Εδώ και κάποιο καιρό το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) έχει μπει σε «καραντίνα», με άγνωστες συνέπειες για την υγεία ενός σημαντικού εκδοτικού και πολιτιστικού θεσμού. Πρώτο στο στόχαστρο, το Εργαστήρι Επιμέλειας Εκδόσεων, που αλλάζει τρόπο λειτουργίας και χαρακτήρα. Στην κεντρική εικόνα, η Βίλα Καπαντζή όπου στεγάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη.
Του Γιώργου Σιακαντάρη
Μέσα στο χάος και την αγωνία για την εξέλιξη της πανδημίας μια είδηση πέρασε στα ψιλά του ειδησεογραφικού ρεπορτάζ. Μαζί με τους ασθενείς απ’ άλλες ασθένειες, εκτός covid-19, στην αναμονή μπαίνει και ο πολιτισμός και πιο συγκεκριμένα το βιβλίο και οι εκδόσεις του περίφημου για την εκδοτική του δραστηριότητα Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας (ΜΙΕΤ). Αν έπρεπε να καταγραφούν τα μεγάλα έργα που έχει εκδώσει το ΜΙΕΤ δεν θα έφτανε χώρος για μια ολόκληρη εφημερίδα. Μόνο την τριλογία των Εποχών των Αυτοκρατοριών, του Κεφαλαίου και των Επαναστάσεων του Hosbawm να αναφέρω αρκεί για να καταδειχθεί η σημασία του. Στο πλαίσιο του εκδοτικού λειτουργούσε εδώ και 18 συνεχόμενα χρόνια το Εργαστήρι Επιμέλειας Εκδόσεων του ΜΙΕΤ. Αυτό τώρα κλείνει. Απόφοιτοι/απόφοιτες του Εργαστηρίου καταγγέλλουν αυτό το κλείσιμο και κάνουν έκκληση για ακύρωση της απόφασης. Διαφορετικά αυτό δεν θα συνεχίσει να λειτουργεί κατόπιν της απόφασης της Διευθύντριας του ΜΙΕΤ κυρίας Λουβή, με το απίστευτο επιχείρημα πως λόγω της μεταβατικότητάς (sic) της η διοίκηση δεν μπορεί να λάβει αποφάσεις που θα δεσμεύουν το Ίδρυμα για τα επόμενα χρόνια. Απίστευτη δικαιολογία για την κατάργηση ενός θεσμού που έχει προσφέρει τόσα πολλά στον ελληνικό πολιτισμικό και εκδοτικό χώρο.
Στο πλαίσιο του εκδοτικού λειτουργούσε εδώ και 18 συνεχόμενα χρόνια το Εργαστήρι Επιμέλειας Εκδόσεων του ΜΙΕΤ. Αυτό τώρα κλείνει. Απόφοιτοι/απόφοιτες του Εργαστηρίου καταγγέλλουν αυτό το κλείσιμο και κάνουν έκκληση για ακύρωση της απόφασης.
Τι ήταν αυτό το Εργαστήρι; Αυτό εκπαίδευε επιμελητές εκδόσεων και εκεί μπορούσε να φοιτήσει κανείς μόνο μετά από αρκετά δύσκολες και απαιτητικές χωρίς δίδακτρα εξετάσεις. Οι φοιτητές/ φοιτήτριές του υποχρεούνταν να το παρακολουθούν δύο φορές την εβδομάδα επί δύο χρόνια. Αυτοί με το πέρας της φοίτησής τους ήταν έτοιμοι να εργαστούν ως επιμελητές εκδόσεων. Ήταν έτοιμοι για συνεργασία με όλους τους επαγγελματίες της παραγωγής του βιβλίου (εκδότες, στοιχειοθέτες, τυπογράφους, βιβλιοδέτες). Το όλο εγχείρημα, σύμφωνα με όσα ισχυρίζονται οι ίδιοι οι απόφοιτοι, στηριζόταν στις δυο εξαιρετικές διδάσκουσες την Αντιγόνη Φιλιπποπούλου και την Κωστούλα Σκλαβενίτη. Στο πλαίσιο της εδώ και λίγα χρόνια απαξίωσης και του ίδιου του ΜΙΕΤ ως εκδοτικού εντάσσεται και το κλείσιμο του Εργαστηρίου. Στο ΜΙΕΤ όμως θα συνεχίσει να λειτουργεί με πληρωμή σεμιναριακή κατάρτιση διορθωτών. Ας ελπίζουμε όχι επιπέδου «σκοιλ ελικικού».
Δεν ξεχνώ πως με την είσοδο μας στα μνημόνια ένα από τα πρώτα προγράμματα της ΕΡΤ που ζητήθηκε η κατάργησή του, η οποία και έγινε το 2013, ήταν το εκπληκτικό «Οι κεραίες της εποχής μας» της Μικέλας Χαρτουλάρη και του αείμνηστου Ανταίου Χρυσοστομίδη. Ήταν ένα εξαιρετικό ταξίδι με συνεντεύξεις από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες της εποχής μας. Αυτή η χώρα δεν πάσχει μόνο από την πανδημία, πάσχει και από την πανδημία της εγκατάλειψης του πολιτισμού, η οποία δεν μετριέται με το χρήμα. Στη συνείδηση πλέον πολλών πολιτών επικρατεί η άποψη πως ότι δεν έχει ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, δεν αξίζει να ζει. Και ο πολιτισμός, συνήθως, δεν φέρνει κέρδη και πλεονάσματα. Κατά τα άλλα όλοι κόπτονται για τον πολιτισμό και διεκδικούν τα ελγίνεια. Και μετά μπορούμε όλοι να ξυπνήσουμε χαρούμενοι και να φανταστούμε πως στα όνειρά μας διαβάσαμε επιγραφές όπως «ο πολιτισμός ευγνώμων, ω πολιτικό και κομματικό σύστημα».
* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ είναι συγγραφέας και δρ Κοινωνιολογίας. Τελευταίο βιβλίο του, η μελέτη «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» (εκδ. Αλεξάνδρεια).