alt

Λίγη ακόμα ποίηση

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Αληθεύει ότι ο ποιητής γράφει την ιστορία του σώματός του όπως αληθεύει, επίσης, ότι η ποίηση είναι η αμοιβαιότητα των δακρύων. Αλλά και ένα κεράκι στο δάσος είναι η ποίηση, όπως διατεινόταν ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ, καθώς και οξυγόνο αντιδιαστολής, όπως τόσο ακαριαία και αίθρια το διατύπωνε διαρκώς ο Νίκος Καρούζος. Ο σάκος εκστρατείας είναι γεμάτος, όλο το Μάρτιο, που είναι ο Παγκόσμιος Μήνας Ποιήσεως, με ποιητικές ανθολογίες και ποιητικές συλλογές.

Τα Μέτρα Λιτότητας (εκδ. Άγρα) είναι μια χρήσιμη και κρίσιμη ανθολογία παλαιότερων, νέων και νεότατων ποιητών που εκπόνησε η Karen Van Dyck στο φόντο της λεγόμενης Κρίσης. Πολλές και διαφορετικές φωνές, σχεδόν όλες ισχυρές, ακόμα και οι σπασμωδικές και ακατέργαστες, δείχνουν ότι διεξάγεται δυνατά ο μύχιος και, στην εποχή μας, μάλλον μοναχικός ή έστω με πολλές δυσκολίες και διαταραχές επικοινωνίας, αγώνας των ποιητών να δεξιωθούν και να επεξεργαστούν τα γύρω δρώμενα, να κατανοήσουν τις κοινωνικές ιλιγγιώδεις περιδινήσεις και αλλαγές και να τις ενσωματώσουν στην ποιητική στρατηγική τους.

altΗ Van Dyck ταξινομεί δραστικά και εύστοχα το αχανές υλικό της ομολογουμένως ακατάσχετης, τα τελευταία χρόνια, ποιητικής παραγωγής σε έξι ενότητες/ζώνες: 1. Παράδοση και Προσωπικό Ταλέντο (όπου συναντάμε την καλώς συγκερασμένη μεταμοντέρνα συνθετική διάθεση του Γιάννη Ευθυμιάδη και την post-beat ρυθμολογία του Γιάννη Στίγκα, μεταξύ άλλων), 2. Μύθος και Φάρμακο (όπου η αρχιτεκτονική συναντάται με τον κινηματογράφο, ενώ είναι τελεσφόρος εδώ ο διάλογος ανάμεσα στον ποιητή και την κοινωνιολογική ματιά στο σήμερα, όπως φανερώνει το έργο της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη, της Φοίβης Γιαννίση, της Εύας Στεφανή, της Ευτυχίας Παναγιώτου, και της Κατερίνας Ηλιοπούλου), 3. Άδικη Τιμωρία (όπου εξοικειωνόμαστε με τη δραστηριότητα διαδικτυακών, κυρίως, ποιητών, που διακρίνονται για την αιχμηρή πολιτικοποίηση του λόγου τους), 4. Αφήγηση (εδώ οι ποιητές είναι και περφόρμερ, π.χ. ο Θωμάς Τσαλαπάτης), 5. Εκτός Αθήνας (εξόχως έντονοι και ενδιαφέροντες ποιητές που δρουν στην επαρχία, και απολαμβάνουν ιδιαίτερου θαυμασμού και στην Αθήνα, όπως συμβαίνει με τη Γλυκερία Μπασδέκη, την Έλσα Κορνέτη, τη Γεωργία Τριανταφυλλίδου, κ.ά.), και, τέλος, 6. Border Zones (όπου μας συστήνονται ποιητές που προέρχονται από την αλλοδαπή ή ζουν στην αλλοδαπή, ανάμεσά τους η Γιάννα Μπούκοβα, ο Μόμα Ράντιτς, ο Μαχμέτ Γιασίν, ο Στάθης Γουργουρής, κ.ά.).   

altΕβδομήντα ποιητές φιλοξενούνται στον τόμο 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών (εκδ. Κύκλος Ποιητών), με ένα ποίημα έκαστος, το οποίο και απήγγειλε στην Αθήνα και στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του ήδη καθιερωμένου θεσμοὐ. Τιμώμενη χώρα, στο φεστιβάλ του 2017, ήταν η Σλοβενία, με εξέχοντες διακόνους της Ερατώς, όπως ο μέγας Βένο Τάουφερ, η Μάγια Βίντμαρ, η Πέτρα Κολμάντσιτς, και ο Μπορίς Α. Νόβακ, ενώ συναντάμε εργασία της ιδιαίτερα επινοητικής Λιθουανής Άγκνε Ζαγκρακαλίτε (Μια γυναίκα είναι δρεπάνι, τρυπάει/ το στρώμα του σκότους, γράφει στο ποίημα «Ένας ηλικιωμένος άντρας στο παράθυρο»), της πολυτάλαντης Γαλλίδας Φρανσουάζ Κουλμέν (Θα ήθελα να γράψω ένα ποίημα/ δυνατό/ ένα ποίημα ουρλιαχτό ενάντια στην κραυγή), και δικών μας επιδραστικών ποιητών, ανάμεσα στους οποίους ο Δημήτρης Καλοκύρης, η Τασούλα Καραγεωργίου, ο Γιάννης Ευσταθιάδης, η Βερονίκη Δαλακούρα, ο Γιώργος Μπλάνας, η Κλεοπάτρα Λυμπέρη, ο Γιάννης Πατίλης, κ.ά.

Γράφει ο σημαντικός βραβευμένος Σλοβένος ποιητής Αλές Στέγκερ (1973), με εμφανείς νύξεις από τη φιλοσοφική θεώρηση του Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν στον εσκεμμένα γειωμένο στοχασμό του: «Όταν κάποιος πεθαίνει δεν είναι ούτε μέρα ούτε νύχτα./ Και τίποτε δεν είναι παρόν. Ούτε δω ούτε κει./ Ένα ελαφρό τρέμισμα πάνω απ᾽ την κουζίνα του υγραερίου.// Ασήμαντο. Κι ούτε ζει ούτε πεθαίνει/ αυτό που σκεπάζεις με την παλάμη./ Δεν ρωτά, δεν απαντά.// Δεν είναι στην πλευρά του καλού. Δεν είναι στην πλευρά του κακού./ Δεν ξέρει ψέματα ούτε αλήθειες, ούτε αισθήσεις, ούτε ανοησίες. Δεν είναι το μέλλον ή το παρελθόν.// Είναι και δεν είναι. Δεν είναι μόνο ότι δεν είσαι ή δεν ήσουν./ Δεν θα ᾽ναι κάτι από μόνο του ή κάτι άλλο./Ούτε αέρας ούτε φωτιά. Ούτε φως ούτε φλόγα.// Ούτε άβυσσος ούτε ελπίδα. Ούτε ναι ούτε όχι./ Όταν κάποιος πεθαίνει, δεν έχει ακόμη πεθάνει. Κατέβασε το φυτίλι μέσα στον εαυτό του.// Πας από πίσω και τον σβήνεις» (μτφρ. Αναστάσης Βιστωνίτης).

altΤρεις βετεράνοι δημιουργοί, ο Ντίνος Σιώτης με τα Ωροσκόπια νεκρών (εκδ. Καστανιώτης), ο Νάσος Βαγενάς με την Πανωραία (εκδ. Κέδρος), και ο Γιώργος Βέης με το Για ένα πιάτο χόρτα (εκδ. ύψιλον/βιβλία) δείχνουν πόσο γόνιμη είναι η περιπολία στα λαβυρινθώδη σοκάκια των νέων πραγματικοτήτων όταν διαθέτεις μια γερή σκευή γνώσεων και εξακολουθείς να συνομιλείς με τους μεγάλους μάστορες του παρελθόντος.

altΣιώτης: Σας μιλάω από ραδιοθαλάμους του σύμπαντος/ από αντικατοπτρισμούς του μέλλοντος κάποιοι/ καιροσκοπούν μερικοί κερδοσκοπούν όταν δε/ βλέπει κανένας σας αναμεταδίδω τις τελευταίες/ τρομαγμένες ώρες του στερεώματος από αόρατες/ συχνότητες από αόμματες αυταπάτες…

Βαγενάς: Όταν γεννήθηκε η Φωφώ είδε το φεγγάρι/ κόκκινο, ακίνητο όλη τη νύχτα, στο πηγάδι,/ κι εννιά μαύρα πουλιά πάνω του αχόρταγα/ που έπιναν νερό.

altΒέης: Γιατί περνάει καλά/ μέσα σ᾽ αυτούς τους στίχους/ και ξαποσταίνει μια χαρά τα μεσημέρια/ τους έστειλε προχθές στο κινητό/ έβρεχε ασταμάτητα κι είχε πουντιάσει/ τους διαβάζει και τους ξαναδιαβάζει τώρα/ σήματα λυγρά είναι κατά βάθος/ αλλά τον ζεσταίνουν/ ακούει καθαρά Σαπφώ μπορεί και Ήριννα/ όπως λάμπει η οθόνη μέσα στο σκοτάδι/ αυτού του θλιβερού Γενάρη/ και παίρνει πάνω του το χρόνο/ πούπουλο του φαίνεται και ξεγελιέται/ μέσα στη δόξα.

Και οι τρεις αυτοί ποιητές, ο καθένας με τον τρόπο του, γνωρίζουν καλά, και το εκδηλώνουν στην ποίησή τους, ότι η διαρκής, έλλογη και παθιασμένη επαφή με ό,τι μας έχει κληροδοτηθεί από τους μείζονες σμιλευτές των προηγούμενων γενεών μάς επιτρέπει δημιουργικούς ελιγμούς στο παρόν, παιχνίδια με τις μορφές, παραμονή στη ρουλέτα του χρόνου. 

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ίμερος» της Μαίρης Χάψα (κριτική) – Χαϊκού με πάθος

«Ίμερος» της Μαίρης Χάψα (κριτική) – Χαϊκού με πάθος

Για την ποιητική συλλογή της Μαίρης Χάψα «Ίμερος» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, σκίτσο από το εξώφυλλο). 

Γράφει η Ελπίς Χοχλιούρου

Η τέχνη της ιαπωνικής ποιητικής φόρμας, του μικροσκοπικού ποιήματος χαϊκ...

«Μέρες του Ροβινσώνα» του Κώστα Σταυρόπουλου (κριτική) – Ποίηση του ναυαγίου και της ανάδυσης

«Μέρες του Ροβινσώνα» του Κώστα Σταυρόπουλου (κριτική) – Ποίηση του ναυαγίου και της ανάδυσης

Για την ποιητική συλλογή του Κώστα Σταυρόπουλου «Μέρες του Ροβινσώνα» (εκδ. Ιωλκός). Στην κεντρική εικόνα, ο ποιητής και εικαστικός Κώστας Σταυρόπουλος, μπροστά σε έργα του.

Γράφει η Κατερίνα Καζολέα

Η ποιητική συ...

«À Revoir: Theophilos» του Νίκου Εγγονόπουλου (κριτική) – Ποιήματα αφιερωμένα στον σπουδαίο λαϊκό ζωγράφο

«À Revoir: Theophilos» του Νίκου Εγγονόπουλου (κριτική) – Ποιήματα αφιερωμένα στον σπουδαίο λαϊκό ζωγράφο

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Εγγονόπουλου «À Revoir: Theophilos», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ύψιλον. 

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Ο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργη της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Stay Awake: H Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο Athens Pride 2025

Stay Awake: H Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο Athens Pride 2025

Με την καμπάνια ορατότητας «Stay Awake», η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση επιστρέφει στο Athens Pride 2025, γιορτάζοντας τα 20 χρόνια του. 

Επιμέλεια: Book Press

Στην ομοφοβία, στην τρανσφοβία, στη μισαλλοδοξία, μην κλ...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργη της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ