Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Επιλογή δέκα μυθιστορημάτων αστυνομικής λογοτεχνίας από τα πολλά βιβλία του είδους που κυκλοφόρησαν το 2013. 

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Οι Φωνές είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του Ισλανδού Arnaldur Indridason (Άρναλδουρ Ινδρίδασον) που μεταφράζεται στη γλώσσα μας μετά τη «Σιωπή του τάφου». Και τα δυο μυθιστορήματα κινούνται σε πολλά επίπεδα και διατρέχονται από πολλαπλά αφηγηματικά νήματα.

Επιμ. Κώστας Αγοραστός

Ιδιαίτερα πλούσια τόσο σε εκδόσεις όσο και σε καλά βιβλία ξένης πεζογραφίας η χρονιά που τελειώνει. Μυθιστορήματα και διηγήματα σύγχρονων συγγραφέων αλλά και αρκετές επανεκδόσεις κλασικών κειμένων βρέθηκαν στους πάγκους των βιβλιοπωλείων. Ξεχωρίσαμε κάποια από αυτά.

Toυ Δημήτρη Αργασταρά

Το μυθιστόρημα του Peter Yeldham «Γράμμα από το Τόκιο» εξελίσσεται κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και παρακολουθεί τις ζωές των βασικών πρωταγωνιστών του καθώς αυτές επηρεάζονται από τα γεγονότα της Ιστορίας – όταν, δηλαδή, οι απλές ανάγκες των μεμονωμένων ατόμων υποσκελίζονται από την συλλογική φρενίτιδα των μεγάλων αναταραχών. 

Του Κώστα Δρουγαλά

Ο Άλαν Κάρλσον είναι ένας εκατοντάχρονος που το σκάει από το παράθυρο του γηροκομείου στο Μαλμσέπινγκ της Σουηδίας, τη στιγμή που στα εκατοστά γενέθλιά του ετοιμάζονται να παραστούν ο δήμαρχος, οι δημοτικοί σύμβουλοι και οι δημοσιογράφοι της πόλης.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ο Τζέιμς Μάλαχαν Κέιν (1892-1977) παρουσιάζει το εξής διπλό παράδοξο: υπήρξε από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του σκληροτράχηλου (hard-boiled) αστυνομικού μυθιστορήματος, μαζί με τον Χάμετ και τον Τσάντλερ – αλλά ντρεπόταν γι' αυτό και δεν ήθελε να τον θεωρούν συγγραφέα αστυνομικών βιβλίων.

Του Νίκου Ξένιου

Η λεκάνη του Κονγκό είναι ο τόπος όπου διαδραματίζεται η νουβέλα αυτή, με την οποία ο Τζόζεφ Κόνραντ κάνει μιαν αφροκεντρική κριτική της δυτικής διείσδυσης, διακωμωδώντας την έννοια του ηρωϊσμού και καταγγέλλοντας την κακουργία, που βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Του Γιώργου Βέη

Οι Aφγανοί συνάδελφοι*, τους οποίους συνάντησα και συναντώ σε διάφορα σημεία του κόσμου, το πρώτο δηλούμενο, το οποίο σπεύδουν να υπογραμμίσουν, όλοι τους ανεξαιρέτως, είναι η συνάφειά τους με την Ελλάδα ή και η μακρινή, αλλά αναμφισβήτητη, έστω μερική καταγωγή τους από τους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μύτες και κόμες προκαθορίζουν γι΄αυτούς, όπως ισχυρίζονται με έμφαση, οιονεί ταυτότητες πανελλήνων.

Ο πόλεμος της Τστσενίας είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο παρουσιάζονται οι ζωές απλών ανθρώπων στο μυθιστόρημα Αστερισμός ζωτικών φαινομένων του Άντονι Μάρα. 

Του Νίκου Ξένιου

Οι χαρακτήρες του Άντονι Μάρα διατηρούν το ένα τους πόδι στην ιστορική πραγματικότητα, χωρίς να χάνουν τον μυθιστορηματικό τους χαρακτήρα. Στον Αστερισμό Ζωτικών Φαινομένων[1], που αναφέρεται στον πόλεμο της Τσετσενίας, ο νεαρός συγγραφέας παρουσιάζει τις αλληλοδιαπλεκόμενες ζωές της Χαβάα, μιας τσετσενής χωριατοπούλας, του Άχμεντ, ενός γιατρού από το ίδιο χωριό που τη φροντίζει όταν ο πατέρας της απάγεται, βασανίζεται και σκοτώνεται, και της Σόνια, μιας χειρουργού που εργάζεται στο νοσοκομείο της κοντινής πόλης.

Για το μυθιστόρημα «Μοιραία Πράγα», του Φίλιπ Κερ (μτρφ. Δημήτρης Αθηνάκης, εκδ. Κέδρος). 

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Στο «Μια ιστορία για το παρόν» εμπεριέχονται πολλές από τις ιστορίες που βιώνουμε την τελευταία δεκαετία: βασανιστική καθημερινότητα, ανεργία και οι συνέπειές της στα μέλη της οικογένειας, κακοποίηση παιδιών στα σχολεία, πορνεία, η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, ο φόβος για την επιβίωση, η αδυναμία άντλησης κάποιου νοήματος, οικονομική και υπαρξιακή κρίση, αυτοκτονίες και φυσικές καταστροφές. Αυτές είναι κάποιες από τις ιστορίες που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος και η Οζέκι στον αντίποδα βάζει τη δυτική φιλοσοφία και το Ζεν, τη κβαντική φυσική και τη λογοτεχνία, προκειμένου να εξισορροπήσει το δράμα του σύγχρονου ανθρώπου μετά το τσουνάμι των σοκαριστικών ανατροπών που έχει υποστεί.

Του Γιώργου Βέη 

Πρόκειται για το δέκατο πέμπτο έργο στη σειρά της πεζογραφικής παραγωγής του Πολ Μπέντζαμιν Όστερ (Paul Benjamin Auster), συγγραφέα των πολλαπλών εκπλήξεων και των αλλεπάλληλων ανατροπών, που γεννήθηκε το 1947, στο σκυθρωπό Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ. Δομημένο σε τέσσερις ευδιάκριτες ενότητες, καλύπτει την περίοδο 1967-2007 και συνιστά άλλο ένα δείγμα της ομολογούμενης δεξιοτεχνίας του συγγραφέα.

Του Νίκου Ξένιου 

Το έργο του Αλμπέρτο Μοράβια εν γένει μοιάζει με νεκρώσιμη ακολουθία για τον σύγχρονο ανθρωπισμό. Στους Δύο φίλους, κεντρικός ήρωας είναι ένας νεαρός διανοούμενος που πασχίζει να ξεπεράσει την αίσθηση τρόμου και απαξίωσης[1] που βιώνει σε σχέση με τον εαυτό του και την ιταλική κοινωνία γύρω του, στο άρμα του αποσαθρωμένου αξιακού συστήματος που ακολούθησε τους δύο μεγάλους πολέμους[2].

Της Αργυρώς Μαντόγλου 

Το «Στις μικρές ώρες» είναι ένα μικρό σε έκταση μυθιστόρημα σε σχέση με τα συνήθη μυθιστορήματα του Ιάπωνα συγγραφέα που υπήρξε δυο φορές υποψήφιος για το Νόμπελ. Εδώ δεν «κατασκευάζει» έναν κόσμο ή κόσμους αλλά δοκιμάζει την οπτική ενός πανεπόπτη αφηγητή που είναι σε θέση να περιγράψει τους χαρακτήρες ακόμα κι όταν αυτοί αποσύρονται στον ύπνο ή στις σκέψεις τους.

Του Νίκου Ξένιου

Του Γιώργου Λαμπράκου

Της Αργυρώς Μαντόγλου 

Σε μια σκηνή από τα πρώτα κεφάλαια του «Τοστ Ζαμπόν», η δασκάλα τον αγγλικών ρωτάει τα παιδιά στην τάξη το επάγγελμα του πατέρα τους. Όλοι οι άντρες στη γειτονιά είχαν χάσει τη δουλειά τους, αλλά τα παιδιά το κρύβουν και επινοούν διάφορα επαγγέλματα για να πουν στη δασκάλα.

Του Γιώργου Βέη

«Το βιβλίο είναι νομάδας, πηγαίνει και βρίσκει τους άλλους. Όταν τυπώνεις ένα όνομα δεν το αφήνεις να πεθάνει ολοκληρωτικά». (Από το βιβλίο, σελ. 384)

Διεισδυτική βιογραφία με άφθονους αυτοβιογραφικούς τόνους. Η δοκιμιακή δομή, η νεότροπη μυθιστορηματική πλέξη, η σπουδή μισοξεχασμένων, πλην όμως καθόλα κρισίμων μαρτυριών και οι σποραδικοί θεολογικοί υπομνηματισμοί συνυπάρχουν, χωρίς να αλληλοϋπονομεύονται.

Στο γυναικοκρατούμενο σύμπαν της βρετανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, κάθε νεοεμφανιζόμενη συγγραφέας διεκδικεί συνήθως τα σκήπτρα της Άγκαθα Κρίστι και της Ντόροθι Σέγιερς. Στα βιβλία της Anne Cleeves υπάρχουν τα νήματα που την συνδέουν με τις συγγραφείς της «χρυσής εποχής» του κλασικού βρετανικού αστυνομικού μυθιστορήματος. 

Της Χίλντας Παπαδημητρίου 

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Σ' αυτή την τελευταία συλλογή διηγημάτων της Καναδής Άλις Μονρό, πέρα από την επανάληψη γνωστών μοτίβων και την τελειοποίηση παλαιότερων δοκιμασμένων τεχνικών, διακρίνεται μια σημαντική μετατόπιση στον τρόπο παρουσίασης του τραγικού στοιχείου των ηρώων της, καθώς τους παρέχει μια επιπλέον ευκαιρία να διαπραγματευθούν το βάρος της ύπαρξης τους, πριν την οριστική τους συντριβή ή διαφυγή. Η Μονρό δεν εγκαταλείπει τα γνώριμα θέματα της, αλλά τολμάει μια ελαφρώς διαφορετική προσέγγιση στο θέμα της γυναικείας βίας και εγκληματικότητας, καθώς τρεις από τις ηρωίδες των διηγημάτων της συλλογής έχουν διαπράξει φόνο. 

Του Νίκου Ξένιου

Από το 1901, όταν κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή, µέχρι την αυτοκτονία του, το 1942, ο Στέφαν Τσβάιχ καταπιάστηκε µε όλα τα είδη του γραπτού λόγου, βιογραφίες, νουβέλες, µυθιστορήµατα, δοκίµια, κριτικές, ποιήµατα, θεατρικά έργα, ένα λιµπρέτο για µια όπερα του Ρίχαρντ Στράους, θρύλους, µια αυτοβιογραφία, ιστορικές µινιατούρες και πολλά άρθρα για εφηµερίδες και περιοδικά.

Του Παναγιώτη Γούτα

Η έλλειψη χιούμορ στους έλληνες λογοτέχνες είναι κάτι που χαρακτηρίζει αρνητικά τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφική σκηνή. Ανεξαρτήτως της υψηλής ποιότητας μεμονωμένων βιβλίων αρκετών δημιουργών, το όλο κλίμα των κειμένων είναι μάλλον ζοφερό και καταθλιπτικό. Εκτός από το στιλ γραφής και την ιδιοσυγκρασία του εκάστοτε πεζογράφου, την όλη κατάσταση επιτείνει και η θεματολογία. Προσφυγιά, Κατοχή, Εμφύλιος, μετεμφυλιακά πάθη και επιπτώσεις σε νεώτερες γενιές, ερωτικές ματαιώσεις, κοινωνικές παθογένειες, πανεπιστημιακή κρίση, κρίση αξιών, πρόσφατη οικονομική κρίση, και άλλα ζοφερά και άραχλα, αποτέλεσαν μια φυσιολογική και αναμενόμενη συνέχεια μιας κουλτούρας τύπου σοσιαλιστικού ρεαλισμού, που αναπτύχθηκε από τη μεταπολίτευση και μετά, αυτοσυστηνόμενη ως «η απόλυτη ποιότητα».

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Τέτοια κορυφαία έργα, τέτοια μεγαλειώδη από αφηγηματική και ιδεολογική άποψη κείμενα συχνά μένουν κρυμμένα από τον αναγνωστικό μας ορίζοντα, ώσπου από αγαθή συγκυρία πέφτουν στα χέρια μας και τότε καταλαβαίνουμε τι σημαίνει πραγματικά μεγάλη λογοτεχνία. Γιατί ποιος μιλούσε για τον Μάνες Σπέρμπερ, έναν Αυστριακό, γερμανόφωνο, Εβραίο λογοτέχνη που έζησε τον μεσοπόλεμο και έγραψε σύμφωνα με δηλώσεις επιφανών συγγραφέων, ένα από τα κορυφαία έργα της μεταπολεμικής λογοτεχνίας;

Του Νίκου Ξένιου

Ο Xαρούκι Μουρακάμι επηρεάστηκε εξ απαλών ονύχων από τη δυτική κουλτούρα, ιδίως από τη δυτική μουσική και λογοτεχνία. Μεγάλωσε διαβάζοντας έργα αμερικανών συγγραφέων, όπως ο Κουρτ Βόνεγκατ και ο Ρίτσαρντ Μπρότιγκαν και έγραψε το πρώτο του έργο σε ηλικία εικοσιεννέα χρόνων. Έχει μεταφράσει στα Ιαπωνικά έργα των Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, Τρούμαν Καπότε, Τζον Ίρβινγκ και Ρέιμοντ Κάρβερ. Η τεράστια επιτυχία του μυθιστορήματός του Νορβηγικό Δάσος (1987)[1] τον έκανε διάσημο, γνωστοποιώντας την προβληματική του σε ένα ευρύ κοινό.

Για το βιβλίο του Ρομπέρτο Μπολάνιο «Το τρίτο Ράιχ» (μτφρ: Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα)

Του Νίκου Ξένιου

Του Γιώργου Βέη 

«Γιατί είναι τόσο μακριά μου όσα χρειάζομαι για να είμαι ευτυχής;» (Από το βιβλίο - απαντά πλειστάκις)

Ο Χοσέμπα, ένα τυπικό τέκνο του 20ου αιώνα, αποφασίζει να οικοδομήσει φιλοτίμως ένα ολόκληρο σύμπαν ιδεών στα θεμέλια ενός πυκνογραμμένου κειμένου, διακοσίων περίπου σελίδων, στα βασκικά, το οποίο βρέθηκε στο σπίτι του φίλου των παιδικών χρόνων, του Δαβίδ. Ο τελευταίος, γιος ενός καθόλα αμφιλεγόμενου ακορντεονίστα, απεβίωσε πρόωρα στη Βόρεια Καλιφόρνια, αφήνοντας πίσω του σύζυγο και δύο κόρες. Πήρε όμως στον τάφο του αρκετά μυστικά, τα οποία αφορούν τόσο στη στάση του πατέρα του στο αυταρχικό καθεστώς του ισπανού δικτάτορα Φράνκο, όσο και στη δική του προβληματική συμμετοχή στο αυτονομιστικό, κατ΄ άλλους τρομοκρατικό κίνημα των Βάσκων, την περιώνυμη ΕΤΑ.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Είναι γνωστό πως τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ένα λογοτεχνικό βιβλίο είναι εν πολλοίς γνωστά και δεδομένα, συνεπώς επαναλαμβανόμενα. Είναι οι σταθερές της ανθρώπινης φύσης, που ασφαλώς μεταβάλλονται από εποχή σε εποχή και από τόπο σε τόπο, αλλά σε ένα, λιγότερο ή περισσότερο, επιφανειακό επίπεδο. Αυτό που αλλάζει κάθε φορά σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο, αυτό που παράλληλα μας προσφέρει την πολυπόθητη ελπίδα ότι θα διαβάσουμε κάτι διαφορετικό, δεν είναι λοιπόν τόσο το θέμα, όσο η μορφή και το ύφος. Σε εντελώς γενικές γραμμές, η μορφή αφορά στην οργάνωση και διάταξη της αφήγησης που επιλέγεται για να αποδοθούν τα θέματα του βιβλίου, ενώ το ύφος αφορά στη γλωσσική έκφραση αυτής της αφήγησης.

Του Νίκου Αδάμ Βουδούρη*

Στην εργοβιογραφία που συνοδεύει τη συλλογή διηγημάτων «Ο Κολυμβητής και άλλες ιστορίες» (εκδ. Καστανιώτη) του Τζον Τσίβερ, διαβάζω ότι το 1973 ο συγγραφέας κόντεψε να πεθάνει από πνευμονικό οίδημα λόγω αλκοολισμού. Μόνιμος σύντροφός του στο πιόμα ο Ρέιμοντ Κάρβερ. Πιάνομαι απ’ αυτήν την πληροφορία όχι επειδή με εξέπληξε αλλά για το ακριβώς αντίθετο. Διαβάζοντας τα διηγήματα αυτά, είχα την αίσθηση, χωρίς να γνωρίζω ότι τα πίνανε παρέα, πως αυτοί οι δυο αποτελούν για την αμερικανική λογοτεχνία δίπολο. Μαζί κι απέναντι.

Για το βιβλίο του Roth «Ιώβ Η ιστορία ενός απλού ανθρώπου» (μτφρ: Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Άγρα) 

Του Νίκου Ξένιου

Ἄνθρωπος τις ἦν ἐν χώρᾳ τῇ Αὐσίτιδι, ᾧ ὄνομα Ἰώβ, καὶ ἦν ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ἀληθινός, ἄμεμπτος, δίκαιος, θεοσεβής, ἀπεχόμενος ἀπὸ παντὸς πονηροῦ πράγματος.

(Ιώβ. 1,1)

Του Νίκου Ξένιου

"Μan is a noble animal, splendid in ashes, and pompous in the grave..."  Sir Thomas Browne

Ένα τεφροδοχείο κάνει το τελευταίο του ταξίδι στη βρετανική ύπαιθρο πριν την οριστική αποχώρηση του Τζακ Ντοντς από τον μάταιο τούτο κόσμο. Πρόκειται για μια «παραγγελία», την τελευταία, όπως μαρτυρεί και ο τίτλος του βιβλίου του Γκράχαμ Σουίφτ: Last orders, που το 1996 τιμήθηκε με τα βραβεία Booker και James Tait Black Memoria. Ο τίτλος του μυθιστορήματος παραπέμπει τόσο στην «τελευταία επιθυμία» όσο και στον «τελευταίο γύρο» (όταν μια παρέα παραγγέλνει ακόμη ένα «γύρο» από ποτά λίγο πριν κλείσει το μπαρ).

Του Μάκη Πανώριου

Το υπαρξιακό μυστήριο της λογοτεχνικής δημιουργίας δεν καθίσταται προσιτό μόνο με την «ανάγνωση» της εξωτερικής ρεαλιστικής επιφάνειάς της. Αντιθέτως, ακόμη και με τις πρώτες προσπάθειες «συλλαβισμού» της, ο τολμητίας βυθίζεται σε ένα μαγικό σύμπαν η ωραιότητα του οποίου θαμπώνει και τρομάζει∙ οι διαστάσεις του χάνονται στο άπειρο και το αίνιγμά του αποκτά τερατώδεις διαστάσεις. Η ψευδαίσθηση της ρεαλιστικής «λογικής» διαγραφής του παύει να υφίσταται.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Τι μας χωρίζει από τους πιθήκους από τους οποίους, όπως ισχυρίζεται πειστικά η νεοδαρβινική επιστήμη, καταγόμαστε; Ό,τι σχετίζεται με την υψηλή νοημοσύνη, όπως πιστεύουμε: με τον λόγο, την ευφυΐα, τη λογική, τη σκέψη, την έκφραση της σκέψης. Με άλλα λόγια, με το γεγονός ότι χιλιάδες τυχαίοι αναπαραγωγικοί συνδυασμοί ατόμων του είδους μας οδήγησαν στη γέννηση του Σαίξπηρ. Μπορεί άραγε ένας πίθηκος να γράψει τον Άμλετ;