alt

Για την ποιητική συλλογή της Ειρήνης Ρηνιώτη «Μια βόλτα μόνο» (εκδ. Άγρα).

Του Γιώργου Κ. Ψάλτη

Στο βιβλίο αυτό, η Ειρήνη Ρηνιώτη γιορτάζει την επιλογή της να ζει ως ποιήτρια, να καταλαβαίνει τον κόσμο μέσα από έναν κώδικα που έχει βρει στην ποίηση. Μια βόλτα μόνο λέγεται το βιβλίο κι αρχίζει με το ποίημα «Ποδηλασία», και με τον στίχο: «Άστραφτε το ποδήλατο στον ήλιο», μάλλον αναφορά στον ορισμό του Ανδρέα Εμπειρίκου: «Ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου». Ένα ποδήλατο που στίλβει, που αστράφτει στον ήλιο, αλλά κάτι που στίλβει ενδεχομένως καν δεν φαίνεται στο σκοτάδι.

Έχει στιγμές παλιές, παιδικής ηλικίας, νεανικής ηλικίας, και τωρινές το βιβλίο, είναι έντονα βιογραφικό του ποιητικού υποκείμενου, κι αυτό που ενώνει τις διακριτικά ειπωμένες ιστορίες της συλλογής αυτής είναι η αντίληψη ότι η ζωή της είναι μία εμπειρία την οποία καταλαβαίνει λόγω της ποίησης.

Έχει στιγμές παλιές, παιδικής ηλικίας, νεανικής ηλικίας, και τωρινές το βιβλίο, είναι έντονα βιογραφικό του ποιητικού υποκείμενου, κι αυτό που ενώνει τις διακριτικά ειπωμένες ιστορίες της συλλογής αυτής είναι η αντίληψη ότι η ζωή της είναι μία εμπειρία την οποία καταλαβαίνει λόγω της ποίησης. Κι όσα έχει ζήσει γίνονται η αφορμή να αντιληφθεί τον κόσμο μέσα από την ποίηση. Νομίζω είναι κάτι σπουδαίο, είναι ένα φτάσιμο για κάποιον που προσπαθεί να αφιερωθεί στην ποίηση, η Ρηνιώτη έχει κάνει εκτενή πορεία, ξεκίνησε αρκετά νέα, το 1986, γεννήθηκε το 1964, και αυτό όλο το συνοψίζει σεμνά, έτσι το καταλαβαίνω, ως κάτι που δεν είναι συγκλονιστικό αλλά ισχύει μέσα της ως σημαντικό. Μια βόλτα μόνο. Και μου αρέσει επίσης πολύ που το βιβλίο κλείνει μ’ ένα ποίημα με τίτλο «Κύκλος», που εμένα με πήγε στη ρόδα. Όλο το βιβλίο έχει μία κυκλικότητα. Ένα ποδήλατο κινείται, δεν είναι στατικό, δεν εννοούμε ποδήλατο γυμναστηρίου, εννοούμε ένα ποδήλατο το οποίο προχωράει. «Ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου». Το ίδιο το ποδήλατο όμως είναι σαν να πηγαίνει γύρω-γύρω σ’ έναν κύκλο. Πολύ έντονη η εικόνα αυτή, το κάθε περιστατικό της ζωής καθενός μας είναι ένας κύκλος, μπορεί να ερμηνευθεί ως πλήρης κύκλος, που όμως περιστρέφεται. Κι επίσης ο κύκλος αυτός –του κάθε περιστατικού– εντάσσεται σε έναν μεγαλύτερο κύκλο που είναι η ζωή μας.

Τη ζωή της, η αφηγήτρια, το ποιητικό υποκείμενο του βιβλίου, διαλέγει να τη ζήσει με αυτό που βρήκε, και λυτρώθηκε, και έτσι μπορεί και συνεχίζει, σε μια ριζικά διαφορετική αντίληψη του κόσμου, η οποία της επιτρέπει να παίρνει τις αποστάσεις που έχει ανάγκη από ανθρώπους τυπικά οικείους, και να συμμετέχει στην ποίηση. «Η εκδρομή αυτή δεν έχει τέλος», κατά Ανδρέα Εμπειρίκο. Γράφει σ’ ένα ποίημα του βιβλίου: «… κι αρχίσαμε να ζωγραφίζουμε / τον εαυτό μας στη αγχόνη / Για κάθε λάθος γράμμα ένα μέλος / Η κάθε λέξη ένας κρεμασμένος / Έτσι μάθαμε πώς γράφεται η Ποίηση».

Ζούμε σε μια απρόσμενη εποχή, παιδιά της πόλης δεν έχουν πιάσει ποτέ χώμα, πιάνουν χώμα και θέλουν αμέσως να πλύνουν τα χέρια. Κι η άμμος χώμα είναι, σε άλλη μορφή. Παιδιά σε μια παραλία την πιάνουν χωρίς να σιχαίνονται και χτίζουν πύργους, έχουν τις γνώσεις ότι θα τους απαλείψει το κύμα κι ότι ο βυθός αλλάζει μορφή, ξέρουν ότι στον ουρανό έχει πύργους, και συνηθίζουν, κι επιβιώνουν.

Ζούμε σε μια απρόσμενη εποχή, παιδιά της πόλης δεν έχουν πιάσει ποτέ χώμα, πιάνουν χώμα και θέλουν αμέσως να πλύνουν τα χέρια. Κι η άμμος χώμα είναι, σε άλλη μορφή. Παιδιά σε μια παραλία την πιάνουν χωρίς να σιχαίνονται και χτίζουν πύργους, έχουν τις γνώσεις ότι θα τους απαλείψει το κύμα κι ότι ο βυθός αλλάζει μορφή, ξέρουν ότι στον ουρανό έχει πύργους, και συνηθίζουν, κι επιβιώνουν. Έξοδος το «ανάστροφο βάθος του πηγαδιού», ο πυθμένας του προσκαλεί την αφηγήτρια να βυθιστεί στην επιφάνεια του νερού, απ’ την ανάποδη να δει τον εαυτό. Στρέφει την προσοχή της στον ουρανό. «Αλλιώς μάς τα είπαν κι είναι όλα αλλιώς», τυλίγεται στην ομίχλη, ούτε φαίνεται ούτε βλέπει, γίνεται σώμα ανώνυμο που δέχεται άντρες, η ίδια απέχει παρεκτός ως εικόνα, ιδρώνει τις νύχτες, ανασηκώνεται στο κρεβάτι, στις μνήμες της αποκλείει να μπει, χάνουν ως νόημα όσα έχει βιώσει, είναι εντελώς μαύρη. Ξαπλώνει σε χακί κουβέρτα του στρατού, το σώμα της σπαρταράει όμως μαθαίνει τι θέλει να πει χρόνια μετά, αφότου διάβασε τα Τέσσερα Κουαρτέτα του Έλιοτ: ο χρόνος διαστέλλεται κι η μοναξιά είναι εγκάρσια τομή στις αντιθέσεις. Στο προηγούμενο βιβλίο της, στον Ίλιγγο (εκδ. Άγρα), η Ρηνιώτη αναρωτιόταν «πώς να υπάρξεις ανάμεσα σε δύο γκρεμούς / που ανοιγοκλείνουν ένα στόμα από πέτρα // Βράχος αντίκρυ στον βράχο». Κι είχε ένα ποίημα, οκτώ λέξεις σε τέσσερεις στίχους, που λέει «Στην άκρη άκρη / του γκρεμού / ανοίγουν / τα φτερά».

Η κουβέρτα ήταν χακί. Ο ρεαλισμός πρωτίστως συμβαίνει στο σώμα, φανταστείτε τη γυναίκα να περπατάει στο όριο ενός γκρεμού πλάι στη θάλασσα, κι ένα κυπαρίσσι να λυγίζει. Να τη γοητεύει ο άνεμος, να λέει όπως ο Κουρμπέ «Δεν μπορώ να ζωγραφίσω έναν άγγελο / γιατί ποτέ μου δεν είδα κανέναν», ν’ ανοίγει τα κουμπιά στο στήθος της, να νιώθει μέσα της την τρικυμία, τον σπασμό ενός άντρα στη μήτρα της, να τινάζει το χορτάρι απ’ το φουστάνι της, στους ώμους της ν’ ανοίγουν φτερά.

* Ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου στη Μάντρα Μπλόκου Κοκκινιάς, στις 21 Νοεμβρίου 2017

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΨΑΛΤΗΣ είναι ποιητής.

altΜια βόλτα μόνο
Ειρήνη Ρηνιώτη
Άγρα, 2016
Σελ. 56, τιμή εκδότη €8,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΡΗΝΙΩΤΗ

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

Για την ποιητική συλλογή του Χάρη Βλαβιανού «Η Αναγέννηση - 39 ποιητικά πορτρέτα» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Πορτρέτο του Νικολό Μακιαβέλι, στον οποίο είναι αφιερωμένο ένα ποίημα της συλλογής © Wikipedia. 

Γράφει η Άννα Βασιάδη

...
«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

Για το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ποιήματα και τραγούδια» (εκδ. Άγρα). Κεντρική εικόνα: πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη με τίτλο: «Δύο άντρες με φτερά πεταλούδας» © Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη. 

Γράφει ο Γιώργος Γκόζης

…ή αλλιώς, περί του υμνογραφι...

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Κοσμόπουλου «Έθνος εξαιρετικά» (εκδ. Περισπωμένη). Kεντρική εικόνα: Ανεξάρτητη Μεραρχία. Διανομή αλληλογραφίας και δεμάτων. Συλλογή Μικρασιατικής Εκστρατείας/ Αρχείο ΕΡΤ.

Γράφει η Αγάθη Γεωργιάδου

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ