alt

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μιλτιάδη Σαλβαρλή «Μικρά δωμάτια πανικού» (εκδ. Μετρονόμος).

Της Διώνης Δημητριάδου

«Ζωή. Ζωή μου. Φυλακή μου. Ζωή σε τοίχους. Ζωή πίσω από υγρά τζάμια. Ζωή με μόνη ζεστασιά το χνώτο. Ζωή με δυο χεράκια κοκαλιάρικα γαντζωμένα στα κάγκελα παιδικού πάρκου στο δημόσιο βρεφοκομείο. Ζωή με τις παλάμες απλωμένες, όσο περιμένεις τον χάρακα να χτυπήσει – με την κόψη. Ζωή με χειροκροτήματα. Ζωή με λεφτά. Πολλά λεφτά. Καλή ζωή; Σκατοζωή; Ποιος ξέρει; Ίσως το μάθω κάποτε. Σε μιαν άλλη ζωή». 

Με τα παραπάνω λόγια κλείνουν τη ζωή τους οι ιστορίες του Σαλβαρλή. Όποιος μπόρεσε να ανοίξει τις πόρτες των μικρών τους δωματίων έχει καταλάβει πως όλες συνοψίζονται στην τελευταία με τον τίτλο «Ζωή, φυλακή, ζωή μου (αντί επιλόγου)». Οι ήρωες των ιστοριών, αφού ολοκληρώσουν (με ευφυή τρόπο γραφής) τον χρόνο που τους αναλογεί μέσα στη φόρμα του διηγήματος, έρχονται στο τέλος να χαρίσουν στον αναγνώστη τη δική τους απομυθοποίηση· ναι, είναι πλάσματα της φαντασίας του δημιουργού τους, που μπερδεύουν την αλήθεια με το λογοτεχνικό ψέμα, τον βιωμένο χρόνο των προσώπων με τον επινοημένο της μυθοπλασίας. Και ναι, τα μικρά δωμάτια πανικού, όπου εγκαταβιούν αυτοί οι ήρωες, δεν είναι παρά οι χώροι που οι ίδιοι δημιουργούν και επιτρέπουν στον εαυτό τους να κινηθεί μέσα τους – καμιά φορά βέβαια τον ορίζουν οι άλλοι αλλά κι αυτό ίσως το ίδιο να είναι τελικά. Και ο χρόνος τους, δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση που τους παραχωρείται με τη λογοτεχνική άδεια. Όπως θα πουν οι ίδιοι:

– Είστε καιρό εδώ;
– Δεν ξέρω. Έχω χάσει λίγο τον χρόνο. 

[Ο συγγραφεας] κατορθώνει με τη γραφή του –εύστοχη στον πυρήνα της και επινοητική στις στροφές (συχνά απότομες) της αφήγησης– να δώσει [...] μια συλλογή διηγημάτων που ξεχωρίζει και σε ύφος και σε θεματική.

Ο Σαλβαρλής, όπως κάθε καλός χειριστής (μα και δημιουργός ταυτόχρονα) των μύθων, αιχμαλωτίζει μέσα στις ιστορίες του τα πρόσωπα μαζί με το βάρος της ζωής που το καθένα έχει χρεωθεί. Φτιάχνει πλήρεις ιστορίες, αποτυπώσεις μιας ολοκληρωμένης ζωής – όπως θα μπορούσε να νοηθεί η πληρότητά της με τα αληθινά ή και τα φανταστικά στοιχεία της βίωσης. Και κατορθώνει με τη γραφή του –εύστοχη στον πυρήνα της και επινοητική στις στροφές (συχνά απότομες) της αφήγησης– να δώσει στις δέκα ιστορίες, συν μία μαζί με τη συμπληρωματική/επιλογική, μια συλλογή διηγημάτων που ξεχωρίζει και σε ύφος και σε θεματική. Περισσότερο ακόμη, είναι ενδιαφέρουσα η συνύφανση των χρονικών διαστημάτων, έτσι που να προσιδιάζουν στην πραγματική ζωή, που αδυνατεί να διακρίνει μεταξύ τους το τότε και το τώρα, να αποδώσει ένα και μόνο χρονικό πλαίσιο στη συνείδηση με τα πολλαπλά χρονικά σημεία που έγραψαν πάνω της.

alt
Η συλλογή διηγημάτων Μικρά δωμάτια πανικού είναι το δεύτερο βιβλίο του Μιλτιάδη Σαλβαρλή.
Το πρώτο του βιβλίο, η νουβέλα Το βάρος της τριχοφυΐας κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αστέρι,
πριν από τριάντα οκτώ χρόνια.
 
 


 

Οι ιστορίες του λειτουργούν σαν χώροι, που ενσωματώνουν την πλοκή (στα διαφορετικά χρονικά επίπεδα) και σαν «δωμάτια» περίκλειστα που μέσα τους οι ήρωες έχουν να αντιπαλέψουν με τη ζωή τους, με τις επιθυμίες τους (συχνά καταργημένες), με τον εαυτό τους στα πολλαπλά του είδωλα. Τελικά με τον καθρέφτη τους, που αποδίδει όσα θα ήθελαν να δουν – αρνητικά ή θετικά είδωλα μιας αλήθειας προσωπικής που διστάζουν συχνά να παραδεχθούν. Πώς θα γινόταν, όμως διαφορετικά; Το παλίμψηστο των επινοήσεων αποκαλύπτει κάθε τόσο και μια άλλη όψη του πραγματικού ή αυτού που εκλαμβάνεται ως πραγματική όψη της ζωής. Ο χώρος αποκτά μια διάσταση ξεχωριστή ως οντότητα, σαν να είναι μια παρουσία ανθρώπινη που πρέπει να την αντιμετωπίσεις όπως μπορείς. Δεν είναι απρόσωπο το τοπίο εδώ. Έτσι οι χώροι στις ιστορίες είναι και αυτοί πρωταγωνιστές, είναι ήρωες κι αυτοί. Και είναι έτοιμοι να υποδεχθούν την πολυπλοκότητα των σχέσεων.

«Έχω κακό προαίσθημα. Δεν είναι πρώτη φορά. Απλώς σήμερα είναι κάπως διαφορετικό. Αν πρέπει να το περιγράψω, μοιάζει με κάποιες μέρες του χειμώνα. Ενώ ξέρεις ότι το σπίτι είναι κρύο, σαν άδειο, λες και κάποιος άφησε ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου, κι ενώ προετοιμάζεσαι ψυχολογικά να το αντέξεις, χιμάει η παγωνιά κατά πάνω σου και σφίγγει την καρδιά σου. Σαν το σπίτι να είναι ακόμα πιο παγωμένο. Ακόμα πιο άδειο. Λες και κάποιος να άφησε ανοιχτές τις πόρτες και του ψυγείου και της κατάψυξης». 

Η παιδική ηλικία πάντοτε κυριαρχικά παρούσα να ορίζει συμπεριφορές και να αποτυπώνεται στα πρόσωπα που νομίζουν πως ωρίμασαν, κι όμως συνειδητοποιούν πως πρώτα πρέπει να συμφιλιωθούν με το παιδί που αγρυπνά μέσα τους.

Μικρές ή μεγάλες μάχες, σχέσεις που διαπλέκονται παράξενα, η παιδική ηλικία πάντοτε κυριαρχικά παρούσα να ορίζει συμπεριφορές και να αποτυπώνεται στα πρόσωπα που νομίζουν πως ωρίμασαν, κι όμως συνειδητοποιούν πως πρώτα πρέπει να συμφιλιωθούν με το παιδί που αγρυπνά μέσα τους. Αλλά και σχέσεις μυστικές με πρόσωπα που κάποιος περιμένει να έρθουν και ποτέ δεν εμφανίζονται. Και άλλοι άρρηκτοι δεσμοί με τις προηγούμενες γενιές που επιμένουν να δίνουν το στίγμα τους στους επόμενους. 

«Η Όλγα, η εγγονή, πέθανε στα εξήντα πέντε της. Ένα κομμάτι παξιμάδι κάθισε στον λαιμό της και κανείς δεν βρισκόταν πλάι της να τη βοηθήσει καθώς πνιγόταν. Το πρόσωπό της μπλάβισε όσο η ανάσα της λιγόστευε. Και αντίθετα από όσα λένε, καμιά εικόνα από τη ζωή της δεν πέρασε μπροστά απ’ τα μάτια της. Ίσως γιατί έσβησε γρήγορα. Ίσως, πάλι, επειδή, χωρίς καλά καλά να το αντιληφθεί, είχε αρχίσει με τη φαντασία της να ζει τις ζωές άλλων και να πλάθει ιστορίες τις ώρες τις ατέλειωτες πίσω από τον πάγκο της ρεσεψιόν στο καράβι, τις ώρες της μοναξιάς της. Ποτέ δεν τη φώναξαν "Καπετάνισσα". Δεν ήταν. Άλλωστε, ούτε τη γιαγιά την Όλγα στο νησί φώναζαν "Καπετάνισσα". Διότι ούτε κι εκείνη ήταν».

Όλες οι ιστορίες μια αναμέτρηση του προσώπου με τον εαυτό του, με τον χρόνο και τον χώρο του.

Άνθρωποι με μνήμες, συνδεδεμένοι με τους χώρους, που μέσα τους κλείνουν τις αφηγήσεις τους. Όλες οι ιστορίες μια αναμέτρηση του προσώπου με τον εαυτό του, με τον χρόνο και τον χώρο του. Απολύτως συνδεδεμένο το εξώφυλλο του βιβλίου (η φωτογραφία της Χριστίνας Καζαντζίδου) με το περιεχόμενο. Ο άδειος καναπές, ο ξεφτισμένος στις άκρες του, η μοναξιά και ο κλειστός χώρος με μόνο το μικρό άνοιγμα. Όσο αντέχει το λιγοστό φως να περάσει και να φωτίσει εικόνες ζωής μέσα στις ιστορίες του βιβλίου.

Ιστορίες που δένουν όλες μαζί στο τελευταίο κείμενο του βιβλίου, το τόσο αποκαλυπτικό για τα μυστήρια της γραφής. Και ο συγγραφέας σε πρώτο πρόσωπο θα εξομολογηθεί:

«Πολλά πράγματα δεν έχω κουράγιο να κάνω τα τελευταία χρόνια. Μόνο να γράφω θέλω. Να βγάζω από μέσα μου μνήμες, ανθρώπους και βλέμματα».

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. 
Τελευταίο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ο ευτυχισμένος Σίσυφος» (εκδ. ΑΩ).

 Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία © Christopher Furlong.


altΜικρά δωμάτια πανικού
Μιλτιάδης Σαλβαρλής
Μετρονόμος 2019
Σελ. 234, τιμή εκδότη €14,85

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΣΑΛΒΑΡΛΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ