Patrick Hamilton hangover

Για το μυθιστόρημα του Patrick Hamilton «Πλατεία Χανγκόβερ» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, επίμ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Στερέωμα).

Της Νίκης Κώτσιου

Γνωστός κυρίως από τη θρυλική Θηλιά που σκηνοθέτησε ο Χίτσκοκ, ο βρετανός Πάτρικ Χάμιλτον (1904-1962) παρέδωσε σπουδαίο έργο με πολύ ιδιαίτερο στίγμα και ξεχωριστή ματιά. Η μακρά θητεία του στον αλκοολισμό αλλά και τον μαρξισμό, έστρεψε από νωρίς το βλέμμα του σε ειδικές περιοχές ενδιαφέροντος και σε ανθρώπους, με τους οποίους ένιωθε ίσως ότι μοιραζόταν μια κοινή μοίρα κακοδαιμονίας και αλλοτρίωσης, λόγω συνθηκών αλλά και χαρακτήρα. Στο Πλατεία Χανγκόβερ (σε ωραία μετάφραση της Κατερίνας Σχινά, με άκρως ενδιαφέρον επίμετρο του Νίκου Μάντη, από τις εκδόσεις Στερέωμα) παρακολουθούμε τα πάθη ενός πότη, στις παραμονές του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, σε μια Αγγλία που προσπαθεί να ξεχάσει τα αδιέξοδά της πνίγοντάς τα στο ποτό. Η υπόθεση ξετυλίγεται σα δυνατό ψυχολογικό θρίλερ με άφθονη δόση σασπένς και αγωνίας, ενώ τα έμμεσα κοινωνιολογικά συμπεράσματα που μπορεί κανείς να εξαγάγει αβίαστα για τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα και την κουλτούρα του περιθωρίου φτιάχνουν μια ανάγλυφη εικόνα της εποχής με έντονα και ανεξίτηλα χρώματα. Σημειωτέον ότι το Πλατεία Χανγκόβερ κυκλοφόρησε το 1941, ενώ λίγο αργότερα, το 1944, άρχισε να γράφεται ο Πότης του Χανς Φάλαντα (εκδ. Κίχλη).

Ως φαμ φατάλ της ιστορίας, η Νέττα εκπέμπει έναν ισχυρό μαγνητισμό και περιβάλλεται από μια σεξουαλική αύρα, που υποδουλώνει τον Μπόουν και τον μετατρέπει σε θλιβερό υποχείριό της.

Ο Τζορτζ Χάρβεϊ Μπόουν, που πρωταγωνιστεί στο Πλατεία Χανγκόβερ, είναι ένας άνεργος τριαντατετράχρονος άνδρας, αδέξιος και μελαγχολικός. Απελπισμένα ερωτευμένος με μια νεαρή ατάλαντη στάρλετ, την όμορφη Νέττα, ο Μπόουν εισπράττει μόνο χλεύη και σαρκασμό από την ίδια και την παρέα της. Ωστόσο, ακολουθεί πιστά τη Νέττα και τη «συμμορία» της από παμπ σε παμπ πληρώνοντας ποτά και χρέη από το γλίσχρο εισόδημά του, που βαίνει ολοένα μειούμενο. Η Νέττα μαζί με τον Πήτερ, τον φασίστα φίλο της, εμπαίζουν κι εκμεταλλεύονται τον Μπόουν ξεδιάντροπα και ανελέητα απομυζώντας τον οικονομικά κι εξουθενώνοντάς τον συναισθηματικά. Ως φαμ φατάλ της ιστορίας, η Νέττα εκπέμπει έναν ισχυρό μαγνητισμό και περιβάλλεται από μια σεξουαλική αύρα, που υποδουλώνει τον Μπόουν και τον μετατρέπει σε θλιβερό υποχείριό της. Βαθιά ανήθικη και κυνική, μολυσμένη από μια μοχθηρία και κακεντρέχεια σχεδόν κυτταρική, τον περιπαίζει και τον βασανίζει με μια ωμότητα απερίγραπτη, αφού πρώτα τον παγιδεύσει στον δηλητηριώδη ιστό της.

«Η Νέττα δημιουργούσε γύρω της, κι αυτός το είχε νιώσει καλά στο πετσί του, έναν κύκλο σεξουαλικής έλξης, μια άλω, ένα πεδίο σωματικής, μαγνητικής επίδρασης. Κέντρο και πηγή αυτής της αόρατης αλλά απτής επίδρασης, ήταν το κορμί της, γι' αυτό και η σαγήνη της εξασθενούσε με την απόσταση. Αν λοιπόν κατάφερνε να μείνει εκτός της εμβέλειάς της, ήταν προστατευμένος από τις επιπτώσεις της. Αν όμως πήγαινε κοντά της κι έμπαινε σ' εκείνο τον κύκλο της σαγήνης, [...] ο Μπόουν υπέφερε απερίγραπτα δεινά».

hangover the movie
Το Hangover Square μεταφέρθηκε επίσης
στον κινηματογράφο, το 1945,
σε σκηνοθεσία John Brahm.
 

Δέσμιος του ανεκπλήρωτου έρωτά του κι εμμονικά κολλημένος με τη Νέττα που τον ποδοπατά, ο Μπόουν υφίσταται αδιαμαρτύρητα τον εξευτελισμό αλλά όταν η ψυχοπιεστική συνθήκη οξύνεται, τότε περνά στις λεγόμενες «νεκρές φάσεις» του, που τον τοποθετούν στον χώρο μιας βαριάς ψυχοπαθολογίας. Σε καθε «νεκρή φάση», ο Μπόουν βιώνει μια έντονη αμφιθυμία απέναντι στη Νέττα και κυριαρχείται από την ακατανίκητη επιθυμία να τη σκοτώσει, παρά την αδιαφιλονίκητη λατρεία που κανονικά τρέφει γι' αυτήν. Κάθε «νεκρή φάση», που μοιάζει μ' ένα είδος επαναλαμβανόμενης καταληψίας και πάντα συνοδεύεται από μικρή αμνησία, τον φέρνει όλο και πιο κοντά στην προοπτική να φονεύσει το απόλυτο αντικείμενο του πόθου του.

Ανίκανος ν' αλλάξει τη ζωή του, παγιδευμένος στο σπιράλ μιας αποτυχίας χωρίς τέλος, δαπανά όλη του την ενέργεια σε μια χαμένη υπόθεση και υπομένει αγόγγυστα την πλήρη ταπείνωση.

Διχασμένος μέχρι το τέλος ανάμεσα στον απόλυτο έρωτα και το αβυσσαλέο μίσος για τη Νέττα, που ενσαρκώνει συγχρόνως το όνειρο και τον εφιάλτη, ο Μπόουν διανύει όλη τη διαδρομή μεθυσμένος από το ποτό κι από τα παροξυσμικά αισθήματα που τον παρασύρουν στη δίνη μιας οδυνηρής παραφροσύνης. Αναποφάσιστος, μπερδεμένος και δίβουλος μοιάζει να υπνοβατεί μέσα σε μια γριφώδη και ακατανόητη πραγματικότητα, που τον υπερβαίνει και τον καταδυναστεύει. Ανίκανος ν' αλλάξει τη ζωή του, παγιδευμένος στο σπιράλ μιας αποτυχίας χωρίς τέλος, δαπανά όλη του την ενέργεια σε μια χαμένη υπόθεση και υπομένει αγόγγυστα την πλήρη ταπείνωση. Τα αλλεπάλληλα πλήγματα που δέχεται σε όλα τα πεδία (ανεργία, ερωτική αποτυχία, ψυχική διαταραχή) καθιστούν διάτρητη την ανδρική του ταυτότητα και τον απομακρύνουν από τα ιδεώδη που τον εμπνέεουν και αποτελούν σημεία αναφοράς.

alt
Δύο από τα θεατρικά έργα του Patrick Hamilton
έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο με απόλυτη
επιτυχία. Η Θηλιά από τον Άλφρεντ Χίτσκοκ το
1948, ενώ μερικά χρόνια πριν, το 1944, ο George
Cukor σκηνοθέτησε την ταινία Gaslight, με τον
Charles Boyer, την Ingrid Bergman και τον Joseph
Cotten. Η ταινία είχε αποσπάσει επτά υποψηφιότητες
στα βραβεία Όσκαρ, ενώ τελικά κέρδισε δύο.
Α' Γυναικείου Ρόλου για την Ingrid Bergman
και Σκηνικών. Η Ingrid Bergman για τον ίδιο ρόλο
είχε κερδίσει εκείνη τη χρονιά και τη Χρυσή Σφαίρα.



Κατά τα άλλα, ο Μπόουν είναι ένας καλοπροαίρετος άνθρωπος, με έμφυτη ευγένεια και αίσθημα αξιοπρέπειας, μολονότι ο αλκοολισμός αναπόφευκτα τον αποξενώνει από τις φυσικές του κλίσεις και ποιότητες. Βαριά εθισμένος στη Νέττα, το ποτό και την απελπισία, αθεράπευτα ερωτευμένος με μια γυναίκα που τον περιφρονεί ανοιχτά και ξεκάθαρα, ο Μπόουν ζει μια άδεια ζωή, γεμάτη όμως πόνο και οδύνη. Σε κάποιες ευκαιριακές αναλαμπές νηφαλιότητας, σχεδιάζει ένα κάποιο μέλλον και κάνει όνειρα, που σύντομα όμως σβήνουν μέσα στο επόμενο μεθύσι. Μαζί με την «παρέα» του, που είναι πάντα οι κατά καιρούς ακόλουθοι τής επίσης αλκοολικής Νέττα, περιφέρεται στα άχρωμα και θλιβερά στέκια του Ερλ'ς Κόρτ πνίγοντας τη θλίψη του στο ποτό. Μαζί με τους υπόλοιπους απελπισμένους φτωχοδιαβόλους, ροκανίζει τη μέρα του αργά και βασανιστικά σε παμπ και φθηνές πανσιόν, ενώ το φάσμα του Β' Παγκόσμιου πλανάται ήδη απειλητικά πάνω από το Λονδίνο σκορπίζοντας αβεβαιότητα και φόβο. Η Πλατεία Χανγκόβερ αρχίζει τα Χριστούγεννα του 1938 και τελειώνει στις 3 Σεπτεμβρίου 1939, με την κήρυξη του πολέμου στη Γερμανία.

Εγκλωβισμένος στο Ερλ'ς Κορτ της πλήξης, της θλίψης και των αδιεξόδων, μόνιμα αντιμέτωπος με το αίσθημα μιας πολλαπλής αδυναμίας που κάνει το παρόν του αβάσταχτο και το μέλλον του αμετάκλητα δυσοίωνο, ο Μπόουν συχνά αναπολεί το Μέιντενχεντ των παιδικών του χρόνων και μεταθέτει εκεί όλες τις ελπίδες και τις προσδοκίες του για μια υπέρβαση, που θα τον απελευθερώσει. Απέναντι στη διαρκή κόλαση του Ερλ'ς Κορτ, το Μέιντενχεντ αποκτά τα χαρακτηριστικά ενός ουτοπικού παραδείσου, ενός τόπου ανάνηψης και αναβάπτισης, που θα τον απαλλάξει από το μίασμα και θα τον παραδώσει, λυτρωμένο και καθαρμένο, σε μια καινούρια αθωότητα. Το Μέιντενχεντ γίνεται η εστία που εναγωνίως αναζητά και δεν βρίσκει, καθώς παραδέρνει περίλυπος στις παμπ, τα τρένα και τις πανσιόν.

Η αφήγηση είναι ατμοσφαιρική, ενίοτε τρομώδης σαν τα παραληρήματα του πρωταγωνιστή, και αποδίδει μέχρι κεραίας τον ζόφο του αντι-ήρωα. Μέσα από τον ελεύθερο πλάγιο λόγο και τους μονολόγους γινόμαστε κοινωνοί του ψυχικού εξανδραποδισμού που βιώνει ο Μπόουν καθώς και της απελπισμένης του προσπάθειας να ξεφύγει από τους δαίμονες που τυραννούν το μυαλό του. Μόνος και αλλοτριωμένος μέσα στην αφιλόξενη μεγαλούπολη, βυθισμένος στην παράνοια και την απελπισία ενός ατέρμονου τρόμου, ενώ τα σύννεφα του πολέμου συνεχώς πυκνώνουν, εκτελεί μια αυτο-καταστροφική διαδρομή, που τον οδηγεί σε ένα προδιαγεγραμμένο τέλος.

* Η ΝΙΚΗ ΚΩΤΣΙΟΥ είναι φιλόλογος.


altΠλατεία Χανγκόβερ
Patrick Hamilton
Μτφρ. Κατερίνα Σχινά
Επίμετρο Νίκος Α. Μάντης
Στερέωμα 2019
Σελ. 432, τιμή εκδότη €22,00 

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ PATRICK HAMILTON

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Λε Κλεζιό: Ο ερημωμένος παράδεισος αναγεννάται

Λε Κλεζιό: Ο ερημωμένος παράδεισος αναγεννάται

Για το μυθιστόρημα του νομπελίστα J.M.G. Le Clézio «Άλμα» (μτφρ. Γιώργος Ξενάριος, εκδ. Κλειδάριθμος).

Του Νίκου Ξένιου

Ο Ζερεμί Φέλσεν αναζητά τις ρίζες της οικογένειάς του στο νησί του Μαυρίκιου, ακολουθώντας τα ίχνη του χαμένου «ντοντό», ενός άπτερο...

Χαρτογραφώντας την επικράτεια του εφιάλτη

Χαρτογραφώντας την επικράτεια του εφιάλτη

Για τη συλλογή διηγημάτων του Ντένις Τζόνσον «Η γενναιοδωρία της γοργόνας» (μτφρ. Κώστας Σπαθαράκης, εκδ. Αντίποδες).

Της Νίκης Κώτσιου

Άνθρωποι κλονισμένοι και ηττημένοι για διά...

Πόλεμος και συμπάθεια στα πέριξ του Λονδίνου

Πόλεμος και συμπάθεια στα πέριξ του Λονδίνου

Για το μυθιστόρημα του Patrick Hamilton «Οι σκλάβοι της μοναξιάς» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Οι Σκλάβοι της μοναξιάς (The Slaves of Solitude), δωδέ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Καρίμ Κατάν: «Έγραψα για κάτι που χάνεται, είτε πρόκειται για την Παλαιστίνη είτε για την οικογένεια, τις σχέσεις»

Καρίμ Κατάν: «Έγραψα για κάτι που χάνεται, είτε πρόκειται για την Παλαιστίνη είτε για την οικογένεια, τις σχέσεις»

, «Προσπαθώ να μη διαχωρίζω τις επιρροές μου σε ανατολικές και δυτικές, καθώς είμαι ένα μείγμα διαμορφωμένο κι από τις δύο κουλτούρες», μας είπε ο Παλαιστίνιος συγγραφέας Καρίμ Κατάν (Karim Kattan). Τον συναντήσαμε στο 4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων.

Συνέντευξη στον Σόλωνα Παπ...

Ιούλιος στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο»: Συναυλίες και ποιητικά δρώμενα

Ιούλιος στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο»: Συναυλίες και ποιητικά δρώμενα

Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη και άλλων μεγάλων δημιουργών θα ακουστεί μελοποιημένη στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο» τον Ιούλιο, σε δύο συναυλίες και ένα μουσικό δρώμενο.

Επιμέλεια: ...

Καλοκαίρι στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου – Παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες» και άλλες εκδηλώσεις

Καλοκαίρι στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου – Παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες» και άλλες εκδηλώσεις

Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη της Άνδρου φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, και την παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες – Η μνήμη της τελευταίας σελίδας» (εκδ. Gutenberg).

Επιμέλεια: Book Press

Ως ίδρυμα που προάγει την ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα, σύγχρονα και κλασικά, όλα μαζί ανοίγουν μια αναγνωστική βεντάλια για όλες τις διαθέσεις και προτιμήσεις και για κάθε στιγμή. 

Επιλογή-κείμενα: Κώστας Αγοραστός, Διονύσης Μαρίνος

Π...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Ανεξάρτητα από το αν καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο της ζωής ή ένας μέρος αυτής, οι βιογραφίες έχουν ως καταστατικό σκοπό να δείξουν όσα δεν φαίνονται, να αποκαλύψουν κίνητρα και να ερμηνεύσουν αποφάσεις. Έντεκα βιβλία από την πρόσφατη παραγωγή.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι βιογρα...

Πού πάει ο κόσμος μας: 50 βιβλία για την Ιστορία, την πολιτική, την κοινωνία, την επιστήμη

Πού πάει ο κόσμος μας: 50 βιβλία για την Ιστορία, την πολιτική, την κοινωνία, την επιστήμη

Επιλογή πενήντα βιβλίων από την πρόσφατη βιβλιοπαραγωγή, εστιάζοντας στην Ιστορία, ελληνική και διεθνή, στην πολιτική και τη φιλοσοφία, αλλά και σε βιβλία που αφορούν τον πολιτισμό, την κοινωνία, τη θρησκεία, την ψυχολογία, την επιστήμη. Πενήντα δοκίμια ή μελέτες που μπορούν να μας κάνουν καλύτερους και πιο ενημερωμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ