυθιστόρημα, το Λάγος της Νιγηρίας, είναι κυριολεκτικά και πρόδηλα ο πρωταγωνιστής του μυθοπλαστικού σύμπαντος».

Γράφε...

«Το ετήσιο συμπόσιο της συντεχνίας των νεκροθαφτών» του Ματιάς Ενάρ (κριτική)

«Το ετήσιο συμπόσιο της συντεχνίας των νεκροθαφτών» του Ματιάς Ενάρ (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Ματιάς Ενάρ [Mathias Énard] «Το ετήσιο συμπόσιο της συντεχνίας των νεκροθαφτών» (μτφρ. Σοφία Διονυσοπούλου, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα: Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο της κροατικής έκδοσης του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Ελεύθερη» της Λέα Ούπι (κριτική) – Ένα πολιτικό ντοκουμέντο για την Αλβανία του Χότζα

«Ελεύθερη» της Λέα Ούπι (κριτική) – Ένα πολιτικό ντοκουμέντο για την Αλβανία του Χότζα

Για το βιβλίο της Λέα Ούπι [Lea Ypi] «Ελεύθερη: Μεγαλώνοντας στο τέλος της Ιστορίας» (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, η Λέα Ούπι με τη γιαγιά της. 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Οι άνθρωποι στι...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023

Οι εκδόσεις Βακχικόν γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023 συμμετέχοντας σε ενδιαφέρουσες και άκρως ποιητικές δράσεις. 

Επιμέλεια: Book Press

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2023 στον Κήπο του Αρχαιολογικού Μουσε...

«Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (κριτική)

«Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (κριτική)

Για την παράσταση «Ο αδελφός μου ο Αμαντέους» του Μηνά Βιντιάδη, σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη, που παρουσιάζεται στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Φωτογραφίες: Γιώτα Εφραιμίδου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Ο άλλος αδερφός», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τύµµα τύµµατι τεῖσαι»
...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ