Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Κουγιουμτζή Όλα μπορούν να συμβούν μ' ένα άγγιγμα (εκδ. Καστανιώτη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Παρόλο που το «άγγιγμα» οδηγεί τη σκέψη σε ερωτική τρυφερότητα και το «όλα μπορούν να συμβούν» σε μια ευχάριστη ανατροπή, τα διηγήματα της Μαρίας Κουγιουμτζή είναι σκληρά σαν τον θάνατο και σοκαριστικά σαν χαστούκι. Όποιος όμως έχει διαβάσει τις δύο πρώτες συλλογές της (Άγριο βελούδο, 2008, - Γιατί κάνει τόσο κρύο στο δωμάτιό σου;, 2011) και το συμβολικό μυθιστόρημά της (Κι αν δεν ξημερώσει;, 2013) δεν παραξενεύεται, παρά μόνο ίσως με μερικές μετακινήσεις του κέντρου βάρους της γραφής της.

Για τη νουβέλα του Κυριάκου Δημητρίου Το χειρόγραφο (εκδ. Πορεία).

Της Χάρης Ν. Σπανού

Το βιβλίο ξεκινά με μια μικρή άτιτλη αφήγηση στην οποία ο Γκέιλ Έλιοτ δηλώνει ότι υποφέρει και αφυπνίζεται από έναν επαναλαβανόμενο εφιάλτη: περπατά με προορισμό το Πανεπιστημιακό κολέγιο, φθάνει στην κλειστή πύλη, χτυπά το κουδούνι, ο «συνοφρυωμένος φύλακας» τον αντιμετωπίζει «σαν ξένο», με ένα νεύμα αρνείται την είσοδο στον Γκέιλ και χάνεται στις σκιές. Ο Γκέιλ στέκει καθηλωμένος, η άσφαλτος τον καταβροχθίζει. Στον ξύπνιο του, στη μονοκατοικία στο Χάιγκειτ, ο Γκέιλ απωθεί τον εφιάλτη. Την 20η Δεκεμβρίου, ο εφιάλτης επαναλαμβάνεται, με διαφορετικό τέλος: ο Γκέιλ, με γερασμένη σκιά, αποκαμωμένος, παραδίδει τη δερμάτινη τσάντα στο φύλακα – δεν αντέχει πια, το βάρος του χειρογράφου. Η αφήγηση έχει προμετωπίδα ένα μικρό στίχο του Βιργίλιου.

Για το μυθιστόρημα του Paul Beatty Ο πουλημένος (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη).

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου

Ένα σύννεφο μαριχουάνας καλύπτει την αίθουσα του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ. Είναι ο μαύρος ήρωάς μας που καπνίζει την πίπα του σε επίδειξη θράσους απέναντι στους δικαστές. Άλλωστε η χρήση ναρκωτικών είναι έλασσον πρόβλημα μπροστά στην κατηγορία που αντιμετωπίζει για τη επαναφορά της δουλείας στις ΗΠΑ. 

Για τη συλλογή διηγημάτων της Ευγενίας Μπογιάνου Μόνο ο αέρας ακουγόταν (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Δημήτρη Χριστόπουλου

«Διαβάζω ένα βιβλίο σημαίνει αποδεσμεύομαι από το συγκεκριμένο, κατανοώ το αφηρημένο, ανασυνθέτω το παρελθόν μου και αναρωτιέμαι για το μέλλον μου. Διαβάζω σημαίνει, πάνω απ’ όλα, προσπαθώ να είμαι ευτυχισμένος». Αυτά έλεγε η Μάρω Δούκα πριν από είκοσι χρόνια για την αξία της ανάγνωσης. Εμένα πάντως κάτι άλλο με απασχολεί· «οι αναγνώστες», πίστευε ο Κωστής Παπαγιώργης, «είναι άνθρωποι που διάβασαν μεν, αλλά προϊόντος του βίου λησμονούν μάλλον παρά θυμούνται. Ό,τι μοιάζει ξένο, επίκτητο, διαλύεται για να παραχωρήσει τη θέση του σε κάποιες ανθεκτικότερες εντυπώσεις. Το βιβλίο μένει, στον βαθμό που συναιρείται με τη ζωή».

Για το βιβλίο με τις Ερωτικές επιστολές (μτφρ. Μαριάννα Τσάτσου, εκδ. Ροπή) του Albert Einstein και της Mileva Maric.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Δεκαοκτώ ετών το 1897 ο Άλμπερτ Άινσταϊν (1879-1955) είναι δευτεροετής φοιτητής στο Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Ζυρίχης και ενδιαφέρεται για ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων, όπως: ηλεκτροδυναμική, θερμοηλεκτρισμός, ατομική θεωρία, κινητική θεωρία αερίων και υγρών, διαφορικές εξισώσεις, προβολική γεωμετρία, κινητικότητα των στοιχείων της ατμόσφαιρας, ηλεκτρομαγνητικά πεδία, ηλεκτροχημικά ισοδύναμα, ταχύτητα διάδοσης του φωτός σε διαφανή σώματα, ηλεκτρομαγνητική θεωρία του φωτός, κίνηση στερεών σωμάτων, ακτινοβολία ηλεκτρικής ενέργειας μέσω κενού χώρου, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, χημικές ενώσεις, σχέση ανάμεσα στη θερμοκρασία και στη διεργασία της ακτινοβολίας, μοριακές και βαρυτικές δυνάμεις. Στο πλαίσιο αυτό διατυπώνει επιφυλάξεις για τις μελέτες του Μαξ Πλανκ (1858-1947) περί ακτινοβολίας, διαφωνεί με τους καθηγητές του, εκφράζει κριτικές σκέψεις επάνω στα επιστημονικά ισχύοντα της εποχής του σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της φυσικής, αξιοποιεί ως «κρυφή πηγή» των μελετών του την περίφημη έκδοση (1853-1856, 1880) περί φυσικής του Άαρον Μπέρνσταϊν (1812-1884).

Για το βιβλίο της Έλσας Μυρογιάννη Τα φαντάσματα του Θόδωρου Παπαγιάννη (εκδ. Καλειδοσκόπιο)

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Στην πολυπληθή κατηγορία του βιβλίου γνώσεων και στην υποκατηγορία των βιβλίων που προσφέρουν τις γνώσεις με λογοτεχνίζουσα μορφή ανήκουν Τα φαντάσματα του Θόδωρου Παπαγιάννη της Έλσας Μυρογιάννη, γραμμένα με ιδιαίτερο σεβασμό στο έργο και στη ζωή του καλλιτέχνη. Στο εξαιρετικό αυτό βιβλίο η συγγραφέας μας αφηγείται τη ζωή του διάσημου γλύπτη Θόδωρου Παπαγιάννη, ξεκινώντας από τα παιδικά του χρόνια. Παρακολουθεί τη ζωή του, τις εμπειρίες του, τις ευαισθησίες του, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη στα «Φαντάσματα», έργα που κατασκεύασε ο γλύπτης, Καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, από τα αποκαΐδια που βρήκε στο Πολυτεχνείο μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1991 κατά τη διάρκεια μαθητικών κινητοποιήσεων. 

Για το βιβλίο του Θεοδόση Μίχου Κράτα το σόου! 18+1 (σχεδόν) αληθινές ιστορίες (εκδ. Key Books).

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Υπάρχει μια σχετικά μικρή συνομοταξία ανθρώπων που θεωρούν τη μουσική «σημαντική όσο και η ζωή σου». Για πολλά χρόνια, ένα παράπονο όλων αυτών -μέχρι την έλευση του ιντερνέτ- ήταν η έλλειψη μεταφρασμένων βιβλίων για τη γέννηση, εξέλιξη και θεωρία της ροκ μουσικής – γράφω ροκ για λόγους συντομίας, αλλά εννοώ όλο το φάσμα της μουσικής που ξεπήδησε από τη συνάντηση των μαύρων μπλουζ με τα λευκά αμερικανικά/ευρωπαϊκά μουσικά υβρίδια, δημιουργώντας το rock'n'roll και όλες τις παραφυάδες του (punk, soul, funk, indie, grunge, trip-hop κλπ).

Για την ποιητική συλλογή της Λένας Καλέργη Περισσεύει ένα πλοίο (εκδ. Γαβριηλίδη).

Του Γιώργου Κ. Ψάλτη

Το βιβλίο Περισσεύει ένα πλοίο βρίσκει την ποιήτρια Λένα Καλλέργη στη θάλασσα της ζωής. Παρακολουθεί το ταξίδι ενός ποιητή, ο οποίος ξαναφτιάχνει τον κόσμο, προτείνει μία εκ του τίποτα δημιουργία του. Με την έννοια αυτή, ο αφηγητής είναι ένας «Δημιουργός». Μόνη πατρίδα είναι το σώμα του. Αυτό φέρει τις εμπειρίες, τις θλίψεις και τις βιωμένες χαρές. Ο ποιητής δεν περιορίζεται, γελάει με τα όρια. Τις στιγμές της έμπνευσης, δεν ανήκει πουθενά, είναι εντελώς ελεύθερος, ισχύει ως θεός. 

Για τη συλλογή διηγημάτων της Καλλιρόης Παρούση Κανείς δεν μιλάει για τα πεύκα (εκδ. Κέδρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Οι νέες γενιές συγγραφέων μάς ξαφνιάζουν υπέροχα, καθώς έρχονται ορμητικές να ταράξουν τα νερά της παγιωμένης πεζογραφίας μας. Τόσο οι πεζογράφοι όσο και οι ποιητές, εξοπλισμένοι με γνωστικά εφόδια, υποψιασμένοι για τον κόσμο και την ξένη λογοτεχνία, επίμονοι στη γλώσσα και στη γραφή, φρέσκοι στις ιδέες, κατεβαίνουν στην άγραφη σελίδα με γερή πένα και κοφτερή αξίνα.

Για το μυθιστόρημα του Sinclair Lewis «Δεν γίνονται αυτά εδώ» (μτφρ. Νίκος Μάντης, εκδ. Καστανιώτη).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Για την ανθολογία του Franz Kafka Έρευνες ενός σκύλου και άλλα διηγήματα (μτφρ. - επίμετρο: Αλεξάνδρα Ρασιδάκη, εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Αν ο Ουμπέρτο Έκο έχει δίκιο να υποστηρίζει, στις Εξομολογήσεις ενός νέου μυθιστοριογράφου, ότι ένα κείμενο είναι «μια μηχανή που έχει επινοηθεί με στόχο να εκμαιεύει ερμηνείες», τότε όταν διαβάζουμε ένα κείμενο αξίζει να αναρωτιόμαστε, μεταξύ άλλων, πόσο ισχυρή είναι η μηχανή του. Όπερ μεθερμηνευόμενον εστί: πόσες ερμηνείες «σηκώνει» η εκάστοτε κειμενική μηχανή και, κατ’ επέκταση, πόσο μακριά μπορεί να μας πάει;

Για το μυθιστόρημα του Κώστα Κουτσομύτη και του Ευάγγελου Μαυρουδή Το κόκκινο τανγκό. Νίκος Ζαχαριάδης: Η άνοδος και η πτώση ενός ηγέτη (εκδ. Κέδρος).

Του Μιχάλη Πιτένη

Μπορεί, άραγε, ο κινηματογράφος να γεννήσει λογοτεχνία; Μ' αυτό το ερώτημα ξεκινά ο Κώστας Κουτσομύτης τον πρόλογό του στο βιβλίο Το κόκκινο τανγκό, που συνέγραψε με τον Ευάγγελο Μαυρουδή, ελπίζοντας να απαντηθεί, μέσω του κειμένου που ακολουθεί, το οποίο είναι αφιερωμένο σ' ένα μεγάλο διάστημα της ζωής μιας αμφιλεγόμενης ιστορικής προσωπικότητας, του Νίκου Ζαχαριάδη. Του ανθρώπου που από ίνδαλμα και λατρεμένος αρχηγός του ΚΚΕ, κατέληξε με το στίγμα του προδότη και του ενόχου για μια σειρά από λανθασμένες αποφάσεις με ολέθρια αποτελέσματα, εξόριστος στο Σουργκούτ της Σιβηρίας, όμηρος του Κ.Κ. Σοβιετικής Ένωσης.

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μοδινού Τελευταία έξοδος Στυμφαλία (εκδ. Εστία).

Της Νότας Χρυσίνα

Το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μοδινού Τελευταία Έξοδος Στυμφαλία ξεκινά, στην προμετωπίδα, με μΙα ειρωνική προτροπή χαράς, «Gaudemus Igitur», από το βιβλίο του Σενέκα του Νεότερου «De Brevitate Vitae». Ακολουθούν δύο οραματικές «προφητείες». Η πρώτη ανήκει στον Γέητς και το ποίημά του «Η Δευτέρα Παρουσία», η οποία καταλήγει «…η τελετή της αθωότητας πνίγεται», και η δεύτερη είναι αντιγραμμένη από το βιβλίο του προφήτη Ησαΐα χαρακτηρίζοντας τον άνθρωπο ή μάλλον την κοινωνία «έθνος αμαρτωλόν…». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας σχολιάζει έμμεσα την τραγικότητα της ζωής η οποία επιβαρύνεται επιπλέον και με μια ιστορική καμπή, την κοινωνικοοικονομική κρίση, αλλά και την εσωτερική καμπή του ήρωα με την αποκαθήλωση του νοήματος σε όλα τα επίπεδα. Παράλληλα ο συγγραφέας σχηματίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί το αφήγημα.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Κώστα Ακρίβου Τελευταία νέα από την Ιθάκη (εκδ. Μεταίχμιο).

Της Έλενας Μαρούτσου

«Μυθιστορίες» ονομάζει τις ιστορίες που περιλαμβάνονται στην τελευταία του συλλογή Τελευταία νέα από την Ιθάκη ο συγγραφέας Κώστας Ακρίβος. Στην πραγματικότητα, η σύγχρονη ελληνική φιλολογία χρησιμοποιεί τον όρο «μυθιστορία» για να αναφερθεί στα εκτενή ερωτικά αφηγήματα των Βυζαντινών, όμως αν και φιλόλογος δεν νομίζω πως ο συγγραφέας χρησιμοποιεί εδώ τον όρο με την παραδοσιακή φιλολογική του σημασία. Παίρνω το θάρρος να υποθέσω πως οι «μυθιστορίες» του έχουν παιγνιωδώς βαφτισθεί έτσι, καθώς πατούν με το ένα πόδι στο μυθιστόρημα και με το άλλο στις ιστορίες, τα μικρά δηλαδή διηγήματα, καθώς θα μπορούσε κανείς να τα δει ως πολύχρωμες ψηφίδες που συνθέτουν μια ευρύτερη εικόνα. Σε μια δεύτερη ανάγνωση βέβαια, ο όρος θα μπορούσε να παραπέμπει επίσης στην ταυτόχρονη χρήση του «μύθου» αλλά και της «Ιστορίας».

Για το βιβλίο της Μαρίζας Ντεκάστρο «Με τους ζωγράφους της Πινακοθήκης Αβέρωφ. Οδηγός για νέους» (Ίδρυμα Ευαγγέλου Αβέρωφ - Τοσίτσα).

Του Γεώργιου Δ. Παπαντωνάκη

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Moby Porcelain (μτφρ. Αφροδίτη Γεωργαλιού, εκδ. Ροπή).

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου

Οι περισσότερες βιογραφίες των πρωταγωνιστών της σύγχρονης μουσικής σκηνής είναι λίγο πολύ όμοιες. Ένα παλίμψηστο από διηγήσεις για διονυσιακά όργια και μπόλικα ναρκωτικά, τσαμπουκάδες σε συναυλίες και κάποιες βαρετές και σίγουρα ανούσιες ιστορίες από το στούντιο. Ο Μόμπι δεν ήταν ποτέ σύμφωνος με το κλισέ αυτοκαταστροφικό λάιφσταιλ που συνοδεύει τους μουσικούς.

Για τη νουβέλα του Ιορδάνη Κουμασίδη Δώδεκα γραμματόσημα στον τοίχο (εκδ. Κέδρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Από γράμμα σε γράμμα –σε σύνολο δώδεκα επιστολών– ο ανώνυμος αποστολέας που γράφει στην άγνωστή του Ροζαλί Μεντώ, κάτοικο Παρισιού, ξετυλίγει το κουβάρι της νουβέλας του Θεσσαλονικιού συγγραφέα. Κι αυτό το αφηγηματικό δεδομένο είναι η πρώτη βάση σε ένα παιχνίδι μπέιζμπολ, που δεν αποκαλύπτει εξ αρχής τα μυστικά του, αλλά περιμένει με υπομονή να τα παρουσιάσει, επιστολή την επιστολή.

Για την ανθολογία του Thomas Hardy Ο παραστρατημένος εφημέριος και άλλες ιστορίες (μτφρ. Γιάννης Κωστόπουλος, εκδ. Καστανιώτη).

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Ο Τόμας Χάρντι (1840-1928) δεν υπήρξε μόνο πολυγραφότατος μυθιστοριογράφος και σπουδαίος ποιητής αλλά και διηγηματογράφος – αν και ορισμένα από τα 53 διηγήματα που έγραψε στη διάρκεια της ζωής του, λόγω της έκτασης και της δυναμικής των χαρακτήρων, πλησιάζουν περισσότερο το είδος της νουβέλας. Άρχισε να δημοσιεύσει ανάλογες «ιστορίες» το 1874 σε περιοδικά για βιοπορισμό και η παραγωγή συνεχίστηκε για τα επόμενα τριάντα χρόνια.

Για το βιβλίο του George Steiner Περί λόγου, τέχνης και ζωής (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Πατάκη).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Συγκεντρωμένα στο Περί λόγου, τέχνης και ζωής είναι κάποια από τα κείμενα του Στάινερ για το New Yorker, κι ομολογώ ότι θα μπορούσα να συνεχίσω να διαβάζω με την ίδια βαθιά απόλαυση, πέρα από τούτες τις ανθολογημένες σελίδες, κι όλες τις υπόλοιπες (περίπου ισάριθμες με τις εδώ) που απαριθμούνται στο τέλος της έκδοσης: για τον Χέμινγουεϊ, τον Βίκο, τον Φόρστερ, τον Μαλρό, τον Γκόμπριχ, τον Κόνραντ…  

Για το μυθιστόρημα του εγγονού του Τσε Γκεβάρα Canek Sánchez Guevara 33 Στροφές (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Μνήμες υπανάπτυξης, αλλά και θέληση αν μη τι άλλο να πεις, να μιλήσεις, να εκφράσεις. Κοντά στον Πέδρο Χαουάν Γκουτιέρες, αλλά με μια ιδιάζουσα, σπαρακτικά μελαγχολική, συμπυκνωμένη σοφία (το βάρος του ονόματος, βλέπεις), ο Κανέκ Σάντσες Γκεβάρα [Canek Sánchez Guevara] (Αβάνα, 1974 - Πόλη του Μεξικού, 2015) μιλάει για την Κούβα που, ως φαίνεται, δεν μπορείς παρά να τη λατρεύεις μισώντας την και να τη μισείς λατρεύοντάς την.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Ρίζου Ικετηρία (εκδ. Παπαδόπουλος).

Της Έλενας Μαρούτσου

Ο Παναγιώτης Ρίζος έδωσε το πρώτο στίγμα της γραφής του το 2014 με τις Τηγανητές Γοργόνες, μια συλλογή από σύντομα αφηγήματα με κυρίαρχα χαρακτηριστικά το χιούμορ, την παραδοξολογία, το λογοπαίγνιο, τη λοξή ματιά πάνω στην καθημερινότητα. Όπως είθισται μάλιστα στις πρώτες συγγραφικές απόπειρες πολλών από εμάς, η συλλογή εκείνη, παρότι ελπιδοφόρα και αρκετά απολαυστική, ήταν άνιση ως προς την λογοτεχνική αξία των μικροδιηγημάτων που την αποτελούσαν, αλλά και ανομοιογενής, καθώς συστέγαζε κείμενα από μια ευρεία θεματική και υφολογική γκάμα.

Για τη συλλογή Ναυαγοῦ τάφος εἰμί: Επιτύμβια επιγράμματα από την Παλατινή Ανθολογία, προλεγόμενα-μετάφραση-σημειώσεις Τασούλα Καραγεωργίου (εκδ. Γαβριηλίδης)

Του Κώστα Κουτσουρέλη

Συχνά, πολύ συχνά, όταν μιλάμε για μεταφράσεις από την αρχαία λογοτεχνία, ελληνική και ρωμαϊκή, από τα δύο σκέλη του όρου το πρώτο –την αρχαιότητα του κειμένου– το τονίζουμε υπέρμετρα, ενώ το δεύτερο –τη λογοτεχνικότητά του– το φέρνουμε στο προσκήνιο στην καλύτερη περίπτωση υποφωτισμένο. Ως αποτέλεσμα, η φιλολογική σκευή του μεταφράζοντος (η επαγγελματική επάρκεια, ή προϋπηρεσία ή "αρμοδιότητά" του) συνήθως υπερτονίζεται, ενώ οι λογοτεχνικές του επιδόσεις τίθενται κατά μέρος ή περιβάλλεται με μια ευμενή σκιά. Θα μπορούσα να φέρω πρόσφατα, τρανταχτά παραδείγματα. Δεν θα το κάνω. 

Για το βιβλίο Χωρίς εχθρούς, χωρίς μίσος (μτφρ. Τιτίνα Σπερελάκη, εκδ. Πατάκης) του βραβευμένου με Νόμπελ Ειρήνης διανοούμενου και πολιτικού ακτιβιστή Liu Xiaobo. 

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Μέχρι τη δεκαετία του 80 οι Κινέζοι αντιφρονούντες δεν προλάβαιναν, καν, να γίνουν αντιφρονούντες, γιατί είτε δολοφονούνταν αμέσως είτε φυλακίζονταν, εξορίζονταν και εξαφανίζονταν. Σήμερα η πρόοδος είναι μεγάλη. Αυτοί προλαβαίνουν να ασκήσουν κριτική και να γίνουν «αντιφρονούντες». Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι γλυτώνουν τη φυλάκιση και, σε κάποιες περιπτώσεις, και την εξαφάνιση. 

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Oliver Sacks Εν κινήσει. Μια ζωή (μτφρ. Ευαγγελία Μόσχου, εκδ. Ροπή).

Του Μάνου Σαββάκη

Για τη συλλογή διηγημάτων του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου Τραμπάλα (εκδ. Μελάνι).

Της Μέμης Κατσώνη

Με το τρίτο του βιβλίο, ο Χρήστος Αρμάντο Γκέζος μας δίνει πια αρκετά ερείσματα ώστε να μιλήσουμε για ένα είδος ανθρώπου που κατοικεί τον συγγραφικό του τόπο: τον Homo Gezi. Τον συναντήσαμε στην ποίησή του (Ανεκπλήρωτοι Φόβοι) και τον γνωρίσαμε από την κόψη στο μυθιστόρημά του Λάσπη. Οι άνθρωποι του Γκέζου δεν έχουν ανοσοποιητικό. Ό,τι άλλους τους δροσίζει, εκείνους τους τσακίζει. «...της χλόης το πράσινο / μου τσάκισε το στομάχι». Δεν έχει ούτε καν δέρμα, του λείπει το μεγαλύτερο, το σωτήριο όργανο, η ασπίδα του ανοσοποιητικού, ό,τι μας χαρίζει την αφή του έχει αφαιρεθεί, είναι γδαρμένος. Τα πάντα τον πονάνε, τα πάντα τον απειλούν.

Για την ποιητική συλλογή του Θανάση Χατζόπουλου Φιλί της ζωής (εκδ. Κίχλη).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Το διφυές σχήμα αγάπη-έρως μέσα στον υπο-/κειμενικό κόσμο, με ισοτοπίες ταύτισης και με συμπληρωματικές, παραπληρωματικές, παράπλευρες περιοχές, αποδίδει μια μείζονα ενιαία οντότητα που προσδιορίζει την ανθρώπινη ύπαρξη.

Για το μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη Offshore (εκδ. Γαβριηλίδη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

«Μετά τα πρώτα έργα του ο Μάρκαρης δεν έχει γράψει κάτι πολύ καλό». Αυτή η παράξενη εκτίμηση, που ακούγεται συχνά, έρχεται φαινομενικά σε αντίθεση με τη σταθερή, πρωτεύουσα θέση που κατέχει ο συγγραφέας στο αστυνομικό μυθιστόρημα, στην ευρεία αποδοχή του από το κοινό, στις μεταφράσεις των κειμένων του στο εξωτερικό, στη για χρόνια εδραίωσή του ως ενός από τα κορυφαία ονόματα στον χώρο της σύγχρονης νεοελληνικής λογοτεχνίας. Κι όμως ο τρόπος που έχει επιλέξει ο πεζογράφος να πολλαπλασιάζει τους κρίκους στην αλυσίδα των έργων του εξηγεί διμερώς τόσο την πλατιά αποδοχή του όσο και την απώλεια του σφοδρού ενδιαφέροντος των κριτικών.

Για το εικονογραφημένο βιβλίο της Φραντσέσκα Σάννα «Το ταξίδι» (μτφρ. Μαρία Παπαγιάννη, εκδ. Πατάκη)

Της Σίσσυς Τσιφλίδου

Για το μυθιστόρημα του Philip K. Dick Τα τρία στίγματα του Πάλμερ Έλντριτς (μτφρ. Δημήτρης Αρβανίτης, εκδ. Κέδρος).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Για το βιβλίο του Γκονσάλο Μ. Ταβάρες Η γειτονιά (μτφρ. Αθηνά Ψυλλιά, Παναγιώτα Μαυρίδου, εκδ. Καστανιώτη).

Του Θωμά Συμεωνίδη

Ο κύριος Βαλερύ προσπαθεί να προσεγγίσει τους ανθρώπους μέσα από ευγενικές χειρονομίες και τη δημιουργία ενός βάθρου, προσπαθεί να ελέγξει και να οργανώσει τα πράγματα γύρω του αποδίδοντας χρώματα σε χώρους και επιφάνειες, προσπαθεί να αποφύγει τη βροχή και να οργανώσει την καθημερινότητα με βάση τις δικές του παράδοξες συμβάσεις και τους δικούς του περιορισμούς, προσπαθεί να αντιστρέψει τις συνήθεις παραδοχές ώστε να οργανώσει τη γεωμετρία των πραγμάτων στον δικό του, ανορθόδοξο, τρόπο ζωής. Ο κύριος Βαλερύ συνυπάρχει με όντα τα οποία βρίσκονται κλεισμένα σε όγκους προκειμένου να μην γνωρίζει τη μορφή τους και να μη στεναχωρηθεί από την αναπόφευκτη κάποια στιγμή απώλειά τους, δηλώνει παντρεμένος με ένα αμφίσημο ον, περπατάει πολύ, φοβάται την πλήξη. Οι βόλτες του κυρίου Βαλερύ στην πόλη γίνονται μέτρο της αυτοεκτίμησης και της αυτοαντίληψής του· το βλέμμα των άλλων, το χαμόγελο ή η αποστροφή των ματιών τους, γίνεται το μέτρο που ορίζει το αν είναι άσχημος ή όμορφος, η επαφή με τους άλλους γίνεται η αφορμή για αναστοχασμό. Ο κύριος Βαλερύ συναντιέται με ανθρώπους, βγαίνει από αίθουσες δικαστηρίων, αλλά περιορίζεται στο να γνωρίζει μόνο τον εαυτό του· η κίνηση της σκέψης του σημαδεύει μονίμως τον εαυτό του και οι μεταφορές που χρησιμοποιεί για να συλλάβει την εξέλιξή του στον χρόνο είναι χωρικές. Η πόλη του κυρίου Βαλερύ είναι μια πόλη στην οποία γίνονται κλοπές, μια πόλη στην οποία υπάρχουν τράπεζες, μια πόλη στην οποία οι άνθρωποι τον αγαπούν αλλά και τον εκνευρίζουν ενίοτε, κυρίως εκείνες τις στιγμές που αδυνατούν να συλλάβουν την ιδιαίτερη οπτική γωνία μέσω της οποίας ο κύριος Βαλερύ βιώνει και συλλαμβάνει τα πράγματα.

Για τη νουβέλα του Erri de Luca Τα ψάρια δεν κλείνουν τα μάτια (μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Κέλευθος).

Της Έλενας Μαρούτσου

Η υπνωτιστική γοητεία που άσκησε πάνω μου το ολιγοσέλιδο Βάρος της πεταλούδας ήταν ο λόγος που ξεκίνησα να διαβάζω την εξίσου σύντομη νουβέλα του Erri de Luca Τα ψάρια δεν κλείνουν τα μάτια, το τέταρτο βιβλίο του πολυγραφότατου και πολυσυζητημένου Ιταλού συγγραφέα που μεταφράζεται στα ελληνικά. Κι ενώ η πλοκή στο Βάρος της Πεταλούδας λάβαινε χώρα στο βουνό με ήρωες ένα αρσενικό αγριόγιδο κι έναν κυνηγό, εδώ έχουμε μεταφερθεί στη θάλασσα. Ο τόπος, στην πραγματικότητα, δεν κατονομάζεται.

Για το μυθιστόρημα της Shirley Jackson Ζούσαμε πάντα σ' ένα κάστρο (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Στις 26 Ιουνίου 1948 το περιοδικό The New Yorker δημοσίευσε το διήγημα «The Lottery» της Σίρλεϊ Τζάκσον. Σε μια μικρή αμερικανική πόλη, κάθε χρόνο κληρώνεται με λαχνό ένα μέλος της κοινότητας, που θανατώνεται με λιθοβολισμό, ώστε να ’ναι καλή η σοδειά. Καμία άλλη ιστορία δημοσιευμένη στο The New Yorker δεν είχε προκαλέσει τέτοια θύελλα αντιδράσεων. Εκατοντάδες γράμματα έφτασαν στο περιοδικό: «Να πείτε στην κυρία Τζάκσον να μην πατήσει το πόδι της στον Καναδά», «Περιμένω μια προσωπική συγγνώμη από τη συγγραφέα», «Μου φαίνεται πως θα ’πρεπε να γίνω αναγνώστης του Saturday Evening Post», κ.ο.κ., ένα βουνό από οργισμένες επιστολές διαμαρτυρίας.