Για το βιβλίο της Μάνιας Μεζίτη «η μαύρη ανάμεσα» (εκδ. Κύμα).

Της Ειρήνης Μαργαρίτη

Μαύρα μάτια, μαύρο πρόβατο, μαύρη αλήθεια, μαύρη μαυρίλα πλάκωσε, μαύρα μεσάνυχτα, μαύρη η ώρα κι η στιγμή, μαύρη πέτρα, μαύρα κατάστιχα, μαύρο χρήμα, μαύρη τρύπα, μαύρη κι η Μάνια Μεζίτη ανάμεσα σε τόσες συνεκφορές που συναντάμε στην ελληνική γλώσσα με αρνητικό συνήθως πρόσημο. Ένας τολμηρός τίτλος για μια εξίσου τολμηρή ποιητική συλλογή που αποτελείται από σαράντα τέσσερα μικρά σε έκταση ποιήματα και χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. Η ποιήτρια, μια θεά της δικής της μικρής γης, συνθέτει με τη συλλογή αυτή κάτι που θα ονόμαζα φανταστική μικρο-αυτοβιογραφία με λέξεις «που εφαρμόζουν σωστά, με λέξεις που δεν επιτρέπουν να στραβώσει η ραφή αλλά κεντράρουν ακριβώς στο πίσω μέρος της γάμπας».

Για την ποιητική συλλογή της Ιφιγένειας Ντούμη «Love Μe Τender» (εκδ. Σαιξπηρικόν).

Του Θοδωρή Τσαπακίδη

Do not go gentle into that good night […] Όταν το εγγόνι […] τον αποκάλεσε γελώντας «ηλικιωμένο», έφαγε ένα χαστούκι […] («Ο παππούς») Στίχοι του Yeats, της Dickinson, του Cummings και άλλων παρατίθενται εδώ και εκεί. Η Ντούμη μιλάει με τους ποιητές· άλλοτε συμφωνεί μαζί τους, άλλοτε διαφωνεί – συχνά με ανήλικο θράσος. Love Me Tender τιτλοφορεί τη συλλογή της και είναι τόσο ισχυρό αυτό που η παράκληση ηχεί ως επίκληση, και το επίθετο ως ουσιαστικό (ο κηδεμόνας, ο φροντιστής) ή και όνομα, παρατσούκλι, ο Tender…

Για την ποιητική συλλογή του Αργύρη Παλούκα «Άνθρωποι που γελάνε» (εκδ. Κριτική).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Το περιεχόμενο του εσωτερικού ανθρώπου σε αντιδιαστολή προς το κοινωνικό προσωπείο του, και περαιτέρω: Η αντίδραση του εσωτερικού ανθρώπου, με όχημα τον σαρκασμό, το στοιχείο του απροσδόκητου, την παραβίαση της κοινής λογικής, απέναντι στη λεγόμενη αντικειμενική πραγματικότητα, όπως αυτή αντιστοιχεί στον διάλογο ανάμεσα στις συνθήκες του βίου και στο γενικό φαινόμενο του θανάτου. Με αυτά τα δεδομένα οδηγούμαστε εκ προοιμίου και στην πρόσληψη του τίτλου της ποιητικής συλλογής Άνθρωποι που γελάνε (ίσως εδώ κάποιος, με αυτή την ευκαιρία και με ομόλογη απροσδόκητη διάθεση, θα μπορούσε να θυμηθεί και τη γνωστή ρήση «Χαμογελάτε, κάνετε τους άλλους να ανησυχούν»).

Για την ποιητική συλλογή της Αρχοντούλας Διαβάτη «Όπως η Μπερλίνα» (εκδ. Νησίδες).

Της Μαρίας Λάτσαρη

Τα ποιήματα της πρώτης ποιητικής συλλογής της καταξιωμένης πεζογράφου Αρχοντούλας Διαβάτη θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως βιωματικά. Η αυτοαναφορικότητα, εξάλλου, αποτελεί ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά της μέχρι τώρα πεζογραφίας της. Πίσω από το ποιητικό εγώ αχνοφαίνονται αυτοβιογραφικά σπαράγματα και ένα βιωματικό ίζημα της ποιήτριας και πεζογράφου. Στο πεδίο της γραφής, το υποκείμενο γίνεται ταυτόχρονα και αντικείμενο παρατήρησης, σχολιασμού και ενός ισολογισμού της ζωής με κέρδη και επώδυνες διαψεύσεις. Κάτω από την αφήγηση διακρίνεται η ποιήτρια παρά την όποια διστακτικότητα, την ευγένεια και τα ποικίλα μέσα που μετέρχεται.

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Βλαχάκη «Περί Τύρβης και Σκιάς» (εκδ. Γαβριηλίδης).

Της Μυρένας Σερβιτζόγλου

Αν ο Νίκος Βλαχάκης στάθηκε απέναντι στον κόσμο και τους άλλους με εφόδια όλα όσα απέκτησε μετά τα δεκαοχτώ του έτη (φιλοσοφικές σπουδές στη Βουλγαρία, μεταπτυχιακές σπουδές στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διεθνών Σπουδών και Στρατηγικής, θέσεις ως επικεφαλής σε Γραφεία Τύπου Πρεσβειών της Ελλάδος στα Τίρανα, τις Βρυξέλλες, τη Σόφια, τη Βουδαπέστη και το Βερολίνο), απέναντι στον εαυτό του και το «άλλο» πολέμησε με όσα είχαν εντυπωθεί μέσα του, με όσα είχε εγκολπωθεί πριν από την ηλικία της ενηλικίωσης. Την ελληνική γη, την ελληνική φύση και την ελληνική γλώσσα.

Για την ποιητική συλλογή της Φροσούλας Κολοσιάτου «Φοράει τα μάτια του νερού» (εκδ. Γαβριηλίδης).

Του Άριστου Τσιάρτα

Φεύγουν σαν τα πουλιά
αποδημούν το χάραμα
όπως οι πεταλούδες το πρωί
Ψάχνουν το φως
τους έφερε η θάλασσα και ο τόπος ξένος

«Υπόλοιπο ζωής»

Η Φροσούλα Κολοσιάτου στην ποιητική της συλλογή Φοράει τα μάτια του νερού ακουμπά στη σκληρή πραγματικότητα της προσφυγιάς, με όλες τις αντιφατικές, αποσιωπημένες και συσκοτισμένες της πτυχές. Διαπραγματεύεται την οριακή βιοτική περιπέτεια όσων εκπατρίζονται για να γλιτώσουν από τη μοίρα του τόπου τους και βρίσκονται διαρκώς αντιμέτωποι με το φάσμα του θανάτου και της δύσκολης επιβίωσης. Αναμετράται με τόλμη με την εμπύρετη ύλη του προσφυγικού ζητήματος, αναδεικνύοντας όλα τα διαχρονικά και οικουμενικά του στοιχεία, χωρίς να μπαίνει στο δίλημμα αν πρέπει ν’ αφήσει το σίδερο να «κρυώσει» για να το πιάσει αργότερα με περισσότερη ασφάλεια.

Για την ποιητική συλλογή της Inger Christensen «αυτό» (μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης, εκδ. Σαιξπηρικόν).

Της Διώνης Δημητριάδου

Για τη συλλογή ποιημάτων του Gustavo Adolfo Becquer «Το βιβλίο των σπουργιτιών» (μτφρ. Περουλής Σακελλαρίδης, Δημήτρης Ιντζές, εκδ. Κέδρος).

Του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου

Για την ποιητική συλλογή της Έφης Κατσουρού «Γεωγραφία προσώπου» (εκδ. Κέδρος).

Της Κίρκης Κεφαλέα

Το βιβλίο της Έφης Κατσουρού Γεωγραφία προσώπου είναι η δεύτερη ποιητική συλλογή της, η οποία εκδόθηκε μόλις πριν από έναν χρόνο. Η πρώτη, με τίτλο Εκτός εποχής, εκδόθηκε το 2014, με την οποία η Κατσουρού έκανε το ντεμπούτο της στον ποιητικό χώρο. Πρόκειται για μια ιδιάζουσα περίπτωση η περίπτωση της Κατσουρού: στην ποίησή της συνδυάζει την Αρχιτεκτονική (είναι πτυχιούχος της Σχολής των Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ) με την ποίηση. Και συγκεκριμένα μελετάει την ποίηση και την αρχιτεκτονική ως έναν τόπο συνάντησης του πραγματικού με το φανταστικό στοιχείο, ενώ βασικό ζητούμενο στην έρευνά της είναι, όπως γράφει, «η ανάδειξη μιας κοινής κοσμοαντίληψης και συνθετικής διεργασίας που ενυπάρχει στις δύο τέχνες». Πώς συναντιούνται οι ποιητές και οι αρχιτέκτονες; Αυτό το στοιχείο είναι πολύ ευδιάκριτο, τόσο στην πρώτη όσο και στη δεύτερη ποιητική συλλογή της. Το εγχείρημά της, να προσεγγίσει την ανάλυση ποιητικών συνθέσεων με τους όρους της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, προτείνοντας μια κοινή θέαση των δύο τεχνών, της ποίησης ως αρχιτεκτονικής και της αρχιτεκτονικής ως ποίησης σε οργανική μορφή, αποτελεί σίγουρα πρωτότυπο τρόπο προσέγγισης.

Για την ποιητική συλλογή της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ «Των αντιθέτων διάλογοι και με τον ανήλεο χρόνο» (εκδ. Καστανιώτη).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η πολυετής δημιουργική παραγωγή της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ είναι σαφές ότι αντιπροσωπεύει ένα ευρύ δίκτυο διαρκούς και σταθερής επικοινωνίας με τον κόσμο των ιδεών. Με τον τρόπο αυτόν αποτυπώνεται η ανάπτυξη ενός εκτενούς φάσματος εννοιών ως παραδειγματική εφαρμογή δεδομένων αφενός από το ατομικό, βιωματικό και γνωστικό φορτίο και αφετέρου από την εξωτερική, αντικειμενική πραγματικότητα, σύμφωνα με την ευρηματικότητα και τη συνδυαστική ικανότητα της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, σε ένα πρώτο στάδιο δημιουργικής συμπεριφοράς, όπως αναγνωρίζεται π.χ. στη συγχρονία του συγκεντρωτικού τόμου των ποιημάτων της με τον τίτλο ακριβώς Ποίηση 1963-2011 (έκδοση 2014). Και εδώ έχουμε μια καλή ευκαιρία για να θυμηθούμε και τη μεταφραστική δραστηριότητα της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, όπως δηλώνει με σαφήνεια π.χ. η έμμετρη δημιουργική μετάφρασή της (2000) για το εκτενέστατο έμμετρο μυθιστόρημα Ευγένιος Ονιέγκιν του Αλεξάντρ Πούσκιν (1799-1837).

Για την ποιητική συλλογή του Κώστα Κουτσουρέλη «Νύχτα» (εκδ. Κίχλη).

Του Σωτήρη Γουνελά

Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για την απόλυτη προσωποποίηση της Νύχτας. Μέσα από τον επαναλαμβανόμενο στίχο που αναφέρεται στο είδος της καρδιάς της Νύχτας έχουμε τις παρακάτω εικόνες:

Για την ποιητική συλλογή της Μαργαρίτας Παπαγεωργίου «Μεταπλάσματα» (εκδ. Σαιξπηρικόν).

Της Κούλας Αδαλόγλου

Να αρχίσουμε από τον τίτλο: Μεταπλάσματα, πολύ ιδιαίτερα γραμμένο στο εξώφυλλο. Σαν ψηφίδες, που θέλουν να ανατοποθετηθούν σε μια νέα ενότητα. «Μετάπλασμα», στον πληθυντικό κυρίως, σημαίνει ουσία χρήσιμη για τη βελτίωση των φυσικών και χημικών ιδιοτήτων του εδάφους, όπως είναι η άμμος, η άργιλος, ο ασβέστης, το λίπασμα κ.ά. «Μεταπλάθω»: μεταβάλλω κάτι σε κάτι άλλο, μετασχηματίζω, ανανεώνω (από λεξικό αρχαίων ρημάτων). Αυτή η συνεχής μεταβολή, ο μετασχηματισμός, πιθανότατα απεικονίζεται στο εξώφυλλο. Κομβικό ποίημα της συλλογής αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, το «Κυάνωσις». Το ποιητικό υποκείμενο χρειάζεται να βρει μια νέα γραμματική. Για να εκφράσει το «αλλάττω» και το «αρμόττω». Για να επαναπροσδιορίσει και να μετα-πλάσει. Για ένα συντακτικό των ονείρων που θα ήθελε να διδάξει στο σχολείο σήμερα, για να ανακαλύψει –ή να μεταπλάσει– την τάξη του αύριο. Αυτοί οι βελτιωτές των ιδιοτήτων, όπως είπαμε πιο πάνω. Και οι ελκυστές, που μπορεί να οδηγήσουν στη μεταβολή.

Για το βιβλίο του Χάρη Βλαβιανού «Αυτοπροσωπογραφία του λευκού - Ποιήματα-Στιγμιότυπα-Μεταγραφές» (εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Ενθυμούμενος την περιγραφή του Χομπς για την ανθρώπινη ζωή εκτός κοινωνίας, με την αξιοποίηση πέντε αλληλοσυνδεόμενων επιθέτων («μοναχική, φτωχή, απαίσια, κτηνώδης και σύντομη» - μια περιγραφή που ισχύει συχνά και εντός κοινωνίας), θα χρησιμοποιούσα επίσης πέντε επίθετα για να χαρακτηρίσω ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης ελληνικής ποίησης: στομφώδης, αφηρημένη, ομφαλοσκοπική, φιλοσοφίζουσα και μίζερη. Εδώ, θα προσπαθήσω να τεκμηριώσω αυτά τα επίθετα προσφεύγοντας σε ένα αντίθετο παράδειγμα, το πρόσφατο ποιητικό βιβλίο Αυτοπροσωπογραφία του λευκού του Χάρη Βλαβιανού (εκδ. Πατάκη, 2018), που αποφεύγει αποτελεσματικά τα πέντε προαναφερθέντα γνωρίσματα.

Λίγη ακόμα ποίηση

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Αληθεύει ότι ο ποιητής γράφει την ιστορία του σώματός του όπως αληθεύει, επίσης, ότι η ποίηση είναι η αμοιβαιότητα των δακρύων. Αλλά και ένα κεράκι στο δάσος είναι η ποίηση, όπως διατεινόταν ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ, καθώς και οξυγόνο αντιδιαστολής, όπως τόσο ακαριαία και αίθρια το διατύπωνε διαρκώς ο Νίκος Καρούζος. Ο σάκος εκστρατείας είναι γεμάτος, όλο το Μάρτιο, που είναι ο Παγκόσμιος Μήνας Ποιήσεως, με ποιητικές ανθολογίες και ποιητικές συλλογές.

Για την ποιητική συλλογή της Λιάνας Σακελλίου «Όπου φυσά γλυκά η αύρα» (εκδ. Gutenberg).

Της Κυριακής Αν. Λυμπέρη

Θα μπορούσε να ονομάζεται και «Πόρου εγκώμιον». Το ομώνυμο νησί εννοώ. Όπου, από ό,τι φαίνεται, κατάγεται η ποιήτρια και πανεπιστημιακός και της έχει χαρίσει στο παρελθόν στιγμές και φέτες ζωής τις οποίες θέλει να εγκολπώσει στη γραφή της και να τις αθανατίσει. Εξοφλώντας ταυτόχρονα ένα χρέος συναισθηματικό –όπως αφήνει να διαφανεί στον επίλογο– προς τον μακαρίτη πατέρα της, αφιερώνοντάς το όμως στον γιο της, σαν πολύτιμη παρακαταθήκη. Διότι οι ρίζες καλό είναι να συντηρούνται από γενιά σε γενιά. Άλλωστε στο τελευταίο ποίημα της συλλογής, η μητέρα κατονομάζεται ως «δέντρο της ζωής».

Ποίηση, πάντα, παντού.

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Ο Σάκος Εκστρατείας είναι τούτη τη φορά γεμάτος ποίηση, είναι ένας γυλιός φορτωμένος με ποιήματα. Αλλά και με αναμνήσεις. Η Νέα Εστία αφιερώνει το πιο πρόσφατο τεύχος της (#1875, Δεκέμβριος 2017) στη Γενιά του ᾽70, όπως την βάφτισε ο σέντερ φορ της εν λόγω γενιάς, ο Βασίλης Στεριάδης, ή «στραγάλι», όπως φώναζε τον Στεριάδη ο αυτοσχεδιαστής πιανίστας της τζαζ και συγγραφέας Σάκης Παπαδημητρίου.

Για την ποιητική συλλογή του Στέλιου Χουρμουζιάδη «Βερολίνο-Βρυξέλλες» (εκδ. Περισπωμένη).

Του Νίκου Φιλντίση

Από τον τίτλο κιόλας, η πρώτη ποιητική συλλογή του Στέλιου Χουρμουζιάδη σηματοδοτεί εμφανώς την έντονη προ-διάθεση για παιχνίδισμα με τις λέξεις. Ένα παιχνίδισμα ποιητικό και πολύγλωσσο, στο οποίο ασκείται –ίσως και υποβάλλεται αλύπητα– ο ποιητής προκειμένου να αποτυπώσει με φροντίδα αυτή την ιδιαίτερη σχέση του με τη λέξη, με την ηχητική και την πολυσημία της. Φυσικά, αυτός ο δεσμός δεν αποτελεί μιαν ανείδωτη πρωτοτυπία, όμως νομίζω θα ήταν αστοχία να μην αναφερθεί ο βαθμός της επιμέλειάς του σε όλο το βιβλίο, να μην εκληφθεί ως το εχέγγυο μιας ποιητικής τεχνικής. Ίσως να είναι και μια υπόσχεση για τα μέλλει γραφήναι.

Για την ποιητική συλλογή του Χάρη Ιωσήφ «Απόστιχα σιωπής» εκδ. Περισπωμένη).

Του Γιώργου Κ. Ψάλτη

«Οι ταξιδιωτικοί χώροι / … / αδιαφορούν για τις παρουσίες», τα καθίσματα τα σημαδεύουν οι τριβές «των περαστικών σωμάτων», ο χρόνος χαράζεται στις σκουριές των παλιών σταθμών, πλήθη ρέουν ενόσω αποχαιρετούν, και νομίζω ήδη στο τρίτο ποίημα του βιβλίου ο Χάρης Ιωσήφ ορίζει αυτό που πραγματικά τον απασχολεί, αυτό που θα ίσχυε ακόμα κι αν λύνονταν όλα τα άλλα: «Τα μέσα μεταφοράς / Που τώρα μάς απομακρύνουν / Προβάλλουν σε γυάλινα κάδρα / Τα στιγμιότυπα της πόλης // Πώς να ’ναι οι περαστικοί σου // Οι δικοί μου βιάζονται / Προς την κατεύθυνση / Του τελευταίου μας φιλιού / Αφού εκεί κρέμασα / Το νήμα που τους ενώνει // Σε ένα δρομολόγιο / Προσωπικής πορείας / Προς τις αλλεπάλληλες / Απώλειές σου».

Για την ποιητική συλλογή της Ειρήνης Ρηνιώτη «Μια βόλτα μόνο» (εκδ. Άγρα).

Του Γιώργου Κ. Ψάλτη

Στο βιβλίο αυτό, η Ειρήνη Ρηνιώτη γιορτάζει την επιλογή της να ζει ως ποιήτρια, να καταλαβαίνει τον κόσμο μέσα από έναν κώδικα που έχει βρει στην ποίηση. Μια βόλτα μόνο λέγεται το βιβλίο κι αρχίζει με το ποίημα «Ποδηλασία», και με τον στίχο: «Άστραφτε το ποδήλατο στον ήλιο», μάλλον αναφορά στον ορισμό του Ανδρέα Εμπειρίκου: «Ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου». Ένα ποδήλατο που στίλβει, που αστράφτει στον ήλιο, αλλά κάτι που στίλβει ενδεχομένως καν δεν φαίνεται στο σκοτάδι.

Για την ποιητική συλλογή της Ειρήνης Γιαννάκη «Η αλφαβήτα των πραγμάτων» (εκδ. Μελάνι).

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Ο Άρης Μπερλής, που πρόσφατα αποχαιρετήσαμε, στάθηκε μεγάλος λάτρης της ποίησης – ελληνικής και αγγλικής προ πάντων. Γνώριζε τα πάθη και τα παθήματά της σε βάθος, γνώριζε καλά και τα αδιέξοδά της τα σημερινά. Σ’ ένα σαρδόνιο κείμενό του προ καιρού είχε αραδιάζει κάμποσους λόγους για να απαντήσει σ’ ένα ερώτημα που κατά τ’ άλλα κανείς δεν του έθεσε: γιατί δεν γράφει ποίηση. Σε αντίθεση με το περίλαμπρο παρελθόν του, είχε πει, ο ποιητικός λόγος, «ιδιαίτερα στη σημερινή Ελλάδα είναι λόγος αναιμικό, εσωστρεφής, μαραζιάρης, βαρετός».

Για την ποιητική συλλογή του Αλέξιου Μάινα «Το ξυράφι του Όκαμ» (εκδ. Μικρή Άρκτος).

Του Ζαφείρη Νικήτα

Το Ξυράφι του Όκαμ, η δεύτερη συλλογή του Αλέξιου Μάινα, καταγράφει το εικοσιτετράωρο ενός ποιητή-αφηγητή. Αποτυπώνει τη διαρκή ροή της συνείδησής του μια ημέρα Πέμπτη στην Αθήνα της κρίσης. Ο ποιητής, επισημαίνει πλαγίως ο Μάινας, δεν κοιμάται ποτέ. Η μέρα του ξεκινά αχάραγα, στις 06:37 π.μ. με τις πρώτες γουλιές του καφέ και το κοφτερό ξύρισμα στο μπάνιο. Περνά το πρωινό στο σπίτι, δίπλα σε «ναυπηγεία μερικής νωχέλειας». Η σκέψη του είναι μια περιδίνηση: κοιτά έξω από τα παράθυρα, ενδοσκοπεί και ανακαλεί τη χθεσινή μέρα του. Η εξωτερική πραγματικότητα πασχίζει να αποκτήσει τη θέση της εμβολίζοντας την εσωτερική.

Για την ποιητική συλλογή του Λεωνίδα Κακάρογλου «Οι τίγρεις των δωματίων» (εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Κ. Ψάλτη

Στα βιβλία ποίησης, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλα, φαίνεται ο συγγραφέας. Όμως δεν είναι αυτοβιογραφίες ή μαρτυρίες. Σε κάθε βιβλίο, ο ποιητής αποφασίζει και δίνει μία κατεύθυνση στις σημειώσεις που κρατάει, ενίοτε νοερά, για να γράψει ποιήματα.

Για το ποίημα της Σόνιας Ζαχαράτου «Παιχνίδι με τον σπάγκο» (εκδ. Κουκούτσι).

Του Νίκου Ξένιου

Το πολυμορφικό έργο της Σόνιας Ζαχαράτου Παιχνίδι με τον σπάγκο, που κυκλοφόρησε από τις καλαίσθητες εκδόσεις Κουκούτσι, θραύει τα όρια πρόζας, θεάτρου, δοκιμίου και ποίησης, για να επιδοθεί σε μια εκ βαθέων αναζήτηση των καταβολών της ποιητικής γλώσσας. Με ελάχιστα αφηγηματικά μέρη, το Παιχνίδι με τον σπάγκο έχει ως στόχο να υποβάλει τον αναγνώστη σε ένα κλίμα θηλυκρατές. Η απώλεια της μάνας δεν χειραφετεί την κόρη από το αυταρχικό, ανθρωποφαγικό μητρικό πρότυπο: αντίθετα, ορθώνει απέναντί της το εφιαλτικό φάσμα μιας πανταχού παρούσας θηλυκής μορφής, που συνεχίζει να την καταδυναστεύει και να την καθορίζει.

Σκέψεις για κάποιες πρόσφατες ποιητικές συλλογές Θεσσαλονικιών ποιητών.

Του Παναγιώτη Γούτα

Για την ποιητική συλλογή της Πηνελόπης Γιώσα «Ανάδοχοι Καιροί» (εκδ. Γκοβόστης).

Του Φιλήμονα Καραμήτσου

Αν πατρίδα μας είναι η παιδική μας ηλικία, κατά τη γνωστή, εμφατική προσέγγιση, τότε η ποίηση θα μπορούσε να είναι και μία διαρκής επίκληση του παιδιού που ήμασταν, της αρχής, του κόσμου του αρχέγονου. Πρόκειται για ένα συνεχές ταξίδι μέσα στον χρόνο, από αυτό που γίναμε, σε αυτό που θέλαμε να γίνουμε, σε αυτό που ακόμα το ερώτημα «ποιος είμαι;» κρυβόταν πίσω από μεγάλα, ανοιχτά μάτια που ανακάλυπταν τη ζωή. Πρόκειται όμως και για ταξίδι χωρίς εχέγγυα, χωρίς εξασφαλίσεις. Κανείς προορισμός δεν είναι σίγουρο ότι θα είναι εκεί που περιμένουμε. Κι αν ακόμα φτάσουμε, μπορεί όλα να έχουν μετακινηθεί αλλού.

Για την ποιητική συλλογή του Πέτρου Γκολίτση «Σκάζοντας κρέας» (εκδ. Θράκα).

Της Κυριακής Αν. Λυμπέρη

Μετά την προηγούμενη ποιητική του συλλογή Η σάρκα των προσωρινών, ο ποιητής Πέτρος Γκολίτσης επανέρχεται προσδίδοντας στη νέα, τέταρτη συλλογή του έναν συναφή αλλά αρκετά πρωτότυπο τίτλο, μέσω του οποίου –καθώς και μέσω του περιεχόμενου ολόκληρου του βιβλίου– συνεχίζει, νομίζω, να ισχυροποιεί ήδη γνωστά θεματικά του μοτίβα.

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Αγγελή «Σχεδόν βιβλικά» (εκδ. Πόλις).

Της Χλόης Κουτσουμπέλη

Όπου η Αγία Αικατερίνη κρατάει ένα μπουκάλι γάλα στο χέρι, αφού γάλα αντί για αίμα ανάβλυζε τότε από την πληγή, η Αγία Τερέζα μετά θάνατον επιμένει να διαβάζει ποιήματα τηλεφωνικά, η Αγία Πελαγία φοράει ανδρικό κουστούμι αφού πέταξε τα βραδινά της ενδύματα. Και η Ρουθ; Η Ρουθ συνέχεια αποχωρεί από το βιβλίο της με μία καφέ βαλίτσα. Μαζεύει άραγε στάχυα στη νέα της πατρίδα, πιστή στην πεθερά της, ή μήπως είναι η μοιραία γυναίκα του Μπρετόν;

Για την ποιητική συλλογή του Γιάννη Ζέρβα «Οι μικροί μου ήρωες» (εκδ. Άγρα).

Του Θάνου Κάππα

O ποιητής, με την έννοια του καθολικού δημιουργού (που τον απασχολεί το ποιείν στην ολότητά του), στέκεται, νομίζω, απέναντι στη νοσταλγία, αμφίθυμος. Από τη μια δουλεύει διαρκώς πάνω στο υλικό της μνήμης τρεφόμενος και τροφοδοτούμενος από το άλγος τού νόστου του (που, ως γνωστόν, είναι ταυτόχρονα πόνος και ηδονή), κι από την άλλη στέκεται επιφυλακτικός απέναντι σε ένα συναίσθημα που εκτρέπεται συχνά στη γραφικότητα ή το μελό, στον άγονο δηλαδή συναισθηματισμό και την ευκολία, μια ευκολία συναισθηματική που ενδέχεται να οδηγήσει και σε ευκολία γλωσσική, παγιδεύοντας αυτόν ακριβώς που πασχίζει να απαλλάξει τον λόγο από τη φθορά, αυτόν που αναζητά διαρκώς νέες συνάφειες των λέξεων ώστε να παραχθούν νέοι σπινθήρες νοήματος.

Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Γάββαρη «Το δέντρο με τις λέξεις» (Οι Εκδόσεις των Φίλων).

Της Φωτεινής Βασιλοπούλου

Στο πιο πρόσφατο ποιητικό του βιβλίο Το δέντρο με τις λέξεις ο ποιητής Γιώργος Γάββαρης υπό την έκδηλη επιρροή της ολιγόστιχης φόρμας, μετά από την πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή χαϊκού Χωματόσποροι, εκφράζει λακωνικά, με σεμνότητα την εσωτερική του ανάγκη να ψαύσει τις αγωνίες, τις εμπειρίες, τα όνειρα, τους εφιάλτες του με ένταση ελεγχόμενη, τόνο χαμηλό, κάποιες φορές σαν ψίθυρο, θρόισμα φύλλων.

Για την ποιητική συλλογή του Βασίλη Ζηλάκου «Νερά γελούνε» (εκδ. Σαιξπηρικόν).

Της Έλσας Κορνέτη

Στιγμές αργής και γρήγορης ζωής. Ένας κόσμος νευρωτικός που δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί την υστερία του και την απώλεια της στιγμής. Αποθηκεύει ασταμάτητα εικόνες φωτογραφίζοντας με το κινητό του για να μη χαθεί η στιγμή. Το αληθινό χωνεύεται μέσα στο κατασκευασμένο, όπως και το κατασκευασμένο χωνεύεται μέσα στο αληθινό. Όμως είναι το αληθινό μάτι που βλέπει όταν η τεχνολογία απλώς ρηχά και επιφανειακά, κυρίως ανυπόμονα, κοιτάζει.

Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Βαρθαλίτη «Κάνθαροι και άλλα ποιήματα» (εκδ. Παρασκήνιο - Δίθυρον).

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Από τους ποιητές μας των τελευταίων δεκαετιών, κανείς δεν συνδέθηκε τόσο στενά με τη συμβολιστική παράδοση, όσο ο Γιώργος Βαρθαλίτης. Δεινός μεταφραστής του Έ. Α. Πόε, του Στέφαν Γκεόργκε, του Πωλ Βαλερύ, δοκιμιογράφος με εντυπωσιακή εποπτεία των ευρωπαϊκών γραμμάτων και κριτικός με οξύνοια και ευαισθησία ιδιότυπη, ο Βαρθαλίτης στα πρώτα του ποιητικά βιβλία συχνά είναι σαν να ξαναπιάνει ένα νήμα που από τον Μεσοπόλεμο ή, το αργότερο, από κάποια σπάνια μαλλαρμικά ξεστρατίσματα ενίων μεταπολεμικών, έμοιαζε αφανές ή και κομμένο οριστικά.

Για την ποιητική συλλογή του Σταύρου Σταυρόπουλου «So long, Marianne – Ποιήματα στη Μαρία» (εκδ. Σμίλη).

Της Διώνης Δημητριάδου

ένα όραμα αιωνιότητας
[Θέλω να πω, απλώς, ότι η αγάπη ζει χωρίς γραμματική εκεί που η μετοχή είναι απεριόριστη.]

Με αυτά τα λόγια θα ολοκληρώσει ο Σταύρος Σταυρόπουλος την πρόσφατη ποιητική του συλλογή, δίνοντας έτσι με τον πλέον περιεκτικό και λιτό τρόπο το νήμα, που θα μας οδηγήσει στον λαβύρινθο της αγάπης και του έρωτα. Και, ναι, αυτό το δίνει στο τέλος του λόγου του, ίσως για να υπογραμμισθεί η προσωπική ανάμειξη του αναγνώστη στο σύμπαν της γραφής, ως επεξεργασία πλέον της ποίησης που ήδη διαβάστηκε. Με άλλα λόγια, από δω και στο εξής η πορεία είναι η μοναχική του καθενός (όπως και του ποιητή άλλωστε) προς την ατομική βίωση του θαύματος της αγάπης. Άλλωστε, παραθέτει ο ποιητής εισαγωγικά τα λόγια του T.S. Elliot Αυτές είναι λέξεις ιδιωτικές που απευθύνονται σε σένα δημόσια. Από τη στιγμή που ο ιδιωτικός κόσμος ανοίγει μια χαραμάδα στο δημόσιο τοπίο, αρχίζει και η συμμετοχική παρέμβαση του αποδέκτη αυτού του λόγου, που πλέον δεν είναι μόνον το πρόσωπο το ένα αλλά όλα τα πρόσωπα που αγγίζουν αναγνωστικά τον λόγο. Ή, για να το πούμε αλλιώς, από τη στιγμή που παύει το ιδιωτικό να περιφρουρεί τον χώρο του, αρχίζει η ποίηση. Και για τον δημιουργό και για τον αναγνώστη/κοινωνό.