alt

Για την ποιητική συλλογή της Ειρήνης Ρηνιώτη «Μια βόλτα μόνο» (εκδ. Άγρα).

Του Γιώργου Κ. Ψάλτη

Στο βιβλίο αυτό, η Ειρήνη Ρηνιώτη γιορτάζει την επιλογή της να ζει ως ποιήτρια, να καταλαβαίνει τον κόσμο μέσα από έναν κώδικα που έχει βρει στην ποίηση. Μια βόλτα μόνο λέγεται το βιβλίο κι αρχίζει με το ποίημα «Ποδηλασία», και με τον στίχο: «Άστραφτε το ποδήλατο στον ήλιο», μάλλον αναφορά στον ορισμό του Ανδρέα Εμπειρίκου: «Ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου». Ένα ποδήλατο που στίλβει, που αστράφτει στον ήλιο, αλλά κάτι που στίλβει ενδεχομένως καν δεν φαίνεται στο σκοτάδι.

Έχει στιγμές παλιές, παιδικής ηλικίας, νεανικής ηλικίας, και τωρινές το βιβλίο, είναι έντονα βιογραφικό του ποιητικού υποκείμενου, κι αυτό που ενώνει τις διακριτικά ειπωμένες ιστορίες της συλλογής αυτής είναι η αντίληψη ότι η ζωή της είναι μία εμπειρία την οποία καταλαβαίνει λόγω της ποίησης.

Έχει στιγμές παλιές, παιδικής ηλικίας, νεανικής ηλικίας, και τωρινές το βιβλίο, είναι έντονα βιογραφικό του ποιητικού υποκείμενου, κι αυτό που ενώνει τις διακριτικά ειπωμένες ιστορίες της συλλογής αυτής είναι η αντίληψη ότι η ζωή της είναι μία εμπειρία την οποία καταλαβαίνει λόγω της ποίησης. Κι όσα έχει ζήσει γίνονται η αφορμή να αντιληφθεί τον κόσμο μέσα από την ποίηση. Νομίζω είναι κάτι σπουδαίο, είναι ένα φτάσιμο για κάποιον που προσπαθεί να αφιερωθεί στην ποίηση, η Ρηνιώτη έχει κάνει εκτενή πορεία, ξεκίνησε αρκετά νέα, το 1986, γεννήθηκε το 1964, και αυτό όλο το συνοψίζει σεμνά, έτσι το καταλαβαίνω, ως κάτι που δεν είναι συγκλονιστικό αλλά ισχύει μέσα της ως σημαντικό. Μια βόλτα μόνο. Και μου αρέσει επίσης πολύ που το βιβλίο κλείνει μ’ ένα ποίημα με τίτλο «Κύκλος», που εμένα με πήγε στη ρόδα. Όλο το βιβλίο έχει μία κυκλικότητα. Ένα ποδήλατο κινείται, δεν είναι στατικό, δεν εννοούμε ποδήλατο γυμναστηρίου, εννοούμε ένα ποδήλατο το οποίο προχωράει. «Ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου». Το ίδιο το ποδήλατο όμως είναι σαν να πηγαίνει γύρω-γύρω σ’ έναν κύκλο. Πολύ έντονη η εικόνα αυτή, το κάθε περιστατικό της ζωής καθενός μας είναι ένας κύκλος, μπορεί να ερμηνευθεί ως πλήρης κύκλος, που όμως περιστρέφεται. Κι επίσης ο κύκλος αυτός –του κάθε περιστατικού– εντάσσεται σε έναν μεγαλύτερο κύκλο που είναι η ζωή μας.

Τη ζωή της, η αφηγήτρια, το ποιητικό υποκείμενο του βιβλίου, διαλέγει να τη ζήσει με αυτό που βρήκε, και λυτρώθηκε, και έτσι μπορεί και συνεχίζει, σε μια ριζικά διαφορετική αντίληψη του κόσμου, η οποία της επιτρέπει να παίρνει τις αποστάσεις που έχει ανάγκη από ανθρώπους τυπικά οικείους, και να συμμετέχει στην ποίηση. «Η εκδρομή αυτή δεν έχει τέλος», κατά Ανδρέα Εμπειρίκο. Γράφει σ’ ένα ποίημα του βιβλίου: «… κι αρχίσαμε να ζωγραφίζουμε / τον εαυτό μας στη αγχόνη / Για κάθε λάθος γράμμα ένα μέλος / Η κάθε λέξη ένας κρεμασμένος / Έτσι μάθαμε πώς γράφεται η Ποίηση».

Ζούμε σε μια απρόσμενη εποχή, παιδιά της πόλης δεν έχουν πιάσει ποτέ χώμα, πιάνουν χώμα και θέλουν αμέσως να πλύνουν τα χέρια. Κι η άμμος χώμα είναι, σε άλλη μορφή. Παιδιά σε μια παραλία την πιάνουν χωρίς να σιχαίνονται και χτίζουν πύργους, έχουν τις γνώσεις ότι θα τους απαλείψει το κύμα κι ότι ο βυθός αλλάζει μορφή, ξέρουν ότι στον ουρανό έχει πύργους, και συνηθίζουν, κι επιβιώνουν.

Ζούμε σε μια απρόσμενη εποχή, παιδιά της πόλης δεν έχουν πιάσει ποτέ χώμα, πιάνουν χώμα και θέλουν αμέσως να πλύνουν τα χέρια. Κι η άμμος χώμα είναι, σε άλλη μορφή. Παιδιά σε μια παραλία την πιάνουν χωρίς να σιχαίνονται και χτίζουν πύργους, έχουν τις γνώσεις ότι θα τους απαλείψει το κύμα κι ότι ο βυθός αλλάζει μορφή, ξέρουν ότι στον ουρανό έχει πύργους, και συνηθίζουν, κι επιβιώνουν. Έξοδος το «ανάστροφο βάθος του πηγαδιού», ο πυθμένας του προσκαλεί την αφηγήτρια να βυθιστεί στην επιφάνεια του νερού, απ’ την ανάποδη να δει τον εαυτό. Στρέφει την προσοχή της στον ουρανό. «Αλλιώς μάς τα είπαν κι είναι όλα αλλιώς», τυλίγεται στην ομίχλη, ούτε φαίνεται ούτε βλέπει, γίνεται σώμα ανώνυμο που δέχεται άντρες, η ίδια απέχει παρεκτός ως εικόνα, ιδρώνει τις νύχτες, ανασηκώνεται στο κρεβάτι, στις μνήμες της αποκλείει να μπει, χάνουν ως νόημα όσα έχει βιώσει, είναι εντελώς μαύρη. Ξαπλώνει σε χακί κουβέρτα του στρατού, το σώμα της σπαρταράει όμως μαθαίνει τι θέλει να πει χρόνια μετά, αφότου διάβασε τα Τέσσερα Κουαρτέτα του Έλιοτ: ο χρόνος διαστέλλεται κι η μοναξιά είναι εγκάρσια τομή στις αντιθέσεις. Στο προηγούμενο βιβλίο της, στον Ίλιγγο (εκδ. Άγρα), η Ρηνιώτη αναρωτιόταν «πώς να υπάρξεις ανάμεσα σε δύο γκρεμούς / που ανοιγοκλείνουν ένα στόμα από πέτρα // Βράχος αντίκρυ στον βράχο». Κι είχε ένα ποίημα, οκτώ λέξεις σε τέσσερεις στίχους, που λέει «Στην άκρη άκρη / του γκρεμού / ανοίγουν / τα φτερά».

Η κουβέρτα ήταν χακί. Ο ρεαλισμός πρωτίστως συμβαίνει στο σώμα, φανταστείτε τη γυναίκα να περπατάει στο όριο ενός γκρεμού πλάι στη θάλασσα, κι ένα κυπαρίσσι να λυγίζει. Να τη γοητεύει ο άνεμος, να λέει όπως ο Κουρμπέ «Δεν μπορώ να ζωγραφίσω έναν άγγελο / γιατί ποτέ μου δεν είδα κανέναν», ν’ ανοίγει τα κουμπιά στο στήθος της, να νιώθει μέσα της την τρικυμία, τον σπασμό ενός άντρα στη μήτρα της, να τινάζει το χορτάρι απ’ το φουστάνι της, στους ώμους της ν’ ανοίγουν φτερά.

* Ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου στη Μάντρα Μπλόκου Κοκκινιάς, στις 21 Νοεμβρίου 2017

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΨΑΛΤΗΣ είναι ποιητής.

altΜια βόλτα μόνο
Ειρήνη Ρηνιώτη
Άγρα, 2016
Σελ. 56, τιμή εκδότη €8,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΡΗΝΙΩΤΗ

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τριλογία» του Γιώργου Καλιεντζίδη (κριτική) – Σε ποιον ανήκει η ποίηση;

«Τριλογία» του Γιώργου Καλιεντζίδη (κριτική) – Σε ποιον ανήκει η ποίηση;

Για τον τόμο του Γιώργου Καλιεντζίδη «Τριλογία – Στις γωνίες των λέξεων - Σε ποιον ανήκει η ποίηση; - Σπουδή στις Αόρατες πόλεις του Ίταλο Καλβίνο» (εκδ. Μανδραγόρας). 

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

Ο Γιώργος Καλιεντζίδης, εδώ και τριάντα χ...

«Στον πυθμένα των πραγμάτων» της Κάριν Μπόγιε – Η νηφάλια μελαγχολία της ύπαρξης

«Στον πυθμένα των πραγμάτων» της Κάριν Μπόγιε – Η νηφάλια μελαγχολία της ύπαρξης

Για την ανθολογία ποιημάτων της Κάριν Μπόγιε [Karin Boye] «Στον πυθμένα των πραγμάτων» (ανθολόγηση – μτφρ. από τα σουηδικά Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, εκδ. Εντευκτήριο).

Γράφει ο Γιάννης Στούπας

Το 1926, στα εβδομηκοστά του γενέθλια, ο Ζίγκμουντ Φρόιν...

«Νάρκισσος Αντινάρκισσος» της Σοφίας Διονυσοπούλου (κριτική)

«Νάρκισσος Αντινάρκισσος» της Σοφίας Διονυσοπούλου (κριτική)

Για την ποιητική συλλογή «Νάρκισσος Αντινάρκισσος – Δίφωνο ποίημα» (εκδ. Το Ροδακιό). Κεντρική εικόνα: «Νάρκισσος», του Καραβάτζιο (1599, λεπτομέρεια)

Γράφει ο Γιώργος Βέης

Πρόκειται για την εμπεριστατωμένη δοκιμή αποκατάστασης ενός ονόματος. Ενός...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Εδώ είναι Βαλκάνια» – 9 λογοτεχνικά έργα από συγγραφείς της γειτονιάς μας

«Εδώ είναι Βαλκάνια» – 9 λογοτεχνικά έργα από συγγραφείς της γειτονιάς μας

Από τη Σερβία έως το Κόσοβο κι από τη Ρουμανία έως τη Β. Μακεδονία. Τα τελευταία χρόνια μεταφράζονται στα ελληνικά περισσότερα βιβλία συγγραφέων από τα Βαλκάνια. Προτείνουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα. Στην κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία «Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι ...

Βραβείο Γκονκούρ 2024: Η βραχεία λίστα με τα φαβορί

Βραβείο Γκονκούρ 2024: Η βραχεία λίστα με τα φαβορί

Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα του βραβείου Γκονκούρ [Prix Goncourt] 2024. Πριν την ανακοίνωση του φετινου βραβείου, θα γίνει γνωστή και η τελική λίστα που θα περιλαμβάνει τους τέσσερις φιναλίστ. Στην εικόνα, ο νικητής του 2019 Ζαν-Πολ Ντιμπουά, μαζί με το μέλος της επιτροπής, τότε, Μπερνάρ Πιβό, στο γνωστό παράθυρο τ...

Πώς κερδίζεται ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας: Οι προϋποθέσεις και οι ζυμώσεις μέχρι το τηλεφώνημα από τη Σουηδική Ακαδημία

Πώς κερδίζεται ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας: Οι προϋποθέσεις και οι ζυμώσεις μέχρι το τηλεφώνημα από τη Σουηδική Ακαδημία

Μπορεί μια Ελληνίδα συγγραφέας να πάρει Νόμπελ Λογοτεχνίας; Η προσδοκία γεννήθηκε από μια προσεκτική ανάγνωση των αποδόσεων στις στοιχηματικές εταιρείες, που προφανώς δεν εγγυώνται τίποτα για το αποτέλεσμα. Πώς, όμως, πραγματικά κερδίζεται ένα Νόμπελ; Υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις και ποιες είναι οι ζυμώσεις που προ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» του Χέρφριντ Μίνκλερ (προδημοσίευση)

«Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» του Χέρφριντ Μίνκλερ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Χέρφριντ Μίνκλερ [Herfried Münkler] «Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» (μτφρ. Έμη Βαϊκούση), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μ...

«Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955», από το αρχείο του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ (προδημοσίευση)

«Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955», από το αρχείο του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου της ελληνικής έκδοσης του αρχείου του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ [Fahri Çoker] «Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955 – Φωτογραφίες και Έγγραφα», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστ...

«Ύμνος» της Άυν Ραντ (προδημοσίευση)

«Ύμνος» της Άυν Ραντ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Άυν Ραντ [Ayn Rand] «Ύμνος» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο κυκλοφορεί στις 14 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κεφάλαιο Ένα

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Εδώ είναι Βαλκάνια» – 9 λογοτεχνικά έργα από συγγραφείς της γειτονιάς μας

«Εδώ είναι Βαλκάνια» – 9 λογοτεχνικά έργα από συγγραφείς της γειτονιάς μας

Από τη Σερβία έως το Κόσοβο κι από τη Ρουμανία έως τη Β. Μακεδονία. Τα τελευταία χρόνια μεταφράζονται στα ελληνικά περισσότερα βιβλία συγγραφέων από τα Βαλκάνια. Προτείνουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα. Στην κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία «Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2024: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2024: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, γκράφικ νόβελ, βιογραφιών, δοκιμίων, μελετών, βιβλίων επιστημονικής εκλαΐκευσης κ.ά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Μικρά φθινοπωρινά αστυνομικά – Το Γαλλικό και μεσογειακό νουάρ στα καλύτερά του

Μικρά φθινοπωρινά αστυνομικά – Το Γαλλικό και μεσογειακό νουάρ στα καλύτερά του

Από το polar, στο neopolar και από το Παρίσι των Σιμενόν και Φαζαρντί, στο Παρίσι του Ζαν-Φρανσουά Βιλάρ και στην Αθήνα του Μάρκαρη.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

01 Οκτωβρίου 2024 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Νόμπελ Λογοτεχνίας 2024: Κι όμως, η Έρση Σωτηροπούλου «παίζει δυνατά»

Μια ανάρτηση στη σελίδα της συγγραφέα και τα στοιχεία των στοιχηματικών που δίνουν προβλέψεις και αποδόσεις για το ποιος είναι πιθανότερο να βραβευτεί φέτος με το Νόμπε

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ