Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η νέα γενιά συγγραφέων είναι πολύ μορφωμένη, πολύ ενημερωμένη για τα διεθνή ρεύματα, πολύ κοντά στο λογοτεχνικά τρέντυ. Έχει πτυχία και μεταπτυχιακά, διαβάζει πολλή ξένη λογοτεχνία, έρχεται σε επαφή με την Ευρώπη και την Αμερική, περιηγείται στον παράλληλο κόσμο του διαδικτύου και διευρύνει τους ορίζοντές της, έχει ποικίλα ενδιαφέροντα και πολλαπλασιάζει συνεχώς το βαρύ υλικό του εγκεφάλου της με πληροφορίες και γνώσεις που αιωρούνται παντού.

Της Κατερίνας Στεφάνου*

Ο Γιώργος Στόγιας, άνθρωπος της συλλογικής εργασίας, όπως αποδεικνύεται, μας παραδίδει μαζί με τους ήρωες και την ιστορία τους, ένα εικονογραφημένο βιβλίο και έναν ψηφιακό δίσκο. Άρα και μια πρόταση ανάγνωσης. 

Για το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού «Θύματα Ειρήνης» (εκδ. Γκοβόστη)

Του Κώστα Αγοραστού

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Οφείλουμε να ξεχάσουμε τον Αχιλλέα Κυριακίδη ως μεταφραστή του Μπόρχες· να ξεχάσουμε τον εισαγωγικό του ρόλο, να απαλλαγούμε από τη σκέψη του μεσάζοντα, να λησμονήσουμε κάθε άλλη του ιδιότητα. Η ίδια η πεζογραφία του μπορεί να αποτελέσει ένα αυτόνομο κεφάλαιο στο βιογραφικό του, καθώς τα μικρά κείμενά του λειτουργούν ως η ελληνική εκδοχή ενός χωνεμένου μεταμοντερνισμού, όπου η μορφή και η ευφυής εκδοχή τής κατασκευαστικότητας υπηρετεί ένα περιεχόμενο με φιλοσοφικές, επιστημονικές και υπαρξιακές προεκτάσεις.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Κώστας Μαυρουδής δίνει συνεχώς σημαντικά δείγματα δημιουργικής γραφής τόσο στον χώρο της ποίησης, που αντιπροσωπεύουν οι ποιητικές συλλογές: Λόγοι δύο (1973), Ποίηση (1978), Το δάνειο του χρόνου (1989), Επίσκεψη σε γέροντα με άνοια (2001), Τέσσερις εποχές (2010), όσο και στον ευρύ χώρο της πεζογραφίας, όπως δηλώνεται με τις εκδόσεις: Με εισιτήριο επιστροφής (1983), Οι κουρτίνες του Γκαριμπάλντι (2000), Στενογραφία (2006), ενώ στην παραγωγή του συγγραφέα θα πρέπει να συνυπολογισθεί και η συγκεντρωτική έκδοση άρθρων και σχολίων στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο με τον τίτλο Η ζωή με εχθρούς (1998). Ενδιαφέρον στοιχείο σε ό,τι αφορά τη δομή των λογοτεχνικών κειμένων του Κ. Μαυρουδή είναι η υπονόμευση των ορίων ανάμεσα στην ποίηση και στην πεζογραφία ως δύο διαφορετικά γραμματολογικά είδη. 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα είδος λόγου, που ονομάζεται «εξομολογητικό μυθιστόρημα»· σε τι διαφέρει όμως από την υπόλοιπη αυτοβιογραφική πεζογραφία; Στο ότι αποκαλύπτει ένα μυστικό, ένα προσωπικό ή οικογενειακό μυστικό, αναφέροντας ονόματα και διευθύνσεις και φέρνοντας στο (αναγνωστικό) φως ένα τραύμα, που σε άλλες περιπτώσεις θα ήταν ταμπού να ακουστεί. Έτσι, δεν αναφέρομαι απλώς στο βιωματικό υλικό που ενσωματώνεται στη μυθοπλασία, διανθισμένο με πλήθος επινοημένων στοιχείων, αλλά για τη λογοτεχνική απόδοση μιας πραγματικής πληγής που παρουσιάζεται, αναλύεται, αφηγηματοποιείται και, καθώς κοινοποιείται στις λογοτεχνικές της διαστάσεις, γίνεται μέσο αυτοκάθαρσης. Θυμίζω ενδεικτικά την «Καλοσύνη των ξένων» (2006) του Π. Τατσόπουλου, όπου το «μυστικό» της υιοθεσίας του συγγραφέα μετατρέπεται σε εξομολογητική λογοτεχνία. 

Του Κώστα Δρουγαλά

Η συλλογή διηγημάτων Εποχιακός διανομέας είναι το τρίτο βιβλίο του, κάτοικου Θεσσαλονίκης και νευρολόγου στο επάγγελμα, Νώντα Τσίγκα. Η συλλογή αποτελείται από εννέα διηγήματα, τα οποία βρίθουν τόσο από έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία όσο και από μια καθαρή μυθοπλαστική ματιά, που σε κάποιες περιπτώσεις λοξοδρομεί σε υπερρεαλιστικά μονοπάτια.

Για το βιβλίο του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου «Η Κερένια Κούκλα» (Επιμέλεια σειράς: Αγγέλα Καστρινάκη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)

Του Νίκου Ξένιου

Του Κώστα Αγοραστού

Μια ιστορία ενηλικίωσης. Πέρασμα από την εφηβική αθωότητα στον κόσμο των ενηλίκων με τρόπο σκληρό και δύσκολο. Η αγάπη για τη θάλασσα. Για τα ταξίδια. Η ανακάλυψη. Του κόσμου. Του άλλου. Του σώματος. Η επιστροφή. Αυτά είναι κάποια από τα θέματα του βιβλίου του Θεόδωρου Γρηγοριάδη Ο Ναύτης (πρώτη έκδοση, Κέδρος 1993), το οποίο επανεκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο απολογισμός μιας χρονιάς δεν μπορεί να γίνει χωρίς αξιολόγηση, δεν μπορεί να είναι απλώς μια καταγραφή των συγγραφέων και των βιβλίων, χωρίς κατάταξη, ιεραρχία, κριτική αποτίμηση. Ακόμα περισσότερο, οι νεοεμφανιζόμενοι, αυτοί που ανέβηκαν το πρώτο σκαλί κατά τον καβαφικό Θεόκριτο, δεν μπορούν όλοι να μπουν στο ίδιο τσουβάλι και έτσι η παρουσίασή τους να μετατραπεί σε ισοπέδωση. Το κόσκινο της κριτικής οφείλει να ξεχωρίσει όσους δημιούργησαν ένα άρτιο έργο, όσους άφησαν υποσχέσεις, όσους έπεισαν ότι μπορούν να ανέβουν και τα υπόλοιπα σκαλιά της σκάλας.

Δύο λογοτεχνικά έργα επιχειρούν, με διαφορετικούς τρόπους, να μιλήσουν για το σήμερα και το αύριο της Ελλάδας

Του Παναγιώτη Γούτα

Πολλή συζήτηση γίνεται τελευταία για το αν πρέπει να γράφονται βιβλία μεσούσης της κρίσης ή μήπως είναι κάπως νωρίς, τα αποτελέσματα της κρίσης δεν έχουν ακόμη διαμορφωθεί, οπότε κάθε συγγραφική απόπειρα με θέμα την εν Ελλάδι οικονομική (και όχι μόνο) σχεδόν χρεωκοπία, είναι πρόωρη, βιαστική και ελλιπής. Κάποιοι μάλιστα διανοούμενοι αμφιβάλλουν ακόμη και αν υπάρχει κρίση, τουλάχιστον όχι περισσότερη απ’ ό,τι τις περασμένες δεκαετίες, όπως ισχυρίζονται, οπότε συχνά μένουμε να αναλογιζόμαστε μήπως όλοι μας ζούμε μια συλλογική αυταπάτη, μια μαζική φαντασίωση, μήπως όλα βαίνουν καλώς (πάντα εναντίον μας, κατά τη σκαμπαρδώνεια ρήση), οπότε τζάμπα ο κόπος να σχολιάζουμε και να γράφουμε οτιδήποτε σχετικό.

Του Νίκου Κουρμουλή

Στον μικρό αυτό τόμο, περιέχεται ένα ενδεικτικό μέρος της συγγραφικής διαδρομής του συγγραφέα, αρθογράφου και δοκιμιογράφου Κώστα Καλφόπουλου (από το 1980 έως και το 2012). Τα εξελισσόμενα μέσα στο χρόνο πεζογραφήματα του Καλφόπουλου, που παράλληλα εξελίσσουν και τον ίδιο, αγαπούν τις φευγαλέες στιγμές της καθημερινότητας, ενώ κουβαλάνε την αγωνία και το πάθος για εξερεύνηση. Μια διαδρομή με διαχρονικούς άξονες το ποδόσφαιρο, την αστυνομική λογοτεχνία, τον έρωτα, τους Beatles.

Του Παναγιώτη Γούτα 

Η μικρή φόρμα, το μικροδιήγημα, η μικρή ιστορία είναι πάντα ένα ιδιαίτερα δύσκολο και απαιτητικό λογοτεχνικό είδος και όσοι ασχολούνται μαζί του θα πρέπει να είναι μάστορες του είδους για να έχουν τα επιθυμητά συγγραφικά αποτελέσματα. Ο Κάφκα, ο Τσέχωφ, ο Μπόρχες αποδείχτηκαν εξαιρετικοί εργάτες και δημιουργοί, συνθέτοντας μικρά κείμενα ή ιστορίες αξιοσημείωτης πύκνωσης και δραστικότητας.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη 

Όλα στηρίζονται σε ένα «αν», ή σε πολλά, να θέλετε. Όλα στηρίζονται σε μερικές δυνητικές οριστικές: «θα έβγαζε την μπλούζα», «θα προσπαθούσα να μην κάνω θόρυβο», «θα ντυνόμουν και θα έφευγα» κ.λπ., οι οποίες υποδεικνύουν στο ασκημένο μάτι το μη πραγματικό, αυτό που δεν υλοποιήθηκε και έμεινε για πάντα μια ιμερική επιθυμία, ένα βαθύτερο απωθημένο· ίσως και μια δόση εικασιών για το τι θα γινόταν αν η πορεία των γεγονότων ακολουθούσε άλλη ρότα.

Του Κώστα Αγοραστού

Η πρώτη αίσθηση είναι ότι φέτος είχαμε λιγότερα ελληνικά βιβλία από τις προηγούμενες χρονιές. Δεν έλειψαν βεβαίως τα αξιόλογα μυθιστορήματα και οι φιλόδοξες συλλογές διηγημάτων. Διαβάσαμε αρκετά από αυτά και επιλέγουμε 10+1 τίτλους.

Του Σπύρου Γιανναρά

Σε αντίθεση με τα όσα γράφονται στο οπισθόφυλλο, νομίζω ότι το μυθιστόρημα Πόλη παιδιών του Πέτρου Κουτσιαμπασάκου δεν είναι επουδενί «ένα βιβλίο για τις Παιδοπόλεις που, από το 1947 έως το 1998, συνυπήρχαν βουβά με τις υπόλοιπες πόλεις της ελληνικής επικράτειας». Στην περίπτωση, όπως εν προκειμένω, της καλής λογοτεχνίας η ταύτιση του έργου με τον τόπο εξέλιξης της πλοκής ή τη συναισθηματική κατάσταση του ήρωα, περιορίζει επικίνδυνα το νοηματικό και υπαρξιακό του εύρος, απαξιώνοντάς το λογοτεχνικά. Με άλλα λόγια, η Πόλη παιδιών είναι ένα μυθιστόρημα για τις Παιδοπόλεις στο βαθμό που ο Μόμπυ Ντικ είναι ένα μυθιστόρημα για τα φαλαινοθηρικά ταξίδια ή η Άννα Καρένινα ένα μυθιστόρημα για τον αδιέξοδο έρωτα.

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Αν δεν είχε μυθιστορηματική φόρμα θα μπορούσε να είναι η σύνοψη μιας διδακτορικής διατριβής για το ζήτημα της εξόντωσης των ελλήνων εβραίων της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, με άξονα τη μελέτη των ψυχικών επιπτώσεων και του ανεξίτηλου τραυματικού αποτυπώματος που αφήνει η ανθρώπινη κτηνωδία και με συνεκτικό ιστό της αφήγησης την μικροϊστορία ανθρώπων προβαλλόμενη στην, και συμπλεκόμενη με, τη ροή της πολιτικοκοινωνικής Ιστορίας της Θεσσαλονίκης από τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου πολέμου μέχρι σχεδόν το τέλος του 20ου αιώνα.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η Ζυράννα Ζατέλη ανήκει στους συγγραφείς εκείνους των οποίων τα βιβλία αποτελούν στάδια ανάπτυξης μιας φυγόκεντρης δίνης που οδηγεί στη δημιουργία πρωτότυπων εντυπωσιακών συμπάντων. Υπ' αυτή την έννοια, μια κατεξοχήν εμβληματική περίπτωση αποτελεί π.χ. η λογοτεχνική παραγωγή του Γιώργου Χειμωνά (1938-2000). Η επίσκεψη ή μάλλον η συμμετοχή στα σύμπαντα αυτά αντιπροσωπεύει μια γοητευτική περιπέτεια για τον αναγνώστη με όχημα τόσο το βιωματικό φορτίο όσο και τις διαθέσιμες κεραίες πρόσληψης νέων αισθητικών δεδομένων.

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Κάθε νέο βιβλίο του Γιάννη Ευσταθιάδη δημιουργεί την προσμονή της αναγνωστικής έκπληξης. Είτε πρόκειται για βιβλίο ποίησης ή πρόζας, χρονογραφήματος ή δοκιμίου είτε για κείμενα γαστριμαργικής ή μουσικής θεματολογίας ο συγγραφέας μας αφήνει άφωνους με την ευρηματικότητα, την ευστροφία, τη μαστοριά και την τέχνη του.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Μικρά Αγγλία», που θα αρχίσει να προβάλλεται τις προσεχείς μέρες στους κινηματογράφους, στηρίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη, το οποίο κυκλοφόρησε το 1997 και βραβεύτηκε την επόμενη χρονιά με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Δεκαέξι χρόνια μετά, το έργο δοκιμάζει τη διαχρονικότητά του, καθώς επανεκδίδεται από τις εκδόσεις Καστανιώτη και μετουσιώνεται σε σενάριο για τη μεγάλη οθόνη.

Του Κώστα Αγοραστού

Διαβάζοντας ξανά, στην επανέκδοση του Πατάκη, το μικρό αυτό βιβλίο της Μάρως Δούκα, Ο πεζογράφος και το πιθάρι του, σκέφτηκα: Η Μάρω Δούκα, αν αγαπάει κάτι πιο πολύ από τη λογοτεχνία αυτό είναι οι ίδιοι οι λογοτέχνες.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Ουμπέρτο Έκο στο μυθιστόρημά του «Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα» (Bombiani 2004, Ελληνικά γράμματα 2005 - Ψυχογιός 2012) επιστρέφει στην παιδική ηλικία του αφηγητή μέσω των κόμικς που ο τελευταίος ξαναβρήκε στο σπίτι του παππού. Οι χάρτινοι ήρωες τού θυμίζουν έναν ολόκληρο κόσμο που διυλίζεται μέσα από την παιδική ματιά και αντανακλά τις πολιτικές αναταράξεις της φασιστικής Ιταλίας. Ο Βασίλης Αλεξάκης αντίστοιχα βάζει τον γηραιό ήρωά-του να αναπολεί τα παιδικά του αναγνώσματα, από τον «Ροβινσώνα Κρούσο» ώς τους «Άθλιους» κι από τον «Μιχαήλ Στρογκόφ» μέχρι τον «Ταρζάν». 

Του Μένη Κουμανταρέα*

Με τα βιβλία των πολύ νέων μελαγχολώ. Κοίταξε να δεις, λέω στον εαυτό μου, πόσο άλλου είδους συγγραφείς είναι τα παιδιά αυτά και διαφορετικά προσγειωμένοι. Πόσο διαφορετική γλώσσα χρησιμοποιούν και εικονοποιία, πόσο αλλιώτικος είναι εν τέλει ο κόσμος τον οποίο περιγράφουν. Γι' αυτό, παρ' όλη τη διάθεση και την περιέργεια που έχω να δω τι γράφουν, τελευταία πλησιάζω τα βιβλία τους με δισταγμό, αν όχι και με κάποιο φόβο. Φόβο μην δεν τους καταλάβω, φόβο για τους άφθονους ιδιωματισμούς της γλώσσας τους αλλά και της ζωής που περιγράφουν. Φόβος μήπως και φανώ ξεπερασμένος μπροστά τους. Ή μήπως είναι από υπερτροφικό εγωισμό ότι μόνο εμείς, η δικιά μου γενιά, ήξερε να γράφει, και πως όλοι ετούτοι είναι "λογοτεχνία ποπ κορν"; 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Το κείμενο, το οποίο στην ουσία εισάγει τον δημιουργό του στην πεζογραφία, προκαλεί στην αρχή της ανάγνωσης αμφίθυμα συναισθήματα. Από τη μία, βλέπει κανείς μια γλώσσα που, χωρίς να ξεφεύγει από τη νόρμα, αφήνει τα ίχνη της μέχρι σημείου να μπορεί ο αναγνώστης να μιλήσει για ύφος. Ένα ύφος απλό αλλά και στοχαστικό, στιβαρό αλλά καθόλου στάσιμο, που παρακολουθεί την αφήγηση και εν μέρει την προωθεί. Από την άλλη, ο αναγνώστης φοβάται ότι έπεσε πάλι πάνω σε ένα μυθιστόρημα ομφαλοσκοπικό, που πιάνει ένα ψυχικό τραύμα και το περιφέρει μέχρι να το ζαλίσει, μέχρι να ζαλίσει και όλους εμάς που το διαβάζουμε. 

Του Φώτου Λαμπρινού

Με τη Σώτη Τριανταφύλλου γνωριζόμαστε εδώ και 20 χρόνια και αν σήμερα είμαι ζωντανός το οφείλω στη γενναιοδωρία της. Τότε, είκοσι χρόνινα πριν, όταν γνωριστήκαμε, έτυχε να χάσει έναν πολύ στενό και αγαπημένο της φίλο. Μου είχε μιλήσει γι αυτόν και την μετέφερα με το αυτοκίνητο στο νοσοκομείο, σχεδόν καθημερινά. Κάποια μέρα μου τηλεφώνησε, λέγοντάς μου ότι ο Χρήστος πέθανε και κλαίγοντας με λυγμούς, μου είπε ότι οφείλω να ζήσω 20 χρόνια. Τα 20 χρόνια ήδη συμπληρώθηκαν και όταν τής το επεσήμανα μου είπε, με το γνωστό της ύφος: «Σου έχω δώσει παράταση». Διανύω λοιπόν, εις τας δυσμάς του βίου μου, την «παράταση» που απλόχερα μου προσέφερε η Τριανταφύλλλου και ας ελπίσουμε, ως ευσυνείδητος διατητής, να κρατήσει και κάποιες καθυστερήσεις... 

Tου Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η λογοτεχνία πολύ συχνά αποτελεί πεδίο διασταύρωσης ποικίλων τομέων της ζωής και ποικίλων εκδοχών της πραγματικότητας. Μ' αυτή τη διαπίστωση μπορεί κανείς να δει το τελευταίο βιβλίο του Μοδινού ως την πλατεία όπου ενώνονται η Αμερική και ο έρωτας, η ιστορία και η οικολογία, η περιφερειακή Ελλάδα με την παγκοσμιοποίηση, το road movie με τη λογοτεχνία, η κάντρι μουσική με την Κούβα, ο ψυχρός πόλεμος με τις προσωπικές αναζητήσεις. 

Του Κώστα Αγοραστού

Τρένο με κατεύθυνση προς την Αθήνα. Νυχτερινό δρομολόγιο. Δυο άγνωστοι επιβάτες. Ένας χειμαρρώδης μονόλογος. Μια επικίνδυνη σιωπή. Ο πρωτοεμφανιζόμενος Γιάννης Τσίρμπας, με τη νουβέλα του Η Βικτώρια δεν υπάρχει, επιχειρεί να σκιαγραφήσει το πορτρέτο ενός μέσου κατοίκου της πλατείας Βικτωρίας, ο οποίος θεωρεί ότι έχει πληγεί από την αθρόα συγκέντρωση μεταναστών στην περιοχή. Συνταξιδιώτης του ένας κάτοικος των βορείων προαστίων. Τον ακούει έκπληκτος κα, στιγμές στιγμές, βαριεστημένος.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Παραμονές του Πάσχα, 2012. Ο σαρανταπεντάρης Μάρκος ζει μια ήρεμη ζωή στη μονοκατοικία του, στα Κάτω Πατήσια, μαζί με τη γυναίκα του τη Μάρη, ένα μαύρο ροτβάιλερ ονόματι Πασχάλη και μια αλανιάρα γάτα, τη Ζουζού. Παλαιός ροκάς και μπαρόβιος, ο Μάρκος έχει κρατήσει μόνο τις αναμνήσεις της νιότης του – και μια γκριζαρισμένη κοτσίδα. Βγάζει το ψωμί του ως τραπεζικός – μια λέξη που «...μου φέρνει πάντα στο μυαλό κάτι σε αρρώστια των νεύρων και του εγκεφάλου. Συμπληρώνει επάξια το τρίπτυχο καταθλιπτικός-παραπληγικός-αυτιστικός», όπως σχολιάζει δηκτικά ο ήρωας.

Το πλέον άγνωστο και αινιγματικό τοπίο είναι το ανθρώπινο. Ως υπαρξιακό φαινόμενο, δεν είναι καθόλου νέο. Το έχει ήδη επισημάνει ο αρχαίος σοφός: Γνώθι σαυτόν! Ουδέποτε όμως επιτεύχθηκε η γνωριμία του. Ο σύγχρονος επιστήμονας δεν σταμάτησε τις προσπάθειες αποκρυπτογράφησης του. Το αποτέλεσμα της έρευνας συνοψίζεται στο εξής ερώτημα: Ποιός είναι στην πραγματικότητα αυτός ο άγνωστος εαυτός; Η απάντηση είναι ιδιαιτέρως παράδοξη: Είναι ένας άλλος, κι όχι αυτός που φαίνεται. Και ο μεν και ο δε παραμένουν προς ώρας terra incognita. 

Του Μάκη Πανώριου

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του ο Αντώνης Σαμαράκης (1919 – 2003) επανεκδίδεται από τις εκδόσεις «Ψυχογιός», οι οποίες ξαναφέρνουν στο προσκήνιο το έργο του. Το ζητούμενο όμως είναι αν ο συγγραφέας, που διάνυσε μια πολύ καρποφόρα λογοτεχνική πορεία, μιλάει ακόμα στον σημερινό αναγνώστη κι αν τα έργα του έχουν τη δύναμη να επιβιώσουν μέσα στον 21ο αιώνα, χωρίς τη δυναμική του φυσικού προσώπου που τα επικαιροποιούσε όσο ζούσε.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η Κύπρια φιλόλογος και συγγραφέας Χρυστάλλα Κουλέρμου (γεν. 1957) έδωσε ολοκληρωμένα δείγματα αφηγηματικής γραφής καταρχήν με δύο συλλογές διηγημάτων, Τα βήματα της Αλεξάντρας (1985) και Τα τακούνια που δεν κάνουν τάκα-τάκα (1987), όπου επικρατούν διαρκείς ανατροπές στο πλαίσιο ποικίλων διαπροσωπικών σχέσεων με τη συνακόλουθη υπονόμευση της κοινής λογικής, σε συνδυασμό με την ειρωνική και σαρκαστική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Με αυτά τα δεδομένα, η Χρυστάλλα Κουλέρμου έχει ήδη ενταχθεί στην περιοχή της νεωτερικής κυπριακής πεζογραφίας, όπως επισημαίνει ο Αλέξης Ζήρας (περιοδικό Η λέξη, τεύχος 203-204, Ιανουάριος-Ιούνιος 2010), εκ των κριτικών βιβλίου που γνωρίζουν καλά (και) τη νεώτερη κυπριακή λογοτεχνική παραγωγή. 

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη 

«Νεανικές αμαρτίες» χαρακτηρίζει ο Πάνος Σκουρολιάκος τα διηγήματα που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση που μας χάρισε στις αρχές του Φθινοπώρου. Φυσικά διόλου αμαρτίες και καθόλου νεανικά δεν είναι τα διηγήματά του, αντίθετα έρχονται να προστεθούν στο σώμα της νεοελληνικής διηγηματογραφίας διεκδικώντας τη θέση τους ανάμεσα στις καλύτερες πρόζες που διαβάσαμε τα τελευταία χρόνια.