alt

Για τις συλλογές διηγημάτων της Lucia Berlin, «Οδηγίες για οικιακές βοηθούς» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα), του Raymond Carver «Ελέφαντας» (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Μεταίχμιο) και του Σωτήρη Δημητρίου «Ένα παιδί απ' τη Θεσσαλονίκη» (εκδ. Πατάκη).

Του Κώστα Αγοραστού

Διαβάζω σε κείμενα επισκόπησης της περυσινής χρονιάς την επισήμανση ότι, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, το διήγημα έχει υποχωρήσει εκδοτικά και αρκετοί συγγραφείς στρέφονται ξανά στο μυθιστόρημα. Αυτό, όπως όλα δείχνουν, είναι αλήθεια. Παρόλα αυτά, το τελευταίο διάστημα συνάντησα τρεις σπουδαίες συλλογές διηγημάτων, η καθεμιά με το δικό της ειδικό βάρος και όλες τους με τα κοινά χαρακτηριστικά των σπουδαίων διηγημάτων. Βιωματική γραφή, οριακούς ήρωες, αναπάντεχες ιστορίες και ανάμεσα στις γραμμές να αναδίνεται μια αδιόρατη και συνεχή πρόκληση, από τη μεριά του συγγραφέα, να αποκαλύψει εντέχνως, μέσα από την αφήγησή του, κάποιες από τις πιο μύχιες πτυχές του εαυτού του.

Η γραφή της είναι πηγαία, αντισυμβατική. Φέρει κάτι από την ομορφιά και τη σταθερότητα του εμφανούς σκυροδέματος.

Στην κορωνίδα όλων αυτών, η εκπληκτική συλλογή διηγημάτων της Lucia Berlin, Οδηγίες για οικιακές βοηθούς, σε υποδειγματική μετάφραση της Κατερίνας Σχινά για τις εκδόσεις Στερεώμα. Η Berlin ξέρει πολύ καλά τους ήρωές της, τις οριακές καταστάσεις που βρίσκονται, τα αδιέξοδα στα οποία συχνά εγκλωβίζονται. Στέκεται δίπλα τους με αγάπη και δεν διστάζει να φανερώσει τις πληγές τους, να δείξει το μέγεθος της ήττας τους, το βάθος του πηγαδιού από το οποίο κραυγάζουν. Η γραφή της είναι πηγαία, αντισυμβατική. Φέρει κάτι από την ομορφιά και τη σταθερότητα του εμφανούς σκυροδέματος. Το φορτίο των ηρώων δεν καταναλώνεται ούτε εξαντλείται μέσα στο πλαίσιο της αφηγήσης κάθε διηγήματος. Όσες ιστορίες κι αν έχουμε διαβάσει για αλκοολικούς, για κοπέλες που πρέπει να αποφασίσουν αν θα κάνουν ή όχι άμβλωση, για κέντρα απεξάρτησης ή για μια νυχτερινή βάρδια στα επείγοντα ενός νοσοκομείου, στα διηγήματα της Berlin βρίσκουμε κάτι μοναδικό: τη λαχτάρα και την ορμή αυτής που επέζησε όλων αυτών των καταστάσεων, μαζι με τη βιασύνη να ολοκληρώσει τις ιστορίες της πριν τελειώσει το μπουκάλι με το Jim Beam.

Η ήπια και σχεδόν ποιητική στάση των ηρώων του, μοιάζει να έχει προκύψει από θέσεις και απόψεις του Carver, που κινούνται κάπου μεταξύ σοφίας και παραίτησης.

Η Berlin πάντως δεν είναι ο «θηλυκός Carver», όπως συχνά γράφεται, και αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μομφή ή υποτίμηση. Ο Carver στα τελευταία του διηγήματα, τα οποία επανεκδόθηκαν σε μετάφραση και επίμετρο της Τρισεύγενης Παπαϊωάννου με τίτλο Ελέφαντας (εκδ. Μεταίχμιο), έχει φτάσει σε αξιοθαύμαστο επίπεδο γλωσσικής και νοηματικής συμπύκνωσης. Μέσω της λιτότητας και των ιστοριών χωρίς εξάρσεις και δραματικές κορυφώσεις μοιάζει να έχει βρει τις απαντήσεις σε ζητήματα που τον βασάνιζαν χρόνια στις προηγούμενες συλλογές. Η ήπια και σχεδόν ποιητική στάση των ηρώων του, μοιάζει να έχει προκύψει από θέσεις και απόψεις του Carver, που κινούνται κάπου μεταξύ σοφίας και παραίτησης. Μια σπουδαία συλλογή, υπόδειγμα κατασταλαγμένου ύφους και θεματικής, η αξία της οποίας αποκαλύπτεται αφού κανείς διαβάσει και τα προηγούμενα διηγήματά του.

Σκληροί και αλύγιστοι και αλλού παραδομένοι και σπαρακτικοί, οι ήρωες του Σωτήρη Δημητρίου έκτοτε τον ακολουθούν σε όλα του τα βιβλία.

Ήταν 1988 όταν κυκλοφόρησε ο Ελέφαντας στη Μεγάλη Βρετανία και 1989 όταν έκανε την εμφάνισή της στους πάγκους των ελληνικών βιβλιοπωλείων η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του Σωτήρη Δημητρίου Ένα παιδί απ’ τη Θεσσαλονίκη. Ακόμη και σήμερα, που επανεκδόθηκε από τον Πατάκη, κάθε διήγημα είναι γροθιά στο στομάχι. Ο Δημητρίου φτιάχνει ήρωες με μοναδική μαεστρία, αντλώντας φυσιογνωμίες από μια τεράστια δεξαμενή χαρακτήρων της επαρχίας αλλά και αποσυνάγωγων της πόλης χρησιμοποιώντας τα απαραίτητα αυτοβιογραφικά στοιχεία για να τους στερεώσει με την αληθοφάνεια. Η γλώσσα των διηγημάτων πηγάζει και ακολουθεί όχι μόνο το μορφωτικό επίπεδο των ηρώων του αλλά τις πλούσιες και ποικίλες συναισθηματικές τους διαδρομές. Σκληροί και αλύγιστοι και αλλού παραδομένοι και σπαρακτικοί, οι ήρωες του Σωτήρη Δημητρίου έκτοτε τον ακολουθούν σε όλα του τα βιβλία. Σ’ αυτήν τη συλλογή όμως το ειδικό βάρος των ιστοριών τους δεν επιτρέπει να ξεχνάμε γιατί το διήγημα είναι μια φόρμα που θα μας δίνει σπουδαία κείμενα και θα αποτελεί αέναη δοκιμασία για κάθε συγγραφέα είτε βρίσκεται στα πρώτα του βήματα είτε έχει διανύσει χρόνια συγγραφικής πορείας.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.


altΟδηγίες για οικιακές βοηθούς
Lucia Berlin
Μτφρ. Κατερίνα Σχινά
Στερέωμα 2018
Σελ. 576, τιμή εκδότη €23,00

alt

 

 

 

altΕλέφαντας
Ρέιμοντ Κάρβερ
Μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου
Μεταίχμιο 2019
Σελ. 160, τιμή εκδότη €11,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ RAYMOND CARVER

 

 

altΈνα παιδί απ' τη Θεσσαλονίκη
Σωτήρης Δημητρίου
Πατάκης 2018
Σελ. 136, τιμή εκδότη €13,30

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αυτός ήταν ο Κώστας...» – Λίγα λόγια για τον Κώστα Παπαϊωάννου από τον Άγγελο Στάγκο

«Αυτός ήταν ο Κώστας...» – Λίγα λόγια για τον Κώστα Παπαϊωάννου από τον Άγγελο Στάγκο

Το βράδυ της Δευτέρας 11 Μαρτίου, δύο χρόνια από τον θάνατο του δημοσιογράφου και εκδότη της εφημερίδας «Το Ποντίκι» (1979-2005), Κώστα Παπαϊωάννου (1938-2022), διοργανώθηκε στην Ένωση Συντακτών τιμητική εκδήλωση στη μνήμη του. Βασικοί ομιλητές ήταν οι (από αριστερά στη φωτογραφία) Μιχάλης Ιγνατίου, Αλέξης Παπαχελάς...

Η θεραπευτική και σωτηριακή διάσταση της Αισθητικής

Η θεραπευτική και σωτηριακή διάσταση της Αισθητικής

Η ικανότητα της Αισθητικής είναι να αποδιώχνει το κακό και μέσω της εμπειρίας του ωραίου να οδηγεί τους ανθρώπους σε αυτοαποκαλύψεις, σε γνωστικές περιπέτειες, αλλά και σε ιατρικές θεραπείες. Κεντρική εικόνα: O Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου ©Wikipedia. 

Γράφει ο Δημο...

«Λογοτεχνικά περιοδικά»: Ποια είναι, ποιο το στίγμα τους, ποιοι τα βγάζουν – Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή

«Λογοτεχνικά περιοδικά»: Ποια είναι, ποιο το στίγμα τους, ποιοι τα βγάζουν – Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή

Σαράντα πέντε λογοτεχνικά περιοδικά: Τα μακροβιότερα, τα καινούργια, τα σπάνια. Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών και βιβλιολογικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή, παρουσιάζοντας το πρώτο και το τελευταίο τεύχος από το καθένα. Μια αναδρομή, επίσης, σε ορισμένα από τα σημαντικότερα, που...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ