Του Θωμά Συμεωνίδη

Τι ενώνει και τι διαφοροποιεί τους δυο σπουδαίους πεζογράφους;

Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Για τις συλλογές διηγημάτων της Lucia Berlin, «Οδηγίες για οικιακές βοηθούς» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα), του Raymond Carver «Ελέφαντας» (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Μεταίχμιο) και του Σωτήρη Δημητρίου «Ένα παιδί απ' τη Θεσσαλονίκη» (εκδ. Πατάκη).

Του Κώστα Αγοραστού

Τα έργα της αρχαιότητας που δεν θα διαβάσουμε ποτέ υπολογίζεται ότι είναι πάνω από το 90% των όσων γράφτηκαν. 

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Σκέψεις με αφορμή την «πολιτική επικαιρότητα του έργου» του Μανόλη Αναγνωστάκη.*

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

«Ποιητική συλλογή του Κυριάκου Χαραλαμπίδη που απευθύνεται σε παιδιά, γεγονός εξαιρετικά σημαντικό, γιατί μας προσφέρει μιαν άλλη όψη ενός από τους κορυφαίους Έλληνες ποιητές». 

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Σκέψεις με αφορμή τη νουβέλα του Ρ.Λ. Στήβενσον «Δρ Τζέκiλ και Κος Χάιντ». 

Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Υποβάλλοντας προηγούμενα συναγόμενα σε δεύτερη έκθεση: Σκέψεις για τη σύγχρονη ποίηση και τον σύγχρονο ποιητή. 

Του Γιάννη Λειβαδά

Ποίηση, πεζό, πρόζα, λυρισμός, αφήγηση: έννοιες που χρειάζονται διευκρίνιση, αποκατάσταση, στοχασμό, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα το λογοτεχνικό φαινόμενο. 

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Συχνά έχω αναρωτηθεί τι ακριβώς έχουν κατά νουν όσοι υποστηρίζουν ενίοτε ότι ο Καβάφης υπερέχει των άλλων μας ποιητών. Πέρα από τις προτιμήσεις του καθενός (de gustibus non est disputandum…), υπάρχει εδώ ένα κριτήριο χειροπιαστό, συγκεκριμένο, που έχουν υπ’ όψιν;

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Ο Ισπανός συγγραφέας επιστρέφει στην εποχή που αγάπησε τα βιβλία. Όχι τόσο το περιεχόμενό τους όσο την ανάμνηση των γονιών του να τα βιβλιοδετούν.

Του Χεσούς Καρράσκο
Μετάφραση: Λένα Φραγκοπούλου

Του Γιάννη Λειβαδά

Για το αυτοβιογραφικό αφήγημα του Ρίτσαρντ Φορντ «Μεταξύ τους» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη γράφει η μεταφράστριά του Αθηνά Δημητριάδου. 

Της Αθηνάς Δημητριάδου

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Σ’ ένα αξιολάτρευτο ποιηματάκι του ο Χάινε σατιρίζει μια ευσυγκίνητη νεαρά που την παίρνουν τα δάκρυα στη θέα του ηλιοβασιλέματος.

Σκέψεις και μια αποτίμηση του στιχουργικού έργου του Θανάση Παπακωνσταντίνου

Του Παναγιώτη Λογγινίδη

Προδημοσίευση του επίμετρου του Θανάση Χατζόπουλου από το βιβλίο του D.W. Winnicott «Αποστέρηση και Παραβατικότητα» που θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. 

Του Θανάση Χατζόπουλου

Της Αθηνάς Δημητριάδου

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Συνηθίζουν να μιλούν για έργα της ωριμότητας και έργα της νεότητας. Η διάκριση είναι χρήσιμη, φτάνει να έχουμε πάντοτε υπ’ όψιν μας ότι η σχέση αυτών των δύο μεταξύ τους δεν είναι ιεραρχική – το λογοτέχνημα, το καλλιτέχνημα που εκφράζει τη μέθη και την ένταση της βιολογικής ακμής, δεν υστερεί απ' αυτό που βασίζεται στην πείρα και την περισυλλογή της ηλικίας. Ακόμη και ο υπέρμετρος ιδανισμός της νιότης, η έφεση προς το ουτοπικό και το ανέφικτο, δεν βλάπτουν το άξιο έργο. Με τα λόγια του Βάρναλη: «ό,τι είναι ψέμα για την πείρα και για την επιστήμη, γίνεται αλήθεια αισθητική μέσα στα ηλύσια περιβόλια της Τέχνης, όταν ο δημιουργός μπορεί να τα μετουσιώσει σε ζωντανή ομορφιά». 

Του Γιάννη Λειβαδά

Το 2006, όταν εισήγαγα την ιδέα πως ο ποιητής είναι νεκρός ως αληθινός φανερωμένος [1] συνθέτοντας κατ’ αυτόν τρόπο την ποίηση του γίγνεσθαι η οποία ακυρώνει τις προθέσεις και τα αποτελέσματα της ποίησης του είναι –καθιστώντας την παρωχημένη, οπισθοδρομική∙ και όχι ανάξια λόγου και κρίσεως όπως λανθασμένα συμπέραναν πολλοί– γνώριζα εκ των προτέρων πως αρκετοί θα έσπευδαν αυτή την ιδέα να την οικειοποιηθούν, στρεβλώνοντάς την και εντάσσοντάς την αυθαίρετα στα πλαίσια της ευλογοφάνειας και του ευρηματισμού τους.

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Ένα απ’ τα καθήκοντα από τα οποία ο ηθογράφος δεν μπορεί ποτέ να αποστεί, είναι να μην αλλοιώσει την πραγματικότητα με τις δραματουργικές υποτίθεται παρεμβάσεις του, πρωτίστως όταν αυτή έχει μπει στον κόπο να γίνει ρομαντική. Τα κοινωνικά πράγματα απ' τη φύση τους επισύρουν, ιδίως στο Παρίσι, τέτοιες συμπτώσεις, τόσο ιδιότροπες καταστάσεις και περιπλοκές που υπερβαίνουν τη φαντασία του επινοητή. Η αποκοτιά της πραγματικότητας αίρεται σε συνδυασμούς που είναι απαγορευμένοι στην τέχνη, τόσο απίθανοι ή αταίριαστοι φαντάζουν αν ο συγγραφέας δεν τους μετριάσει, δεν τους λειάνει και περικόψει. (Ονορέ ντε Μπαλζάκ) 

Σκέψεις για τον πεζό λόγο και τη συγγραφή.*

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Ν’ ακούς. Να υποχωρείς. Και να φροντίζεις τη γλώσσα σου. Αυτές είναι οι σπουδαιότερες αρετές του πεζογράφου, όπως τις αντιλαμβάνομαι πλέον μέσα από τη διπλή, συμπληρωματική, ιδιότητα του αναγνώστη-συγγραφέα.

Σκέψεις για το διήγημα του Χόρχε-Λουίς Μπόρχες «Αμπενχακάν ελ Μποχαρί, νεκρός στον λαβύρινθό του», που περιλαμβάνεται στον πρώτο τόμο του «Χόρχε-Λουίς Μπόρχες: Άπαντα τα πεζά» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πατάκης).

Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Στο διήγημα του Μπόρχες «Αμπενχακάν ελ Μποχαρί, νεκρός στον λαβύρινθό του», η δομή μοιάζει πιο απλή από εκείνη των πιο αλληγορικών και διανοητικών έργων της συλλογής Το Άλεφ· διατηρεί όμως τη διαυγή ευθύτητα μιας ξεχωριστής τάξης διηγημάτων του Μπόρχες, και, μαζί με το ίσως ακόμα πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα του τύπου τους στην ίδια συλλογή, τον «Άνθρωπο στο κατώφλι», συνοδεύει, κομψά και διακριτικά, έργα πολυεπίπεδα όπως το «Σπίτι του Αστερίου».

Σκέψεις για τον Κώστα Ταχτσή με αφορμή το μυθιστόρημά του «Το τρίτο στεφάνι».

Της Σοφίας Ιακωβίδου

Της Μυρένας Σερβιτζόγλου

Η Πανδρόσου είναι μια μικρή οδός κάτω από την Ακρόπολη που ξεκινάει από τα υπερμεγέθη πλατάνια –που θυμίζουν Ήπειρο και Βορρά– της Πλατείας Μητροπόλεως και καταλήγει στην Πλατεία Μοναστηρακίου. Αφού κανείς διασχίσει την Αιόλου που την τέμνει κάθετα, λίγα μόλις μέτρα προτού φτάσει στον Σταθμό του Ηλεκτρικού, στο δεξί του χέρι, σε δύο σκαλάκια, δίπλα ακριβώς από ένα κατάστημα που προσφέρει φρέσκους χυμούς και απέναντι από ένα γραφικό κοσμηματοπωλείο με βαριά κεχριμπαρένια κομπολόγια και παχιές αργυρές αλυσίδες, τρία παιδιά ταξιδεύουν ανυποψίαστους και μυημένους τουρίστες, ντόπιους και κάθε λογής περαστικούς στου παραδείσου τα μπεντίρ.

Με αφορμή τα βιβλία του Τσαρλς Μπουκόβσκι «Υπεραστικό μεθύσι» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Απόπειρα), «Η αγάπη είναι ένας σκύλος απ’ την κόλαση» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Απόπειρα), «Βρώμικος κόσμος» (μτφρ. Έφη Καλλιφατίδη, Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Απόπειρα) και «Pulp» (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Παναγιώτη Γούτα

Ο νεκρός ζει όσο συνεχίζει να ζει το όνομά του. Το όνομα είναι η ελάχιστη ζωή του άσημου νεκρού, που όμως δεν είναι ανώνυμος. Τα τέκνα είναι οι συνεχιστές της ζωής του νεκρού, όχι τόσο γιατί φέρουν το όνομά του, όσο γιατί το μνημονεύουν. Μα κι ο άτεκνος με καλούς φίλους που μετά τον θάνατό του θα πίνουν κρασί στο όνομά του, κι ο αγαπητός άνθρωπος, έχουν εξασφαλίσει τη μεταθανάτια ζωή, κληροδοτώντας το όνομά του σε χείλη που δεν θα πάψουν να το προφέρουν. 

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Του Γιάννη Λειβαδά

Συνοψίζω εδώ, ανεπαρκώς, από τα διατρέξαντα και τα διατρέχοντα μιας ποίησης, επιχειρώντας συνάμα μέσα από το σύνολο των δοκιμίων και των σημειωμάτων που κατέθεσα την τελευταία δεκαετία∙ για την όποια σημασία μπορεί να έχουν ή να μην έχουν αυτά τα χαμένα λόγια, τα οποία εντούτοις συχνά εντάχθηκαν και ενσωματώθηκαν κατακρεουργημένα σε κείμενα τρίτων, ώστε να φέρουν κάποιο αποτέλεσμα – εφόσον στο αυθεντικό τους σώμα, στον δικό τους χρόνο, γράφτηκαν για το τίποτα. Οι «χρήστες» αυτών των κειμένων χρειάζεται να επανεγκύψουν σε αυτά, να κατανοήσουν τι ακριβώς διαλαμβάνονται, ειδάλλως εκείνο που απολαμβάνουν εκ των προτέρων, με την εσκεμμένη αποφυγή παραπομπών, είναι απλώς η ζέση μίας αψήφισης η οποία θα προκαλέσει έντονη αμηχανία εκ των υστέρων. 

Της Χριστίνας Μπάνου

Κάθε κείμενο μπορεί να είναι ένας χαιρετισμός, μια ανάμνηση, ένας ξανακερδισμένος χρόνος, μια εκδοχή, ένας εξαγνισμός, ίσως αποχαιρετισμός. Για την πολυαγαπημένη φίλη των βιβλιοπωλείων και της νεότητας Νέλλη Βουτσινά το κείμενο αυτό δεν μπορεί να είναι νεκρολογία, όχι μόνο γιατί η λέξη ηχεί σκληρή, αλλά γιατί ο τροχός των βιβλίων και του χρόνου της Νέλλης μοιάζει να εξακολουθεί να γυρίζει με τους δικούς του ρυθμούς ατέρμονα. Γιατί στη Νέλλη ταιριάζει μόνο ένα κείμενο για βιβλία και βιβλιοπωλεία, για τη ζωή μέσα και πέρα από τα μυθιστορήματα, πίσω από τα ράφια και μέσα από τις λέξεις. Πέρα από το ότι η Νέλλη ήταν προνομιακή συνομιλήτρια της λογοτεχνίας, χαρισματική αναγνώστρια, ταλαντούχος βιβλιοπώλης και εξαιρετικός άνθρωπος, νομίζω ότι είχε την ευλογία και το ταλέντο των βιβλίων. Υπό αυτή την έννοια, ο τροχός του χρόνου στην εικονογραφία, ο τροχός των βιβλίων στην αναγνωστική μηχανή περασμένων αιώνων, ο τροχός της φιλίας, των διαδρομών και των σελίδων προφανώς γυρίζει για όσους τη γνωρίσαμε και την αγαπήσαμε. 

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Το ερώτημα παραλλάσσει βέβαια τον τίτλο του περίφημου διηγήματος του Τολστόι «Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος;» Σ’ αυτό ο ήρωας, ένας άπληστος γαιοκτήμονας βρίσκει όντως τελικά την απάντηση, πεθαίνοντας πάνω στην προσπάθεια να αυξήσει το έχειν του: δυο μέτρα όλη κι όλη. 

Του Κώστα Κουτσουρέλη

«Και να σκεφτόμουν ποτέ να γράψω ποίηση, με όλα αυτά που διαβάζω εδώ, αποκλείεται να το τολμήσω», μου έγραφε τις προάλλες φίλη στο facebook για ένα κείμενό μου όπου σχολίαζα τις τεχνικές αδυναμίες της σύγχρονης ποίησης. Και συνέχιζε: «Καταλαβαίνω ότι η πρόθεση είναι αγαπητική, μήπως όμως είστε λίγο σκληρός;» Και μια άλλη φίλη, για την ίδια ανάρτηση, λίγο παρακάτω: «Σαφώς ο ποιητής οφείλει να γνωρίζει καλά τη γλώσσα, αλλά αναρωτιέμαι πόσοι από τους μεγάλους ποιητές μας ήσαν φιλόλογοι. Και το λέω αυτό γιατί με μια πρώτη ανάγνωση του κειμένου αγχώθηκα... Τα πράγματα σαφώς δεν είναι απλά αλλά η ποίηση δεν γράφεται, συνήθως, με μοιρογνωμόνιο.»