Για την ποιητική συλλογή του Octavio Paz Ηλιόπετρα (μτφρ. Κώστας Κουτσουρέλης, εκδ. Gutenberg).

Του Γιώργου Βέη

Για την ποιητική συλλογή της Δήμητρας Χριστοδούλου «Το ελάχιστο ψωμί της συνείδησης» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι.

Της Ιφιγένειας Σιαφάκα 

Για την εμβληματική ποιητική σύνθεση του William Blake, Οι γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης (μτφρ. Χάρης Βλαβιανός, εκδ. Νεφέλη)

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Για την ποιητική συλλογή της Καλλιόπης Εξάρχου Μάχιμα χείλη (εκδ. Σοκόλη)

Της Ζωής Σαμαρά

Το ανθρώπινο σώμα, στην αντιπαράθεσή του με το πνεύμα ή την ψυχή, κουβαλά μια μεγάλη ιστορία. Στον Πλάτωνα εμφανίζεται σαν δεσμωτήριο της ψυχής. Στη χριστιανική θρησκεία, ενώ το σώμα ταυτίζεται με τη φύση και το πνεύμα πορεύεται από τη θεία χάρη, υπάρχει και μια άλλη εκδοχή, που ανενδοίαστα ξεχνούν οι ηθικιστές: το σώμα ανασταίνεται μαζί με την ψυχή. Είναι δηλαδή εξίσου ιερό.

Για την ανθολογία του Ko Un Τι; 108 ζεν ποιήματα (μτφτ. Αργυρώ Κασωτακη-Γατοπούλου, Χάνα Γιο, εκδ. Περισπωμένη).

Του Γιώργου Βέη

ΖΕΝ: «Δεν θέλω» είπε ο παππούς μου, θέλοντας να δώσουν σ' εμένα τα σταφύλια που του πρόσφεραν: «Ζεν θέλω» επανέλαβα, παίρνοντας τα σταφύλια.
Γιώργος Χουλιάρας, Λεξικό αναμνήσεων

Από τις συμπτωματικές ή προγραμματισμένες συναντήσεις μου με συγγραφείς της Νοτίου Κορέας, όσο ζούσα κι εργαζόμουν εκεί, στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, αλλά και αρκετά χρόνια πριν, κατά την παραμονή μου στη Σεούλ, σ΄ όλη τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 1988, σχημάτισα την εντύπωση ότι πρόκειται για δημιουργούς λόγου οι οποίοι, χωρίς να κρύβουν τον βαθύ προβληματισμό τους για την παρατεταμένη, τραγική διχοτόμηση της κορεατικής χερσονήσου, ό,τι δηλαδή τεκμαίρουν ως εκ των πραγμάτων πατρίδα τους, θέλουν να συνεχίσουν απερίσπαστοι τον διάλογο με την μακραίωνη παράδοση του τόπου τους, όπως ακριβώς έκαναν και οι γενιές εκείνων που προηγήθηκαν. Ανανεώνοντας συγχρόνως σ΄ ένα βαθμό τα όσα παρέλαβαν, συνεχίζουν να συμβάλλουν στη διατήρηση της ταυτότητας της Κορέας, η οποία, σημειωτέον, μπόρεσε να διατηρήσει ως τώρα την αυτονομία της, αναπτυσσόμενη ανάμεσα σε δύο γίγαντες, δηλαδή τη Ρωσία από τη μια πλευρά και την Κίνα από την άλλη. Βεβαίως οι πολλαπλές πολιτιστικές οφειλές προς την δεύτερη και αναγνωρίζονται ευθέως και δικαιολογούνται χωρίς προκαταλήψεις. Πλην όμως η γραφή παραμένει στο σύνολό της ευκρινώς ιθαγενής.

Για την ποιητική συλλογή του Βάκη Λοϊζίδη, Γέτεμποργκ, (εκδ. Oppenheim, Landvetter 2014, Σουηδία).

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Θα μπορούσα να αποκαλέσω την ποίηση του Βάκη Λοϊζίδη ως μια θαρραλέα ρωγμή στα ποιητικά πεπραγμένα που, κατά κανόνα, τα τελευταία χρόνια επαναλαμβάνονται σαν μόνιμη επωδός με ελαφρές παραλλαγές. Ασφαλώς, δε λείπουν οι θαυμαστές εξαιρέσεις που διασώζουν την τιμή της ποίησης.

Ο ποιητής ανήκει στη νέα γενιά των Ελλήνων ποιητών που κατάγονται από την Κύπρο και ζουν μόνιμα στη Μεγαλόνησο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της ποίησής του, η ενσυνείδητη άρνηση -ή το τόλμημά- του να εγκλωβιστεί και να περιπλακεί στην αρτάνη της εντοπιότητας, που ως κανόνας ακολουθεί εδώ και χρόνια τη λογική της εθνικής και ειδολογικής κατηγοριοποίησης των ποιητών.

Μια αναλυτική κριτική μελέτη για το ποιητικό έργο του Γιώργου Βέη με αφορμή την τελευταία ποιητική συλλογή του Βλέπω (εκδ. Ύψιλον).

Της Άννας Αφεντουλίδου

Για τη συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Μίλτου Σαχτούρη Ποιήματα 1945-1998 (εκδ. Κέδρος).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια. Των Ελένη Κοφτερού, Χριστίνας Καραντώνη, Γιώργου Χ. Στεργιόπουλου, Ελένης Κόλλια, Βασίλη Ζηλάκου, Αύγουστου Κορτώ. 

Του Παναγιώτη Γούτα

Κάποιες από τις νέες (ή σχετικά νέες) ποιητικές φωνές που εντόπισα πρόσφατα, τύπωσαν βιβλία στις Εκδόσεις των φίλων και στην Οδό Πανός, δυο εκδοτικούς οίκους με παράδοση στη διακριτική και χαμηλόφωνη πλην ποιοτική ποίηση.

Για την ποιητική συλλογή Ναρκοσυλλέκτρια (εκδ. Γαβριηλίδη) της Ευφροσύνης Μαντά-Λαζάρου.

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Ομολογώ ότι την ποιήτρια Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου, ως όνομα και ως δημιουργό, την γνώρισα από τη βραβευμένη και όλως εξαιρετική ποιητική της συλλογή Ο Νώε στην Πόλη (Πλανόδιον, 2011). Παρουσία σεμνή γι’ αυτό και αθόρυβη, την πρωτοσυνάντησα στην Κύπρο, στην απονομή των εκεί κρατικών βραβείων λογοτεχνίας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.

Για τα ποιητικά βιβλία του Fernando Pessoa Τα ποιήματα του Αλμπέρτο Καέιρο και Τα ποιήματα του Άλβαρο ντε Κάμπος  (Gutenberg).

Του Νίκου Ξένιου

Για την ποιητική συλλογή του Στέργιου Μήτα Έμμετρη φυσική ιστορία των θεάτρων (εκδ. Μικρή Άρκτος).

Του Θοδωρή Ρακόπουλου

Υπάρχει, στην περιβαλλοντολογία και τη φυσική γεωγραφία, η έννοια «πολική σύντηξη», που αποδίδει την σχετικότητα των μετρήσεων: είναι το φαινόμενο όπου οι δύο σημαίνουσες κλίμακες μέτρησης θερμοκρασίας, οι Φαρενάιτ και Κελσίου, συγκλίνουν. Συμβαίνει στους -40 βαθμούς, όπου η «αμερικάνικη» και η «ευρωπαϊκή» κλίμακα τυχαίνει να καταρρέουν, και να αποδίδουν, συνταυτιζόμενες απόλυτα, την ίδια καταμέτρηση βαθμών.

Για την ποιητική συλλογή της Χλόης Κουτσουμπέλη Κλινικά Απών (εκδ. Γαβριηλίδη).

Του Παναγιώτη Γούτα

Συνεπής στον δρόμο που έχει χαράξει με τα προηγούμενα ποιητικά της βιβλία και με ευκρινέστερο πλέον τον ποιητικό της στόχο, η Χλόη Κουτσουμπέλη καταθέτει την έβδομη κατά σειρά συλλογή της με τον χαρακτηριστικό και απόλυτα συμβατό με τη θεματολογία των ποιημάτων της τίτλο Κλινικά απών. Κλινικά απών, όχι μόνο ένα ευφυές λογοπαίγνιο, μια λεκτική παραδοξότητα, αλλά μια φράση με ποικίλες αναγνώσεις. Εν μέρει παραπέμπει στον ιατρικό όρο Κλινικά νεκρός, ίσως όμως να είναι δραστικότερος και πιο επώδυνος από αυτόν, αφού υποδηλώνει τους μικρούς καθημερινούς θανάτους στους οποίους ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να οδηγηθεί, στο ανελέητο αγώνισμα μιας μονομαχίας, σώμα με σώμα, στον ερωτικό στίβο.

Για τη δίγλωσση έκδοση των ερωτικών ποιημάτων του e.e. cummings Λοιπόν ας φιληθούμε (εκδ. Πατάκη).

Του Νίκου Ξένιου

Τα "Ερωτικά ποιήματα" (Λοιπόν, ας φιληθούμε) του κάμμινγκς, που ο Χάρης Βλαβιανός μετέφρασε μαζί με τον Γιάννη Δούκα για λογαριασμό των εκδόσεων Πατάκη, έρχονται να προστεθούν στον κατάλογο των μεταφράσεων του Χάρη Βλαβιανού: Τ.Σ.Έλιοτ, κάμμινγκς, Τζων Άσμπερι, Ουάλας Στήβενς, Άνν Κάρσον, Μπλαίηκ, Πεσσόα, Χέρμπερτ, Λόνγκλεϋ και Γκολντόνι.

Για την ποιητική συλλογή του Γιάννη Στίγκα Βλέπω τον κύβο του Ρούμπικ φαγωμένο (εκδ. Μικρή Άρκτος).

Της Ελένης Τσαντίλη*

Ακολουθούσα τα καμένα σπίρτα./Έχω τροχίσει από τα πριν.
Έχω απαυτώσει εννιά καημούς./Έχω πολύ πυκνά μαλλιά.
Και τέλεια μνήμη.
(σ. 39, «Τι διάολο είναι τούτο»)

Η μνήμη του ποιητή γυρίζει στις μυθολογίες, κι ως ενήλικας έρχεται να αφηγηθεί το πραγματικό παραμύθι. Καταρχάς, όσον αφορά το μύθο: η λειτουργική δομή του με τα υπερβατικά και περιπετειώδη στοιχεία, και η δυαδική του φύση (καλό-κακό, ζωή-θάνατος, άνδρας-γυναίκα, άνθρωπος-τέρας κτλ.) άνοιξαν τις πόρτες του νου στην υπερβολή της φαντασίας και τη σκοτεινή πλευρά της συνείδησης, εκεί που στο τέλος η νόηση πάντα θριαμβεύει: ο Οιδίποδας λύνει το αίνιγμα της Σφίγγας.

Κριτική παρουσίαση της ποιητικής συλλογής Το ημιτελές ποίημα του Γιώργου Μολέσκη.

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Η πρόσφατη ποιητική συλλογή του Γιώργου Μολέσκη έρχεται να επιβεβαιώσει μιαν πολύ παλιά διαπίστωσή μου για τον ίδιο: ότι διαθέτει γνήσιο ταλέντο, προσόν που το συνδυάζει με σπάνιο συγγραφικό ήθος, το οποίο, εκτός των άλλων, εκδηλώνεται με σεμνή γι’ αυτό και σιωπηλή αφοσίωση στο έργο του.

Μετά το μοντέρνο, μετά την ζωή, μετά την ευτυχία... Για τη συλλογή «Μετά» του Σταύρου Σταυρόπουλου.

Του Μάνου Στεφανίδη*

Όταν διάβασα το πρόσφατο βιβλίο του Σταύρου Σταυρόπουλου, θυμήθηκα κείμενά του στην Ελευθεροτυπία, θυμήθηκα παλιότερα βιβλία του, θυμήθηκα το Πιο νύχτα δεν γίνεται (εκδ. Οξύ), και αναρωτήθηκα τι υπάρχει εδώ, στο Μετά (εκδ. Απόπειρα).

Του Γιώργου Βέη

Οι εισαγωγικές δηλώσεις είναι ενδεικτικές του τι θα επακολουθήσει στη συνέχεια ενός ταξιδιού, προφανώς ατέρμονος. Η «δημοκρατία του βλέμματος», η «δημοκρατία της γραφής» και η «δημοκρατία του φαίνεσθαι», για να περιοριστώ στις πλέον εμφανείς δείξεις, συναποτελούν τις ειδολογικές συντεταγμένες των αναφορών και των ποικίλων αυτοαναφορών. (Βλ. σσ. 66, 74 και 92, αντιστοίχως).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Αλέξανδρος Ίσαρης προσφέρει με συνέπεια αλλά και με επιλεκτική φειδώ ιδιαιτέρως αξιόλογα τεκμήρια λογοτεχνικής παραγωγής πρωτίστως στον χώρο της σύγχρονης ποίησης, που αντιπροσωπεύουν οι ποιητικές συλλογές: Όμιλος Φίλων Θαλάσσης – Ο ισορροπιστής (1976), Οι παρενέργειες της σιωπής (1984), Οι Τριστάνοι (1992), Θα επιστρέψω φωτεινός (2000). Αυτές οι συλλογές συμπληρώνονται από ορισμένα ενδιαφέροντα δείγματα πεζογραφίας, με τεχνική καταγόμενη από την αισθητική και τη δομική οικονομία της ποίησης του Αλέξανδρου Ίσαρη, όπως αναγνωρίζεται στα αφηγηματικά έργα: Ανάμεσά τους η μουσική (1991), Βίνκελμαν ή το Πεπρωμένο (2010), Προσκέφαλο με φύλλα λεμονιάς (2012).

Του Γιώργου Βέη

Πρόκειται για διπλό βιβλίο. Ποιήματα και πεζά εναλλάσσονται, χωρίς να διακόπτεται το εννοιολογικό νήμα. Η ενότητα του χώρου εξασφαλίζει, ως εκ των πραγμάτων, τη δημιουργική, σύμμετρη ανάπτυξη του χρόνου. Ο Χρήστος Τσιάμης, γεννημένος και μεγαλωμένος στην Πάτρα, φτάνει δεκαεφτάχρονος στη Νέα Υόρκη. Εκεί ζει κι εργάζεται έκτοτε, μια ακόμη εναργής ψηφίδα του μείζονος μωσαϊκού των εκατομμυρίων μεταναστών, οι οποίοι έγιναν προοδευτικά κι αυτοί γνήσια παιδιά της.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Τη συγγραφική ιδιότητα του καθηγητή της Παθολογικής Φυσιολογίας Χαράλαμπου Μ. Μουτσόπουλου τη γνωρίζουμε δα από πολλών ετών. Πέραν της πρωτογενούς συγγραφικής του παραγωγής είτε με βιβλία ιατρικού ενδιαφέροντος είτε με μαχητικά κείμενα για τα κακώς κείμενα στους τομείς της υγείας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στον τομέα της ιατρικής επιστήμης, το 2012 μας προσέφερε, σε αναστατική έκδοση, δύο μονογραφίες του πατρός του, γεωπόνου, Μιχάλη Ν. Μουτσόπουλου που αναφέρονται στην «Βερικοκκιά» ή «Καϊσιά» και τη «Ροδακινέα» που είχαν κυκλοφορήσει κατά τα έτη 1935 και 1940 αντιστοίχως στις εκδόσεις της Ελληνικής Γεωργικής Εταιρείας και μαζί σκιαγράφησε την συνολική εικόνα του πατρός του (Ο Γηπόνος, εκδόσεις Καπόν).

Του Μάριου Μιχαηλίδη

Ο ποιητής Νίκος Κατσαλίδας εξακολουθητικά μας εκπλήσσει. Πολύ νωρίς, οι κριτικοί μίλησαν για ένα αυθεντικό ποιητικό ταλέντο, πράγμα που φάνηκε από τα πρώτα έργα που εξέδωσε.

Του Παναγιώτη Γούτα

Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό (ίσως για κάποιους και συγκινητικό), την εποχή της άμετρης φλυαρίας και του αστείρευτου και συχνά ανούσιου λογοτεχνικού πολτού που κυκλοφορεί στο εμπόριο, κάποιοι εκδοτικοί οίκοι ή μεμονωμένοι λογοτέχνες να επιμένουν να τυπώνουν μονόφυλλα ή δίφυλλα με ένα μόνο ποίημα.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο νεαρός ποιητής Γιάννης Δούκας φτιάχνει το δικό του ύφος και το εγκαθιδρύει με τη δεύτερη ποιητική συλλογή του με τίτλο Το σύνδρομο Σταντάλ. Κι αυτό δείχνει όχι μόνο ότι έχει χωνέψει επαρκώς τις φωνές των ποιητών που έχει διαβάσει, μια παράδοση που συνεχώς ζυμώνεται από κάθε νέα γενιά, αλλά και ότι σκοτώνει τις φωνές αυτές, για να ορθώσει τη δική του, που έχει χροιά, μέταλλο κι ένταση.

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου*

Η ποιητική συλλογή του Κυριάκου Χαραλαμπίδη ήδη από τον τίτλο της προαναγγέλλει την έννοια της ποιητικής τέχνης. Η υφαντική, πανάρχαια τέχνη δημιουργεί ποικίλα "έργα", καθώς ο υφαντής ή η υφάντρα χρησιμοποιούν υλικά γνωστά σε όλους∙ ο τρόπος, όμως, της ύφανσής τους, η επιλογή των χρωμάτων, η εναλλαγή τους, η έμπνευση των θεμάτων προκαλούν διαφορετικό αποτέλεσμα κάθε φορά.

Για τη συλλογή με ποιήματα και επιστολές της Emily Dickinson «Επειδή δεν άντεχα να ζήσω φωναχτά» (ανθολόγηση: Λιάνα Σακελλίου, μτφρ. Λιάνα Σακελλίου, Άρτεμις Γρίβα, Φρόσω Μαντά) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Του Νίκου Ξένιου 

Τους σημερινούς ποιητές, και δικαίως, το ευρύ κοινό τους έχει πάρει από στραβό μάτι. Τους θεωρεί στριφνούς, δύσκολους, ακατάδεκτους. Δύσκολα τους πιάνει στο χέρι του. Αλλά και οι ποιητές από τη μεριά τους, δεν σκοτίζονται και πολύ για αναγνώστες κι απήχηση, μόνη ευγενική φιλοδοξία που τρέφουν είναι να εκφράσουν το ακατάβλητό τους εγώ. Τόσο που και όταν ακόμη, μία στις τόσες, κάποιος από τη συντεχνία κατορθώνει να σπάσει τον κλοιό, να γίνει γνωστός, οι συνάδελφοί του δεν του το συγχωρούν.

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Του Θωμά Ψύρρα

Μετά από 11 ποιητικές συλλογές, αρχής γενομένης με την Πορεία το 1980, ο Κώστας Λάνταβος έφτασε στη δωδεκάτη με Τα Ευτελή και τα Σπουδαία. Τριάντα χρόνια ποιητικής πορείας. «Μέσα της όλοι μεγαλώνουμε», που λέει κι Εμπειρίκος το 1937 στην «Ενδοχώρα[1]». Και ωριμάζουμε, λέω εγώ. Αλλά τι είναι η ποιητική ωρίμαση; 

Του Γιώργου Λαμπράκου

«Ο άνθρωπος, όπως και τα άλλα ζώα, δεν γεννιέται για να χαίρεται τη ζωή, αλλά μόνο για να τη διαιωνίσει, για να τη μεταδώσει σε αυτούς που θα τον διαδεχθούν, για να διατηρήσει τη ζωή. Ούτε αυτός, ούτε η ζωή, ούτε κανένα αντικείμενο του κόσμου υπάρχουν ειδικά για αυτόν. Αντίθετα, αυτός είναι που υπάρχει για τη ζωή. Μία τρομερή επιβεβαίωση, αλλά αληθινή, που αποτελεί το συμπέρασμα κάθε μεταφυσικής». 

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Σάντρο Πέννα (1906-1977) αντιπροσωπεύει μια εξαιρετική για την ιταλική αλλά και για την ευρωπαϊκή λογοτεχνία περίπτωση που έχει αρκετά μελετηθεί αλλά δεν έχει εξαντληθεί. Η ανάγνωση φέρνει κάθε φορά στην επιφάνεια νέα δεδομένα ανάλογα με το βιωματικό και το γνωστικό φορτίο των αποδεκτών. Σε ομόλογο κλίμα κινείται και η δημιουργική μετάφραση σε ό,τι αφορά τα ποιήματα και γενικότερα τα ποικίλα (αφηγηματικά, επιστολικά) κείμενα του Σ. Πέννα.

Του Γιώργου Βέη

Οι διαπιστώσεις συνέχονται από μια ιδιάζουσα ρηματική ευθύτητα. Το κοσμοείδωλο δεν χρειάζεται να αντιστραφεί, να κατακερματιστεί ή καν να επινοηθεί. Αρκεί ο έμπειρος λειτουργός να εντοπίσει τις οριακές αλληλουχίες ονειρικών και ενσυνειδήτων ρυθμών, τις σημαίνουσες ανταποκρίσεις μεταξύ ύπαρξης και μη ύπαρξης και τις διαχρονικές, υποδόριες σχεδόν πάντα διασυνδέσεις προσώπων και πραγμάτων, οι οποίες είναι εκεί και τον αναμένουν να τις δει. Προωθώντας έτσι τα όποια πορίσματά του, ο ποιητής ανατέμνει το Όλον.