train robbery pennsylvania700

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Δανέλλη Άνθρωπος στο τρένο (εκδ. Καστανιώτη)

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Βασική επιδίωξη της αστυνομικής λογοτεχνίας, τουλάχιστον στην κλασική της μορφή, είναι να ανακαλύψει την αλήθεια πίσω από τον φόνο. Από το πρώτο λοιπόν μυθιστόρημα που έγραψε ο νεαρός συγγραφέας, τη «Μαύρη μπίρα» (Καστανιώτης, 2011) μέχρι τα διηγήματά του με αστυνομική δράση, ξεπροβάλλει αυτός ο προβληματισμός για την αλήθεια και τη δυνατότητα ανακάλυψής της μέσω της αξιοπιστίας των μαρτύρων. 

Αυτό που έγινε είναι αδύνατο να διαπιστωθεί χωρίς τις υποκειμενικές σκοπιές των μαρτύρων, οι οποίοι απλώνουν τις εικασίες τους από την αυτοκτονία έως τη δολοφονία κι από τη γνωριμία των δύο προσώπων ώς τη φευγαλέα συνύπαρξή τους. 

Τώρα, λοιπόν, που δεν γράφει ένα τέτοιου είδους μυθιστόρημα, ένα αμιγώς δηλαδή αστυνομικό, αλλά πραγματεύεται έναν θάνατο (ή μάλλον δύο) με τη ματιά του δημοσιογράφου ο οποίος προσεγγίζει το θέμα υπό τη σύγχυση των ετερόκλητων καταθέσεων, η αλήθεια φαντάζει ακόμη περισσότερο ένα άπιαστο επίτευγμα. Ο άνθρωπος που πέφτει στις γραμμές του τραίνου κι ένας άλλος που λιποθυμά, ώσπου καταλήγει στο νοσοκομείο, αποτελεί το «αντικειμενικό» δεδομένο, του οποίου τη διερεύνηση αναλαμβάνει ο παρευρισκόμενος αφηγητής, που τυγχάνει να είναι ρεπόρτερ. Ένα τέτοιο συμβάν θα γινόταν άρθρο –ίσως στα ψιλά των εφημερίδων– και δεν θα άξιζε την περαιτέρω προσοχή μας, αν δεν διασταυρώνονταν πάνω του πέντε διαφορετικές ματιές. Ο αφηγητής, άπειρος ρεπόρτερ που έχει ακόμα ανησυχίες και δεν έχει ενσωματωθεί πλήρως στην ωφελιμιστική λογική του Τύπου, παίρνει την πρωτοβουλία, σε συνεννόηση με τον αρχισυντάκτη του, να καλύψει το γεγονός, αλλά προσκρούει σε αλληλοσυγκρουόμενες εκτιμήσεις.

Κι αν η πραγματικότητα είναι μία, όπως λένε οι φιλόσοφοι, οι αλήθειες που την προσεγγίζουν είναι πολλές και συχνά αντίθετης φοράς. Αυτό το ασύμπτωτο μεταξύ του ενός κέντρου και των πολλών έκκεντρων δυνάμεων, μυθιστορηματοποιεί ο Βασίλης Δανέλλης, με τον δημοσιογράφο του να ακούει πέντε, εν μέρει ή εν όλω αποκλίνουσες μεταξύ τους, μαρτυρίες. Όμως τι απ’ όλα ισχύει; Αυτό που έγινε είναι αδύνατο να διαπιστωθεί χωρίς τις υποκειμενικές σκοπιές των μαρτύρων, οι οποίοι απλώνουν τις εικασίες τους από την αυτοκτονία έως τη δολοφονία κι από τη γνωριμία των δύο προσώπων ώς τη φευγαλέα συνύπαρξή τους.

danellisΟ νεαρός συγγραφέας γράφει ίσως το πιο ώριμο μυθιστόρημά του. Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση δένει από πολλές πλευρές και η αφήγησή της εξελίσσεται με σταθερό χέρι, τόσο πλησιάζοντας το κέντρο των γεγονότων, που αποτέλεσαν την αφορμή, όσο και απομακρυνόμενη από αυτά, καθώς εξίσου σημαντικές, αν όχι σημαντικότερες, αποδεικνύονται οι προσεγγίσεις των αυτοπτών μαρτύρων. Το οπτικό ερέθισμα γίνεται η σκανδάλη η οποία πυροδοτεί μια σειρά από εικασίες, προσωπικές ιστορίες, αφηγήσεις που περισσότερο αφορμώνται από τη ζωή και τις σκέψεις των μαρτύρων παρά από τα συμβάντα καθαυτά.

Ο μικρόκοσμος του σταθμού, αποκομμένος από την υπόλοιπη κοινωνία, συγκεντρώνει το νόημα της μυθιστορηματικής αλήθειας. Οι ιστορίες που ακούγονται, προφορικά ή γραπτά, δείχνουν πως σε όλη τη ζωή κυριαρχούν τα ευφάνταστα σενάρια, που γεννά το επινοητικό μυαλό των ανθρώπων, είτε από αθώο υποκειμενισμό είτε από διάθεση των μικρο-αφηγητών να αναπλάσουν την πραγματικότητα. Οι περισσότεροι φαίνεται να βλέπουν αυτό που συμβαίνει στη ζωή τους, φαντάζονται πράγματα που δεν εξάγονται άμεσα από το συμβάν, προεκτείνουν αυτό που είδαν με αυτό που οραματίστηκαν…

Ανάμεσα στη μεταμοντέρνα προσέγγιση, που πιστεύει ότι τίποτα δεν είναι πραγματικό αν δεν προσεγγιστεί από τον άνθρωπο, ότι όλα δηλαδή είναι αφηγήσεις, και τη μοντέρνα, που πιστεύει στην πραγματικότητα, αλλά ότι αυτή είναι άπιαστη, ο Β. Δανέλλης τείνει προς την πρώτη.

 * Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

anthropos sto trenoΆνθρωπος στο τρένο
Βασίλης Δανέλλης
Εκδ. Καστανιώτη 2016
Σελ. 144, τιμή εκδότη €8,48
 
politeia link
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Κύπρια πεζογράφος της νέας γενιάς, η ...

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

Για το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα» (εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα, τμήμα φωτογραφίας του Τάκη Τλούπα, έργο του οποίου κοσμεί και το εξώφυλλο του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο θεσσαλικό...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα "Το δικαίωμα την τεμπελιά"»

Από τον «Εραστή της λαίδης Τσάτερλυ» στους «Υπνοβάτες» και από τις «Μεταμορφώσεις» στον «Οδυσσέα», αυτά είναι κάποια από τα-βιβλία-της-ζωής του Άρη Μαραγκόπουλου.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά ποιητές και ποιήτριες παραδίδουν τους στίχους τους στο αναγνωστικό κοινό μέσα από τις νέες τους ποιητικές συλλογές που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Επτά ποιητικά βιβλία από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ