alt

Για το μυθιστόρημα της Μάνιας Διαμαντή Η κοιλιά της πέτρας (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Δεκαετία του ’80, εποχή ανατάσεων, ελπίδας, αλλαγής, επιθυμίας εκπλήρωσης οραμάτων ατομικών και συλλογικών. Αυτό είναι το ευρύτερο πολιτικοκοινωνικό κλίμα στο οποίο τοποθετείται η ιστορία των τριών μυθοπλαστικών ηρώων, της Εύας, του Ζώη και του Βιτάλι στο μυθιστόρημα της Μάνιας Διαμαντή. Όλοι τους θέλουν να αλλάξουν τη ζωή τους –τα ίδια τα ονόματά τους σημασιολογικά και συμβολικά συνδέονται με τη ζωή και την αναδημιουργική δύναμή της–, να υλοποιήσουν τα όνειρά τους, χωρίς τελικά να το καταφέρνουν, δέσμιοι όχι μόνο της ιδιαίτερης πατρίδας τους από την οποία προσπαθούν να δραπετεύσουν χωρίς να το κατορθώνουν, αλλά και όλου του βιωμένου πολιτισμού και των κοινωνικών δομών που τους καθορίζουν.

Οι ζωές των ηρώων διασταυρώνονται στον αγώνα τους να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο τόπους, τον τόπο καταγωγής και τον τόπο που θεωρούν ότι θα τους προσφέρει την ευτυχία ικανοποιώντας τις επιθυμίες τους, χωρίς καν να τον γνωρίζουν.

Οι ζωές των ηρώων διασταυρώνονται στον αγώνα τους να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο τόπους, τον τόπο καταγωγής και τον τόπο που θεωρούν ότι θα τους προσφέρει την ευτυχία ικανοποιώντας τις επιθυμίες τους, χωρίς καν να τον γνωρίζουν. Η Εύα ονειρεύεται να απομακρυνθεί από το μίζερο και βεβαρυμένο ψυχικά οικογενειακό μικροαστικό περιβάλλον και μετά το γάμο της με το Ζώη να βρεθεί στην ευδαίμονα αλλοδαπή: «Η Εύα ανακοίνωσε στην Ερμιόνη ότι παντρεύεται αφού είχε γίνει η δημοσίευση στην εφημερίδα και αφού είχαν τυπωθεί τα προσκλητήρια, κι αυτό γιατί ήξερε την αντίδραση. (σ.30) […] ”Και γιατί είπαμε διαλέξατε το Λίβερπουλ;” […] Θα μπορούσε κάλλιστα να μην ήταν το Λίβερπουλ αλλά η Οστάνδη, το Άμστερνταμ ή ακόμη και το Μάλμε στη Σουηδία […] ή ένα οποιοδήποτε λιμάνι της Ευρώπης που ο Ζώης από παιδί ονειρευόταν και είχε τόσα ακούσει» (σ.32). Ο Ζώης ήθελε να γίνει ναυτικός και όχι να διευθύνει στην Πάρο το λατομείο του πατέρα του: «Λεφτά, ταυτότητα, διαβατήριο. Τώρα που κοιμούνται. Ο Ζώης αφουγκράζεται και ξεκλειδώνει την πόρτα. Μαλακά. Το ίδιο μαλακά κλείνει την εξώπορτα πίσω του. […] Δεν χρωστώ, δεν μου χρωστάνε, ψιθυρίζει μέσα του σε όλη τη διαδρομή και δεν σταματάει…» (σ.16), ενώ ο Βιτάλι, παιδί πολιτικών προσφύγων γεννημένος στη Σοβιετική Ένωση, διακεκριμένος χορευτής των Μπαλέτων Κιέβου, θέλει να γυρίσει και να ζήσει στην Ελλάδα, κυρίως για να γνωρίσει το δυτικό τρόπο ζωής: «Ο Βιτάλι αλλιώς τους φανταζότανε τους Έλληνες. Της Ελλάδας τους Έλληνες. Περισσότερο κακομοίρηδες και λιγότερο άρχοντες. […] Όλοι τους με τζιν. Όχι μόνο μπλε αλλά και άσπρα και γκρίζα και μαύρα. Όλων των χρωμάτων. Και στα πόδια τους αθλητικά. Όλων των ειδών […] Και μετά στα μαγαζιά, που δείχνανε μια έτσι με το χέρι και παίρνανε αυτό που θέλανε… Άρχοντες. Αυτό θα πει άρχοντες» (σ.63-64).

Η Μάνια Διαμαντή στο πρώτο της αυτό μυθιστόρημα μέσα από συχνά flashback, συνειρμούς, περιγραφές ψυχικών καταστάσεων και καθημερινότητας, με κοφτές, συχνά ονοματικές προτάσεις αναδεικνύει τις παράλληλες αλλά και τεμνόμενες ζωές των ηρώων.

Και στα τέσσερα μέρη του μυθιστορήματος που τιτλοφορούνται με διάφορα είδη χορών Πόλκα, Ροκ, Ταραντέλα και Μπλουζ, σηματοδοτώντας την ένταση της δράσης ή την ψυχολογία και αλληλόδραση των ηρώων, οι τρεις μυθοπλαστικοί ήρωες προσπαθούν να πάρουν την τύχη της ζωής τους στα χέρια τους. Παράλληλα, τα μουσικά διακείμενα μας μεταφέρουν στο ευρύτερο πολιτισμικό περιβάλλον της δεκαετίας του ’80 που υπόρρητα τους επηρεάζει.

Η συγγραφέας είτε με εικόνες είτε μέσα από διακείμενα επαναφέρει το κυρίαρχο δίλημμα. «Να αγαπάς τη ζωή και να έχεις ανοιχτό καλάθι για να σου πέφτουν τα καλούδια ή να την τρέμεις κι όλο να συλλογιέσαι ότι μπορεί να σου λάχουν λογιών λογιών βάσανα, τι απ' τα δυο το δυνατότερο, ε, αυτό στο τέλος νικάει» (σ.125). Την άποψη αυτή ενισχύει παραπέμποντας στον Αριστοτέλη ο οποίος αναφέρεται στην αποκλειστική ευθύνη του ανθρώπου, «του δίδυμου του Θεού» για τη μοίρα του (σ.126).

Η Μάνια Διαμαντή στο πρώτο της αυτό μυθιστόρημα μέσα από συχνά flashback, συνειρμούς, περιγραφές ψυχικών καταστάσεων και καθημερινότητας, με κοφτές, συχνά ονοματικές προτάσεις αναδεικνύει τις παράλληλες αλλά και τεμνόμενες ζωές των ηρώων. Μας μεταφέρει από τη ζωή του ενός ήρωα σ΄αυτήν του άλλου και τέλος στην κοινή τους διαβίωση, τόσο μοναχική και ξένη, σαν τον σκαραβαίο, το απολίθωμα που ο Βιτάλι βρήκε «στην κοιλιά της πέτρας. Θεόρατης. Ο κακομοίρης. Νερό του έλειψε, αέρας; Ποιος ξέρει τι του 'φταιξε και πέτρωσε» (σ.159). Σ΄αυτά τα λόγια του Βιτάλι συμπυκνώνεται το αίσθημα της εσώτερης μοναξιάς και ουσιαστικής ακινησίας των ηρώων σ’ έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται. Τους λείπουν τα ζωτικά στοιχεία αέρας και νερό και έτσι, ενώ βρίσκονται σε διαρκή κίνηση και εναλλαγή μένουν πάντα οι ίδιοι, ανίκανοι να μεταλλάξουν τη ζωή τους, εντέλει μόνοι. 

* Η ΆΝΤΑ ΚΑΤΣΙΚΗ-ΓΚΙΒΑΛΟΥ είναι Ομότιμη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών.

altΗ κοιλιά της πέτρας
Μάνια Διαμαντή
Εκδ. Γαβριηλίδη 2016
Σελ. 192, τιμή εκδότη €12,72

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τιμώντας την Βισουάβα Σιμπόρσκα με ένα αφιέρωμα και μια έκθεση

Τιμώντας την Βισουάβα Σιμπόρσκα με ένα αφιέρωμα και μια έκθεση

Με αφορμή την 100η επέτειο από τη γέννηση της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Πολωνής ποιήτριας Βισουάβα Σιμπόρσκα [Wislawa Szymborska 1923-2012], η Πρεσβεία της Πολωνίας σε συνεργασία με την Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ διοργανώνουν στις 7 Δεκεμβρίου ένα αφιέρωμα στη ζωή και στ...

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ