alt

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μιλτιάδη Σαλβαρλή «Μικρά δωμάτια πανικού» (εκδ. Μετρονόμος).

Της Διώνης Δημητριάδου

«Ζωή. Ζωή μου. Φυλακή μου. Ζωή σε τοίχους. Ζωή πίσω από υγρά τζάμια. Ζωή με μόνη ζεστασιά το χνώτο. Ζωή με δυο χεράκια κοκαλιάρικα γαντζωμένα στα κάγκελα παιδικού πάρκου στο δημόσιο βρεφοκομείο. Ζωή με τις παλάμες απλωμένες, όσο περιμένεις τον χάρακα να χτυπήσει – με την κόψη. Ζωή με χειροκροτήματα. Ζωή με λεφτά. Πολλά λεφτά. Καλή ζωή; Σκατοζωή; Ποιος ξέρει; Ίσως το μάθω κάποτε. Σε μιαν άλλη ζωή». 

Με τα παραπάνω λόγια κλείνουν τη ζωή τους οι ιστορίες του Σαλβαρλή. Όποιος μπόρεσε να ανοίξει τις πόρτες των μικρών τους δωματίων έχει καταλάβει πως όλες συνοψίζονται στην τελευταία με τον τίτλο «Ζωή, φυλακή, ζωή μου (αντί επιλόγου)». Οι ήρωες των ιστοριών, αφού ολοκληρώσουν (με ευφυή τρόπο γραφής) τον χρόνο που τους αναλογεί μέσα στη φόρμα του διηγήματος, έρχονται στο τέλος να χαρίσουν στον αναγνώστη τη δική τους απομυθοποίηση· ναι, είναι πλάσματα της φαντασίας του δημιουργού τους, που μπερδεύουν την αλήθεια με το λογοτεχνικό ψέμα, τον βιωμένο χρόνο των προσώπων με τον επινοημένο της μυθοπλασίας. Και ναι, τα μικρά δωμάτια πανικού, όπου εγκαταβιούν αυτοί οι ήρωες, δεν είναι παρά οι χώροι που οι ίδιοι δημιουργούν και επιτρέπουν στον εαυτό τους να κινηθεί μέσα τους – καμιά φορά βέβαια τον ορίζουν οι άλλοι αλλά κι αυτό ίσως το ίδιο να είναι τελικά. Και ο χρόνος τους, δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση που τους παραχωρείται με τη λογοτεχνική άδεια. Όπως θα πουν οι ίδιοι:

– Είστε καιρό εδώ;
– Δεν ξέρω. Έχω χάσει λίγο τον χρόνο. 

[Ο συγγραφεας] κατορθώνει με τη γραφή του –εύστοχη στον πυρήνα της και επινοητική στις στροφές (συχνά απότομες) της αφήγησης– να δώσει [...] μια συλλογή διηγημάτων που ξεχωρίζει και σε ύφος και σε θεματική.

Ο Σαλβαρλής, όπως κάθε καλός χειριστής (μα και δημιουργός ταυτόχρονα) των μύθων, αιχμαλωτίζει μέσα στις ιστορίες του τα πρόσωπα μαζί με το βάρος της ζωής που το καθένα έχει χρεωθεί. Φτιάχνει πλήρεις ιστορίες, αποτυπώσεις μιας ολοκληρωμένης ζωής – όπως θα μπορούσε να νοηθεί η πληρότητά της με τα αληθινά ή και τα φανταστικά στοιχεία της βίωσης. Και κατορθώνει με τη γραφή του –εύστοχη στον πυρήνα της και επινοητική στις στροφές (συχνά απότομες) της αφήγησης– να δώσει στις δέκα ιστορίες, συν μία μαζί με τη συμπληρωματική/επιλογική, μια συλλογή διηγημάτων που ξεχωρίζει και σε ύφος και σε θεματική. Περισσότερο ακόμη, είναι ενδιαφέρουσα η συνύφανση των χρονικών διαστημάτων, έτσι που να προσιδιάζουν στην πραγματική ζωή, που αδυνατεί να διακρίνει μεταξύ τους το τότε και το τώρα, να αποδώσει ένα και μόνο χρονικό πλαίσιο στη συνείδηση με τα πολλαπλά χρονικά σημεία που έγραψαν πάνω της.

alt
Η συλλογή διηγημάτων Μικρά δωμάτια πανικού είναι το δεύτερο βιβλίο του Μιλτιάδη Σαλβαρλή.
Το πρώτο του βιβλίο, η νουβέλα Το βάρος της τριχοφυΐας κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αστέρι,
πριν από τριάντα οκτώ χρόνια.
 
 


 

Οι ιστορίες του λειτουργούν σαν χώροι, που ενσωματώνουν την πλοκή (στα διαφορετικά χρονικά επίπεδα) και σαν «δωμάτια» περίκλειστα που μέσα τους οι ήρωες έχουν να αντιπαλέψουν με τη ζωή τους, με τις επιθυμίες τους (συχνά καταργημένες), με τον εαυτό τους στα πολλαπλά του είδωλα. Τελικά με τον καθρέφτη τους, που αποδίδει όσα θα ήθελαν να δουν – αρνητικά ή θετικά είδωλα μιας αλήθειας προσωπικής που διστάζουν συχνά να παραδεχθούν. Πώς θα γινόταν, όμως διαφορετικά; Το παλίμψηστο των επινοήσεων αποκαλύπτει κάθε τόσο και μια άλλη όψη του πραγματικού ή αυτού που εκλαμβάνεται ως πραγματική όψη της ζωής. Ο χώρος αποκτά μια διάσταση ξεχωριστή ως οντότητα, σαν να είναι μια παρουσία ανθρώπινη που πρέπει να την αντιμετωπίσεις όπως μπορείς. Δεν είναι απρόσωπο το τοπίο εδώ. Έτσι οι χώροι στις ιστορίες είναι και αυτοί πρωταγωνιστές, είναι ήρωες κι αυτοί. Και είναι έτοιμοι να υποδεχθούν την πολυπλοκότητα των σχέσεων.

«Έχω κακό προαίσθημα. Δεν είναι πρώτη φορά. Απλώς σήμερα είναι κάπως διαφορετικό. Αν πρέπει να το περιγράψω, μοιάζει με κάποιες μέρες του χειμώνα. Ενώ ξέρεις ότι το σπίτι είναι κρύο, σαν άδειο, λες και κάποιος άφησε ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου, κι ενώ προετοιμάζεσαι ψυχολογικά να το αντέξεις, χιμάει η παγωνιά κατά πάνω σου και σφίγγει την καρδιά σου. Σαν το σπίτι να είναι ακόμα πιο παγωμένο. Ακόμα πιο άδειο. Λες και κάποιος να άφησε ανοιχτές τις πόρτες και του ψυγείου και της κατάψυξης». 

Η παιδική ηλικία πάντοτε κυριαρχικά παρούσα να ορίζει συμπεριφορές και να αποτυπώνεται στα πρόσωπα που νομίζουν πως ωρίμασαν, κι όμως συνειδητοποιούν πως πρώτα πρέπει να συμφιλιωθούν με το παιδί που αγρυπνά μέσα τους.

Μικρές ή μεγάλες μάχες, σχέσεις που διαπλέκονται παράξενα, η παιδική ηλικία πάντοτε κυριαρχικά παρούσα να ορίζει συμπεριφορές και να αποτυπώνεται στα πρόσωπα που νομίζουν πως ωρίμασαν, κι όμως συνειδητοποιούν πως πρώτα πρέπει να συμφιλιωθούν με το παιδί που αγρυπνά μέσα τους. Αλλά και σχέσεις μυστικές με πρόσωπα που κάποιος περιμένει να έρθουν και ποτέ δεν εμφανίζονται. Και άλλοι άρρηκτοι δεσμοί με τις προηγούμενες γενιές που επιμένουν να δίνουν το στίγμα τους στους επόμενους. 

«Η Όλγα, η εγγονή, πέθανε στα εξήντα πέντε της. Ένα κομμάτι παξιμάδι κάθισε στον λαιμό της και κανείς δεν βρισκόταν πλάι της να τη βοηθήσει καθώς πνιγόταν. Το πρόσωπό της μπλάβισε όσο η ανάσα της λιγόστευε. Και αντίθετα από όσα λένε, καμιά εικόνα από τη ζωή της δεν πέρασε μπροστά απ’ τα μάτια της. Ίσως γιατί έσβησε γρήγορα. Ίσως, πάλι, επειδή, χωρίς καλά καλά να το αντιληφθεί, είχε αρχίσει με τη φαντασία της να ζει τις ζωές άλλων και να πλάθει ιστορίες τις ώρες τις ατέλειωτες πίσω από τον πάγκο της ρεσεψιόν στο καράβι, τις ώρες της μοναξιάς της. Ποτέ δεν τη φώναξαν "Καπετάνισσα". Δεν ήταν. Άλλωστε, ούτε τη γιαγιά την Όλγα στο νησί φώναζαν "Καπετάνισσα". Διότι ούτε κι εκείνη ήταν».

Όλες οι ιστορίες μια αναμέτρηση του προσώπου με τον εαυτό του, με τον χρόνο και τον χώρο του.

Άνθρωποι με μνήμες, συνδεδεμένοι με τους χώρους, που μέσα τους κλείνουν τις αφηγήσεις τους. Όλες οι ιστορίες μια αναμέτρηση του προσώπου με τον εαυτό του, με τον χρόνο και τον χώρο του. Απολύτως συνδεδεμένο το εξώφυλλο του βιβλίου (η φωτογραφία της Χριστίνας Καζαντζίδου) με το περιεχόμενο. Ο άδειος καναπές, ο ξεφτισμένος στις άκρες του, η μοναξιά και ο κλειστός χώρος με μόνο το μικρό άνοιγμα. Όσο αντέχει το λιγοστό φως να περάσει και να φωτίσει εικόνες ζωής μέσα στις ιστορίες του βιβλίου.

Ιστορίες που δένουν όλες μαζί στο τελευταίο κείμενο του βιβλίου, το τόσο αποκαλυπτικό για τα μυστήρια της γραφής. Και ο συγγραφέας σε πρώτο πρόσωπο θα εξομολογηθεί:

«Πολλά πράγματα δεν έχω κουράγιο να κάνω τα τελευταία χρόνια. Μόνο να γράφω θέλω. Να βγάζω από μέσα μου μνήμες, ανθρώπους και βλέμματα».

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. 
Τελευταίο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ο ευτυχισμένος Σίσυφος» (εκδ. ΑΩ).

 Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία © Christopher Furlong.


altΜικρά δωμάτια πανικού
Μιλτιάδης Σαλβαρλής
Μετρονόμος 2019
Σελ. 234, τιμή εκδότη €14,85

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΣΑΛΒΑΡΛΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ