alt

Για το μυθιστόρημα του Γκιλ Σκοτ Χέρον «Το αρπακτικό» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Βακχικόν).

Του Απόστολου Θηβαίου

Ο Τζόκερ που φτάνει από κάθε πλευρά αυτής της λαμπρής, διαφημιστικής βιομηχανίας είναι γέννημα θρέμμα των δύσκολων καιρών. Είναι τόσο μόνος, δεν αγαπιέται, δεν αγαπά και η απελπισία μοιάζει γραμμένη στο πρόσωπό του, όπως η ηδονή στα μάτια της γυναίκας. Κατεβαίνει την τσιμεντένια σκάλα, στεγνός από φίλους και αντοχή, με το κατακόκκινο κοστούμι του, κουβαλώντας ξωπίσω του μια ολόκληρη, δυστοπική Αμερική, τύπου USA, δίχως καμία σχέση με τα παιδιά που κοιμούνται στο Άρλιγκτον, κανένα μεγαλείο. Χορεύει σπασμωδικά, όπως γελά, θυμίζει τον αινιγματικό άγγελο με τα δεμένα φτερά που κοιτάζει στο μέλλον. Στους ώμους του κουβαλά ένα ολόκληρο φορτίο. Μια χώρα, ένας ολόκληρος πολιτισμός που λοξοδρόμησε και τώρα καίγεται. Οι τελευταίες του στιγμές θα είναι φαντασμαγορικές. Ο Τζόκερ είναι γέννημα θρέμμα του.

Είναι αρπακτικό, όπως ο λαμπρός αιώνας της ξέφρενης, αμερικανικής εποποιίας, με τα χιλιάδες δικαιώματα αραδιασμένα στους δρόμους, σκόνη, γκέτο, πορείες ειρήνης, δριμύ κατηγορώ, μολυβένιους χειμώνες, το ίδιο χερούλι Φορντ, το ίδιο πρεσάρισμα, λίγο στον τόρνο και έπειτα ξανά το καινούργιο σασί. Ο δικός μας Κωνσταντίνος Τζούμας παραχώρησε μια δόση της σε μια περίκλειστη εποχή για τα ελληνικά γράμματα.

Το Μπρονξ παλεύει να ζήσει, μες στην καρδιά των θρυλικών ’70s, τα αγόρια του σκοτώνονται με έναν μορφασμό, με μια ολόκληρη, παράταιρη συνείδηση. Με μια ενοχή. Υπόγειες συνομιλίες με την καταστροφή, ναυάγια, αμαρτωλές πόλεις, αγωγοί του πάθους, φλέβες της πόλης που δεν κοιμάται.

Ω, τι θαύμα, πατέρα, αυτές οι ταξιδιάρικες Φορντ που πεθαίνουν στην έρημο. Ω, ρίζες απέραντα τραγουδισμένες από τόσους και τόσους πένθιμους ήρωες. Σε αυτούς ανήκει ο Γκιλ Σκοτ Χέρον που συστήνεται στο ελληνικό κοινό σε μετάφραση του εξαιρετικού Βασίλη Κοντόπουλου. Είναι τόσο κοντά μας ο αμερικανικός τρόπος ζωής ώστε μπορούμε να νιώσουμε πότε μιλά αληθινά. Ο μεταφραστής κατορθώνει ύφος και ατμόσφαιρα σε μια σπάνια συγκυρία για την εγχώρια βιβλιοπαραγωγή.

Τώρα πέφτουν βροχή στίχοι, εραστής του μεσονυχτίου, πρεζάκι, διαλυμένο κορμί, με πενήντα τόσα άστρα στα στήθη. Το Μπρονξ παλεύει να ζήσει, μες στην καρδιά των θρυλικών ’70s, τα αγόρια του σκοτώνονται με έναν μορφασμό, με μια ολόκληρη, παράταιρη συνείδηση. Με μια ενοχή. Υπόγειες συνομιλίες με την καταστροφή, ναυάγια, αμαρτωλές πόλεις, αγωγοί του πάθους, φλέβες της πόλης που δεν κοιμάται. Πάρτι με κουβέντες για το κίνημα, γρήγορους έρωτες, σιωπηλά δωμάτια, ποιήματα, ποιήματα, ποιήματα με μαύρα αγόρια που κοντράρουν στα ίσια την πνιγμένη στο χιόνι ζωή τους. Σαν αγριοπούλια οι χαρακτήρες του Χέρον, που σήμερα συνιστά μία από τις εμβληματικότερες μορφές της μαύρης μουσικής, πηδούν απ’ τις γέφυρες. Γκρεμός, ποταμίσια ησυχία, στο Μπρονξ οι φίλοι μου πεθαίνουν. Και αν σταθούν άτυχοι, κοπιάζουν να ζήσουν με κάτι, λιγοστά υπάρχοντα. Σκληρή, αγαπημένη Αμερική, τρία μόνο γράμματα, ο Ντος Πάσος στο βάθος του μαγαζιού. Ο τίτλος εκλεκτικές συγγένειες ταιριάζει γάντι στον συγγραφέα που κουβαλά αρκετές δόσεις αμερικανικού ρεαλισμού και έναν πετυχημένο αντικατοπτρισμό του λούμπεν στοιχείου, ενός ετερόκλητου συνόλου που ποτέ άλλοτε δεν διεκδίκησε με τόση πληθωρικότητα την πραγμάτωση κάθε είδος ονείρου και ευκαιρίας.

alt
Το 1970 ο Gil Scott-Heron κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο Small Talk at 125th and Lenox. Η κριτική τον δέχτηκε με διθυράμβους σημειώνοντας μεταξύ άλλων
ότι «ο δίσκος αποτελεί ένα εκρηκτικό μίγμα υψηλού διανοουμενικού λόγου και αιχμηρής
κοινωνικής κριτικής».

«Κύριε, θα ήθελα να σας εκμυστηρευτώ κάτι. Έκανα χιλιάδες φορές λάθος που το πίστεψα. Συγχωρήστε με, κύριε». Η Αμερική είναι οι συμμορίες της που λυμαίνονται το κρακ και τα λυπημένα κορίτσια, η Αμερική είναι το Μπρονξ με τα παιδιά των παλιών εργατών, με ένα σημάδι αλυσίδας βαθιά στην ψυχή τους, η Αμερική είναι τα δικαιώματα και ο καταδικασμένος πόλεμος –τι άλλαξε μέχρι σήμερα και όλα δικαιολογούνται;– η Αμερική είναι τα παιδιά της που σκοτώνονται σε ένα αδιέξοδο, που δουλεύουν υπερωρίες στο εικοσιτετράωρο βενζινάδικο, μες στο στόμα τους γεύονται σούπερ οκτάνια, στο όνειρό τους μπορούν να ταξιδέψουν ως το Σικάγο παρέα με τον λευκό τους φίλο… Η Αμερική είναι το Χάρλεμ των Πορτορικανών που κάνουν θέατρο και χορεύουν, είναι ο Μιγκέλ Πινέρο στα κλειστά του μάτια, με σκηνές από την απελπιστική σκλαβιά των φυλακών. Πλάι στο χρηματιστηριακό κέντρο και στα δισ. των δολαρίων τα παιδιά εκτίουν την ποινή τους αγόγγυστα, μερικά χρόνια ακόμη, η ζωή σαν αρπακτικό κατατρώει τα καλύτερά τους χρόνια. Κρύβουν μαχαίρια στο προσκέφαλό τους και όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή σκοτώνονται δίχως λόγο, τραγουδώντας τα σκληρά σημάδια. Η Αμερική είναι ο προσωπικός αγώνας όλων αυτών των παιδιών, πνιγμένων στην σκόνη στην 17η οδό, δίχως μέλλον και προοπτική που γράφουν μουσική με λέξεις ασπαίρουσες, σκληρές, τίμιες, λυτρωτικές. Λέξεις που ο κύριος Κοντόπουλος μεταφέρει κατάλληλα σε ένα άλλο γλωσσικό σκεύος έχοντας διαφυλάξει τον ρυθμό των μπλουζ, αυτόν που οδηγεί τον Γκιλ Σκοτ Χέρον στην καταγραφή μιας πληθωρικής Αμερικής, ανοιχτής στο θαύμα και την αμαρτία.

Η ακτιβιστική, πολύπλευρη καλλιτεχνικά, πορεία του συγγραφέα Γκιλ Σκοτ Χέρον διαμορφώνει το βιωματικό υλικό του «Αρπακτικού».

Οι εκδόσεις Βακχικόν φέρνουν στο προσκήνιο ένα ξεχωριστό έργο. Η ακτιβιστική, πολύπλευρη καλλιτεχνικά, πορεία του συγγραφέα Γκιλ Σκοτ Χέρον διαμορφώνει το βιωματικό υλικό του Αρπακτικού. Η Αμερική του ισοδυναμεί με μια αληθινή θρησκεία, που δεν έχει ναούς, δεν έχει τίποτε δικό της, παρά μόνο αυτά τα αλύτρωτα παιδιά της. Η Αμερική του Χέρον διαθέτει μονάχα πιστούς. Ο θεός της λατρεύεται παντού, είναι η καινούρια Ρώμη που πέφτει με βοή, μες στους θρύλους της αυγής του 21ου αιώνα. Που διασώζει ένα αυθεντικό μερίδιο του εαυτού της στο έργο του Χέρον. Ένα μυθιστόρημα που επιτυγχάνει μια σπάνια συνέργεια σε όλα τα επίπεδα και αξίζει να διαβαστεί. Μια αφορμή για τη στροφή στο έργο ενός σπουδαίου συγγραφέα που αναγνώρισε τον παραπλανητικό, τον αρπακτικό ρόλο της Αμερικής που γέρασε και σήμερα πεθαίνει.

* Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΘΗΒΑΙΟΣ είναι λογοτέχνης.


altΑρπακτικό
Γκιλ Σκοτ Χέρον
Μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος
Βακχικόν 2019
Σελ. 286, τιμή εκδότη €10,60
 
alt
 
 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ