alt

Για το δοκίμιο του Enzo Traverso «Αριστερή μελαγχολία – Η δύναμη μιας κρυφής παράδοσης» (μτφρ. Νίκος Κούρκουλος, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Στο εξαιρετικό βιβλίο του Οι Αριστερές της Γαλλίας, ο Ζακ Ζυλιάρ υποστηρίζει πώς υπάρχουν πολλές και όχι μια Αριστερά. Γι’ αυτόν υπάρχουν τέσσερις Αριστερές: η φιλελεύθερη, η ιακωβίνικη, η ελευθεριακή και η κολεκτιβιστική. Μια άλλη διάκριση όμως –κατ’ εμέ– που θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε είναι μεταξύ της Αριστεράς που ζει στο παρόν και για το παρόν και της Αριστεράς που ζει στο μέλλον και για το μέλλον. Η πρώτη είναι η σοσιαλδημοκρατική Αριστερά ή (με τα λόγια του Τόνι Τζαντ) η Αριστερά που ενδιαφέρεται να κάνει τη ζωή των ανθρώπων λίγο πιο αξιοπρεπή στο παρόν. Η δεύτερη είναι η αριστερά του Μέλλοντος. Αυτή ζει για το μέλλον και στο μέλλον. Είναι η επαναστατική ριζοσπαστική και δευτερευόντως η κομμουνιστική Αριστερά. Ο Τραβέρσο ασχολείται μόνο με τη δεύτερη, με την Αριστερά της ουτοπίας, και μόνο κριτική αφιερώνει στην πρώτη, τη σοσιαλδημοκρατική Αριστερά.

Η Αριστερή Μελαγχολία εστιάζει στην Αριστερά του μέλλοντος, η οποία, όταν το 1989 είδε το μέλλον αυτό να καταρρέει, ένιωσε να χάνει τη γη κάτω από τα πόδια της. Ο Τραβέρσο δεν τρέφει καμία συμπάθεια για την ανυπόληπτη, όπως την αποκαλεί, ιστορία του κομμουνισμού. Αλλά την ίδια στιγμή πιστεύει ότι μαζί της κατέρρευσε και η υπόσχεση της απελευθέρωσης.

O Έντσο Τραβέρσο είναι Ιταλός φιλόσοφος και κοινωνικός επιστήμονας, καθηγητής σήμερα στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης. Από τις Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου έχουν εκδοθεί και κυκλοφορούν στα ελληνικά άλλα τέσσερα έργα. Η Αριστερή Μελαγχολία εστιάζει στην Αριστερά του μέλλοντος, η οποία, όταν το 1989 είδε το μέλλον αυτό να καταρρέει, ένιωσε να χάνει τη γη κάτω από τα πόδια της. Ο Τραβέρσο δεν τρέφει καμία συμπάθεια για την ανυπόληπτη, όπως ο ίδιος την αποκαλεί, ιστορία του κομμουνισμού. Αλλά την ίδια στιγμή πιστεύει ότι μαζί της κατέρρευσε και η υπόσχεση της απελευθέρωσης. Έτσι, «αντί να απελευθερώσει δυνάμεις, το τέλος του κρατικού σοσιαλισμού εξάντλησε τη δυναμική του ίδιου του σοσιαλισμού». Αυτή η κατάρρευση τον βασανίζει. Τον μελαγχολεί. Και τη μελαγχολία του τη μετατρέπει σ’ ένα σημαντικό βιβλίο.

Ήττα και μελαγχολία

Η έννοια της «Αριστερής Μελαγχολίας» δεν είναι ανακάλυψη του Τραβέρσο. Την έφερε στο προσκήνιο το 1989, αλλά δεν τη δημιούργησε, όπως τονίζει ο συγγραφέας. Η μελαγχολία είναι η «κρυφή παράδοση» που ο συγγραφέας εντοπίζει όχι στο επίσημο αφήγημα του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Αυτή εμπεριέχεται σε έναν κύκλο ηττών της επαναστατικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς. Είναι η μελαγχολία του Μπλανκί και της Λουίζ Μισέλ μετά την ήττα της Κομμούνας, της Ρόζα Λούξεμπουργκ για αυτό που αυτή χαρακτήριζε «συνθηκολόγηση του γερμανικού σοσιαλισμού», η μελαγχολία του Γκράμσι από τα Τετράδια της Φυλακής, του εξόριστου Τρότσκι, του αυτόχειρα Μπένγιαμιν, της μαύρης Αριστεράς του Σίριλ Λάιονελ Ρόμπερτ Τζέιμς, του Τσε Γκεβάρα, του Γάλλου τροτσκιστή Ντανιέλ Μπενσαίντ και πολλών άλλων. Ειδικά οι σελίδες που αφιερώνει στον Σ.Λ.Ρ. Τζέιμς, ο οποίος δημοσίευσε την πρώτη μαρξιστική ιστορία της Αϊτής (Οι μαύροι Ιακωβίνοι) είναι ιδιαίτερα συγκινητικές. Μας φέρνει επίσης ο συγγραφέας σ’ επαφή με έναν λιγότερο γνωστό μαρξισμό, τον «μαύρο μαρξισμό» ή τον μαρξισμό της αντιαποικιοκρατικής σκέψης, ο οποίος όμως δεν εμπεριεχόταν στον πυρήνα της σκέψης του ίδιου του Μαρξ.

Βεβαίως, αν κοιτούσε τα πράγματα όπως ο Τόνι Τζαντ από την πλευρά της Αριστεράς του σοσιαλδημοκρατικού παρόντος, θα μπορούσε να τα δει λιγότερο μελαγχολικά. Η σοσιαλδημοκρατία του Τζαντ προσέφερε –στο όνομα μάλιστα μιας δημοκρατικής και φιλελεύθερης Αριστεράς– μια «ζωή με αξιοπρέπεια» στους πολίτες. Δεν θα ήθελα όμως να αδικήσω τον συγγραφέα. Βλέπει και αυτός κάπου τη σοσιαλδημοκρατική αφήγηση και γράφει και για τη δική της μελαγχολία, προερχόμενη –παραδόξως;– και αυτή από την ήττα του κρατικού σοσιαλισμού.

Μα, θα αναρωτηθεί κανείς, ποια ήταν η ειδοποιός διαφορά της ήττας του ’89 από τις τόσες άλλες ήττες της Αριστεράς του 19ου και 20ού αιώνα; Οι προηγούμενες ήττες, το μαρτυρολόγιο, οι θυσίες και οι απογοητεύσεις έδιναν το λίπασμα για να μιλά ο Μπλοχ για την ελπίδα της μελλοντικής ουτοπίας. Όμως «το τέλος του υπαρκτού σοσιαλισμού παράλυσε και κατά κάποιο τρόπο απαγόρεψε την ουτοπική φαντασία». Και δεν είναι μόνο αυτό. Προκάλεσε και την κυριαρχία της καπιταλιστικής ουτοπίας. Μετέτρεψε την κομμουνιστική εσχατολογία σε καπιταλιστική εσχατολογία (βλ. Φουκουγιάμα).

Η ήττα του ’89 “ήταν διαφορετικής φύσης: δεν ήρθε μετά από κάποια λυσσώδη μάχη και δεν γέννησε καμιά υπερηφάνεια – έβαλε τέλος στον 20ό αιώνα και, πέρα από την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ήρθε να κλείσει έναν κύκλο επαναστάσεων που είχε ανοίξει το 1917”.

Κατά τον συγγραφέα, η ιστορία του σοσιαλισμού συντίθεται από μια πληθώρα ηττών που συσσωρεύτηκαν σε δύο αιώνες. Αντί όμως αυτές οι ήττες «να αφανίσουν τις ιδέες του και τις προσδοκίες του, αυτές οι τραγικές και συνήθως αιματοβαμμένες πανωλεθρίες τις ενίσχυσαν και τις νομιμοποίησαν». Αντιθέτως η ήττα του ’89 «ήταν διαφορετικής φύσης: δεν ήρθε μετά από κάποια λυσσώδη μάχη και δεν γέννησε καμιά υπερηφάνεια – έβαλε τέλος στον 20ό αιώνα και, πέρα από την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ήρθε να κλείσει έναν κύκλο επαναστάσεων που είχε ανοίξει το 1917». Ο Τραβέρσο εξάγει τη μελαγχολία από την ήττα της Επανάστασης. Ακριβέστερα γι’ αυτόν «μελαγχολία κι επανάσταση συμβαδίζουν».

Εδώ βρίσκεται ο πυρήνας μιας αμφιλεγόμενης άποψης. Είναι η άποψη που θέλει την Αριστερά να ταυτίζεται με την Επανάσταση. Όταν όμως η Επανάσταση ηττάται, τότε μελαγχολεί η Αριστερά. Της απομένει να κοιτά παλιές φωτογραφίες και να κραδαίνει σημαίες. Για τον Τραβέρσο η Αριστερά ή είναι επαναστατική ή δεν είναι Αριστερά. Δεν εκθειάζει όμως κάθε επαναστατική Αριστερά. Καμία συμπάθεια δεν νιώθει για την Αριστερά του υπαρκτού σοσιαλισμού. Και για τον Μαρξ όμως έχει κριτικές επισημάνσεις στη φαρέτρα του. Μιλάει για έναν μαρξιστικό τελεολογικό μεσσιανισμό. «Στην κομμουνιστική παράδοση παραμένει πάντα μια θρησκευτική παρόρμηση που συνυπάρχει με το διακηρυγμένο ανθρωπισμό της». Ο μαρξιστικός «αθεϊσμός εκκοσμίκευε αυτές τις επαγγελίες». Βεβαίως, παρακάτω, στηριγμένος στις θεωρητικές ανησυχίες του τροτσκιστή Ντανιέλ Μπενσαΐντ, κάνει και μια άλλη προσέγγιση στον Μαρξ. Αναφέρεται στον Μαρξ ως «θεωρητικό του φετιχισμού του εμπορεύματος, πρώιμο αναλυτή της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης». Αλλά, παρόλα αυτά ο μαρξισμός πάσκιζε πάντα, κατά τον Τραβέρσο, να κρύψει τη μελαγχολία του πίσω από μεσσιανικές ελπίδες.

Η μεγάλη συμπάθεια του Τραβέρσο είναι ο Μπένγιαμιν και η αντιαποικιοκρατική σκέψη. Οι αντιφάσεις στο έργο και στη ζωή του Μπένγιαμιν χρησιμεύουν ως όπλο τόσο κατά του ιστορικισμού της μηχανικής προόδου όσο και ως όπλο κατά της παθητικότητας και της μοιρολατρικής αποδοχής της υφιστάμενης τάξης πραγμάτων. Μάχη κατά της μοιρολατρίας που συνοδεύεται από μια αυτοκτονία; Αποτελεί αυτό μια πραγματικά μεγάλη αντίφαση; Μπορεί ναι, μπορεί και όχι.

Εκτενέστερα επίσης προσεγγίζει το ζήτημα της αποτυχημένης προσπάθειας σύνδεσης του μαρξισμού αλλά και της κριτικής σχολής του Αντόρνο με την αντιαποικιοκρατική σκέψη.

Η αριστερή μελαγχολία είναι στενά συνδεδεμένη με αγώνες και ελπίδες, ουτοπίες και επαναστάσεις, αλλά και με μεγάλες αποτυχίες. Η πτώση του κομμουνισμού έθαψε αφενός την απλοϊκή τελεολογία της εξασφαλισμένης προόδου, αλλά κυρίως καταπλάκωσε τις αφηγήσεις της χειραφέτησης που συνδέονταν μαζί του.

Τέχνη και μελαγχολία

Διαβάζουμε όμως και ένα βιβλίο που από τους πίνακες του Κουρμπέ μάς ξεναγεί στις σοβιετικές αφίσες κι από εκεί μας τοποθετεί σε κινηματογραφικές αίθουσες για να παρακολουθήσουμε ταινίες του Αϊζενστάιν (Οκτώβρης και Θωρηκτό Ποτέμκιν), των Ταβιάνι (Σαν Μικέλε), του Κρις Μάρκερ (Το βάθος του ουρανού είναι κόκκινο), της Κάρμεν Καστίγιο (Οδός Σάντα Φε), του Αγγελόπουλου (Το βλέμμα του Οδυσσέα), του Ποντεκόρβο (Κεϊμάντα), του Βισκόντι (Η γη τρέμει) και το Γη και ελευθερία του Κεν Λόουτς.

Η πτώση του κομμουνισμού έθαψε αφενός την απλοϊκή τελεολογία της εξασφαλισμένης προόδου, αλλά κυρίως καταπλάκωσε τις αφηγήσεις της χειραφέτησης που συνδέονταν μαζί του.

Παρατηρούμε τη μελαγχολία στο Βλέμμα του Οδυσσέα του Αγγελόπουλου, όταν πολίτες της κατεστραμμένης Γιουγκοσλαβίας κοιτούν στις όχθες του Δούναβη να μεταφέρεται το διαλυμένο άγαλμα του Λένιν σ’ ένα ποταμόπλοιο ή εκείνης της εγγονής στο Γη και ελευθερία του Λόουτς, η οποία ανακαλύπτει την άγνωστη ιστορία του παππού της που στα νιάτα του εγκατέλειψε τη Μεγάλη Βρετανία για να συστρατευτεί –τυχαία– με το PUM. Αυτή η εγγονή κοιτά μελαγχολικά τις φωτογραφίες και τα αποκόμματα από τις εφημερίδες της εποχής. Όλα αυτά τα δημιουργήματα κατά τον Τραβέρσο αποτυπώνουν με ιδιαίτερο τρόπο και κινηματογραφικές εικόνες τη «μελαγχολία» των νικημένων επαναστάσεων.

Δεν χρησιμοποιεί όμως μόνο το κινηματογράφο για να δείξει αυτή τη μελαγχολία, αλλά και την εικαστική τέχνη. Οι πίνακες «Πορτέλα ντέλα Τζινέστρα» του Ρενάτο Γκουτούζο, «Το σημερινό και το αυριανό Μεξικό» του Ντιέγκο Ριβιέρα, «Ο Πύργος της εργασίας» του Ογκύστ Ροντέν αλλά και οι πίνακες του σοσιαλιστικού ρεαλισμού που μας απεικονίζουν έναν Λένιν ο οποίος, όπως ο «Μωυσής κατεβαίνει από το όρος Σινά» του Γκιστάβ Ντορέ, μας δείχνει με το δάχτυλό του το κομμουνιστικό μέλλον.

Εδώ όμως θα ήθελα να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στον πίνακα «Μανιφέστο» (1983) του σοβιετικού Αλεξάντερ Κοσολάποφ. Αυτός, έξι χρόνια πριν την κατάρρευση του «υπαρκτού», προέβλεπε αυτό που θα δείξει το Βλέμμα του Οδυσσέα έξι χρόνια μετά την κατάρρευση. Ο Κοσολάποφ απεικόνιζε ένα κεφάλι του Λένιν ακουμπισμένο στο έδαφος, πλάι στο βάθρο του κατεστραμμένου ανδριάντα του και τρία αγγελούδια που διαβάζουν μια εφημερίδα με τίτλο «Το Μανιφέστο» και δείχνουν έκπληκτα να μην κατανοούν το περιεχόμενό της.

Αυτό το βιβλίο –σε εξαιρετική μετάφραση του Νίκου Κούρκουλου και με το απαραίτητο Ευρετήριο– δεν θα μπορούσε να είναι αδιάφορο για όποιον ενδιαφέρεται για την Αριστερά και τις Αριστερές. Αλλά και η Δεξιά θα είχε πολλά να μάθει για τον αντίπαλο δέος της.

Στον Τραβέρσο σίγουρα θα άρεσαν οι στίχοι του Αναγνωστάκη «ήθελε πολύ φως να ξημερώσει, όμως εγώ δεν παραδέχθηκα την ήττα». Αν και ο Αναγνωστάκης είχε εντελώς διαφορετικό σκεπτικό από αυτό του Τραβέρσο.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ είναι συγγραφέας και διδάκτωρ κοινωνιολογίας.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Η μελαγχολία για την οποία γίνεται λόγος σε τούτο το βιβλίο είναι η μελαγχολία μιας κουλτούρας που δεν συμπονάει απλώς τα θύματα αλλά προσπαθεί να τα λυτρώσει, που βλέπει τους σκλάβους σαν εξεγερμένα υποκείμενα και όχι σαν αντικείμενα του οίκτου... Πρώτα απωθημένη από την ίδια την αριστερά και έπειτα στιγματισμένη στην εποχή της «μεταϊδεολογικής» παλινόρθωσης, αυτή η εξεγερμένη μελαγχολία χρειάζεται να ανακαλυφθεί, απαιτεί να αναγνωριστεί. Ωστόσο μελαγχολία και επανάσταση συμβαδίζουν».


altΑριστερή μελαγχολία
Η δύναμη μιας κρυφής παράδοσης
Enzo Traverso
Μτφρ. Νίκος Κούρκουλος
Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου 2017
Σελ. 296. τιμή εκδότη €18,02

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ENZO TRANERSO

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η βούληση του λαού» του Άλμπερτ Γουίλ (κριτική) – Συστατικό της δημοκρατίας ή επικίνδυνος μύθος;

«Η βούληση του λαού» του Άλμπερτ Γουίλ (κριτική) – Συστατικό της δημοκρατίας ή επικίνδυνος μύθος;

Για το βιβλίο του Άλμπερτ Γουίλ [Albert Weale] «Η βούληση του λαού: Ένας σύγχρονος μύθος» (μτφρ. Δημοσθένης Κούλουθρος, εκδ. Επίκεντρο). Κεντρική εικόνα: © Vlad Tchompalov (Unsplash).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

...
«Εφευρίσκοντας τον έρωτα ξανά: Πώς η πατριαρχία σαμποτάρει τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις» της Μόνα Σολέ (κριτική) – Ερωτικοποιήστε την ισότητα, όχι τη βία!

«Εφευρίσκοντας τον έρωτα ξανά: Πώς η πατριαρχία σαμποτάρει τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις» της Μόνα Σολέ (κριτική) – Ερωτικοποιήστε την ισότητα, όχι τη βία!

Για το δοκίμιο της Μόνα Σολέ [Mona Chollet] «Εφευρίσκοντας τον έρωτα ξανά: Πώς η πατριαρχία σαμποτάρει τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: © Nathan Walker (Unsplash).

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου ...

Τέρι Ίγκλετον, Γιώργος Ν. Πολίτης: Δύο βιβλία κριτικής για τον Μαρξ στον 21ο αιώνα

Τέρι Ίγκλετον, Γιώργος Ν. Πολίτης: Δύο βιβλία κριτικής για τον Μαρξ στον 21ο αιώνα

Για το βιβλίο του Τέρι Ίγκλετον [Terry Eagleton] «Ιδεολογία» (μτφρ. Μελέτης Λάμπρου, εκδ. Πεδίο) και του Γιώργου Ν. Πολίτη «Εξουσιαστική Αριστερά» (εκδ. Αλεξάνδρεια).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

«Ο μαρξισμός ως ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Την ώρα που το ευρύ τηλεοπτικό κοινό παρακολουθεί με ενδιαφέρον κάποιες εξαιρετικές σειρές του Netflix και της HBO, όμως δεν ενοχλείται καθόλου από τα νέα ελληνικά σήριαλ, που σταθερά θέματά τους έχουν «τη βεντέτα, την τιμή της αδερφής και την κατσίκα του γείτονα» -όπως εύγλωττα είπε σε συνέντευξή του-, ο Δημήτρης Κ...

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Βίος και Πολιτεία #11: Η Σώτη Τριανταφύλλου, ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #11: Η Σώτη Τριανταφύλλου, ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 11ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει η συγγραφέας και ιστορικός Σώτη Τριανταφύλλου, σε μια κουβέντα εφ' όλης της ύλης, από τα παιδικά της χρόνια στην Κυψέλη μέχρι τα νεανικά της χρόνια στη Νέα Υόρκη, τη ζωή της στο Παρίσι, τα ταξίδια της...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ