train robbery pennsylvania700

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Δανέλλη Άνθρωπος στο τρένο (εκδ. Καστανιώτη)

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Βασική επιδίωξη της αστυνομικής λογοτεχνίας, τουλάχιστον στην κλασική της μορφή, είναι να ανακαλύψει την αλήθεια πίσω από τον φόνο. Από το πρώτο λοιπόν μυθιστόρημα που έγραψε ο νεαρός συγγραφέας, τη «Μαύρη μπίρα» (Καστανιώτης, 2011) μέχρι τα διηγήματά του με αστυνομική δράση, ξεπροβάλλει αυτός ο προβληματισμός για την αλήθεια και τη δυνατότητα ανακάλυψής της μέσω της αξιοπιστίας των μαρτύρων. 

Αυτό που έγινε είναι αδύνατο να διαπιστωθεί χωρίς τις υποκειμενικές σκοπιές των μαρτύρων, οι οποίοι απλώνουν τις εικασίες τους από την αυτοκτονία έως τη δολοφονία κι από τη γνωριμία των δύο προσώπων ώς τη φευγαλέα συνύπαρξή τους. 

Τώρα, λοιπόν, που δεν γράφει ένα τέτοιου είδους μυθιστόρημα, ένα αμιγώς δηλαδή αστυνομικό, αλλά πραγματεύεται έναν θάνατο (ή μάλλον δύο) με τη ματιά του δημοσιογράφου ο οποίος προσεγγίζει το θέμα υπό τη σύγχυση των ετερόκλητων καταθέσεων, η αλήθεια φαντάζει ακόμη περισσότερο ένα άπιαστο επίτευγμα. Ο άνθρωπος που πέφτει στις γραμμές του τραίνου κι ένας άλλος που λιποθυμά, ώσπου καταλήγει στο νοσοκομείο, αποτελεί το «αντικειμενικό» δεδομένο, του οποίου τη διερεύνηση αναλαμβάνει ο παρευρισκόμενος αφηγητής, που τυγχάνει να είναι ρεπόρτερ. Ένα τέτοιο συμβάν θα γινόταν άρθρο –ίσως στα ψιλά των εφημερίδων– και δεν θα άξιζε την περαιτέρω προσοχή μας, αν δεν διασταυρώνονταν πάνω του πέντε διαφορετικές ματιές. Ο αφηγητής, άπειρος ρεπόρτερ που έχει ακόμα ανησυχίες και δεν έχει ενσωματωθεί πλήρως στην ωφελιμιστική λογική του Τύπου, παίρνει την πρωτοβουλία, σε συνεννόηση με τον αρχισυντάκτη του, να καλύψει το γεγονός, αλλά προσκρούει σε αλληλοσυγκρουόμενες εκτιμήσεις.

Κι αν η πραγματικότητα είναι μία, όπως λένε οι φιλόσοφοι, οι αλήθειες που την προσεγγίζουν είναι πολλές και συχνά αντίθετης φοράς. Αυτό το ασύμπτωτο μεταξύ του ενός κέντρου και των πολλών έκκεντρων δυνάμεων, μυθιστορηματοποιεί ο Βασίλης Δανέλλης, με τον δημοσιογράφο του να ακούει πέντε, εν μέρει ή εν όλω αποκλίνουσες μεταξύ τους, μαρτυρίες. Όμως τι απ’ όλα ισχύει; Αυτό που έγινε είναι αδύνατο να διαπιστωθεί χωρίς τις υποκειμενικές σκοπιές των μαρτύρων, οι οποίοι απλώνουν τις εικασίες τους από την αυτοκτονία έως τη δολοφονία κι από τη γνωριμία των δύο προσώπων ώς τη φευγαλέα συνύπαρξή τους.

danellisΟ νεαρός συγγραφέας γράφει ίσως το πιο ώριμο μυθιστόρημά του. Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση δένει από πολλές πλευρές και η αφήγησή της εξελίσσεται με σταθερό χέρι, τόσο πλησιάζοντας το κέντρο των γεγονότων, που αποτέλεσαν την αφορμή, όσο και απομακρυνόμενη από αυτά, καθώς εξίσου σημαντικές, αν όχι σημαντικότερες, αποδεικνύονται οι προσεγγίσεις των αυτοπτών μαρτύρων. Το οπτικό ερέθισμα γίνεται η σκανδάλη η οποία πυροδοτεί μια σειρά από εικασίες, προσωπικές ιστορίες, αφηγήσεις που περισσότερο αφορμώνται από τη ζωή και τις σκέψεις των μαρτύρων παρά από τα συμβάντα καθαυτά.

Ο μικρόκοσμος του σταθμού, αποκομμένος από την υπόλοιπη κοινωνία, συγκεντρώνει το νόημα της μυθιστορηματικής αλήθειας. Οι ιστορίες που ακούγονται, προφορικά ή γραπτά, δείχνουν πως σε όλη τη ζωή κυριαρχούν τα ευφάνταστα σενάρια, που γεννά το επινοητικό μυαλό των ανθρώπων, είτε από αθώο υποκειμενισμό είτε από διάθεση των μικρο-αφηγητών να αναπλάσουν την πραγματικότητα. Οι περισσότεροι φαίνεται να βλέπουν αυτό που συμβαίνει στη ζωή τους, φαντάζονται πράγματα που δεν εξάγονται άμεσα από το συμβάν, προεκτείνουν αυτό που είδαν με αυτό που οραματίστηκαν…

Ανάμεσα στη μεταμοντέρνα προσέγγιση, που πιστεύει ότι τίποτα δεν είναι πραγματικό αν δεν προσεγγιστεί από τον άνθρωπο, ότι όλα δηλαδή είναι αφηγήσεις, και τη μοντέρνα, που πιστεύει στην πραγματικότητα, αλλά ότι αυτή είναι άπιαστη, ο Β. Δανέλλης τείνει προς την πρώτη.

 * Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

anthropos sto trenoΆνθρωπος στο τρένο
Βασίλης Δανέλλης
Εκδ. Καστανιώτη 2016
Σελ. 144, τιμή εκδότη €8,48
 
politeia link
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τάκης Καμπύλης: «Κυριαρχεί η δημοσιογραφία της ντουντούκας, που δεν ασκεί έλεγχο αλλά ασκεί/υπηρετεί εξουσία»

Τάκης Καμπύλης: «Κυριαρχεί η δημοσιογραφία της ντουντούκας, που δεν ασκεί έλεγχο αλλά ασκεί/υπηρετεί εξουσία»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Τάκη Καμπύλη με αφορμή το νέο του μυθιστόρημα «Το κόμμα του καλού θεού» (εκδ. Καστανιώτη). 

Συνέντευξη στον Διονύση Μαρίνο 

Η τέχνη μιμείται τη ζωή; Κι όμως, κάποιες φο...

Παρουσίαση του «Γαργαντούας – Πανταγκρυέλ» και βράβευση του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή από τη γαλλική κυβέρνηση

Παρουσίαση του «Γαργαντούας – Πανταγκρυέλ» και βράβευση του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή από τη γαλλική κυβέρνηση

Εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του Φρανσουά Ραμπελαί [François Rabelais] «Γαργαντούας – Πανταγκρυέλ – Πανταγκρυελίνειον Προγνωσιάριον» (μτφρ. Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) την Τρίτη 5 Δεκεμβρίου στο βιβλιοπωλείο «Επί λέξει». 

Επιμέλεια: Book ...

Τιμώντας την Βισουάβα Σιμπόρσκα με ένα αφιέρωμα και μια έκθεση

Τιμώντας την Βισουάβα Σιμπόρσκα με ένα αφιέρωμα και μια έκθεση

Με αφορμή την 100η επέτειο από τη γέννηση της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Πολωνής ποιήτριας Βισουάβα Σιμπόρσκα [Wislawa Szymborska 1923-2012], η Πρεσβεία της Πολωνίας σε συνεργασία με την Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ διοργανώνουν στις 7 Δεκεμβρίου αφιέρωμα στη ζωή και σ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ