alt

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα του Δημήτρη Καπετανάκη Ας πέσουμε (εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Το σκηνικό, σ’ αυτό το νέο βιβλίο του Δημήτρη Καπετανάκη, κινείται σε δύο επίπεδα· από τη μία το πραγματικό σκηνικό που είναι η Ύδρα με τα σοκάκια της, την απουσία αυτοκινήτων, την παρουσία πλουσίων με πολυτελή οικήματα κι από την άλλη το συμβολικό σκηνικό που είναι το σκάκι με τα άσπρα και μαύρα τετράγωνά του, με τα λευκά και μαύρα πιόνια, με τη στρατηγική σε άμυνα και επίθεση, με τον διωκόμενο βασιλιά και την παντοδύναμη βασίλισσα.

Το αστυνομικό σκέλος του βιβλίου, που συναρμόζει όλα τα άλλα, αφορά στην εξαφάνιση της Διδώς Λύρα και του Χρύσανθου Μποργκοπά, γιου του εύπορου Ισίδωρου Μποργκοπά, τις επιθέσεις στη θαλαμηγό του τελευταίου και σε μια αίθουσα τέχνης, μέχρι τον τετραπλό φονικό στη βίλα των Πάλλα. Χρέη ερευνητών αναλαμβάνουν επίσημα ο αστυνόμος Ντίνος Μαρτίνης, η ψυχολόγος παραβατικότητας (profiler) Ρωξάνη Ρήγα και ανεπίσημα ο σύντροφος της τελευταίας Άγις Πλατής, ο οποίος ζει επαγγελματικά από το σκάκι, καθώς συμμετέχει επί πληρωμή σε παρτίδες με τα παιδιά του τοπικού συλλόγου και με τους ενήλικους πλούσιους του νησιού. Ο Άγις είναι και ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής, μέσα από τη ματιά του οποίου διυλίζονται και καταγράφονται τα πάντα.

Στην ουσία η επιφανειακή δομή της υδραίικης πραγματικότητας με τους πατρίκιους και τους πληβείους αλλά και τις απανωτές εξαφανίσεις και θανάτους αντανακλά τη σκακιστική πραγματικότητα, όπου ένα ένα τα πιόνια τρώγονται, ακούσια ή εκούσια, για να προστατεύσουν τον βασιλιά τους… ή για να εξοντώσουν τον φερόμενο βασιλιά της αντίπαλης παράταξης.

Στην ουσία η επιφανειακή δομή της υδραίικης πραγματικότητας με τους πατρίκιους και τους πληβείους αλλά και τις απανωτές εξαφανίσεις και θανάτους αντανακλά τη σκακιστική πραγματικότητα, όπου ένα ένα τα πιόνια τρώγονται, ακούσια ή εκούσια, για να προστατεύσουν τον βασιλιά τους… ή για να εξοντώσουν τον φερόμενο βασιλιά της αντίπαλης παράταξης. Αλλά και η εξιχνίαση ακολουθεί τους κανόνες του παιχνιδιού, όχι μόνο στις προβλέψεις και στις πιθανές κινήσεις (αυτές που έγιναν και όχι αυτές που θα γίνουν), αλλά και στην αναπαράσταση του παιχνιδιού ξεκινώντας από το τέλος (τον θάνατο) και προχωρώντας καρκινικά προς τα πίσω (μέχρι την αρχή της παρτίδας).

Η ευφυής διάταξη των παραμέτρων δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά, καθώς όλα κινούνται μέσα στη ζέστη της υδραίικης μέρας: αφενός στους χαλαρούς ρυθμούς του ελληνικού καλοκαιριού με τον (υπερβολικά πυκνό) ερωτισμό να διαχέεται στην ατμόσφαιρα και να κολλάει σαν ιδρωμένο μπλουζάκι στο δέρμα του πρωταγωνιστή κι αφετέρου στις ταχείες έρευνες της αστυνομίας, που κινητοποιεί δυνάμεις προς όλες τις κατευθύνσεις. Φαίνεται όμως, από ένα σημείο και μετά, ότι ποικίλα περιμετρικά στοιχεία, όπως η αντικομφορμιστική διάθεση των νέων, το κινηματογραφικό σενάριο που ετοιμάζει μια ομάδα ξένων και αφορά έναν άνθρωπο-καρχαρία, η ιστορία του κόμη Δράκουλα και άλλα παίζουν τελικά πιο καταλυτικό ρόλο στην καλοστημένη παρτίδα.

Η εξέλιξη της υπόθεσης και η λύση του αινίγματος δεν συνταιριάζει όλα αυτά με τον καταλληλότερο τρόπο, κι αυτό κοστίζει στην αφηγηματική ενότητα και ακολουθία του έργου. Ωστόσο, αυτό αναπληρώνεται εν μέρει από την ιδεολογική γραμμή που το μυθιστόρημα περνάει, αφού οι θύτες είναι η απηνής νέα γενιά που προτιμά να τιμωρήσει την ύβριν των μεγάλων, να σκοτώσει παρά να πεθάνει από τα λάθη των προγόνων της και να φέρει μια αιματηρή κάθαρση παρά να μείνει αμέτοχη και απαθής.

Η εξέλιξη της υπόθεσης και η λύση του αινίγματος δεν συνταιριάζει όλα αυτά με τον καταλληλότερο τρόπο, κι αυτό κοστίζει στην αφηγηματική ενότητα και ακολουθία του έργου. Ωστόσο, αυτό αναπληρώνεται εν μέρει από την ιδεολογική γραμμή που το μυθιστόρημα περνάει, αφού οι θύτες είναι η απηνής νέα γενιά που προτιμά να τιμωρήσει την ύβριν των μεγάλων, να σκοτώσει παρά να πεθάνει από τα λάθη των προγόνων της και να φέρει μια αιματηρή κάθαρση παρά να μείνει αμέτοχη και απαθής. Αν λοιπόν ο κόσμος της Ύδρας και των πλουσίων της, το σκάκι και η νεανική επαναστατικότητα δέσουν στο μυαλό του αναγνώστη σε ένα ενιαίο σύνολο, θα μπορέσει να δει πίσω από τον αστυνομικό γρίφο την κοινωνία να κινείται στα ασπρόμαυρα τετράγωνα και να τρώει τις σάρκες της. 

Ο Δημήτρης Καπετανάκης έχει ήδη αφήσει το στίγμα του με δυο βιβλία επιστημονικής σκέψης και λογοτεχνικής φαντασίας (οι επιθετικοί προσδιορισμοί μπορεί να τεθούν και αντίστροφα). Ο ιππότης της βαρύτητας (Εστία 2005) και κυρίως Η συμμορία της συγκίνησης (Εστία 2007) συνδυάζουν το μυστήριο με τα θαύματα της επιστήμης και δείχνουν μια μαθηματική σκέψη που μπορεί να δώσει λύσεις. Αυτή η σκέψη εδώ μεταφέρεται στο σκάκι, το οποίο εκλαμβάνεται ως πεδίο υπολογιστικής λογικής και νόμων των πιθανών συνάψεων, αν και ο ανθρώπινος νους εντέλει μπορεί, όπως αποδεικνύεται, να νικήσει οποιοδήποτε μηχανιστικό σύστημα υπολογισμών.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΑς πέσουμε
Δημήτρης Καπετανάκης
Εστία 2016
Σελ. 272, τιμή εκδότη €14,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

Για το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Γράφει η Ντόρα Τσιμπούκη

To πρόσφατο βιβλίο της Εύα...

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές» των Έρικ Τσάπο και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ (κριτική) –  Πρωτότυπη μελέτη για τις ρίζες του δράματος και της κωμωδίας

«Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές» των Έρικ Τσάπο και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ (κριτική) – Πρωτότυπη μελέτη για τις ρίζες του δράματος και της κωμωδίας

Για το βιβλίο των Έρικ Τσάπο [Eric Csapo] και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ [William J. Slater] «Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σε μετάφραση Βάιου Λιαπή. Στις εικόνες, θεατρικές μάσκες σκαλισμένες σε μάρμαρo, όπως βρίσκονται στη Νεκρόπολη της αρχαίας ...

Αφιέρωμα στον Χρήστο Βακαλόπουλο [ΙΙ] –  Διαβάζοντας τη Γραμμή του Ορίζοντος τότε και τώρα

Αφιέρωμα στον Χρήστο Βακαλόπουλο [ΙΙ] – Διαβάζοντας τη Γραμμή του Ορίζοντος τότε και τώρα

«Η Γραμμή του Ορίζοντος», το τελευταίο μυθιστόρημα του Χρήστου Βακαλόπουλου, συμπυκνώνει το πεζογραφικό του σύμπαν και συμπληρώνει το ψηφιδωτό μιας ανήσυχης, δημιουργικής και έκκεντρης προσωπικότητας.

Γράφει ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Habent sua fata...

Βαγγέλης Μπέκας: «Το Ελεγεία και Σάτιρες του Καρυωτάκη σημάδεψε την εφηβεία μου»

Βαγγέλης Μπέκας: «Το Ελεγεία και Σάτιρες του Καρυωτάκη σημάδεψε την εφηβεία μου»

Από τις «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα» μέχρι το «Υπόγειο», μια «Ελεγεία και Σάτιρες» δρόμος. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Βαγγέλη Μπέκα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Γιατρά «Ηθική και Ανήθικοι», το οποιο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Stamora Moravita

...
«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Βραζιλιάνας Μοργκάνα Κρέτζμαν [Morgana Kretzmann] «Στη σκόνη» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κωστας Αγοραστός

Ρόδια και Τσιγάρα

...
«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα φύλα υπάρχουν; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου; Υπάρχει φάσμα όσον αφορά το βιολογικό φύλο; Μια προσεκτική εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων που αναδύονται στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ