alt

Για το μυθιστόρημα της Donatella Di Pietrantonio «Αρμινούτα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Ίκαρος).

Της Ιουλίτας Ηλιοπούλου

Υπάρχουν βιβλία κατάλληλα για παιδιά που μπορούν να απευθυνθούν και στους ενηλίκους, με λαμπρότερο παράδειγμα όλων Τον μικρό πρίγκιπα του Exupéry, και άλλα βιβλία για ενήλικες, όπως η Eroica του Κοσμά Πολίτη –«η εποποιία του πρώτου εφηβικού ονείρου» κατά τον Αλ. Διαμαντόπουλο–, που μπορούν να διαβαστούν και από εφήβους· υπάρχουν βέβαια και αρκετά βιβλία ενηλίκων όπου το παιδί πρωταγωνιστεί για να θυμίζει πως πάντα στην ενήλικη ζωή μας μας ακολουθεί ο τρίχρονος, ο δεκάχρονος, ο εικοσάχρονος εαυτός μας. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, αυτό το είχε τόσο έντονα εικονίσει στο έργο του Μία συνάντηση κάπου αλλού. 

Tο βιβλίο επιτυγχάνει να κινητοποιήσει τον νου και την ψυχή του αναγνώστη, που γίνεται συνοδοιπόρος της ηρωίδας, συμμέτοχος των ποικίλων διακυμάνσεων της ζωής της, κριτής καταστάσεων αλλά και κρινόμενος υποσυνείδητα.

Η εξελικτική ψυχολογία άλλωστε έχει αποφανθεί για τη δραστική επίδραση διαφόρων παραγόντων της παιδικής ηλικίας που επηρεάζουν και καθορίζουν την ενήλικη ζωή, άλλο αν εμείς στην εικοσιτετράωρη πραγματικότητά μας συχνά υποτιμούμε την πρόσληψη της αλήθειας από τα παιδιά.

Στην σύγχρονη νεοελληνική λογοτεχνία ο Θολός βυθός του Γιάννη Ατζακά έχει να επιδείξει ανάλογες αρετές –στο δικό του κοινωνικό-ιστορικό πλαίσιο– με αυτές της Ιταλίδας Αρμινούτα. Αυτής που τη γύρισαν πίσω, αυτής που την αρνήθηκαν δύο φορές.

Το βιβλίο της Donatella Di Pietrantonio, στην όμορφη μετάφραση της Δήμητρας Δότση, έχει τη γρήγορη δραστική γραφή της παιδικής συνείδησης. Παρότι γράφεται σε παρελθόντα χρόνο, παρότι δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να εξιστορεί τα γεγονότα, χωρίς επίμονες συναισθηματικές αποτιμήσεις και βέβαια, χωρίς να επιζητεί το μελό, το βιβλίο επιτυγχάνει να κινητοποιήσει τον νου και την ψυχή του αναγνώστη, που γίνεται συνοδοιπόρος της ηρωίδας, συμμέτοχος των ποικίλων διακυμάνσεων της ζωής της, κριτής καταστάσεων αλλά και κρινόμενος υποσυνείδητα. Τα γεγονότα έτσι απλά διατυπωμένα, ωσάν εικόνες από ένα κινούμενο ταμπλό ζωής, εμφανίζουν μέσα απ’ το αρνητικό τους τα χρώματα ηθικών αρχών, κοινωνικών αντιλήψεων, αλλά και σε ατομικό επίπεδο, τον πόνο, συχνά αμφίδρομο, την καταπίεση, τους συμβιβασμούς, την ανάγκη έτσι όπως βιώνονται από τον κάθε ήρωα που εμπλέκεται στην ζωή της Αρμινούτα, έτσι όπως βιώνονται από την ίδια. Ένα παιδί που απομακρύνθηκε δύο φορές, κάθε φορά από την οικογένειά του, που δεν επέλεξε εντέλει τίποτε άλλο από το να δεθεί πάνω στην ζωή αναζητώντας τρυφερότητα, πίνοντας γνώση ίσως κι ελπίδα μέσα από αυτήν.

alt
Η Donatella Di Pietrantonio γεννήθηκε σ' ένα
ορεινό χωριό της περιφέρειας του Αμπρούτσο,
και σήμερα εργάζεται ως παιδοδοντίατρος.
Η Αρμινούτα είναι το τρίτο της βιβλίο.
Κοινός παρονομαστής και στα τρία βιβλία της
είναι ο γενέθλιος τόπος της, το Αμπρούτσο.



Οι λεκτικές επιλογές είναι δηλωτικές της ψυχολογίας της ηρωίδας. Η χρήση των λέξεων «μαμά», «αδελφή», «ξένη», «όνομα», «σπίτι», σηματοδοτούν το ειδικό τους βάρος με τη θέση, τη χρήση ή την απουσία τους. Αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε, αυτό υπάρχει, κατά μίαν γενικά αποδεκτή άποψη. Τα χείλη μας προκαλούν συχνά την αλήθεια, αλλά και δεν την κατακυρώνουν εάν η ψυχή δεν είναι έτοιμη να δεχτεί την έννοια της.

Η Αρμινούτα μέσα από την οικογενειακή της περιπέτεια γίνεται η αναζήτηση της θαλπωρής, η βουβή κραυγή της παιδικής ανάγκης για αγάπη, για σιγουριά, για μια ασφαλή αγκαλιά, ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω, όπου κι αν βρίσκεται κανείς· αίτημα κοινό για κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Και συνάμα η Αρμινούτα γίνεται η πραγμάτωση μίας καθαρής λογοτεχνικής γραφής, απροσποίητης, ουσιαστικής, σημερινής αλλά και κλασικής τολμώ να πω.

Η Donatella Di Pietrantonio ξέρει να αποφεύγει το περιττό, να στοχεύει στο ουσιώδες, να αναγεννά το παρελθόν διυλίζοντας τα γεγονότα και κρατώντας μόνον αυτά που εγγράφονται μέσα μας, αυτά που μπορούν να αναδείξουν –έστω και εν τη απουσία τους– αρχές και αξίες που συχνά καταστρατηγεί η πραγματικότητα, πόλης ή χωριού, του χθες ή του σήμερα αδιάφορο, αλλά πάντα επιστρέφουν ως η αδήριτη ανάγκη της ζωής, η ανάγκη του κάθε ανθρώπου για μία μητέρα ή πιο απλά για μία άνευ όρων αγάπη.

«[…] και σήμερα στ’ αλήθεια αγνοώ τι τόπος είναι η μητέρα. Μου λείπει όπως μπορεί να λείπει σε κάποιον η υγεία του, ένα αποκούμπι, μια πεποίθηση. Είναι ένα ανυποχώρητο κενό που το γνωρίζω αλλά δεν το προσπερνώ. Ένα κενό που σε ζαλίζει αν κοιτάξεις μέσα του. [...] Η μοναδική μητέρα που δεν έχασα ποτέ είναι η μητέρα των φόβων μου».

Ο Francis Bacon υποστήριζε ότι υπάρχουν βιβλία που μόνο τα δοκιμάζεις, άλλα που τα καταπίνεις, και κάποια, λίγα αυτά, που τα μασάς αργά και τα χωνεύεις. Η Αρμινούτα είναι από αυτά τα βιβλία που τα γεύεσαι, «τρώγοντάς» τα με επιμέλεια και προσοχή. Ένα βιβλίο που μόλις το τελειώσεις, κι ενώ μένει μέσα σου, θα το προτείνεις σε κάποιον που αγαπάς. 

* Η ΙΟΥΛΙΤΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ είναι ποιήτρια.
Τελευταίο βιβλίο της, η ποιητική συλλογή «Το ψηφιδωτό της νύχτας» (εκδ. Ύψιλον/βιβλία).

 Στην κεντρική εικόνα, σκίτσο της © Arsalan Naqvi.


altΑρμινούτα
Donatella Di Pietrantonio
Μτφρ. Δήμητρα Δότση
Ίκαρος 2018
Σελ. 216, τιμή εκδότη €13,30

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

Το «2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν [Duncan Macmillan] παρουσιάζεται στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη. Φωτογραφίες: © Σπύρος Περδίου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το 2071, η σημαντική διάλεξη του...

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

Για το βιβλίο του Γουόλτερ Άιζακσον [Walter Isaacson] «Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος).

Γράφει ο  Διονύσης Μαρίνος

Πριν από λίγες ημέρες ο ...

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Ο Δημήτρης Καραντζάς σε συνεργασία με την Γκέλυ Καλαμπάκα, έγραψε και σκηνοθέτησε «Το Σπίτι», την πρώτη του παράσταση έπειτα από δώδεκα χρόνια, ύστερα από ανάθεση της Στέγης για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου. «Το Σπίτι» παρουσιάζεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Τετάρτη - Κυριακή μέχρι και τις 19 Νοεμβρίου. Φωτο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ