Κείμενο που διαβάστηκε από τον Πρέσβη στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην UNESCO, στις 2 Απριλίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Café de jour που έλαβαν χώρα στο Παρίσι, σε καφέ της πόλης, το προηγούμενο Σάββατο.

Του Γιώργου Βέη

Έχω τονίσει και άλλοτε ότι ανήκω σ’ εκείνους που εξακολουθούν να πιστεύουν σταθερά ότι η ποίηση δεν είναι κατ´ ανάγκην παιδί της ταραγμένης ή μη εποχής της. Φρονώ μάλιστα ότι ως η κατ’ εξοχήν τέχνη του επαΐοντος –να υπογραμμίσω εδώ τον οξυδερκή ορισμό του Γουάλας Στήβενς «Poetry is the scholar’s art»– η ποίηση θα συνεχίσει και στα χρόνια που έρχονται να εκλύει οραματική σοφία, ανατέμνοντας και αναδιανέμοντας τη σκληρή ύλη της πραγματικότητας που μας περιβάλλει ενίοτε τόσο ασφυκτικά. Η ποιητική γραφή θα εξακολουθήσει να ασκεί το θεμελιώδες, σύμφυτο με τον εαυτό της προνόμιο, δηλαδή να προπορεύεται και να προβλέπει ή να προσβλέπει στα νέα τοπία του ανθρώπου. 

Για την ανακοίνωση του προγράμματος του Φεστιβάλ Αθηνών από τον Γιαν Φαμπρ. 

Της Δήμητρας Κονδυλάκη

Μετά την πολύμηνη αναμονή του νέου προγράμματος του Φεστιβάλ Αθηνών, με τις πολυπληθείς ανεξάρτητες θεατρικές ομάδες σε καθεστώς μόνιμης εκκρεμότητας και αναστολής, και φυσικά τα όσα θυελλώδη προηγήθηκαν με την άδοξη, έντονα παρασκηνιακή και με συνοπτικές διαδικασίες αποπομπή του Γιώργου Λούκου, η ανακοίνωση του φετινού Προγράμματος του Ελληνικού φεστιβάλ από τον νέο διευθυντή του, Γιαν Φαμπρ, είναι τουλάχιστον απογοητευτική – για να μην υιοθετήσουμε εκφράσεις πολλών και σημαντικών σύγχρονων δημιουργών από τον χώρο του θεάτρου: «εξοργιστική», «ντροπιαστική», «φαιδρή», «αποικιοκρατική».

Στη μνήμη του Κωστή Παπαγιώργη που έφυγε από κοντά μας, σαν σήμερα, δυο χρόνια πριν.  

Της Μυρένας Σερβιτζόγλου

Του Γιάννη Λειβαδά

Η ποίηση εντοπίζεται σε κάτι που υφίσταται οριακά ανάμεσα στο υπάρχον και το μη υπάρχον, στο περιεχόμενο. Το οποίο, όπως έχω προ καιρού σημειώσει, είναι τρόπος1. 

Του Παναγιώτη Λογγινίδη

Εάν θέλουμε να ξεφλουδίσουμε τον τίτλο της εκδήλωσης «Ποίηση και νέες υποκειμενικότητες στην εποχή της παγκοσμιοποίησης» τότε θα βρούμε εντός του τρία δομικά στοιχεία, δύο σταθερά και ένα μεταβαλλόμενο. Ας παίξουμε λοιπόν ένα παιχνίδι που εξηγεί τη σχέση των τριών: τοποθετούμε πάνω σε μία ευθεία τις τρεις έννοιες. Στα δύο άκρα βάζουμε την ποίηση και την παγκοσμιοποίηση και στη μέση τις υποκειμενικότητες και ή αλλιώς και για να διευκολύνουμε το κείμενο, τον ανθρώπινο ψυχισμό. Το ζητούμενο σε μία τέτοια εξίσωση είναι πιο άκρο θα απορροφήσει το μέσο. Προς τα πού θα τείνει ο ψυχισμός προκαλώντας, όπως γίνεται αντιληπτό τη de facto σύγκρουση ανάμεσα στα άκρα, στην ποίηση και την παγκοσμιοποίηση. 

O Ντον Ντελίλλο βρέθηκε χθες στη Στέγη και μίλησε για τον χρόνο και τις πολλαπλές εκφάνσεις της σύγχρονης πραγματικότητας.

Του Θωμά Συμεωνίδη

Ο χρόνος μοιάζει να κυλάει. Με αυτή τη φράση ξεκινούν Οι χρόνοι του σώματος του Ντον Ντελίλλο και αυτή ήταν η πρώτη εντύπωση βλέποντας τον ογδοντάχρονο Ντελίλλο να εισέρχεται στο πλατό και να κάθεται με φόντο μια δική του ασπρόμαυρη φωτογραφία (αυτή στην αφίσα της εκδήλωσης), όπου είναι εμφανώς νεότερος. Αμέσως, μετά, η παρατήρηση της διαφοράς ανάμεσα στους δύο ενδυματολογικούς κώδικες: στη φωτογραφία πιο «νεανικός», στο πλατό, ζωντανά μπροστά μας, πιο «συντηρητικός». Και μετά, η παράκληση του ίδιου του συγγραφέα (δια στόματος του Ηλία Μαγκλίνη) να μην υπάρχουν φωτογραφίες. [η κεντρική φωτογραφία μας είναι από εκδήλωση στη Νέα Υόρκη]

Στη συζήτηση που έγινε προχθές στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση με θέμα «Τέχνη, Ελευθερία, Λογοκρισία» τέθηκαν πολλά ζητήματα και καταγράφησαν καίριοι προβληματισμοί.

Του Θωμά Συμεωνίδη

H συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με αντικείμενο το τρίπτυχο «Τέχνη, Ελευθερία, Λογοκρισία» και τέσσερα επιμέρους πάνελ «Λόγος Περί Ελευθερίας», «Ιερά και Όσια», «Επικίνδυνες Ιδέες», «Η Βουή του Πλήθους» έθεσε πολλά και κρίσιμα ζητήματα, ορίζοντας περισσότερο το πλαίσιο μιας προβληματικής και λιγότερο έναν κοινό τόπο συγκλίσεων και απαντήσεων. Μεταξύ αυτών των ζητημάτων ήταν η έννοια της αυτολογοκρισίας υπό τον φόβο της αποδοκιμασίας ή της δημόσιας κατακραυγής, τα όρια της κριτικής, η συνάρθρωση ΜΜΕ, διαδικτύου, θεσμών της τέχνης και χορηγών και κατά προέκταση το ζήτημα της συνάρθρωσης συμφερόντων και λογοκριτικών ερεισμάτων, η προσβολή της πολιτικής ορθότητας και τα όρια της πρόκλησης μέσω της τέχνης, ο όρος του σεβασμού ή όχι της τέχνης απέναντι σε συγκεκριμένες ευαισθησίες. 

Την 14η Φεβρουαρίου αναγνωστικά ίχνη για τον έρωτα γέμισαν την οθόνη του υπολογιστή. Μπρικνέρ, Μαλβίνα, Κούντερα, Χειμωνάς, Παπαγιώργης, Τσαγκαρουσιάνος, Ζατέλη, Μονέ, φανερώθηκαν σε ένα ιμπρεσιονιστικό κείμενο για τους μόνους δυνατούς χρόνους του ίμερου, τους παρελθοντικούς, και την φυσική του έγκλιση, την προστακτική.

Της Μυρένας Σερβιτζόγλου

Της Μυρένας Σερβιτζόγλου

Μια παρέα φοιτητών του γηραιότερου πανεπιστημίου των Η.Π.Α στον βορρά της ανατολικής ακτής δημιουργεί μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης. Η ιδέα γεννήθηκε στον πρωτεργάτη, Mark Zuckerberg, μία νύχτα, ενώ βρισκόταν υπό την επήρεια αλκοόλ μετά από ερωτική απόρριψη. Το Facebook, το δημοφιλέστερο και ισχυρότερο οικονομικά κοινωνικό δίκτυο ξεκίνησε σαν αφροδίσιο σύμπτωμα και η πορεία του δεν υπήρξε μήτε ευθεία μήτε ειρηνική.

Της Αντιγόνης Βλαβιανού

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη-Πιστοφίδη

Όταν σκέφτομαι το ελληνικό πανεπιστήμιο, κάνω κακές σκέψεις. Ότι με αδικεί, ότι μου στερεί κάποιο λαμπρότερο μέλλον, ότι με παγιδεύει. Αλλά, όπως λέμε, as if: σιγά να μην... Το πανεπιστήμιο δεν έχει προσωπικά εναντίον μας, ούτε είμαστε μόνοι σ' αυτές τις σκέψεις. Στην πραγματικότητα, τις μοιραζόμαστε όλοι όσοι βλέπουμε το πανεπιστήμιο σοβαρά· όσοι είμαστε εκεί για να δουλέψουμε και να εξελιχθούμε, παρά τις δυσκολίες.

«Το πλήθος είναι το πέπλο μέσα από το οποίο η οικεία πόλη μεταμορφώνεται για τον πλάνητα σε φαντασμαγορία» Walter Benjamin

Της Ελένης Γαλάνη

Της Εύης Λαμπροπούλου

Για την ταινία του Μ. Καραγάτση Καταδρομή στο Αιγαίον (1946), μία από τις πρώτες που γυρίστηκαν για την Αντίσταση και η μοναδική που έκανε ο συγγραφέας.

Της Παναγιώτας Μ. Χατζηγεωργίου

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη-Πιστοφίδη

Στο πανεπιστήμιο, πολύς χρόνος ξοδεύεται για σχολικά κόλπα. Χαρτοπωλεία εξειδικευμένα στη σμίκρυνση βιβλίων εντοπίζονται, οι τιμές τους συγκρίνονται και προσδιορίζεται η φθηνότερη προσφορά. Παράνομα αντίγραφα των «σωστών» βιβλίων (διαφορετικών από αυτά που αγοράζονται επισήμως μέσω του Ευδόξου), αυτών από τα οποία «πέφτουν» τα θέματα των εξετάσεων, πωλούνται σε συγκεκριμένα φωτοτυπεία. Μερικοί προμηθεύονται «ψείρες», μικροσκοπικά ακουστικά που κρύβονται στον ακουστικό πόρο, κάνοντας την αντιγραφή λιγότερο ριψοκίνδυνη. Ορισμένα θέματα διαρρέουν, ορισμένοι φοιτητές περνούν τα μαθήματα χωρίς να ξέρουν ελληνικά, όπως και άλλοι που ενώ ξέρουν ελληνικά, δεν ξέρουν τα μαθήματα. Η επιτυχία στις εξετάσεις αποτελεί μια πολυσύνθετη επιχείρηση από μόνη της, για την οποία μελλοντικά θα χρειάζεται κάποιου είδους εκπαίδευση, ίσως ένα θερινό bootcamp αντιγραφής.

Του Διονύση Σιμόπουλου *

Σε μία έκτακτη συνέντευξη τύπου η NASA ανακοίνωσε την Δευτέρα το απόγευμα τον εντοπισμό ύπαρξης νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνεια του Άρη. Γεγονός που αυξάνει πολύ την πιθανότητα ύπαρξης μικροβιακής μορφής ζωής στον γειτονικό μας πλανήτη τώρα ή κατά το παρελθόν. Ένας από τους κύριους άλλωστε στόχους των σύγχρονων διαστημοσυσκευών που στέλνονται στον Άρη είναι και η έρευνα για την ύπαρξη ζωής. Η αρχή των ανακαλύψεων που ανακοινώθηκαν σήμερα ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια στη βάση ορισμένων εντυπωσιακών χαρακτηριστικών που εντοπίστηκαν σε φωτογραφίες που έστειλαν στη Γη διάφορες διαστημοσυσκευές που περιφέρονται γύρω από τον κόκκινο πλανήτη. 

 Η φράση «κυάμων απέχεσθαι» αποδίδεται στον Πυθαγόρα και σημαίνει κατά λέξη «να απέχετε από τα κουκιά», δηλαδή από τις εκλογές. Αναφέρεται από τον Παπαδιαμάντη στο διήγημα Οι χαλασοχώρηδες, απ' όπου αφορμάται το παρόν κείμενο. 

Του Παντελή Λιάκα

Ά! Αι εκλογαί, αυτή είναι η μόνη επί εβδομήκοντα ασχολία, αφ' ότου ηλευθερώθημεν, αφ' ότου δηλαδή μετηλλάξαμεν τυράννους, τους οποίους διά των εκλογών φανταζόμεθα, ότι αντικαθιστώμεν τάχα συχνότερον, όπως μη αποδειχθή ψευδές το δημώδες λόγιον. «Άλλαξε ο Μανολιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς». Ως να εχρειάζετο τίποτα άλλο, ειμή εις ευσεβής βασιλεύς, Χριστός Κυρίου, ο μόνος αρμόδιος να εκλέγη τους συμβούλους και τους στρατηγούς του, και εν μόνω τω «εν τούτω νίκα» ισχυρός και αήττητος. (Άη μου Γιώργη) 

Aπόπειρα για μια αρχή διαλόγου 

Του Νικήτα Παρίση

Τελικά, μας χρειάζονται και τα θεωρητικά κείμενα. Αυτά που έχουν το ωραίο άρωμα του μεστού δοκιμιακού - στοχαστικού λόγου. Ειδικότερα, σε ένα ηλεκτρονικό περιοδικό για την τέχνη και τον πολιτισμό. Του προσδίδουν, εκτός των άλλων, και θεματική ποικιλία. Τα συντηρείς αυτά τα θεωρητικά κείμενα σε αρχεία αναγνωστικής διάρκειας. Διευρύνουν τη στοχαστική μας διάθεση και μπορούν να γίνουν οι απαρχές πολυφωνικού διαλόγου. Μας χρειάζεται και ο διάλογος. Ειδικότερα σε εποχές πνευματικής ξηρασίας ή και αφωνίας. 

Το θλιβερό μαντάτο μού το έφερε από τη Γερμανία φίλη ποιήτρια, την Πέμπτη 16 Ιουλίου του 2015. «Έφυγε ο Κώστας ο Ριτσώνης. Προχθές... Μου είχες μιλήσει γι αυτόν…»

Του Παναγιώτη Γούτα

Για την παρηγορητική και παιδευτική διάσταση της λογοτεχνίας σε ανάστατους καιρούς. 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Τις ώρες της κρίσης και του πολέμου την πληρώνουν ως συνήθως οι άμαχοι, δηλαδή η λογοτεχνία, το βιβλίο, ο πολιτισμός. Ποιος θα αγοράσει βιβλία ή έστω ποιος θα μπορέσει να κλείσει τη φωνασκούσα τηλεόραση, τις θορυβώδεις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες και τα κραυγάζοντα κοινωνικά δίκτυα, για να συγκεντρωθεί στη λογοτεχνία; Και ποιος θα διαβάσει κριτικές (ω της πολυτελείας!), θα στοχαστεί πάνω στις νέες εκδόσεις (ω της περιττολογίας!) και θα ξαναβάλει το μυαλό του στις γραμμές της πνευματικής κανονικότητας (ω της ανωμαλίας!); 

Αλκοόλ και Λόγος, μέρος ΙΙ

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Η θλίψη μοιάζει με νιφάδα χιόνι
Που μόλις πέφτει μες στο κρασί λιώνει.
Αδειάζοντας την κούπα μου, χαμογελώ
Στον πρώτο ανθό καθώς σε φίλο μου καλό.
Λου Γεού, Μπροστά στο Κρασί

«Ευρωπαίος» συναντά «αγνώστης ταυτότητας οδηγό» στου Χαριλάου, την επομένη του δημοψηφίσματος. Ιδού η συνέχεια...

Του Παναγιώτη Γούτα

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Πριν από λίγο καιρό παρευρέθηκα στην παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του Γιάννη Μακριδάκη με τίτλο Αντί στεφάνου (Εστία, 2015). Δεν θέλω εδώ να σχολιάσω και να ερμηνεύσω την ίδια τη νουβέλα, που κινείται στην ιδεολογική γραμμή όλων σχεδόν των έργων του συγγραφέα, με έναν νέο ίσως τρόπο να ανατρέπει την εφησυχασμένη κοινωνία: φυσιολατρία, οικολογική ευαισθησία, αντικαταναλωτισμός, ακτιβισμός, αντικομφορμισμός στις επικρατούσες κοινωνικές συνήθειες κ.λπ. Δείτε την κριτική της Έλενας Μαρούτσου «Του ύφους ή του βάθους» (Bookpress, 17.5.2015), όπου σχολιάζεται πιο αναλυτικά το κείμενο, η ιδεολογία του και η σκωπτική του διάθεση.

Του Νίκου Ξένιου

Το ζήτημα της χορήγησης ελληνικής παιδείας στους μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενεάς επικαιροποιείται από την ψηφοφορία, στη Βουλή των Ελλήνων, σχετικά με τη σκοπιμότητα χορήγησης ή μη της ελληνικής ιθαγένειας, από την αρνητική στάση του κόμματος των Ανεξάρτητων Ελλήνων επί της κυβερνητικής πρότασης[1] και από τα εκκρεμούντα επιστημονικά ζητήματα που αφορούν τις έννοιες της εθνοτικής ταυτότητας και της ελληνικότητας στον τόπο μας, η πληθυσμιακή σύνθεση του οποίου, προς μεγάλην απογοήτευση κάποιων «ελληνοφρόνων», σταδιακά προσέλαβε πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. 

Αλκοόλ και Λόγος, μέρος Ι

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Όλοι στην εφηβεία μας διαβάσαμε Ντοστογιέβσκη από κάποια βιβλία που υπήρχαν στη βιβλιοθήκη του σπιτιού, είτε γιατί δανειστήκαμε κάποια από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη ή τη Λέσχη Νεότητας της γειτονιάς μας. Σπάνια θα συναντήσεις σημερινούς πενηντάρηδες που να μην διασταυρώθηκαν τότε με κείμενα του Ντοστογιέβσκη, είτε γιατί ο παιδαγωγικός χαρακτήρας ενός τέτοιου αναγνώσματος ήταν επιβεβλημένος είτε γιατί κάποιος αριστερός δάσκαλος ή συγγενής το συνέστησε. Πάντως, η ρωσική λογοτεχνία σε ελάχιστους έφτασε μεταφρασμένη στα ελληνικά χωρίς κάποιαν, ακροθιγή έστω, σύνδεση με το γλωσσικό ιδίωμα της σοσιαλιστικής διανόησης.

Του Νίκου Ξένιου

Του Παναγιώτη Γούτα

Η διαδικτυακή πύλη Book Press, εδώ και χρόνια, δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ευαισθησία αναφορικά με τις νέες φωνές στον χώρο της λογοτεχνίας, μέσα από αφιερώματα, βιβλιοκρισίες αλλά και διαγωνισμούς διηγημάτων, που αφορούν νέους ανθρώπους που θέλουν να εκφραστούν δια του λόγου, πεζού ή ποιητικού. Για την εκδήλωση της ΔΕΒΘ* «Νέοι άνθρωποι-Νέες φωνές: σκιαγραφώντας το λογοτεχνικό τοπίο του μέλλοντος» (Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών) επέλεξε από τους πρωτοεμφανιζόμενους πεζογράφους τον Άκη Παπαντώνη για τη νουβέλα του «Καρυότυπος» που τυπώθηκε το 2014 από τις φροντισμένες εκδόσεις Κίχλη, και απέσπασε ενθαρρυντικές κριτικές για την ποιότητα της γραφής του.

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Δύο προσωπικότητες. Δύο εποχές. Δύο κόσμοι. Δύο δείπνα. Δύο διαφορετικά δείπνα. Μία Γαλλίδα που η μητέρα της ήταν Κινέζα και ο πατέρας της Γερμανός. Ένας βέρος Αμερικανός, με μακρινή καταγωγή από τη Σουηδία. Μια επαναστάτρια, ερευνήτρια της γλώσσας του υπόκοσμου αλλοτινών καιρών, της γαλλικής ζαργκόν, σύντροφος από το 1963 έως τον εκούσιο θάνατό του, το 1994, του Guy Debord/Γκυ Ντεμπόρ. Και ένας συγγραφέας τεσσάρων μυθιστορημάτων που έχουν επηρεάσει ήδη την τέχνη της γραφής.

Ναι, είναι γεγονός! Ο Σάκης Ρουβάς θα τραγουδήσει Μίκη Θεοδωράκη. Έκπληξη! Θύελλα αντιδράσεων... Μα γιατί; Πάνω από 10 χρόνια προετοιμαζόταν ο Σάκης για μια τέτοια στιγμή, ενώ ο Μίκης ήταν σαν έτοιμος (;) από καιρό! Πώς και μας διέφυγε κάτι τέτοιο, παρότι θαρρείς ότι ξέρουμε τα πάντα γι αυτούς;

Tου Πάρι Κωνσταντινίδη

Σαν σήμερα, στις 20 Απριλίου 1922, ήρθε στον κόσμο ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης. Μια πυκνή αναδρομή στη ζωή του. 

Του Γιώργου Δουατζή

«Kι όταν πεθάνω και δε θάμαι ούτε λίγη σκόνη πια μέσα στους δρόμους σας
τα βιβλία μου, στέρεα και απλά
θα βρίσκουν πάντοτε μια θέση πάνω στα ξύλινα τραπέζια
ανάμεσα στο ψωμί
και τα εργαλεία του λαού».

Ο μεγάλος μας ποιητής Νίκος Καρούζος (1926-1990) κατόρθωσε τόσο στην ποίησή του όσο και στην προσωπική του ζωή να είναι με τη μεριά της υπερβάσεως. Αναμετριόταν πάντα –ο ίδιος συχνά χρησιμοποιούσε τη λέξη «κονταροχτύπημα»– με μεγάλες ιδέες, μεγάλες μορφές, μεγάλες αφηγήσεις, δίχως ποτέ να τις αφήνει ως έχουν, μα μπολιάζοντάς τες με δικά του διανοήματα, με δικές του σκέψεις, με δικούς του στοχασμούς, με δικές του strong opinions.

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Απάντηση του συγγραφέα Σπύρου Καρυδάκη στις αναλυτικές παρατηρήσεις του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη αναφορικά με «γλωσσικά ατοπήματα» και «λάθη» στο μυθιστόρημα του πρώτου με τίτλο Γυναικόκαστρο και η τελική ανταπάντηση του κριτικού μας.