alt

Για το λεύκωμα «Οδυσσέας Ελύτης – Ο Ναυτίλος του Αιώνα» (επιμέλεια-σύνθεση Ιουλίτα Ηλιοπούλου, εκδ. Ίκαρος).

Της Τέσυς Μπάιλα

Ένα εξαιρετικό λεύκωμα, αφιέρωμα στον Οδυσσέα Ελύτη και στο έργο του, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος σε επιμέλεια και σύνθεση της Ιουλίτας Ηλιοπούλου. Για την ιστορία, το λεύκωμα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2011 με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Οδυσσέα Ελύτη, αποτελώντας μια σημαντική επετειακή ελεγεία και ταυτόχρονα πηγή γνώσης του έργου του. Εξακολουθεί ωστόσο να ανατυπώνεται και να κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος αποτελώντας μια μοναδική περιήγηση στον κόσμο, τον μικρό και τον μέγα, του μεγάλου νομπελίστα ποιητή. Μια περιήγηση άκρως κατατοπιστική, τόσο για τον αμύητο αναγνώστη του Οδυσσέα Ελύτη όσο και για όλους όσοι γνωρίζουν το τεράστιας σημασίας έργο του και επιθυμούν να το διατηρήσουν συγκεντρωμένο σε ένα μοναδικής αισθητικής, ποιότητας και αξίας έργο.

Ο σύγχρονος αναγνώστης αυτού του βιβλίου θα έχει την ευκαιρία να μυηθεί σε όλα τα σύμβολα της ελυτικής ποίησης, το απόλυτο φως και τη θεά φύση, τον κυρίαρχο ηλιοκεντρισμό του και τη θαλασσοκράτειρα σκέψη του, το σαπφικό κληροδότημα, τη μουσική των εικόνων του.

Το λεύκωμα είναι χωρισμένο σε έντεκα μέρη μαζί με το χρονολόγιο ολόκληρου του εικοστού αιώνα, το οποίο δεν παρουσιάζει μόνο τη ζωή και το έργο του ποιητή αλλά και τους μεγάλους ιστορικούς, πολιτικούς, διπλωματικούς και πολιτιστικούς σταθμούς της περιόδου. Οι ενότητες που ακολουθούν περιλαμβάνουν πληροφορίες και οπτικό υλικό τόσο από το ποιητικό του έργο όσο και από το ζωγραφικό και το φωτογραφικό, τα βιβλία του, το Άξιον Εστί αλλά κυρίως τη σχέση του και τις επιδράσεις που δέχτηκε από τα πολιτισμικά ρεύματα της εποχής. Κάθε ενότητα επιγράφεται από έναν κατατοπιστικό στίχο του Ελύτη και περιλαμβάνει σημαντικά αποσπάσματα από τα κορυφαία έργα του ποιητή. Με αυτά τα αποσπάσματα μπορεί ο αναγνώστης να ακολουθήσει την πορεία των κορυφαίων δημιουργών του πνεύματος. Να περιηγηθεί στην τέχνη του εικοστού αιώνα, να συνομιλήσει με τους δημιουργούς της και παράλληλα να προσδιορίσει την κεφαλαιώδη αισθητική λειτουργία της τέχνης στο σύνολο του έργου του Οδυσσέα Ελύτη, να δοκιμάσει τη μεταφυσική έννοια της διαφάνειας και του φωτός και να αναζητήσει τις προσλαμβάνουσες εκείνες που σηματοδότησαν την εξελικτική πορεία του Οδυσσέα Ελύτη μέσα στον ποιητικό χωροχρόνο.

altΠαράλληλα ο σύγχρονος αναγνώστης αυτού του βιβλίου, θα έχει την ευκαιρία να μυηθεί σε όλα τα σύμβολα της ελυτικής ποίησης, το απόλυτο φως και τη θεά φύση, τον κυρίαρχο ηλιοκεντρισμό του και τη θαλασσοκράτειρα σκέψη του, το σαπφικό κληροδότημα, τη μουσική των εικόνων του και κυρίως την «ανάγκη του να μετατραπεί σε εικόνα» κάθε του σκέψη.

Σε αυτό το λεύκωμα εμπεριέχεται ολόκληρος, με κάθε στοιχείο της διανοητικής του σκέψης και της τέχνης του να έχει την ακριβή του θέση σε ένα ενιαίο σύνολο, όπου όλα συγκλίνουν στη διαρκή λάμψη του κορυφαίου Έλληνα ποιητή.

«Ο ποιητής δείχνει και η ορατότητα μεγαλώνει, εντείνεται, λαμπικάρει, τόσο περισσότερο όσο το κάθε στοιχείο βρίσκει την ακριβή του θέση μέσα σε ένα σύνολο, που κάνει τα επίπεδα να συγκλίνουν και να καταλήγουν στη μία και διαρκή λάμψη», είχε γράψει ο Οδυσσέας Ελύτης. Ξαναδιαβάζοντάς τον κανείς σήμερα αντιλαμβάνεται πόσο διαχρονικός και απόλυτα προφητικός είναι ο λόγος του. Κατανοεί τις αγωνίες και τις θέσεις του για το μέλλον μέσα από τη συνειδησιακή φόρτιση του ίδιου για όλα όσα βλέπει γύρω του και ενίοτε «η συνείδησή του δεν μπορεί να αποδεχτεί». Κυρίως όμως αντιλαμβάνεται ότι σε αυτό το λεύκωμα εμπεριέχεται ολόκληρος, με κάθε στοιχείο της διανοητικής του σκέψης και της τέχνης του να έχει την ακριβή του θέση σε ένα ενιαίο σύνολο, όπου όλα συγκλίνουν στη διαρκή λάμψη του κορυφαίου Έλληνα ποιητή.

Αυτό που κάνει πολύτιμο όμως αυτό το βιβλίο δεν είναι μόνο ότι μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο εφαλτήριο για τη γνωριμία του αναγνώστη με το έργο του νομπελίστα ποιητή, ούτε ότι λειτουργεί ως μια κιβωτός διάσωσης ενός από τα σημαντικότερα πνευματικά έργα της ελληνικής διανόησης του εικοστού αιώνα. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, θα σήμαινε ότι το έργο είναι νεκρό και γι’ αυτό γίνεται μια στείρα, ενδεχομένως, προσπάθεια να διασωθεί η μνήμη του στο λεύκωμα. Αντιθέτως, το βιβλίο αυτό είναι η διάτορη απόδειξη της ζωντάνιας του ελυτικού έργου. Η σαφέστατη καταδήλωση της ουσιαστικής αντοχής του στον χρόνο και μάλιστα σε μια εξαιρετικής αισθητικής έκδοση.

* Η ΤΕΣΥ ΜΠΑΪΛΑ είναι συγγραφέας. 
Τελευταίο της βιβλίο, το μυθιστόρημα «Τις νυχτες έπαιζε με τις σκιές» (εκδ. Ψυχογιός).

 Στην κεντρική εικόνα λεπτομέρεια από το κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη Η προσφορά (1967).


alt

Ο ναυτίλος του αιώνα
Οδυσσέας Ελύτης
Επιμ. Ιουλίτα Ηλιοπούλου
Ίκαρος 2011
Σελ. 400, τιμή εκδότη €49,77

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κωμωδίας εγκώμιον – Η σοβαρότητα του γέλιου», του Σάββα Πατσαλίδη (κριτική)

«Κωμωδίας εγκώμιον – Η σοβαρότητα του γέλιου», του Σάββα Πατσαλίδη (κριτική)

Για τη μελέτη «Κωμωδίας εγκώμιον - Η σοβαρότητα του γέλιου» του Σάββα Πατσαλίδη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις University Studio Press, για το «παρεξηγημένο ανά τους αιώνες κωμικό στοιχείο».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

To σύγγραμμα του Σάββα Πατσαλίδη ...

«Παρασκήνια στην κορυφή του Ολύμπου – Μια αλληγορία σε δύο ραψωδίες», της Ζωής Σαμαρά (κριτική)

«Παρασκήνια στην κορυφή του Ολύμπου – Μια αλληγορία σε δύο ραψωδίες», της Ζωής Σαμαρά (κριτική)

Για το θεατρικό δοκίμιο «Παρασκήνια στην κορυφή του Ολύμπου, Μια αλληγορία σε δύο ραψωδίες», της Ζωής Σαμαρά που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις University studio press. 

Γράφει η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη

...

«Ο μακάβριος χορός» του Στίβεν Κινγκ (κριτική) – «Λοιπόν, γιατί μάς αρέσει να τρομάζουμε;»

«Ο μακάβριος χορός» του Στίβεν Κινγκ (κριτική) – «Λοιπόν, γιατί μάς αρέσει να τρομάζουμε;»

Για τη μελέτη του Στίβεν Κινγκ [Stephen King] «Ο μακάβριος χορός – Η ανατομία του τρόμου» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Κλειδάριθμος).

Του Κυριάκου Αθανασιάδη

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν τον Κινγκ τον καλύτερο/μεγαλύτερο/σπουδαιότερο κλπ. εν ζωή συ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ