alt

Για το μυθιστόρημα της Μάνιας Διαμαντή Η κοιλιά της πέτρας (εκδ. Γαβριηλίδη).

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Δεκαετία του ’80, εποχή ανατάσεων, ελπίδας, αλλαγής, επιθυμίας εκπλήρωσης οραμάτων ατομικών και συλλογικών. Αυτό είναι το ευρύτερο πολιτικοκοινωνικό κλίμα στο οποίο τοποθετείται η ιστορία των τριών μυθοπλαστικών ηρώων, της Εύας, του Ζώη και του Βιτάλι στο μυθιστόρημα της Μάνιας Διαμαντή. Όλοι τους θέλουν να αλλάξουν τη ζωή τους –τα ίδια τα ονόματά τους σημασιολογικά και συμβολικά συνδέονται με τη ζωή και την αναδημιουργική δύναμή της–, να υλοποιήσουν τα όνειρά τους, χωρίς τελικά να το καταφέρνουν, δέσμιοι όχι μόνο της ιδιαίτερης πατρίδας τους από την οποία προσπαθούν να δραπετεύσουν χωρίς να το κατορθώνουν, αλλά και όλου του βιωμένου πολιτισμού και των κοινωνικών δομών που τους καθορίζουν.

Οι ζωές των ηρώων διασταυρώνονται στον αγώνα τους να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο τόπους, τον τόπο καταγωγής και τον τόπο που θεωρούν ότι θα τους προσφέρει την ευτυχία ικανοποιώντας τις επιθυμίες τους, χωρίς καν να τον γνωρίζουν.

Οι ζωές των ηρώων διασταυρώνονται στον αγώνα τους να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο τόπους, τον τόπο καταγωγής και τον τόπο που θεωρούν ότι θα τους προσφέρει την ευτυχία ικανοποιώντας τις επιθυμίες τους, χωρίς καν να τον γνωρίζουν. Η Εύα ονειρεύεται να απομακρυνθεί από το μίζερο και βεβαρυμένο ψυχικά οικογενειακό μικροαστικό περιβάλλον και μετά το γάμο της με το Ζώη να βρεθεί στην ευδαίμονα αλλοδαπή: «Η Εύα ανακοίνωσε στην Ερμιόνη ότι παντρεύεται αφού είχε γίνει η δημοσίευση στην εφημερίδα και αφού είχαν τυπωθεί τα προσκλητήρια, κι αυτό γιατί ήξερε την αντίδραση. (σ.30) […] ”Και γιατί είπαμε διαλέξατε το Λίβερπουλ;” […] Θα μπορούσε κάλλιστα να μην ήταν το Λίβερπουλ αλλά η Οστάνδη, το Άμστερνταμ ή ακόμη και το Μάλμε στη Σουηδία […] ή ένα οποιοδήποτε λιμάνι της Ευρώπης που ο Ζώης από παιδί ονειρευόταν και είχε τόσα ακούσει» (σ.32). Ο Ζώης ήθελε να γίνει ναυτικός και όχι να διευθύνει στην Πάρο το λατομείο του πατέρα του: «Λεφτά, ταυτότητα, διαβατήριο. Τώρα που κοιμούνται. Ο Ζώης αφουγκράζεται και ξεκλειδώνει την πόρτα. Μαλακά. Το ίδιο μαλακά κλείνει την εξώπορτα πίσω του. […] Δεν χρωστώ, δεν μου χρωστάνε, ψιθυρίζει μέσα του σε όλη τη διαδρομή και δεν σταματάει…» (σ.16), ενώ ο Βιτάλι, παιδί πολιτικών προσφύγων γεννημένος στη Σοβιετική Ένωση, διακεκριμένος χορευτής των Μπαλέτων Κιέβου, θέλει να γυρίσει και να ζήσει στην Ελλάδα, κυρίως για να γνωρίσει το δυτικό τρόπο ζωής: «Ο Βιτάλι αλλιώς τους φανταζότανε τους Έλληνες. Της Ελλάδας τους Έλληνες. Περισσότερο κακομοίρηδες και λιγότερο άρχοντες. […] Όλοι τους με τζιν. Όχι μόνο μπλε αλλά και άσπρα και γκρίζα και μαύρα. Όλων των χρωμάτων. Και στα πόδια τους αθλητικά. Όλων των ειδών […] Και μετά στα μαγαζιά, που δείχνανε μια έτσι με το χέρι και παίρνανε αυτό που θέλανε… Άρχοντες. Αυτό θα πει άρχοντες» (σ.63-64).

Η Μάνια Διαμαντή στο πρώτο της αυτό μυθιστόρημα μέσα από συχνά flashback, συνειρμούς, περιγραφές ψυχικών καταστάσεων και καθημερινότητας, με κοφτές, συχνά ονοματικές προτάσεις αναδεικνύει τις παράλληλες αλλά και τεμνόμενες ζωές των ηρώων.

Και στα τέσσερα μέρη του μυθιστορήματος που τιτλοφορούνται με διάφορα είδη χορών Πόλκα, Ροκ, Ταραντέλα και Μπλουζ, σηματοδοτώντας την ένταση της δράσης ή την ψυχολογία και αλληλόδραση των ηρώων, οι τρεις μυθοπλαστικοί ήρωες προσπαθούν να πάρουν την τύχη της ζωής τους στα χέρια τους. Παράλληλα, τα μουσικά διακείμενα μας μεταφέρουν στο ευρύτερο πολιτισμικό περιβάλλον της δεκαετίας του ’80 που υπόρρητα τους επηρεάζει.

Η συγγραφέας είτε με εικόνες είτε μέσα από διακείμενα επαναφέρει το κυρίαρχο δίλημμα. «Να αγαπάς τη ζωή και να έχεις ανοιχτό καλάθι για να σου πέφτουν τα καλούδια ή να την τρέμεις κι όλο να συλλογιέσαι ότι μπορεί να σου λάχουν λογιών λογιών βάσανα, τι απ' τα δυο το δυνατότερο, ε, αυτό στο τέλος νικάει» (σ.125). Την άποψη αυτή ενισχύει παραπέμποντας στον Αριστοτέλη ο οποίος αναφέρεται στην αποκλειστική ευθύνη του ανθρώπου, «του δίδυμου του Θεού» για τη μοίρα του (σ.126).

Η Μάνια Διαμαντή στο πρώτο της αυτό μυθιστόρημα μέσα από συχνά flashback, συνειρμούς, περιγραφές ψυχικών καταστάσεων και καθημερινότητας, με κοφτές, συχνά ονοματικές προτάσεις αναδεικνύει τις παράλληλες αλλά και τεμνόμενες ζωές των ηρώων. Μας μεταφέρει από τη ζωή του ενός ήρωα σ΄αυτήν του άλλου και τέλος στην κοινή τους διαβίωση, τόσο μοναχική και ξένη, σαν τον σκαραβαίο, το απολίθωμα που ο Βιτάλι βρήκε «στην κοιλιά της πέτρας. Θεόρατης. Ο κακομοίρης. Νερό του έλειψε, αέρας; Ποιος ξέρει τι του 'φταιξε και πέτρωσε» (σ.159). Σ΄αυτά τα λόγια του Βιτάλι συμπυκνώνεται το αίσθημα της εσώτερης μοναξιάς και ουσιαστικής ακινησίας των ηρώων σ’ έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται. Τους λείπουν τα ζωτικά στοιχεία αέρας και νερό και έτσι, ενώ βρίσκονται σε διαρκή κίνηση και εναλλαγή μένουν πάντα οι ίδιοι, ανίκανοι να μεταλλάξουν τη ζωή τους, εντέλει μόνοι. 

* Η ΆΝΤΑ ΚΑΤΣΙΚΗ-ΓΚΙΒΑΛΟΥ είναι Ομότιμη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών.

altΗ κοιλιά της πέτρας
Μάνια Διαμαντή
Εκδ. Γαβριηλίδη 2016
Σελ. 192, τιμή εκδότη €12,72

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

Για τα αφηγήματα «Σφερδούκλια στο κεφάλι» (εκδ. Δώμα) του Βρασίδα Καραλή και «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» (εκδ. Άγρα) του Θωμά Κοροβίνη. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Δύο συγγραφείς-αφηγητές μιλάνε με τη γιαγιά τους. ...

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Τζανακάρη «Αμαλία, μια πόρνη στα αζήτητα» (Ελληνοεκδοτική). Κεντρική εικόνα: Η συνοικία «Μπάρα» στη Θεσσαλονίκη την περίοδο 1916-1918. 

Γράφει η Φανή Κεχαγιά

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Για την αυτοβιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου με τίτλο «Ελπίδα, η αυτοβιογραφία» που κυκλοφορεί σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Είμαι πάντοτε επιφυλακτικός απέναντι στις αυτοβιογραφίες, αν και έ...

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ