Η Ντόρις Λέσινγκ δεν είναι συγγραφέας που θα μπορούσε εύκολα να κατηγοριοποιηθεί. Στη διάρκεια της μακράς συγγραφικής της πορείας δοκίμασε πολλά είδη αφήγησης, πειραματίστηκε με διάφορες φόρμες και κάλυψε με το έργο της μια ευρύτατη θεματική. Γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1919 στο σημερινό Ιράν, μεγάλωσε στη σημερινή Ζιμπάμπουε, τότε Νότια Ροδεσία, και πέθανε στις 17 Νοεμβρίου 2013 στο Λονδίνο, έχοντας διαγράψει μια σπουδαία συγγραφική πορεία για την οποία τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ το 2007.  

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Του Παναγιώτη Γούτα

Επισκεπτόμενος ένα bazaar βιβλίων στην πόλη μου, έπεσα πάνω στο λεύκωμα του Ηλία Πετρόπουλου με τον τίτλο «Ελλάδος κοιμητήρια» (Κέδρος, 2005). Η νέα του τιμή εξευτελιστική. «Ποτέ ο θάνατος δεν ήταν τόσο φτηνός!» σκέφτηκα και το αγόρασα. Ξεφυλλίζοντάς το, μέσα από εκατοντάδες ασπρόμαυρες φωτογραφίες κοιμητηρίων (τραβηγμένες είτε από τον ίδιο τον συγγραφέα είτε από φίλους του, κυρίως συγγραφείς) ένιωσα το χέρι του θανάτου να μου αγγίζει τον ώμο. 

Του Παναγιώτη Γούτα

Ο ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης, κάποια στιγμή της ζωής του και επειδή δεν είχε κάτι καινούριο να γράψει, αποφάσισε να σιωπήσει. Και σταμάτησε να γράφει ποιήματα. Πολλοί ανεγκέφαλοι θαυμαστές του, δεν κατάλαβαν αυτήν την έντιμη στάση του και την παρερμήνευσαν. Τον θεώρησαν ηττοπαθή και του χρέωσαν έλλειψη αγωνιστικότητας. Πολλές αριστερές φιλολογίνες και μελετήτριες του έργου του, τον πλησίασαν με πρόσχημα κάποια συνέντευξη, για να τον παροτρύνουν να συνεχίσει. «Μα αφού δεν έχω κάτι καινούριο να πω...» τις αποστόμωνε εκείνος, μένοντας συνεπής ως το τέλος στην απόφαση που είχε πάρει. 

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη-Πιστοφίδη

Όσο περνούν τα έτη σπουδών μου, συνειδητοποιώ πόσα υλικά, πόσος χρόνος, πόσοι άνθρωποι χαραμίζονται μέχρι τη στιγμή της αποφοίτησης. Για παράδειγμα, η Σύγκλητος του Α.Π.Θ., όπου φοιτώ, ανακοίνωσε την αναβολή της έναρξης των μαθημάτων μόλις το απόγευμα της Παρασκευής, όταν δηλαδή οι γραμματείες των σχολών είχαν πια κλείσει και κανένας φοιτητής δεν μπορούσε να ενημερωθεί για τις αλλαγές του προγράμματος. Δεδομένου, λοιπόν, ότι υπάρχει προηγούμενο ασυνέπειας της σχολής μας ως προς τις αποφάσεις της Συγκλήτου (οι εξετάσεις διενεργήθηκαν κανονικά, παρά τη σχετική απόφαση), το πρωί της Δευτέρας θα παρουσιαστούμε όλοι στα νοσοκομεία όπου σπουδάζουμε Ιατρική, για να είμαστε σίγουροι ότι το μάθημα δεν θα γίνει ερήμην μας. 

Μνήμη Κατερίνας Νούκα

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Όταν έχεις μια παιδική καρδιά/ Και δεν έχεις ένα φίλο,/ Πήγαινε βάλε βέρα στα κλαδιά,/ Στη μπουτονιέρα σου φύλλο. 

Υποθήκαι, Κώστας Καρυωτάκης  

Της Εύας Στάμου

Είναι πλέον φαινόμενο συνηθισμένο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: αναρτήσεις επιθετικού περιεχομένου και υβριστικού χαρακτήρα γραμμένες ανορθόγραφα με κεφαλαία γράμματα. Όσοι ασχολούμαστε με το φέισμπουκ και το τουίτερ συναντάμε τέτοιου είδους αναρτήσεις καθημερινά. Πρόκειται για κείμενα χωρίς ειρμό, ασύντακτα, ασυνάρτητα κι αδόμητα, με κύριο στόχο τον εκφοβισμό ή τον διασυρμό κάποιου με του οποίου τις ιδέες ή την πολιτική δράση διαφωνεί ο γράφων.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Οι έλληνες συγγραφείς της δεκαετίας του ’80 θεωρούνται ότι αποστασιοποιήθηκαν ριζικά από τους προκατόχους τους και έδωσαν το δικό τους στίγμα στον χάρτη της ελληνικής πεζογραφίας. Βασικό σημείο καμπής στάθηκε η απομάκρυνσή τους από το πολιτικό μυθιστόρημα, γενικότερα από την αφήγηση της δημόσιας ζωής, και η ανάδυση του ατομικού βίου ως πυρήνα της θεματικής των έργων τους.

Της Εύας Στάμου

Η μέση ηλικία είναι το στάδιο του βίου που συνδέει τη νεότητα με το γήρας. Οι περισσότεροι αντιλαμβανόμαστε τη διαδικασία της βιολογικής ωρίμανσης σαν έναν κύκλο με συγκεκριμένα στάδια και όρια. Στα στάδια αυτά προβάλλουμε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και θεωρούμε ότι προσφέρουν συγκεκριμένες δυνατότητες.

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη-Πιστοφίδη

Η λέξη «γενίκευση» έχει στιγματιστεί απ' την πολυχρησία. Γενικεύσεις καταγγέλλονται διαρκώς ως παρελκυστικές τεχνικές του ανορθολογισμού, που είτε ευνοούν λογικά σφάλματα και παραλογισμούς είτε, με μια δόση συνωμοσιολογίας, εξυπηρετούν «συμφέροντα». Στην πραγματικότητα, όμως, αρκετές γενικεύσεις είναι χρήσιμες: χωρίς αυτές, θα ήμασταν ακόμη άνθρωποι των σπηλαίων.

...και η τέχνη του ανολοκλήρωτου

Του Χάρη Βλαβιανού

Του Γιώργου Στόγια*

Ένα αγόρι από μόνο του δεν είναι τίποτα κακό, έχει πέος εκεί που τα κορίτσια έχουν αιδοίο, απλά θέμα τύχης. Το πρόβλημα ξεκινά όταν με βάση αυτή τη διαφορετικότητα αναπτύσσεται/δικαιολογείται επιθετική συμπεριφορά και, γενικότερα, δυσκολία συμμόρφωσης σε βασικούς κανόνες συμβίωσης.

Η καθημερινότητα ως πολιτική

Του Μιχάλη Μοδινού*

Λίγους μήνες πριν μας αφήσει προ πενταετίας −τον Μάιο του 2008−, ο εκδότης του ιστορικού περιοδικού «Ο Πολίτης» Άγγελος Ελεφάντης μού αφιέρωσε ένα από τα τελευταία του κείμενα. Επρόκειτο για ένα περί δασών άρθρο του που δημοσιεύθηκε σχεδόν ταυτόχρονα στα «Ενθέματα» της «Αυγής» και στον «Πολίτη». Οι αφιερώσεις σε άρθρα δεν συνηθίζονται –αυτό το ξέρουμε όλοι–, και πάντως δεν συνηθίζονταν από τον Άγγελο. Η χειρονομία με συγκίνησε καθώς είχα μόλις βγει από ένα σοβαρό χειρουργείο. Τότε δεν μπορούσα να ξέρω ότι θα αποκτούσε το νόημα ενός ύστατου χαιρετισμού. Εγώ είμαι ακόμη εδώ. Ανταποδίδω την χειρονομία.

Της Εύας Στάμου

Η βιομηχανία της διαφήμισης αναζητά ή δημιουργεί διαρκώς νέες ομάδες πελατών, ακόμα κι αν πρόκειται για ηλικιακές κατηγορίες που στο παρόν δεν έχουν αυτόνομη αγοραστική δύναμη. Η έκθεση για παράδειγμα ανήλικων κοριτσιών σε υπερ-σεξουαλικές εικόνες μέσω εκπομπών και διαφημίσεων, τους δημιουργεί την εντύπωση ότι και τα ίδια πρέπει να δείχνουν πάντα όμορφα και «σέξι».

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Την Κυριακή που γνώρισα τον Κιθ Χέρινγκ –τον Αύγουστο του 1982– είχα κατέβει ν’ αγοράσω σπιντ για τον Λου στα πρότζεκτς, στη γωνία 5ηςκαι D. Ο Λου δεν πλησίαζε στο Άλφαμπετ Σίτυ: χρωστούσε τετρακόσια δολάρια στα βαποράκια∙ μπορεί να χρωστούσε περισσότερα και να μου ’λεγε ψέματα. Έστελνε εμένα για σόπινγκ. Είχα αθώο ύφος, τα κατάφερνα στα παζάρια κι έμοιαζα σαν να ’χα γεννηθεί και μεγαλώσει στα πρότζεκτς. Πήγαινα γκρινιάζοντας: ήθελα να σπάσω το κεφάλι του Λου, αλλά πήγαινα.

Της Εύας Στάμου

H Βοστόνη είναι μια από τις πλέον προοδευτικές πόλεις της Αμερικής. Ακόμη και όταν τη διοικούσε ο Μιτ Ρόμνευ, Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκράτες ομονόησαν για να εδραιώσουν στη Μασαχουσέτη ένα από τα δικαιότερα φορολογικά συστήματα της Αμερικής, κι ένα ευρύ σύστημα παροχών στους τομείς της υγείας και της παιδείας για όλους τους πολίτες.

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Γνωριστήκαμε στην Διεθνή έκθεση βιβλίου, στην πόλη μου, μπρος στο σταντ του Ροδακιού όπου είχες εκδώσει τότε το Γιατρό από τη Βιέννη κι εγώ Στη μάνα του νερού. Ανταλλάξαμε τα βιβλία μας με αφιέρωση, εγώ γεμάτη προσδοκίες για την τύχη του πρώτου βιβλίου κι εσύ συγκρατημένη - είχες πίσω σου δρόμο μακρύ στην ποίηση και στη ζωγραφική, στη δραματουργία και στο παραμύθι, στα διηγήματα, στις μεταφράσεις και στο μυθιστόρημα. Πολυβραβευμένη, καταξιωμένη, μια τυχερή γυναίκα.

Του Κώστα Κατσουλάρη

Υπήρξε μια εποχή, όχι τόσο μακρινή, που το να είσαι δημοσιογράφος θεωρούνταν ακόμη λειτούργημα. Μια εποχή που σημαντικοί άνθρωποι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και συναίσθηση του πολιτικού πολιτισμού έφθαναν να γίνονται διευθυντές εφημερίδων (εμβληματικό παράδειγμα ο Λέων Καραπαναγιώτης, στα ΝΕΑ), ενώ υπήρχαν ακόμη και εκδότες που προκειμένου να εκδίδουν μια εφημερίδα πραγματικά αποκαλυπτική χωρίς αυτό απλώς να υποκρύπτει υπόγειους εκβιασμούς και αλισβερίσια, αρνούνταν ακόμη και την πολυπόθητη διαφήμιση, με μεγάλο κόστος για τους ίδιους και την εφημερίδα τους (εμβληματικό παράδειγμα ο Κώστας Παπαϊωάννου και το Ποντίκι – μέχρι το 2005 οπόταν και πουλήθηκε ακολουθώντας τη μοίρα των άλλων εφημερίδων).

Της Εύας Στάμου

Έχουν φύλο τα προϊόντα της τεχνολογίας; Είναι για παράδειγμα το κινητό ένα «αντρικό» εργαλείο και η ηλεκτρική σκούπα ένα «γυναικείο»; Υπάρχουν «γυναικεία» αυτοκίνητα; Και η γραφομηχανή, είναι «αντρικό» ή «γυναικείο» αντικείμενο;

Της Ελένης Κορόβηλα

Ανοίγοντας σήμερα το πρωί το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο, ενημερώθηκα μεταξύ άλλων από διαφημιστικό μήνυμα μεγάλης αλυσίδας υπολογιστών και ηλεκτρονικών συσκευών για ένα δύο πράγματα τα οποία αγνοούσα σε σχέση με τα παιδιά, την απασχόληση και την διαπαιδαγώγησή τους.

Του Raffaele Borreca*

Κάποιος μίλησε για την τέλεια καταιγίδα. Οι βουλευτικές εκλογές στην τρίτη οικονομία της Ευρωζώνης δεν οδήγησαν σε κυβέρνηση με σαφή πλειοψηφία, τη στιγμή που εξακολουθεί και μαστίζεται από κρίση δημόσιου χρέους. Ο Μπέπε Γκρίλο, ο νέος ρυθμιστής της ιταλικής πολιτικής, χαρακτηρίζει το εκλογικό κατόρθωμα του Κινήματος Πέντε Αστέρων (Movimento 5 Stelle, Μ5S) σαν τσουνάμι που θα «καθαρίσει» το πολιτικό σύστημα.

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Μεγάλα κίτρινα σύννεφα πάνω σε καθαρό γαλάζιο φόντο και στίγματα, χιλιάδες μικρά μαύρα στίγματα – σήκωναν οι άνθρωποι το κεφάλι τους και κοίταζαν. Πουλιά που πετούσαν χαμηλά πέρα δώθε μαυρίζοντας το γαλάζιο, αποικίες πουλιών που είχαν βγει για το ταξίδι τους. Το ημερολόγιο έδειχνε τέλος Ιανουαρίου, νοτιάς και αλκυονίδες ημέρες, ένα μεγάλο χριστουγεννιάτικο δένδρο περίμενε υπομονετικά πελώριο έξω από τον κάδο των σκουπιδιών, στη στάση του λεωφορείου, πράσινο ακόμα. 

Του Άγγελου Παπαηλία

«Και σε τι μου είναι χρήσιμη η Τέχνη; Σε μια εποχή που τα ‘χω χάσει όλα ή σχεδόν όλα; Που έχω καταστραφεί; Που δεν βλέπω φως στο βάθος του τούνελ;», με ρώτησε φίλος από τα παλιά, οικονομικά εύρωστος, τακτοποιημένος… «βολεμένος και χορτάτος»… που λένε, πριν ξεσπάσει βέβαια η οικονομική κρίση, αλλά που μετά την κρίση και –παρά τις ηρωικές του προσπάθειες− έχασε την επιχείρησή του και επιπλέον τον κυνηγούν και οι τράπεζες για ένα χρέος που αδυνατεί πια να αποπληρώσει!

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη-Πιστοφίδη*

Επέστρεψα στο σχολείο, πέντε χρόνια μετά. Είχε τύχει να το επισκεφθώ λίγες φορές στο μεταξύ, όμως πάντοτε συνοδευόμουν. Χαιρετούσα μερικούς καθηγητές και έγνεφα σε μαθητές που είχαν φτάσει πια στο Λύκειο, ωστόσο με θυμούνταν. Δεν υπήρχε χρόνος –και ιδιωτικότητα– για να κάνω το μοναδικό πράγμα που χρειαζόταν: να περιπλανηθώ. 

Παλαιοβιβλιοπωλεία της Αθήνας στον 21ο αιώνα: Αφηγήσεις, αστική συνείδηση και νοσταλγία

Της Παυλίνας Μάρβιν

Εκπαίδευση στη νέα εποχή

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη Πιστοφίδη*

Η εκπαίδευση εξ αποστάσεως είναι περίπου όσο παλιά είναι και η κατ' εξοχήν εκπαίδευση. Ωστόσο, η δωρεάν εκπαίδευση (εξ αποστάσεως) είναι κάτι καινούργιο: εφόσον πρόκειται για μαθήματα Πανεπιστημίων που φυσιολογικά απαιτούν δίδακτρα και εφόσον οι δυνατότητες του ηλεκτρονικού υπολογιστή έχουν καταστήσει τη φυσική παρουσία περιττή (εξαιρέσεις υπάρχουν). 

Της Σώτης Τριανταφύλλου 

Στις 14 Ιανουαρίου 1973, ενάμισι δισεκατομμύριο τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο παρακολούθησαν, δορυφορικά, το σόου του Έλβις στη Χαβάη. Η ελληνική τηλεόραση το πρόβαλε αργότερα εκείνη την υπέροχη χρονιά, όταν κυκλοφόρησε το live Aloha from Hawaii που, περιττό να το πω, με έκανε εκστατικά ευτυχισμένη.

Της Εύας Στάμου

Της Εύας Στάμου

Μία από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που δεν έχει αναδειχθεί όσο θα έπρεπε είναι οι επιπτώσεις της στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων στην Ελλάδα.

Rock’n’roll will never die

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Όπως οι περισσότεροι άνθρωποι, κάνω συχνά σκοτεινούς απολογισμούς: πόσα λάθη έχω διαπράξει, πόσες αδικίες... Τα παράπονα δεν λείπουν, οι πικρίες δεν λείπουν. Good times, bad times, you know I’ve had my share, όπως συνηθίζουμε να λέμε.

Της Μαριλένας Σαϊραντάρη

Μπαίνοντας στο Πανεπιστήμιο, έχεις συναισθήματα απροσδιόριστα και συγκεχυμένα, οι προσδοκίες όμως είναι μεγάλες. Το βέβαιο είναι ότι άλλα περιμένεις κι άλλα βρίσκεις. Κι αν αυτό δεν συμβαίνει πάντα, σίγουρα άλλα περιμένεις να συμβούν κι άλλα συμβαίνουν τελικά. 

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Οι αρνητικές κριτικές της ταινίας Argo του Βen Affleck, ένα θρίλερ γύρω από την επιχείρηση διάσωσης των Αμερικανών ομήρων στην Τεχεράνη το 1980, μου προξένησαν την ίδια παλιά αγανάκτηση:

Του Νίκου Σκιαδόπουλου

«Θα μπορούσε να έχει επέλθει (και αυτό μπορεί να συμβεί και τώρα δα) σε αυτή την περίσταση (ή σε μια άλλη, στο μέλλον) μια βαθύτατη οικονομική κρίση, ή ακόμη και εξάρθρωση