jekyll hyde 700

Σκέψεις με αφορμή τη νουβέλα του Ρ.Λ. Στήβενσον «Δρ Τζέκiλ και Κος Χάιντ». 

Του Κυριάκου Χαλκόπουλου

Όπως συμβαίνει με κάθε σημαντικό έργο, έτσι και η νουβέλα του Ρ.Λ. Στήβενσον στην οποία παρουσιάζεται η παράξενη σχέση του δόκτορος Τζέκυλ με τον δεύτερο εαυτό του, τον κύριο Χάιντ, διαθέτει περισσότερα από ένα εστιακά σημεία και επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Ωστόσο είναι εύλογο κανείς να θεωρήσει ότι στον πυρήνα αυτού του έργου βρίσκεται η διχασμένη φύση του ατόμου: ο δόκτωρ Τζέκυλ πιστεύει πως ο άνθρωπος δεν είναι ένας ή ενιαίος, αλλά (τουλάχιστον) δύο ή διττός, επειδή το καλό και το κακό δεν συνδυάζονται.

Σε αντίθεση με τον δόκτορα Τζέκυλ, που είναι –όπως όλοι οι άνθρωποι– ένα μείγμα καλού και κακού, ο κύριος Χάιντ είναι μόνο το κακό. Ο κύριος Χάιντ αισθάνεται μονάχα φόβο και μίσος, και επιδιώκει να συντρίψει τους γύρω του.

Ωστόσο ο ίδιος αναφέρει και τις καταβολές της συγκεκριμένης του άποψης. Ήδη όταν ήταν μικρό παιδί ήθελε να δίνει την αίσθηση πως είναι σοβαρός, ότι δεν έχει καθόλου πάθη, και έτσι αργότερα αναγκάστηκε να κρύψει από τους άλλους μια ολόκληρη, φυσιολογική πλευρά του εαυτού του. Μάλιστα –αν κανείς πιστέψει τον πρωταγωνιστή της ιστορίας, τον δικηγόρο Άτερσον– δεν κατάφερε στα αλήθεια να κρύψει αυτή την πλευρά, διότι στα έτη του κολεγίου είχε τη φήμη ατόμου που έκανε έξαλλη ζωή.

Ο Στήβενσον δεν ηθικολογεί, πάντως, διότι στο ίδιο έργο παρουσιάζει και χαρακτήρες που δεν ενδιαφέρονται καθόλου να αποσιωπήσουν ή να κακολογήσουν παρόμοιες συμπεριφορές: ο ξάδελφος του Άτερσον, ο κύριος Ένφιλντ, είναι ένα άτομο που συχνάζει σε κοσμικά σαλόνια, ενώ ο Τζέκυλ σκέφτεται πως οι περισσότεροι άλλοι άνδρες είναι πολύ πιο απρόσεκτοι και ανήθικοι από αυτόν. Αλλά ο κύριος Χάιντ, στον οποίο μεταμορφώνεται ο Τζέκυλ με στόχο να παραδοθεί στις ηδονές χωρίς κανείς να τον υποψιάζεται, δεν είναι απλά κάποιο άτομο φιλήδονο ή απρόσεκτο ή ψυχρό, αλλά η προσωποποίηση της κακίας.

Σε αντίθεση με τον δόκτορα Τζέκυλ, που είναι –όπως όλοι οι άνθρωποι– ένα μείγμα καλού και κακού, ο κύριος Χάιντ είναι μόνο το κακό. Ο κύριος Χάιντ αισθάνεται μονάχα φόβο και μίσος, και επιδιώκει να συντρίψει τους γύρω του. Ρίχνει κάτω ένα μικρό κορίτσι και το ποδοπατάει, ενώ αργότερα σκοτώνει έναν βουλευτή, δίχως καμία λογική. Αυτή η πράξη είναι που θα απαγορεύσει στον Τζέκυλ να μεταμορφώνεται πλέον στον Χάιντ, αφού απειλείται η ίδια του η ζωή – είναι πλέον καταζητούμενος για φόνο, κυνηγημένος σε ολόκληρο το Λονδίνο.

stevensonΠαρουσιάζει ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Τζέκυλ, τελικά, θα χάσει τη δική του προσωπικότητα με αφορμή μια απόπειρα που υπό άλλες συνθήκες θα έμοιαζε να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση: αποφασίζει να ενδώσει στους πειρασμούς του, αλλά ως Τζέκυλ, και να αποδεχτεί και αυτή την πλευρά του χαρακτήρα του. Όμως αισθάνεται τύψεις. Η προσπάθειά του απαιτούσε μεγαλύτερη προετοιμασία, και έτσι όπως έγινε, νωθρά, σχεδόν μέσα σε λήθαργο, θα έχει ολέθριο αποτέλεσμα: ο κύριος Χάιντ αναβιώνει, διότι είναι τόσο στενά συνδεδεμένος με το φιλήδονο στοιχείο στη φύση του Τζέκυλ που ανεβαίνει μαζί του στην επιφάνεια.

Ο Τζέκυλ χάνεται, διότι η πορεία που ακολούθησε οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στον χαμό. Ο Χάιντ δυνάμωνε όλο και περισσότερο, και ποτέ δεν έγιναν κινήσεις προς διαφορετική κατεύθυνση, παρά μόνον κάποιες σπασμωδικές, που μικρή σημασία είχαν. Ως να είχε ο δόκτωρ Τζέκυλ να σκαρφαλώσει χιλιάδες σκαλοπάτια για να φτάσει στον προορισμό του, κουράστηκε, θεώρησε ματαιοπονία να συνεχίσει έτσι, και προτίμησε να κάνει χρήση ενός συντομότερου δρόμου –να μεταμορφώνεται στον κύριο Χάιντ– αλλά αυτός ο συντομότερος δρόμος δεν έφτανε μέχρι τον ποθητό προορισμό, δεν οδηγούσε στην αποδοχή των δύο πλευρών του χαρακτήρα του, και δεν άργησαν να προβάλουν οι θάμνοι με τα αγκάθια σε αυτό το μονοπάτι, πάνω στους οποίους αναπόφευκτα γκρεμίστηκε ο Τζέκυλ.

* Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΛΚΟΠΟΥΛΟΣ είναι μεταφραστής και συγγραφέας.


 Στην κεντρική εικόνα απόσπασμα από την αφίσα της ταινίας Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1920).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας;

Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας;

Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας; Μια προσπάθεια ορισμού, κατηγορίες μεταμυθοπλασίας και ενδεικτικά παραδείγματα.

Του Π. Ένιγουεϊ

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας μιλήσουμε για τον όρο «μεταμυθοπλασία», που...

«Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες» – Οι φιλοσοφημένες αφηγήσεις του Γουίλιαμ Γκας

«Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες» – Οι φιλοσοφημένες αφηγήσεις του Γουίλιαμ Γκας

Για τo «Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες» του Γουίλιαμ Γκας [William H. Gass],...

Γιατί να διαβάζουμε σήμερα τον Γιώργο Ιωάννου (1927-1985); Σκέψεις με αφορμή τα σαράντα χρόνια από τον θάνατό του

Γιατί να διαβάζουμε σήμερα τον Γιώργο Ιωάννου (1927-1985); Σκέψεις με αφορμή τα σαράντα χρόνια από τον θάνατό του

Σκέψεις για την πεζογραφία του Γιώργου Ιωάννου, με αφορμή τα σαράντα χρόνια από τον θάνατό του. Στην κεντρική εικόνα, σχέδιο στο οποίο απεικονίζεται ο συγγραφέας, που κόσμησε το πόστερ της εκδήλωσης «1927-1985 - 40 χρόνια από τον θάνατο του Γιώργου Ιωάννου» στη Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
Νίκος Δαββέτας: «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται με έκανε να θέλω να γίνω συγγραφέας»

Νίκος Δαββέτας: «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται με έκανε να θέλω να γίνω συγγραφέας»

Από το «Μαραμπού» και τους «Προσανατολισμούς», την «Πατρική κληρονομιά» και την «Κάθοδο των εννιά» στο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία-της-ζωής του Νίκου Δαββέτα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτ...

Η Εταιρεία Συγγραφέων στην 21η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Η Εταιρεία Συγγραφέων στην 21η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Η Εταιρεία Συγγραφέων συμμετέχει στη 21η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης με τέσσερις ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις με θέμα τις λογοτεχνικές ανθολογίες, την ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη, την Τεχνητή Νοημοσύνη και την πεζογραφία του Γιώργου Ιωάννου. 

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Νταβίντε Κόπο [Davide Coppo] «Η λάθος πλευρά» (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην αρχή του ντοκιμαντ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές διηγημάτων από γυναίκες συγγραφείς, που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2024 και ενδεχομένως πέρασαν κάτω από το ραντάρ μας. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το διήγημα μένει συνήθως χαμηλόφωνο...

«Εις οσμήν ευωδίας πνευματικής» – Τρεις εκδόσεις με θεολογική αφετηρία και ανοιχτούς ορίζοντες

«Εις οσμήν ευωδίας πνευματικής» – Τρεις εκδόσεις με θεολογική αφετηρία και ανοιχτούς ορίζοντες

Για τα βιβλία «Ο παράδεισος και η κόλαση στη γη. Προσωπικές εμπειρίες του Βασιλείου Καισαρείας, του Γρηγορίου Νύσσης και του Ιωάννου Κωνσταντινουπόλεως» (εκδ. ΠΕΚ), «Αυγούστας Ευδοκίας, Βίος Κυπριανού» (εκδ. Αρμός) και για το λεύκωμα «Εις οσμήν ευωδίας πνευματικής. Φώτη Κόντογλου, διαχρονικές δημιουργίες» (εκδ....

Τι διαβάζουμε τώρα; 12 επιλεγμένα βιβλία ψυχολογίας, αυτοβοήθειας και αυτογνωσίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 12 επιλεγμένα βιβλία ψυχολογίας, αυτοβοήθειας και αυτογνωσίας

Δώδεκα βιβλία ψυχολογίας, αυτοβοήθειας και αυτογνωσίας διαλεγμένα από τις πρόσφατες εκδόσεις στους πάγκους των βιβλιοπωλείων.  

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Αρκετοί θεωρούν πως οι οδηγοί αυτοβοήθειας κι αυτογνωσίας είναι μόδα που θα περ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ