alt

Για το μυθιστόρημα του Patrick Hamilton «Οι σκλάβοι της μοναξιάς» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Οι Σκλάβοι της μοναξιάς (The Slaves of Solitude), δωδέκατο μυθιστόρημα του Πάτρικ Χάμιλτον (1904-1962· ενός συγγραφέα με τη στόφα του κλασικού αλλά με φήμη και δημοτικότητα σαν τη σποραδική λιακάδα μια μέρα με συννεφιά), εκδόθηκαν το 1947 και η ιστορία τους διαδραματίζεται το 1943, τον τέταρτο και σκληρότατο χρόνο του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου.

Πανταχού παρών στο μυθιστόρημα ο πόλεμος, υπάρχει μολοντούτο ως απόηχος και σκιά που κινείται στα παρασκήνια. Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι παγιδευμένοι στο κεχριμπάρι της καθημερινής μονοτονίας και πλήξης.

Πανταχού παρών στο μυθιστόρημα ο πόλεμος, υπάρχει μολοντούτο ως απόηχος και σκιά που κινείται στα παρασκήνια. Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι παγιδευμένοι στο κεχριμπάρι της καθημερινής μονοτονίας και πλήξης, στην πανσιόν όπου διαμένουν, το Τεϊποτείο Ρόζαμουντ στη μικρή πόλη του Τέιμς Λόκντον, εικοσιπέντε μίλια μακριά απ’ το Λονδίνο: η πρωταγωνίστρια, η γεροντοκόρη σαραντάρα δεσποινίς Ρόουτς, που εργάζεται σ’ έναν εκδοτικό οίκο στο Λονδίνο και πηγαινοέρχεται καθημερινά από το Τέιμς Λόκντον· η δεσποινίς Στηλ, η κυρία Μπάρατ, ο αποτραβηγμένος κύριος Πρεστ –ένας ξεπεσμένος άνεργος ηθοποιός–, κι ο ανυπόφορος κύριος Θουέιτς (μια φιγούρα εφάμιλλη, στην απαισιότητά της, μ’ έναν κακό του Ντίκενς: έναν Κουίλπ, έναν Φάγκιν, έναν Σκουίρς), που ο μόνος σκοπός στη ζωή του είναι να τυραννάει με τις μπηχτές του τη δόλια τη δεσποινίδα Ρόουτς.

Εκεί, τα μέλη τούτης της θλιβερής ομήγυρης «απέφευγαν τον πόλεμο, σχεδόν δεν τον αισθάνονταν μέσα στη μικροαστική αποχαύνωση της μίζερης πανσιόν τους». Επί δύο ώρες και περισσότερο κάθε βράδυ, «σχημάτιζαν συντροφιές και σκότωναν την ώρα τους ώσπου να ζαλιστούν από τη ζέστη, από την ακινησία, από τις τυχαίες, σπασμωδικές συζητήσεις, από τους θορύβους που έσπαγαν τη σιωπή – το θρόισμα των χιλιοδιαβασμένων βιβλίων, το κροτάλισμα από τις βελόνες του πλεξίματος, το ρούφηγμα μιας πίπας […] Στο τέλος, πήγαιναν στα δωμάτιά τους σε μια κατάσταση σχεδόν ολοκληρωτικής αποβλάκωσης, μεθυσμένοι από τις εκπνοές του γκαζιού, τρεκλίζοντας, θαρρείς μετά από ένα όργιο ennui». Ανίας, δηλαδή. Είναι σαν σκηνή που ’χει παγώσει στο χρόνο, «σ’ αυτή τη νεκροζώντανη τραπεζαρία, σ’ αυτή τη νεκροζώντανη πανσιόν, σ’ αυτό το νεκροζώντανο δρόμο, σ’ αυτήν τη νεκροζώντανη μικρή πολιτεία, μέσα στον γκρίζο, ολέθριο χειμώνα, στην πιο ολέθρια περίοδο του πιο ολέθριου πολέμου στην ιστορία […]).

alt

Και τι σόι πόλεμος είναι αυτός που ζουν τούτοι οι άνθρωποι;

Είναι ένας «μικρολωποδύτης». Ενώ «γέμιζε μέχρις ασφυξίας τους δημόσιους χώρους, άδειαζε τα ράφια των καταστημάτων αργά, έξυπνα, μήνα τον μήνα, εβδομάδα την εβδομάδα, στερώντας τα τσιγάρα από τους καπνοπώλες, τα γλυκά από τους ζαχαροπλάστες, το χαρτί, τις πένες, τους φακέλους από τους χαρτοπώλες, τις βίδες από τα καταστήματα σιδερικών […] και πάει λέγοντας […]». Κι επίσης είναι απορρύθμιση και έκλυση ηθών: «Ο πόλεμος, ανάμεσα στις αναρίθμητες μεταμφιέσεις τις οποίες έπαιρνε κάθε τόσο, τώρα είχε πάρει και τα χαρακτηριστικά του ιδρυτή και ιδιοκτήτη κάποιου τρομερά ξεπεσμένου, ευτελούς, κοσμοπολίτικου νάιτ κλαμπ».

Ο πόλεμος εισβάλει στον απονεκρωμένο μικρόκοσμο της πανσιόν πρώτα με τη μορφή του επιπόλαιου Αμερικανού υπολοχαγού Πάικ, που φλερτάρει τη δεσποινίδα Ρόουτς, φτάνοντας στο σημείο να της κάνει πρόταση γάμου – όπως άλλωστε σε κάθε κοπέλα που τυχαίνει να γνωρίσει, όπως αποδεικνύεται τελικά. Και εισβάλει επίσης ο πόλεμος με τη μορφή της Γερμανίδας Βίκυ Κούγκελμαν, συνομήλικης της δεσποινίδας Ρόουτς και φίλης της αρχικά, που φτάνει τελικά να ενσαρκώνει, στα μάτια της γεροντοκόρης, όλη την πανουργία του γερμανικού φασιστικού χαρακτήρα, με μια φιλοφρονητική αρχική «φάση Ρίμπεντροπ», που δίνει έπειτα τη θέση της σε μια τευτονική αλαζονεία, χοντροκοπιά και τραχύτητα, όταν συνασπίζεται με τον κύριο Θουέιτς ενάντια στη δεσποινίδα Ρόουτς, και τον συναγωνίζεται σε θρασύτητα κι αναισχυντία, κι επίσης ερωτοτροπεί με τον Αμερικανό υπολοχαγό μπροστά στα μάτια της πρώην φίλης της.

Κι ύστερα σκέφτηκε αυτό, κι ύστερα το άλλο, κι ύστερα εκείνο ώσπου στο τέλος έσβησε το φως, γύρισε πλευρό, βολεύτηκε στο μαξιλάρι της κι έδιωξε κάθε σκέψη ελπίζοντας να κοιμηθεί – Θεέ μου, βοήθησέ μας, βοήθησέ μας όλους, βοήθησε τον καθένα μας κι όλους μας μαζί.

Ο Πάτρικ Χάμιλτον στήνει με μαεστρία τις σκηνές του, βοηθούμενος από τη θητεία του στο θέατρο (δικά του είναι τα Gas Light του 1938, μεταφερμένο στον κινηματογράφο το 1944 από τον Τζορτζ Κιούκορ [ελληνικός τίτλος Εφιάλτης], και Rope του 1929, μεταφερμένο το 1948 στον κινηματογράφο από τον Άλφρεντ Χίτσκοκ [ελληνικός τίτλος Η θηλιά]), και πλάθει χαρακτήρες με βάθος, ιδιαίτερα αυτόν της δεσποινίδας Ρόουτς, που μπορεί να κερδίζει ως θύμα τη συμπάθεια του αναγνώστη, μα όχι δίχως να γεννά επίσης κάποια δυσφορία ο τρόπος που η ίδια βλέπει σαν θύμα τον εαυτό της.

Και, στο τέλος, ο μουντός μικροαστικός κόσμος της δεσποινίδας Ρόουτς, μεσούντος του πολέμου, φωτίζεται κάπως, πρώτα με την επιστροφή του γερο-παλιάτσου κυρίου Πρεστ στο σανίδι και την επιτυχία του, κι έπειτα με τον δικό της ανέλπιστο γυρισμό από το Τέιμς Λόκντον στο Λονδίνο. Χωρίς υπερβολές, στο «ύψος του ανθρώπου», ο Hamilton δίνει με στερεότητα και πειστικότητα την ιστορία του, και η Κατερίνα Σχινά την τιμά με τη μετάφρασή της.

 

* Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι μεταφραστής και συγγραφέας.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Και τότε η δεσποινίς Ρόουτς, υπόδουλη στη μοναξιά που διαφέντευε κάθε της πράξη, έπρεπε να διαλέξει σε ποιο κρεβάτι θα κοιμόταν, και διάλεξε εκείνο κοντά στο παράθυρο, κι ύστερα ξάπλωσε και στύλωσε τα μάτια στο ταβάνι, κι ύστερα σκέφτηκε πως τούτο το κρεβάτι ήταν παραδεισένια αναπαυτικό και αυτό μονάχα είχε σημασία, και πως ήταν μοναχικά, και ήσυχα, και πως μονάχα αυτό είχε σημασία, επίσης. […] κι ύστερα σκέφτηκε αυτό, κι ύστερα το άλλο, κι ύστερα εκείνο ώσπου στο τέλος έσβησε το φως, γύρισε πλευρό, βολεύτηκε στο μαξιλάρι της κι έδιωξε κάθε σκέψη ελπίζοντας να κοιμηθεί – Θεέ μου, βοήθησέ μας, βοήθησέ μας όλους, βοήθησε τον καθένα μας κι όλους μας μαζί».


 

altΟι σκλάβοι της μοναξιάς
Patrick Hamilton
Μτφρ. Κατερίνα Σχινά
Στερέωμα 2017
Σελ. 350, τιμή εκδότη €19,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ