Του Άλκη Γούναρη*

Πριν από δυο περίπου χρόνια είχα επιχειρήσει να συγκεντρώσω και να παρουσιάσω κριτικά μια σειρά βιβλίων φιλοσοφίας, που μπορούν εύκολα να διαβαστούν από το ευρύ κοινό.

Του Γ. Ν. Περαντωνάκη

Το ότι η ιστορία είναι αφηγηματική κατασκευή και ιδεολογική ιεράρχηση γεγονότων είναι πλέον μια επιστημονική θέση.

Της Παυλίνας Μάρβιν

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Διαβάζοντας την Κοινωνιολογία της παγκοσμιοποίησης της Saskia Sassen (εκδ. Μεταίχμιο 2011)[1] κάνω μια σειρά παρατηρήσεις, μερικές από τις οποίες καταγράφω εδώ.

Ταξιδεύοντας με 33 διάσημους συγγραφείς σ’ ένα δωμάτιο.

Του Γιάννη Φαρσάρη*

Του Τριαντάφυλλου Κωτόπουλου*

Περιπλάνηση στο χώρο και στο χρόνο

Η νέα έκδοση του βιβλίου της Έλενας Χουζούρη Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου, Περιπλάνηση στο χώρο και στο χρόνο αποτελεί ένα πολύ σημαντικό έργο της κριτικής της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Από την προϊστορία της αστυνομικής λογοτεχνίας

Τα πρώτα σοβαρά σε έκταση και σε προδιαγραφές δείγματα της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας εντοπίζονται στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα.

Του Γ. Ν. Περαντωνάκη

Στο χρηματιστήριο των αξιών, όπου το χρήμα, η εξουσία, η τηλεοπτική εικόνα κ.λπ. παίζουν σημαντικό ρόλο, ποιες ιεραρχίες προβάλλει η λογοτεχνία και πώς αυτή, άλλοτε περισσότερο κι άλλοτε λιγότερο, διαμορφώνει πολιτισμικές και εθνικές δυναμικές;

Του Γιώργου Βέη

Η άμεση πρόσβαση στις πηγές, η διαρκής επίκληση του συνήθως απορρήτου υπηρεσιακού υλικού, οι εξαντλητικά διασταυρωμένες πληροφορίες, η επαναξιοποίηση και ο συνειδητά επιστημονικός υπομνηματισμός ενός μεγάλου τμήματος του αρχειακού καταπιστεύματος και βεβαίως η νηφάλια προσέγγιση του ζητήματος καθιστούν το έργο αυτό πολύτιμο από κάθε άποψη.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Στην ιστορία τής Ευρώπης και κατ’ επέκταση του Δυτικού κόσμου δύο είναι οι μάχες που απέτρεψαν καθοριστικά την “εκβαρβάρωση” τής γηραιάς ηπείρου: αφενός η μάχη τού Μαραθώνα (490 π.Χ.) και γενικότερα οι Μηδικοί Πόλεμοι, που απώθησαν την περσική απειλή, και αφετέρου η μάχη τού Πουατιέ (732 μ.Χ.), που έβαλε φραγμό στις επεκτατικές διαθέσεις των Αράβων, περιορίζοντάς τους έτσι πίσω από τα Πυρηναία. 

Του Σωτήρη Βανδώρου *

Έχουν περάσει πια 300 χρόνια από τη γέννησή του (1712) και 250 χρόνια από την έκδοση του μείζονος πολιτικού του έργου, του Κοινωνικού Συμβολαίου, και της πραγματείας του περί αγωγής, του Αιμίλιου, που εκδόθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα το 1762.

«Αν δεν πάω εγώ στο βουνό / το βουνό θα έρθει σε μένα» Ευγ. Ιονέσκο

Του Γιώργου Λαμπράκου

Βιβλίο ορόσημο για τη σύγχρονη φιλοσοφία της ηθικής, το κείμενο του James Rachels αποτελεί μια εμπεριστατωμένη εισαγωγή που απευθύνεται τόσο στον συστηματικό μελετητή της ηθικής, όσο και στον μέσο αναγνώστη που πλησιάζει με περιέργεια και γνήσιο ενδιαφέρον θέματα που αφορούν στην εφαρμογή της ηθικής θεωρίας σε ζητήματα της  καθημερινότητας. 

Του Γιώργου Βέη

«Ο κόσμος είναι “άπειρος” καθότι “μπορεί να περικλείει άπειρες ερμηνείες”».

Νίτσε, Χαρούμενη επιστήμη

Πρόκειται για μια επαρκή καταγραφή της σειράς των διαλέξεων «Charles Eliot Norton», τις οποίες έδωσε ο Τζορτζ Στάινερ στο διάστημα 2001-2002 στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Του Κώστα Κατσουλάρη

Με μισό αιώνα καθυστέρηση μεταφράστηκε πριν λίγα χρόνια στη χώρα μας το μνημειώδες έργο του γερμανού ρομανιστή Έριχ Άουερμπαχ (1892-1957), μια φιλόδοξη ιστορία των ποικίλων μεταμορφώσεων του ρεαλισμού στη δυτική λογοτεχνία.

Της Εύας Στάμου

Οι εξαιρετικά επαινετικές παρατηρήσεις στο οπισθόφυλλο ενός βιβλίου είναι, στον αγγλόφωνο εκδοτικό χώρο, κάτι αρκετά συχνό: «Ένα αξιοθαύμαστο επίτευγμα», σημειώνει ο Alasdaire McIntyre, «Ένα υπέροχο έργο αναφοράς» προσθέτει ο Edward Said. Το σπάνιο είναι οι έπαινοι αυτοί να είναι απόλυτα δικαιολογημένοι, και να αποδίδουν μέρος μόνο των αρετών που έχει ένα βιβλίο: Το Φιλοσοφικό Λεξικό του Cambridge είναι στο πεδίο του ίσως το καλύτερο έργο αναφοράς, αυτού του μεγέθους, στην διεθνή βιβλιογραφία. 

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Σημειώσεις για το «Εγκώμιο της πραότητας»[1] 

Ο Νορμπέρτο Μπόμπιο έφυγε από τον κόσμο το 2004, όταν η ιταλική δημοκρατία (ασταθής, διεφθαρμένη, αλλά «ιστορική» και «πλουραλιστική») είχε δώσει τη θέση της στο κράτος του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, στο πε­ριοδικό Panorama (αντίστοιχο του γερμανικού Spiegel) και στην αμφίβολη αισθητική του Βιττόριο Σγκάρμπι, ο οποίος έγινε ένα είδος πρέσβη του ιταλικού πολιτισμού στον κόσμο, παραδίδοντας μαθήματα sex-appeal από το ραδιόφωνο.

Της Άλκηστις Σουλογιάννη

Ο Νάσος Βαγενάς επί σειρά πολλών ετών διαγράφει με συνέπεια, με υψηλή αισθητική και με συνδυαστική ικανότητα, μια ιδιαιτέρως παραγωγική διαδρομή τόσο στο ευρύ πεδίο της φιλολογικής επιστήμης και της συνακόλουθης ακαδημαϊκής διδασκαλίας, όσο και στο επίσης ευρύ αλλά και συγγενές πεδίο της πρωτότυπης δημιουργικής γραφής όπου εντάσσονται, ως παραπληρωματικοί της ποίησης και της πεζογραφίας χώροι δραστηριότητας του συγγραφέα, η δημιουργική μετάφραση και η κριτική (ο κριτικός ως δημιουργός κατά Όσκαρ Ουάιλντ). 

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Διαβάζοντας το «Why Marx Was Right” του Terry Eagleton[1], είχα την αίσθηση ότι ξέρω τον Τerry Eagleton χωρίς να τον έχω συναντήσει. Ξέρω τι συλλογισμούς κάνει και τι συλλογισμούς δεν κάνει· σε τι επιμένει και τι παραλείπει. Είναι «μαρξιστής»· έχει «οπαδούς»· κάθε τόσο επιτίθεται κατά των «ανθρώπων του συστήματος» -από τον ρατσιστή, σεξιστή και ομοφοβικό Mel Gibson μέχρι τον Μartin Amis[2] - ενώ δεν του διαφεύγουν ούτε οι “αθεϊστές”: ο Τerry Eagleton –που ανατράφηκε Καθολικός- χαρακτήρισε ως «ρητορική απατεωνιά» την ανάλυση του Richard Dawkins για τη θρησκεία («Η περί θεού αυταπάτη»). Στο «Why Marx Was Right” ο Eagleton επιδίδεται, αν όχι σε «απατεωνιά», τουλάχιστον σε παραποίηση και αποσιώπηση της αλήθειας – σε παραπλάνηση του αναγνώστη. 

Του Γιώργου Βέη

«Οι τρόποι για να καταλάβουμε στραβά τα πράγματα είναι ασύγκριτα περισσότεροι από αυτούς με τους οποίους θα τα καταλάβουμε σωστά, όπως συμβαίνει πάντοτε με παρόμοια εγχειρήματα, κι ένας από τους πιο συνηθισμένους τρόπους για να τα καταλάβουμε στραβά είναι να πειστούμε ότι τα καταλάβαμε σωστά – έχει εξηγηθεί η συνείδηση, πώς δουλεύει η νόηση, η μηχανή του λογικού, η τελευταία λέξη». Κλίφορντ Γκηρτζ, «Αποσταθεροποιητική πράξη»* 

Του Γιώργου Βέη

Είναι η φιλοσοφία χρήσιμη; Έχει νόημα η προσπάθεια εκκλαΐκευσής της σε αναζήτηση του ευρέος κοινού; 

Του Άλκη Γούναρη*

Του Κώστα Κατσουλάρη

«Η Έλλη Παππά κατέθεσε το 1993 και το 1995 δύο κείμενά της στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, θέτοντας ως προϋπόθεση να δημοσιευτούν μόνο μετά τον θάνατο της.

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Άρχισα να διαβάζω το βιβλίο της Έλλης Παππά με την απροθυμία και τη διστακτικότητα που δείχνω έναντι των κομουνιστών. Πρόκειται για μια προσωπική στάση που προκάλεσε ρήξη με την οικογένειά μου ήδη από το 1971 και η οποία στη συνέχεια οδήγησε σε πλήθος περιπέτειες και παρεξηγήσεις.

Στις θηριωδίες των Ναζί συμμετείχαν συνηθισμένοι άνθρωποι, που δεν ήταν ούτε σαδιστές, ούτε φανατικοί. Πώς εξηγείται; Μια εκτενής ανάλυση με αφορμή τα βιβλία «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ - Έκθεση για την κοινοτοπία του κακού» της Ηannah Arendt (εκδ. Νησίδες) & «Το λαϊκό κράτος του Χίτλερ - Ληστεία, φυλετικός πόλεμος και εθνικοσοσιαλισμός» του Αly Götz (εκδ. Κέδρος).

[Στη φωτογραφία: Ο Άιχμαν κατά τη διάρκεια της δίκης του] 

Του Σωτήρη Βανδώρου

Βιβλία που αναφέρονται από τις έμφυλες σχέσεις μέχρι τη διεθνή πολιτική και αξίζουν της προσοχής μας. 

Του Σωτήρη Βανδώρου