larkin kentriki

Για την ποιητική συλλογή του Philip Larkin «Όσο υπάρχει ακόμη καιρός – 50 ποιήματα» (μτφρ. Θοδωρής Ρακόπουλος, εκδ. Πατάκη).

Της Διώνης Δημητριάδου

Η ποίηση έχει τη δύναμη να συνταράσσει καταγράφοντας την πραγματικότητα, άλλοτε όπως είναι και άλλοτε όπως θα έπρεπε να είναι ή, ακόμη καλύτερα, όπως τείνει να διαμορφωθεί κάτω από την οραματική οπτική του ποιητικού λόγου. Ίσως γι’ αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί και «επικίνδυνη», καθώς προλέγει ή προβλέπει, με την έννοια του ιδιόμορφου κινδύνου της να προσλαμβάνει φυσικά το θετικό πρόσημο. Η ποίηση, ίσως περισσότερο από τα άλλα είδη της γραφής, στρέφει το ενδιαφέρον στα στοιχεία της πραγματικότητας που ακόμα παραμένουν αφανή.

Έχει όμως τη δυναμική να διαμορφώσει συνειδήσεις καθιστώντας τον αναγνώστη της ενεργό αμφισβητία κάθε βεβαιότητας, άρα συνδιαμορφωτή μιας διαφορετικής πορείας; Το ερώτημα αυτό επανέρχεται κάθε που συναντιέται η ανάγνωση με ποίηση που δεν μετράει τα λόγια της, προκειμένου να γίνει ο δημιουργός της εύκολα αποδεκτός σε ένα ευρύ κοινό, αλλά ίσα ίσα προκαλεί την αναγνωστική πρόσληψη να ανακαλύψει την άλλη όψη μιας σκόπιμα παραπλανητικής εικόνας και να αναρωτηθεί για την ορθότητα των πραγμάτων όπως συνήθως παρουσιάζονται. Το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στις περιπτώσεις εκείνες που αποδεικνύουν πως η προκλητικότητα αποτελεί μια απρόσμενα ευθεία οδό για την κατανόηση της ποίησης και για την ευρύτερη αποδοχή της.

Η ποίηση, ίσως περισσότερο από τα άλλα είδη της γραφής, στρέφει το ενδιαφέρον στα στοιχεία της πραγματικότητας που ακόμα παραμένουν αφανή.

Η περίπτωση του Φίλιπ Λάρκιν είναι ενδεικτική της παραπάνω διαπίστωσης, καθώς ο ποιητής είναι από τους πλέον δημοφιλείς στην πατρίδα του, με τον σκεπτικισμό του να αγγίζει ήθη και αξίες της βρετανικής κοινωνίας άλλοτε αποκαθηλώνοντας και άλλοτε εκθειάζοντας όσα ο μέσος Άγγλος θεωρεί δομικά στοιχεία της υπόστασής του. Ο Θοδωρής Ρακόπουλος, ποιητής βραβευμένος αλλά και πεζογράφος ιδιαίτερων αξιώσεων, επιλέγει και μεταφράζει πενήντα ποιήματα από τις τέσσερις συλλογές του Λάρκιν, από το 1945 έως το 1974, αλλά και από τα αθησαύριστα ποιήματά του (1940-1984), για να φτιάξει μια συλλογή-πορτρέτο του ποιητή, που καταδεικνύει την πορεία της γραφής του και τη σταδιακή διαμόρφωση του ιδιαίτερου ύφους του. Έχοντας ο ίδιος εντρυφήσει στη βρετανική κουλτούρα, δείχνει με την απόδοση των ποιημάτων πως δεν μεταφράζει απλώς αλλά αισθάνεται τους κραδασμούς της ποίησης του Λάρκιν, αποδίδοντας εύστοχα το ύφος (ειρωνικό ή και αυτοσαρκαστικό) με μια γλώσσα που σέβεται το πρωτότυπο (η δίγλωσση έκδοση βοηθάει την εκτίμηση αυτή) αλλά και ευφυώς μεταφέροντας στην ελληνική τις εκφράσεις που αφορούν την αγγλική γλώσσα στην καθημερινότητά της.

Ο Λάρκιν γράφει προτάσσοντας την προσωπική του περίπτωση, ωστόσο η ιδιώτευσή του ανοίγει τον νοηματικό της ορίζοντα ώστε να αφορά γενικότερα τον εγκλωβισμό όλων όσοι αντιλαμβάνονται τις συμβατικότητες του ρυθμισμένου βίου· ενδιαφέρον αυτό, αν δούμε ότι δεν απομακρύνεται φυσικά από τη βρετανοκεντρική θεώρηση της ζωής, κάτι που δεν γίνεται ορατό μόνο από την αναφορά στα τοπωνύμια αλλά και από την ατμόσφαιρα που δημιουργεί η ποίησή του παραπέμποντας σε χώρο ομιχλώδη, πνιγμένο σε μια ανούσια επανάληψη δεσμευτικών συμβάσεων· χαρακτηριστική άλλωστε η επιλεγμένη απομόνωση και η θωράκιση στους κλειστούς χώρους μιας πατροπαράδοτης οίησης που τροφοδοτεί την αγγλική κοινωνία.

H παρατήρηση της καθημερινότητας, στην οποία βασίζει κυρίως τον τρόπο της γραφής του, τον καθοδηγεί τεχνοτροπικά στην αποτύπωση των εικόνων με μια απλότητα που αποδίδει όλο το βάρος των εννοιών χωρίς να προσθέτει τίποτα περιττό, δημιουργώντας έτσι τον κοινό τόπο αναφοράς όπου συναντιέται το προσωπικό του σκηνικό με αυτό του μέσου αναγνώστη του.

Η θεματική του γύρω από τον χρόνο και, κυρίως, τον θάνατο θα μπορούσε να είναι πανανθρώπινη («ο χρόνος είναι η ηχώ ενός πέλεκυ / μέσα στο δάσος»), αν στα περισσότερα ποιήματά του δεν ήταν εμφανής η αίσθηση της «περιφερειακότητας» σε αντιδιαστολή με τους ποιητές προηγούμενων γενεών (π.χ. Έλιοτ, Όντεν), όπως εύστοχα επιλέγει τον όρο ο Ρακόπουλος στην κατατοπιστική (και με προσωπική χροιά γραμμένη) εισαγωγή του βιβλίου. Επομένως, μία εν μέρει ποίηση κλειστού χώρου είναι αυτή του Λάρκιν, που επιτρέπει όμως την εισχώρηση στα τοπία της λόγω της ιδιαίτερης δύναμής της. Αυτή η δύναμη πηγάζει από τον χαμηλόφωνο και εν πολλοίς πεσιμιστικό τόνο του ποιητή, όταν προτιμά τη σαφήνεια του αληθινού από την όποια εντυπωσιακότερη αναφορά, προκειμένου να μιλήσει για τη ρουτίνα μιας ανούσιας συχνά καθημερινής ζωής. Άλλωστε ακριβώς η παρατήρηση της καθημερινότητας, στην οποία βασίζει κυρίως τον τρόπο της γραφής του, τον καθοδηγεί τεχνοτροπικά στην αποτύπωση των εικόνων με μια απλότητα που αποδίδει όλο το βάρος των εννοιών χωρίς να προσθέτει τίποτα περιττό, δημιουργώντας έτσι τον κοινό τόπο αναφοράς όπου συναντιέται το προσωπικό του σκηνικό με αυτό του μέσου αναγνώστη του.

Ίσως η ποίηση του Λάρκιν να μη διεκδικεί τα εύσημα του μεγαλειώδους έργου, όπως αυτά που άλλοι ομοεθνείς του μοιράζονται μεταξύ τους, εν τούτοις πρόκειται για μια φωνή που, αν και δεν ξεχωρίζει για τους υψηλούς της τόνους, η αλήθεια της και η σταθερότητα των θέσεών της την κάνει διακριτή –πώς αλλιώς άλλωστε να αξιολογηθεί η ποίηση αν όχι για τη δύναμή της να επικοινωνεί με τον αποδέκτη της, ακόμη κι αν χρησιμοποιεί τα πιο χαμηλόφωνα μέσα;

Μια έκδοση εξαιρετική σε περιεχόμενο και σε αισθητική, που έρχεται να διαφωτίσει σε πολλά της σημεία την ποιητική παρουσία του Φίλιπ Λάρκιν.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. Το νέο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Παλίμψηστη του Λύκου μου μορφή» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ.


larkinΌσο υπάρχει ακόμη καιρός – 50 ποιήματα
ΦΙΛΙΠ ΛΑΡΚΙΝ
Μτφρ. ΘΟΔΩΡΗΣ ΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΑΤΑΚΗΣ 2020
Σελ. 160, τιμή εκδότη €14,00

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ PHILIP LARKIN

 


Αποσπάσματα από το βιβλίο

«[…]
Η ζωή είναι τριμερής αγώνας,
ακίνητος και κλειδωμένος, ανάμεσα
στο τι θέλεις εσύ, τι θέλει ο κόσμος για σένα και (το χειρότερο)
στην ανίκητη αργή μηχανή
που φέρνει εκείνο που θα πάρεις τελικά. Μπλοκαρισμένα,
αγωνίζονται με κόπο γύρω από μια κενή στασιμότητα,
φτιαγμένη από υποχρεώσεις, φόβο, πρόσωπα.
Οι μέρες κυλούν προς τα εκεί, συνέχεια. Τα χρόνια».

«Η ζωή με μια τρύπα στη μέση», από τα Αθησαύριστα

❃  ❃ 

«[…]
Ακούω το χρήμα να τραγουδάει. Είναι σαν να κοιτάς μακριά,
μια πόλη επαρχιακή, μέσα από μακριά γαλλικά παράθυρα,
οι φτωχογειτονιές, το κανάλι, οι εκκλησίες στολισμένες και τρελές
στον ήλιο του δειλινού. Είναι τόσο έντονα θλιβερά».

«Χρήμα», Ψηλά Παράθυρα



Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

«Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (κριτική) – Ένα ανθολόγιο τοπογραφικών δεδομένων

«Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (κριτική) – Ένα ανθολόγιο τοπογραφικών δεδομένων

Για την ποιητική συλλογή «Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (εκδ. Μελάνι). 

Γράφει ο Ιγνάτης Χουβαρδάς

Στην πρόσφατη ποιητική συλλογή ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ