beautiful drawings of girls 08 black

Για το μυθιστόρημα του Αλέξη Πανσέληνου Η κρυφή πόρτα (εκδ. Μεταίχμιο)

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Σε αντίθεση με προηγούμενα έργα του, ο Αλέξης Πανσέληνος γράφει τώρα ένα πολύ απλό κείμενο, με μόλις δύο βασικά πρόσωπα και μια ομαλή, απρόσκοπτη, ρέουσα πλοκή. Αλλά αυτή η απλότητα υποβάλλει και μια δεύτερη ανάγνωση, ώστε να φανούν όσα λανθάνουν κάτω από το μαλακό χαλί της αφήγησης.

Ο Ευγένιος Σερδάρης έχει πάρει πρόωρη σύνταξη, μένει σε ένα διαμέρισμα στο κέντρο της Αθήνας και προσπαθεί να κερδίσει λίγα χρήματα ως μεταφραστής, ενώ πάντα έχει στο βάθος του μυαλού του να εκδώσει ένα δικό του μυθιστόρημα. Ο σχετικά μονήρης πρωταγωνιστής έχει χωρίσει από την Ηρώ, ενώ διατηρούσε παλιά εξωσυζική σχέση με τη Σωτηρία, συναναστρέφεται πλέον, πέρα από τους περιοίκους, τον φίλο του Στέφανο και την κυρία Βεατρίκη, υπεύθυνη του εκδοτικού οίκου με τον οποίο συνεργάζεται. Κι όλα αυτά ανατρέπονται, όταν αποφασίζει να νοικιάσει το άλλο μισό του σπιτιού του, με το οποίο τον χωρίζει (ή τον ενώνει) μια «κρυφή πόρτα», που για οικονομικούς λόγους δεν θέλησε να χτίσει.   

Τι είναι η κρυφή πόρτα και τι επιχειρεί να δώσει μέσα από την ιστορία του ο πεζογράφος; Ποια κλειστή ζωή διανοίγεται όταν το κατώφλι της γίνεται πέρασμα;  

Έτσι, γνωρίζει τη νεαρά Μαρία Καϊμάκη, η οποία δηλώνει σχεδιάστρια ιστοσελίδων, αλλά σταδιακά αποδεικνύεται άλλου είδους «επαγγελματίας». Η ενδιάμεση πόρτα είναι εξ αρχής όριο διακριτικότητας και απόστασης, αλλά συν τω χρόνω μετατρέπεται σε σημείο επαφής, επικοινωνίας, σωτηρίας όταν κάποιος άνδρας αγγίζει τα όρια της επιθετικότητας εις βάρος της, ανταλλαγής επισκέψεων με ερωτικές συνδηλώσεις, περιθώρια οικειότητας, ομοτράπεζες συζητήσεις και άλλα παρόμοια. Η κλίμακα ανεβαίνει μέχρι του σημείου της ερωτικής επαφής με ρόλους και παιχνίδια κόρης και πατέρα, μιας νεαράς με έναν ηλικιωμένο.

Τι είναι η κρυφή πόρτα και τι επιχειρεί να δώσει μέσα από την ιστορία του ο πεζογράφος; Ποια κλειστή ζωή διανοίγεται όταν το κατώφλι της γίνεται πέρασμα; Είναι η χαραμάδα που αφήνει το νεανικό φως του έρωτα να περάσει και να φωτίσει τα μοναχικά σκοτάδια του κεντρικού χαρακτήρα; Όλα αυτά απασχολούν τον αναγνώστη όσο η αφήγηση ξεδιπλώνεται προοδευτικά και υπαγορεύει ότι το βάθος ενός μυθιστορήματος, που μάλλον πρέπει να θεωρείται ειδολογικά νουβέλα, έγκειται σε μια ερμηνεία της πόρτας ως μεταιχμίου ανάμεσα σε δύο ζωές· αλλά ποιους είδους και πόσο καθοριστική είναι η μετάβαση από τον έναν χώρο στον άλλο;

Το τέλος του κειμένου υποδεικνύει ότι το ρητό «Ό,τι σπείρεις, θα θερίσεις» μπορεί να είναι περισσότερο κυριολεκτικό απ’ όσο στην αρχή φαίνεται. Η σπορά, το σπέρμα, οι επιλογές απέναντι στους ανθρώπους μπορεί να συνοδεύουν το άτομο και κάποια στιγμή θα πάρουν την εκδίκησή τους. Το «πριν» βρίσκει πάντα μια πόρτα να γίνει «τώρα», γυρίζει μπούμερανγκ εις βάρος αυτού που θέλησε βεβιασμένα και εκβιαστικά να το απωθήσει και εν τέλει κανείς δεν μπορεί να στρώνει πρόχειρα και να περιμένει να κοιμηθεί άνετα.

Η πόρτα που μας συνδέει με τη πάλαι ποτέ βολεμένη ζωή μας είναι πάντα ανοικτή και φέρνει τις επιπτώσεις των αλλοτινών πράξεών μας.

Αν συνυπολογίσει κανείς τις πολλές νύξεις στη σύγχρονη ελληνική κρίση, από τα περιορισμένα οικονομικά του Ευγένιου μέχρι τη δεύτερη δουλειά της Μαρίας κι από τον άστεγο που βρίσκει απάγκιο σε μια εγκαταλελειμμένη εσοχή έως τον εκδοτικό οίκο που καίγεται από διαδηλωτές, τότε μπορεί να δει και μια πολιτική αντιστοιχία στην όλη σύνθεση. Ο Νεοέλληνας έσπειρε ανέμους και τώρα θερίζει θύελλες, ψήφιζε και ψηφίζει επιπόλαια και τώρα υφίσταται την εκδίκηση του παρελθόντος. Η πόρτα που μας συνδέει με τη πάλαι ποτέ βολεμένη ζωή μας είναι πάντα ανοικτή και φέρνει τις επιπτώσεις των αλλοτινών πράξεών μας. Η ιδιωτική ζωή του Ευγένιου που διαρρηγνύεται από τον έρωτα αλλά και τις επιλογές του παρελθόντος αντανακλά εν σμικρώ την πολιτική στάση των Νεοελλήνων που πληρώνουν τα δικά τους λάθη.

Ακόμα κι αν αυτή η ερμηνεία ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο της ατομικής ζωής του Ευγένιου και στηρίζεται στη διεσταλμένη χρήση των σημείων του κειμένου, ο Αλ. Πανσέληνος κατάφερε να δείξει ότι κανείς δεν είναι σε θέση να κλείσει άπαξ διά παντός την πόρτα πίσω του. Το εγώ δεν θωρακίζεται εύκολα από τον εαυτό του, το σπίτι δεν μπορεί να αποκλείσει τους συνειδητούς και υποσυνείδητους πολιορκητικούς κριούς, που έρχονται να αλώσουν την επίπλαστη ευτυχία. Ο Ευγένιος είναι ένας άρτιος χαρακτήρας, πειστικός και καλοκαμωμένος, που βγαίνει ολόσαρκος από την ελληνική πραγματικότητα, όντας τόσο ο εαυτός του όσο και όλοι μας.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

panselinos

 
Η κρυφή πόρτα
Αλέξης Πανσέληνος
Μεταίχμιο 2016
Σελ. 184, τιμή εκδότη €11,00

politeia link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΥ 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ