Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Ο Φερνάντο Πεσσόα –ή ο ήμι-ετερώνυμός του, ο Μπερνάρντο Σοάρες– σημειώνει στο Βιβλίο της Ανησυχίας πως σε λογοτεχνικά έργα άλλων έχει συμβεί πολλές φορές να δει τον εαυτό του να πρωταγωνιστεί. Υπονοεί ότι σε πολλά γνωστά μυθιστορήματα ο κύριος χαρακτήρας είναι ένας εσωστρεφής διανοούμενος, άνθρωπος των γραμμάτων. Αυτό είναι επόμενο, διότι ο καθένας γράφει συνήθως για πράγματα και καταστάσεις που γνωρίζει – και οι περισσότεροι διάσημοι συγγραφείς, τουλάχιστον στην εποχή του Πεσσόα, χαρακτηρίζονταν από σχετική εσωστρέφεια και συστολή.

Της Αθηνάς Ντίνου

Η λογοτεχνική υποστασιοποίηση του Νικόλαου Κάλας (1907-1988) συνοδεύτηκε από τη διάθεση να επιφέρει επαναστατικά ρήγματα στην εποχή που ανήκε (δεκαετία του 1930), διαγράφοντας μια τροχιά ιδιότυπη όσο κι ενδιαφέρουσα, καθώς διαφοροποιήθηκε αισθητά από τον κύριο κορμό της γενιάς του. Η πυροδότηση των προστριβών που προκάλεσε είχαν αφορμή το γεγονός ότι –εκτός από τις τολμηρές ποιητικές του συλλήψεις– πρόκρινε απόψεις που δεν έτυχαν ευρύτερης αποδοχής και συναίνεσης, όπως η πρώιμη αναφορά στο έργο του Κ.Π. Καβάφη.

Του Γιώργου Βέη

Προτείνω εισαγωγικά να ξαναδιαβάσουμε τα εξής: «Η κριτική των έργων της λογοτεχνικής επικαιρότητας είναι το είδος της κριτικής που με γοητεύει ξεχωριστά. Έχει ρίσκο, απαιτεί διόραση και συνιστά πάνω απ’ όλα έκφραση γούστου […] Ο επικαιρικός κριτικός δίνει μια περίεργη μάχη με τη διάρκεια. Πασχίζει να τη νικήσει, να την προκαταλάβει, πράγμα που διόλου δεν ενδιαφέρει τον δοκιμιακό κριτικό, τον ανατόμο του χρόνου». Παραπέμπω δηλαδή για την περίσταση στο κεφάλαιο «Όταν η ποίηση κρίνει και κρίνεται», από το βιβλίο με τίτλο Ποίηση σε μικρόψυχους καιρούς του Στρατή Πασχάλη, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Σάμη Γαβριηλίδη το 2017.

Του Γιάννη Λειβαδά

Στην ποίηση υπάρχουν μόνο προλεγόμενα. Σημειώνω σε χρόνο κατά τον οποίο συμβάλλω, σε χρόνο κατά τον οποίο η μεταβατικότητα διανύει την απώλεια της υπόστασής της, την απόκτηση νέας υπόστασης και την απώλειά της∙ πως η ποίηση ως γλώσσα εμφορείται από ολότητα: δημιουργείται εκτός μνήμης και απόβλεψης. Το ποίημα βρίσκεται ταυτοχρόνως σε διαρκή απορρόφηση και διαρκή διάχυση. Η ποίηση, δηλαδή, δεν εμπίπτει, εάν εμπίπτει είναι αναμφισβήτητα κάτι δημιουργικά αλλά και ερμηνευτικά, εμμενές.

Σκέψεις και επισημάνσεις για τα κριτικά κείμενα λογοτεχνίας στα μπλογκ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με αφορμή τη συζήτηση «Διαδίκτυο και κριτική λογοτεχνίας» που διοργάνωσε το bookpress.gr, την Παρασκευή 10 Μαΐου, στο πλαίσιο της 16ης ΔΕΒΘ.

Του Άγη Αθανασιάδη

Από τότε που ξεκίνησαν οι προσφορές των εφημερίδων, εδώ και τριάντα χρόνια πάνω κάτω, από τα περίπτερα της χώρας μοιράστηκε το πενταπόσταγμα της ανθρώπινης παιδείας και κουλτούρας. Τι μας έμεινε τελικά από όλο αυτό;

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Μερικές σκέψεις για τη μαγεία των βιβλίων με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Παιδικού Βιβλίου 2019.

Της Ελένης Κορόβηλα

Με αφορμή τη νέα έκδοση των περίφημων ομιλιών της Βιρτζίνια Γουλφ για τις γυναίκες λογοτέχνες, δέκα ελληνίδες συγγραφείς απαντούν: Πώς βλέπετε τη θέση των γυναικών συγγραφέων σήμερα;

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Του Γιάννη Λειβαδά

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Όλες αυτές οι προσπάθειες να κατεβεί η ποίηση "στον δρόμο" (όπως την θέλει εσχάτως, ας πούμε, ο Δήμος Αθηναίων), να μπει στα λεωφορεία, να ακουστεί στον δημόσιο χώρο έχουν κάτι το αθέλητα παράδοξο. Παρεξηγήσιμη η λέξη, ας τη διευκρινίσω λοιπόν.

Πάσχοντες από καρκίνο: Ήρωες, ηρωίδες, αλλά και αληθινές ιστορίες, από τη σύγχρονη ελληνική και μεταφρασμένη πεζογραφία. 

Του Παναγιώτη Γούτα

Του Θωμά Συμεωνίδη

Τι ενώνει και τι διαφοροποιεί τους δυο σπουδαίους πεζογράφους;

Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Για τις συλλογές διηγημάτων της Lucia Berlin, «Οδηγίες για οικιακές βοηθούς» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα), του Raymond Carver «Ελέφαντας» (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Μεταίχμιο) και του Σωτήρη Δημητρίου «Ένα παιδί απ' τη Θεσσαλονίκη» (εκδ. Πατάκη).

Του Κώστα Αγοραστού

Τα έργα της αρχαιότητας που δεν θα διαβάσουμε ποτέ υπολογίζεται ότι είναι πάνω από το 90% των όσων γράφτηκαν. 

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Σκέψεις με αφορμή την «πολιτική επικαιρότητα του έργου» του Μανόλη Αναγνωστάκη.*

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

«Ποιητική συλλογή του Κυριάκου Χαραλαμπίδη που απευθύνεται σε παιδιά, γεγονός εξαιρετικά σημαντικό, γιατί μας προσφέρει μιαν άλλη όψη ενός από τους κορυφαίους Έλληνες ποιητές». 

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Σκέψεις με αφορμή τη νουβέλα του Ρ.Λ. Στήβενσον «Δρ Τζέκiλ και Κος Χάιντ». 

Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Υποβάλλοντας προηγούμενα συναγόμενα σε δεύτερη έκθεση: Σκέψεις για τη σύγχρονη ποίηση και τον σύγχρονο ποιητή. 

Του Γιάννη Λειβαδά

Ποίηση, πεζό, πρόζα, λυρισμός, αφήγηση: έννοιες που χρειάζονται διευκρίνιση, αποκατάσταση, στοχασμό, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα το λογοτεχνικό φαινόμενο. 

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Συχνά έχω αναρωτηθεί τι ακριβώς έχουν κατά νουν όσοι υποστηρίζουν ενίοτε ότι ο Καβάφης υπερέχει των άλλων μας ποιητών. Πέρα από τις προτιμήσεις του καθενός (de gustibus non est disputandum…), υπάρχει εδώ ένα κριτήριο χειροπιαστό, συγκεκριμένο, που έχουν υπ’ όψιν;

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Ο Ισπανός συγγραφέας επιστρέφει στην εποχή που αγάπησε τα βιβλία. Όχι τόσο το περιεχόμενό τους όσο την ανάμνηση των γονιών του να τα βιβλιοδετούν.

Του Χεσούς Καρράσκο
Μετάφραση: Λένα Φραγκοπούλου

Του Γιάννη Λειβαδά

Για το αυτοβιογραφικό αφήγημα του Ρίτσαρντ Φορντ «Μεταξύ τους» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη γράφει η μεταφράστριά του Αθηνά Δημητριάδου. 

Της Αθηνάς Δημητριάδου

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Σ’ ένα αξιολάτρευτο ποιηματάκι του ο Χάινε σατιρίζει μια ευσυγκίνητη νεαρά που την παίρνουν τα δάκρυα στη θέα του ηλιοβασιλέματος.

Σκέψεις και μια αποτίμηση του στιχουργικού έργου του Θανάση Παπακωνσταντίνου

Του Παναγιώτη Λογγινίδη

Προδημοσίευση του επίμετρου του Θανάση Χατζόπουλου από το βιβλίο του D.W. Winnicott «Αποστέρηση και Παραβατικότητα» που θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. 

Του Θανάση Χατζόπουλου

Της Αθηνάς Δημητριάδου

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Συνηθίζουν να μιλούν για έργα της ωριμότητας και έργα της νεότητας. Η διάκριση είναι χρήσιμη, φτάνει να έχουμε πάντοτε υπ’ όψιν μας ότι η σχέση αυτών των δύο μεταξύ τους δεν είναι ιεραρχική – το λογοτέχνημα, το καλλιτέχνημα που εκφράζει τη μέθη και την ένταση της βιολογικής ακμής, δεν υστερεί απ' αυτό που βασίζεται στην πείρα και την περισυλλογή της ηλικίας. Ακόμη και ο υπέρμετρος ιδανισμός της νιότης, η έφεση προς το ουτοπικό και το ανέφικτο, δεν βλάπτουν το άξιο έργο. Με τα λόγια του Βάρναλη: «ό,τι είναι ψέμα για την πείρα και για την επιστήμη, γίνεται αλήθεια αισθητική μέσα στα ηλύσια περιβόλια της Τέχνης, όταν ο δημιουργός μπορεί να τα μετουσιώσει σε ζωντανή ομορφιά». 

Του Γιάννη Λειβαδά

Το 2006, όταν εισήγαγα την ιδέα πως ο ποιητής είναι νεκρός ως αληθινός φανερωμένος [1] συνθέτοντας κατ’ αυτόν τρόπο την ποίηση του γίγνεσθαι η οποία ακυρώνει τις προθέσεις και τα αποτελέσματα της ποίησης του είναι –καθιστώντας την παρωχημένη, οπισθοδρομική∙ και όχι ανάξια λόγου και κρίσεως όπως λανθασμένα συμπέραναν πολλοί– γνώριζα εκ των προτέρων πως αρκετοί θα έσπευδαν αυτή την ιδέα να την οικειοποιηθούν, στρεβλώνοντάς την και εντάσσοντάς την αυθαίρετα στα πλαίσια της ευλογοφάνειας και του ευρηματισμού τους.