alt

Για το μυθιστόρημα του Patrick Hamilton «Οι σκλάβοι της μοναξιάς» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Οι Σκλάβοι της μοναξιάς (The Slaves of Solitude), δωδέκατο μυθιστόρημα του Πάτρικ Χάμιλτον (1904-1962· ενός συγγραφέα με τη στόφα του κλασικού αλλά με φήμη και δημοτικότητα σαν τη σποραδική λιακάδα μια μέρα με συννεφιά), εκδόθηκαν το 1947 και η ιστορία τους διαδραματίζεται το 1943, τον τέταρτο και σκληρότατο χρόνο του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου.

Πανταχού παρών στο μυθιστόρημα ο πόλεμος, υπάρχει μολοντούτο ως απόηχος και σκιά που κινείται στα παρασκήνια. Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι παγιδευμένοι στο κεχριμπάρι της καθημερινής μονοτονίας και πλήξης.

Πανταχού παρών στο μυθιστόρημα ο πόλεμος, υπάρχει μολοντούτο ως απόηχος και σκιά που κινείται στα παρασκήνια. Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι παγιδευμένοι στο κεχριμπάρι της καθημερινής μονοτονίας και πλήξης, στην πανσιόν όπου διαμένουν, το Τεϊποτείο Ρόζαμουντ στη μικρή πόλη του Τέιμς Λόκντον, εικοσιπέντε μίλια μακριά απ’ το Λονδίνο: η πρωταγωνίστρια, η γεροντοκόρη σαραντάρα δεσποινίς Ρόουτς, που εργάζεται σ’ έναν εκδοτικό οίκο στο Λονδίνο και πηγαινοέρχεται καθημερινά από το Τέιμς Λόκντον· η δεσποινίς Στηλ, η κυρία Μπάρατ, ο αποτραβηγμένος κύριος Πρεστ –ένας ξεπεσμένος άνεργος ηθοποιός–, κι ο ανυπόφορος κύριος Θουέιτς (μια φιγούρα εφάμιλλη, στην απαισιότητά της, μ’ έναν κακό του Ντίκενς: έναν Κουίλπ, έναν Φάγκιν, έναν Σκουίρς), που ο μόνος σκοπός στη ζωή του είναι να τυραννάει με τις μπηχτές του τη δόλια τη δεσποινίδα Ρόουτς.

Εκεί, τα μέλη τούτης της θλιβερής ομήγυρης «απέφευγαν τον πόλεμο, σχεδόν δεν τον αισθάνονταν μέσα στη μικροαστική αποχαύνωση της μίζερης πανσιόν τους». Επί δύο ώρες και περισσότερο κάθε βράδυ, «σχημάτιζαν συντροφιές και σκότωναν την ώρα τους ώσπου να ζαλιστούν από τη ζέστη, από την ακινησία, από τις τυχαίες, σπασμωδικές συζητήσεις, από τους θορύβους που έσπαγαν τη σιωπή – το θρόισμα των χιλιοδιαβασμένων βιβλίων, το κροτάλισμα από τις βελόνες του πλεξίματος, το ρούφηγμα μιας πίπας […] Στο τέλος, πήγαιναν στα δωμάτιά τους σε μια κατάσταση σχεδόν ολοκληρωτικής αποβλάκωσης, μεθυσμένοι από τις εκπνοές του γκαζιού, τρεκλίζοντας, θαρρείς μετά από ένα όργιο ennui». Ανίας, δηλαδή. Είναι σαν σκηνή που ’χει παγώσει στο χρόνο, «σ’ αυτή τη νεκροζώντανη τραπεζαρία, σ’ αυτή τη νεκροζώντανη πανσιόν, σ’ αυτό το νεκροζώντανο δρόμο, σ’ αυτήν τη νεκροζώντανη μικρή πολιτεία, μέσα στον γκρίζο, ολέθριο χειμώνα, στην πιο ολέθρια περίοδο του πιο ολέθριου πολέμου στην ιστορία […]).

alt

Και τι σόι πόλεμος είναι αυτός που ζουν τούτοι οι άνθρωποι;

Είναι ένας «μικρολωποδύτης». Ενώ «γέμιζε μέχρις ασφυξίας τους δημόσιους χώρους, άδειαζε τα ράφια των καταστημάτων αργά, έξυπνα, μήνα τον μήνα, εβδομάδα την εβδομάδα, στερώντας τα τσιγάρα από τους καπνοπώλες, τα γλυκά από τους ζαχαροπλάστες, το χαρτί, τις πένες, τους φακέλους από τους χαρτοπώλες, τις βίδες από τα καταστήματα σιδερικών […] και πάει λέγοντας […]». Κι επίσης είναι απορρύθμιση και έκλυση ηθών: «Ο πόλεμος, ανάμεσα στις αναρίθμητες μεταμφιέσεις τις οποίες έπαιρνε κάθε τόσο, τώρα είχε πάρει και τα χαρακτηριστικά του ιδρυτή και ιδιοκτήτη κάποιου τρομερά ξεπεσμένου, ευτελούς, κοσμοπολίτικου νάιτ κλαμπ».

Ο πόλεμος εισβάλει στον απονεκρωμένο μικρόκοσμο της πανσιόν πρώτα με τη μορφή του επιπόλαιου Αμερικανού υπολοχαγού Πάικ, που φλερτάρει τη δεσποινίδα Ρόουτς, φτάνοντας στο σημείο να της κάνει πρόταση γάμου – όπως άλλωστε σε κάθε κοπέλα που τυχαίνει να γνωρίσει, όπως αποδεικνύεται τελικά. Και εισβάλει επίσης ο πόλεμος με τη μορφή της Γερμανίδας Βίκυ Κούγκελμαν, συνομήλικης της δεσποινίδας Ρόουτς και φίλης της αρχικά, που φτάνει τελικά να ενσαρκώνει, στα μάτια της γεροντοκόρης, όλη την πανουργία του γερμανικού φασιστικού χαρακτήρα, με μια φιλοφρονητική αρχική «φάση Ρίμπεντροπ», που δίνει έπειτα τη θέση της σε μια τευτονική αλαζονεία, χοντροκοπιά και τραχύτητα, όταν συνασπίζεται με τον κύριο Θουέιτς ενάντια στη δεσποινίδα Ρόουτς, και τον συναγωνίζεται σε θρασύτητα κι αναισχυντία, κι επίσης ερωτοτροπεί με τον Αμερικανό υπολοχαγό μπροστά στα μάτια της πρώην φίλης της.

Κι ύστερα σκέφτηκε αυτό, κι ύστερα το άλλο, κι ύστερα εκείνο ώσπου στο τέλος έσβησε το φως, γύρισε πλευρό, βολεύτηκε στο μαξιλάρι της κι έδιωξε κάθε σκέψη ελπίζοντας να κοιμηθεί – Θεέ μου, βοήθησέ μας, βοήθησέ μας όλους, βοήθησε τον καθένα μας κι όλους μας μαζί.

Ο Πάτρικ Χάμιλτον στήνει με μαεστρία τις σκηνές του, βοηθούμενος από τη θητεία του στο θέατρο (δικά του είναι τα Gas Light του 1938, μεταφερμένο στον κινηματογράφο το 1944 από τον Τζορτζ Κιούκορ [ελληνικός τίτλος Εφιάλτης], και Rope του 1929, μεταφερμένο το 1948 στον κινηματογράφο από τον Άλφρεντ Χίτσκοκ [ελληνικός τίτλος Η θηλιά]), και πλάθει χαρακτήρες με βάθος, ιδιαίτερα αυτόν της δεσποινίδας Ρόουτς, που μπορεί να κερδίζει ως θύμα τη συμπάθεια του αναγνώστη, μα όχι δίχως να γεννά επίσης κάποια δυσφορία ο τρόπος που η ίδια βλέπει σαν θύμα τον εαυτό της.

Και, στο τέλος, ο μουντός μικροαστικός κόσμος της δεσποινίδας Ρόουτς, μεσούντος του πολέμου, φωτίζεται κάπως, πρώτα με την επιστροφή του γερο-παλιάτσου κυρίου Πρεστ στο σανίδι και την επιτυχία του, κι έπειτα με τον δικό της ανέλπιστο γυρισμό από το Τέιμς Λόκντον στο Λονδίνο. Χωρίς υπερβολές, στο «ύψος του ανθρώπου», ο Hamilton δίνει με στερεότητα και πειστικότητα την ιστορία του, και η Κατερίνα Σχινά την τιμά με τη μετάφρασή της.

 

* Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι μεταφραστής και συγγραφέας.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Και τότε η δεσποινίς Ρόουτς, υπόδουλη στη μοναξιά που διαφέντευε κάθε της πράξη, έπρεπε να διαλέξει σε ποιο κρεβάτι θα κοιμόταν, και διάλεξε εκείνο κοντά στο παράθυρο, κι ύστερα ξάπλωσε και στύλωσε τα μάτια στο ταβάνι, κι ύστερα σκέφτηκε πως τούτο το κρεβάτι ήταν παραδεισένια αναπαυτικό και αυτό μονάχα είχε σημασία, και πως ήταν μοναχικά, και ήσυχα, και πως μονάχα αυτό είχε σημασία, επίσης. […] κι ύστερα σκέφτηκε αυτό, κι ύστερα το άλλο, κι ύστερα εκείνο ώσπου στο τέλος έσβησε το φως, γύρισε πλευρό, βολεύτηκε στο μαξιλάρι της κι έδιωξε κάθε σκέψη ελπίζοντας να κοιμηθεί – Θεέ μου, βοήθησέ μας, βοήθησέ μας όλους, βοήθησε τον καθένα μας κι όλους μας μαζί».


 

altΟι σκλάβοι της μοναξιάς
Patrick Hamilton
Μτφρ. Κατερίνα Σχινά
Στερέωμα 2017
Σελ. 350, τιμή εκδότη €19,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

«Οι κηπουροί του Μπέρναμ Γουντ» της Έλενορ Κάτον (κριτική) – Αποκάλυψη με άρωμα Σαίξπηρ

«Οι κηπουροί του Μπέρναμ Γουντ» της Έλενορ Κάτον (κριτική) – Αποκάλυψη με άρωμα Σαίξπηρ

Για το μυθιστόρημα της Έλενορ Κάτον (Eleanor Catton) «Οι κηπουροί του Μπέρναμ Γουντ» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη). 

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου 

Μπέρναμ Γουντ είναι το όνομα μιας ακτιβιστικής κολεκτίβας...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Πολίνα Μπαρσκόβα: «Σε στιγμές πίεσης, οι άνθρωποι αντιδρούμε κάνοντας τέχνη»

Πολίνα Μπαρσκόβα: «Σε στιγμές πίεσης, οι άνθρωποι αντιδρούμε κάνοντας τέχνη»

Η Πολίνα Μπαρσκόβα (Polina Barskova), Ρωσίδα συγγραφέας και ποιήτρια, μιλά με αφορμή την κυκλοφορία της συλλογής αφηγημάτων της «Ζωντανές εικόνες» (μτφρ. Γιούλη Σταματίου, εκδ. Βακχικόν).

Στη Βίκυ Πορφυρίδου

Το βιβλίο σας ...

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Ζαν Νταρό [Jean Darot] «Ο σπορέας» (μτφρ. Ελένη Γ. Γύζη), το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Στίξις.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν γνωρίζαμε τίποτα. Δεν γνωρίζαμε αν οι εξόριστοι...

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Λίλας Κονομάρα «Μια τρίχα που γίνεται άλογο», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κι όμως κάποτε ήμασταν εμείς, ψιθυρίζει κι αμέσως σκέψεις κα...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (προδημοσίευση)

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε [Hermann Hesse] «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης), το οποίο κυκλοφορεί στις 7 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην πραγματικό...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

Τι διαβάζουμε τώρα; 6 πολύ καλά βιβλία για την επιστήμη και τον άνθρωπο

Τι διαβάζουμε τώρα; 6 πολύ καλά βιβλία για την επιστήμη και τον άνθρωπο

Τι γνωρίζουμε για τον ανθρώπινο εγκέφαλο; Τι γνωρίζουμε για την κλιματική κρίση στην Ελλάδα; Πώς καταπολεμούμε το ψυχικό τραύμα; Έξι βιβλία που προσφέρουν γνώσεις, αλλά και ελπίδα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ