beautiful drawings of girls 08 black

Για το μυθιστόρημα του Αλέξη Πανσέληνου Η κρυφή πόρτα (εκδ. Μεταίχμιο)

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Σε αντίθεση με προηγούμενα έργα του, ο Αλέξης Πανσέληνος γράφει τώρα ένα πολύ απλό κείμενο, με μόλις δύο βασικά πρόσωπα και μια ομαλή, απρόσκοπτη, ρέουσα πλοκή. Αλλά αυτή η απλότητα υποβάλλει και μια δεύτερη ανάγνωση, ώστε να φανούν όσα λανθάνουν κάτω από το μαλακό χαλί της αφήγησης.

Ο Ευγένιος Σερδάρης έχει πάρει πρόωρη σύνταξη, μένει σε ένα διαμέρισμα στο κέντρο της Αθήνας και προσπαθεί να κερδίσει λίγα χρήματα ως μεταφραστής, ενώ πάντα έχει στο βάθος του μυαλού του να εκδώσει ένα δικό του μυθιστόρημα. Ο σχετικά μονήρης πρωταγωνιστής έχει χωρίσει από την Ηρώ, ενώ διατηρούσε παλιά εξωσυζική σχέση με τη Σωτηρία, συναναστρέφεται πλέον, πέρα από τους περιοίκους, τον φίλο του Στέφανο και την κυρία Βεατρίκη, υπεύθυνη του εκδοτικού οίκου με τον οποίο συνεργάζεται. Κι όλα αυτά ανατρέπονται, όταν αποφασίζει να νοικιάσει το άλλο μισό του σπιτιού του, με το οποίο τον χωρίζει (ή τον ενώνει) μια «κρυφή πόρτα», που για οικονομικούς λόγους δεν θέλησε να χτίσει.   

Τι είναι η κρυφή πόρτα και τι επιχειρεί να δώσει μέσα από την ιστορία του ο πεζογράφος; Ποια κλειστή ζωή διανοίγεται όταν το κατώφλι της γίνεται πέρασμα;  

Έτσι, γνωρίζει τη νεαρά Μαρία Καϊμάκη, η οποία δηλώνει σχεδιάστρια ιστοσελίδων, αλλά σταδιακά αποδεικνύεται άλλου είδους «επαγγελματίας». Η ενδιάμεση πόρτα είναι εξ αρχής όριο διακριτικότητας και απόστασης, αλλά συν τω χρόνω μετατρέπεται σε σημείο επαφής, επικοινωνίας, σωτηρίας όταν κάποιος άνδρας αγγίζει τα όρια της επιθετικότητας εις βάρος της, ανταλλαγής επισκέψεων με ερωτικές συνδηλώσεις, περιθώρια οικειότητας, ομοτράπεζες συζητήσεις και άλλα παρόμοια. Η κλίμακα ανεβαίνει μέχρι του σημείου της ερωτικής επαφής με ρόλους και παιχνίδια κόρης και πατέρα, μιας νεαράς με έναν ηλικιωμένο.

Τι είναι η κρυφή πόρτα και τι επιχειρεί να δώσει μέσα από την ιστορία του ο πεζογράφος; Ποια κλειστή ζωή διανοίγεται όταν το κατώφλι της γίνεται πέρασμα; Είναι η χαραμάδα που αφήνει το νεανικό φως του έρωτα να περάσει και να φωτίσει τα μοναχικά σκοτάδια του κεντρικού χαρακτήρα; Όλα αυτά απασχολούν τον αναγνώστη όσο η αφήγηση ξεδιπλώνεται προοδευτικά και υπαγορεύει ότι το βάθος ενός μυθιστορήματος, που μάλλον πρέπει να θεωρείται ειδολογικά νουβέλα, έγκειται σε μια ερμηνεία της πόρτας ως μεταιχμίου ανάμεσα σε δύο ζωές· αλλά ποιους είδους και πόσο καθοριστική είναι η μετάβαση από τον έναν χώρο στον άλλο;

Το τέλος του κειμένου υποδεικνύει ότι το ρητό «Ό,τι σπείρεις, θα θερίσεις» μπορεί να είναι περισσότερο κυριολεκτικό απ’ όσο στην αρχή φαίνεται. Η σπορά, το σπέρμα, οι επιλογές απέναντι στους ανθρώπους μπορεί να συνοδεύουν το άτομο και κάποια στιγμή θα πάρουν την εκδίκησή τους. Το «πριν» βρίσκει πάντα μια πόρτα να γίνει «τώρα», γυρίζει μπούμερανγκ εις βάρος αυτού που θέλησε βεβιασμένα και εκβιαστικά να το απωθήσει και εν τέλει κανείς δεν μπορεί να στρώνει πρόχειρα και να περιμένει να κοιμηθεί άνετα.

Η πόρτα που μας συνδέει με τη πάλαι ποτέ βολεμένη ζωή μας είναι πάντα ανοικτή και φέρνει τις επιπτώσεις των αλλοτινών πράξεών μας.

Αν συνυπολογίσει κανείς τις πολλές νύξεις στη σύγχρονη ελληνική κρίση, από τα περιορισμένα οικονομικά του Ευγένιου μέχρι τη δεύτερη δουλειά της Μαρίας κι από τον άστεγο που βρίσκει απάγκιο σε μια εγκαταλελειμμένη εσοχή έως τον εκδοτικό οίκο που καίγεται από διαδηλωτές, τότε μπορεί να δει και μια πολιτική αντιστοιχία στην όλη σύνθεση. Ο Νεοέλληνας έσπειρε ανέμους και τώρα θερίζει θύελλες, ψήφιζε και ψηφίζει επιπόλαια και τώρα υφίσταται την εκδίκηση του παρελθόντος. Η πόρτα που μας συνδέει με τη πάλαι ποτέ βολεμένη ζωή μας είναι πάντα ανοικτή και φέρνει τις επιπτώσεις των αλλοτινών πράξεών μας. Η ιδιωτική ζωή του Ευγένιου που διαρρηγνύεται από τον έρωτα αλλά και τις επιλογές του παρελθόντος αντανακλά εν σμικρώ την πολιτική στάση των Νεοελλήνων που πληρώνουν τα δικά τους λάθη.

Ακόμα κι αν αυτή η ερμηνεία ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο της ατομικής ζωής του Ευγένιου και στηρίζεται στη διεσταλμένη χρήση των σημείων του κειμένου, ο Αλ. Πανσέληνος κατάφερε να δείξει ότι κανείς δεν είναι σε θέση να κλείσει άπαξ διά παντός την πόρτα πίσω του. Το εγώ δεν θωρακίζεται εύκολα από τον εαυτό του, το σπίτι δεν μπορεί να αποκλείσει τους συνειδητούς και υποσυνείδητους πολιορκητικούς κριούς, που έρχονται να αλώσουν την επίπλαστη ευτυχία. Ο Ευγένιος είναι ένας άρτιος χαρακτήρας, πειστικός και καλοκαμωμένος, που βγαίνει ολόσαρκος από την ελληνική πραγματικότητα, όντας τόσο ο εαυτός του όσο και όλοι μας.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

panselinos

 
Η κρυφή πόρτα
Αλέξης Πανσέληνος
Μεταίχμιο 2016
Σελ. 184, τιμή εκδότη €11,00

politeia link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΥ 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
Με τον «Ντετέκτιβ» του Δημήτρη Χατζή συνεχίζονται οι «Παραβάσεις / Αναγνώσεις», το αναλόγιο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Με τον «Ντετέκτιβ» του Δημήτρη Χατζή συνεχίζονται οι «Παραβάσεις / Αναγνώσεις», το αναλόγιο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Τρίτη παρουσίαση για τις «Παραβάσεις / Αναγνώσεις» –το θεατρικό αναλόγιο του ΚΠΙΣΝ στον Φάρο– την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου με τη Μαρία Σκουλά να διαβάζει το διήγημα «Ο Ντέτεκτιβ» του Δημήτρη Χατζή, σε επιμέλεια του συνθέτη Κορνήλιου Σελαμσή.

Επιμέλεια: ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Η εμμονή» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν ήθελε να μου πει το όνομά της.

...
«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τσαρλς Μπουκόβσκι [Charles Bukowski] «Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» (νέα μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς), που κυκλοφορεί στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ