«Γιατί να μην μπορώ να γράψω κι εγώ σαν ας πούμε τη Νίκη Ρεβέκκα [Παπαγεωργίου], αέρινα, με το λεπτό λεπτό βελονάκι, μυστηριωδώς αραχνοΰφαντα, υποβλητικά, ανεπαίσθητα, ψιθυριστά; αφήνοντας ίχνη σαν ένα πολύ μικρό ζώο που κατευθύνεται νύχτα στο λαγούμι του; αξιοποιώντας το ελάχιστο; το τίποτα; Γιατί τα κείμενα να είναι ηχηρές ομολογίες;» γράφει στην Κόρκυρα η Κατερίνα Χανδρινού. Ωστόσο, αν τα κείμενά της είναι πού και πού «ηχηρές ομολογίες», πατούν μολοντούτο με τρόπο «μυστηριωδώς αραχνοΰφαντο» στο «ελάχιστο».

«Κι η Αθήνα να φαντάζει τόσο μακρινή στον χώρο και στον χρόνο, φασματική», γράφει, «κι οι άνθρωποί της σαν βρεγμένα σπίρτα. Με ένα πόδι και χωρίς καθόλου χέρια είναι τα σπίρτα». Δεν είναι ούτε ένα ούτε δύο τα «πετάγματα» σαν αυτό, που με τη χάρη τους γεννούν στον αναγνώστη αληθινή τέρψη.

Μια ανακαίνιση ή αναστήλωση του πατρικού εξοχικού στην Κέρκυρα, βγάζει ποιητικές ρίζες, ψυχαναλυτικά ριζίδια και λογοτεχνικές παραφυάδες στο βιβλίο της Χανδρινού, που πετιέται εδώ κι εκεί για να μιλήσει πότε για το σπίτι, πότε για τον τωρινό της εαυτό, πότε για τα μικράτα της στο νησί, πότε για τον ίδιο τον τόπο, ή αρκετά συχνά για να παραθέσει, δεμένα οργανικά και με γούστο, ποιήματα, στίχους ή αποσπάσματα από διάφορα βιβλία (των Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Ρενέ Σαρ, Γιώργου Σαραντάρη, Μανόλη Ρασούλη, Χειμερινών Κολυμβητών, κ.ά.π.). 

Και μια σκονίτσα από τούτες τις εργασίες αναστήλωσης στο εξοχικό θα μπήκε στο μάτι της Χανδρινού, γιατί το κλείνει συνεχώς στον αναγνώστη με φράσεις άλλοτε ποιητικές, άλλοτε παιχνιδιάρικες, συχνά και τα δύο. «Κι η Αθήνα να φαντάζει τόσο μακρινή στον χώρο και στον χρόνο, φασματική», γράφει, «κι οι άνθρωποί της σαν βρεγμένα σπίρτα. Με ένα πόδι και χωρίς καθόλου χέρια είναι τα σπίρτα». Δεν είναι ούτε ένα ούτε δύο τα «πετάγματα» σαν αυτό, που με τη χάρη τους γεννούν στον αναγνώστη αληθινή τέρψη. 

Στην Κόρκυρα τα πράγματα λένε ιστορίες (ο δίσκος σερβιρίσματος, η ψηστιέρα, οι ρόζοι στο ξύλο – «μικρή και ξαπλωμένη στο ντιβάνι, φτιάχνω ιστορίες με τους ρόζους των ξύλινων ταβανιών. Οι ρόζοι είναι τα κεφάλια των οικογενειών που παίζουν στις ιστορίες»), οι μήνες προσωποποιούνται, αντικείμενα γίνονται ευρήματα μιας προσωπικής αρχαιολογίας (το χτένι του πατέρα), τριγυρνούν νυχτερίδες, ή ποντίκια που έχουν γίνει αρουραίοι και γάτες που ’χουν γίνει τίγρεις από τα αμάζευτα σκουπίδια στην Κέρκυρα, κερκυραϊκές λέξεις αραδιάζονται εν είδει μικρού αναθηματικού γλωσσάριου, κι ο χρόνος

Είναι ένα ποιητικό σχεδίασμα και κολάζ, με αφορμή μια ανακαίνιση σπιτιού που γίνεται αναδίφηση στο χρόνο, όπως αυτός ορίζεται από τον τόπο, και στην ψυχή. Ακατάτακτο κείμενο, μα τόσο όμορφο.

«γίνεται ενδιάμεσος, παρενθετικός. Κάτι σαν χρόνος σήραγγα ή γέφυρα. Βλέπω το σπίτι κατά τόπους να γκρεμίζεται σχεδόν για να ξαναχτιστεί. Οι κρεβατοκάμαρες του ορόφου τέλειωσαν. Το ισόγειο όμως είναι το πρόβλημα. Εκεί η εγκατάλειψη έδειξε για τα καλά τα δόντια της. Βλέπω τεράστια μπαλώματα στους τοίχους. Βλέπω τα γέρικα υλικά στήριξης, τα σκουριασμένα σίδερα, τα οστά του. Τους εργάτες να τα περνάνε με μίνιο. Βλέπω τα υφαντά απ’ τις αράχνες σαν πέπλα νύφης που πιάστηκαν στις γωνίες των επίπλων. Βλέπω τη σκάλα να ψυχομαχάει, το αποθηκάκι να γέρνει στην αυλή. Τα περβάζια έτοιμα να υποχωρήσουν. Δυσοίωνα να έχει ανοίξει στα δύο το ντουβάρι πάνω από την πόρτα της εισόδου. Το διπλό κρεβάτι να έχει χάσει το παραλληλόγραμμο σχήμα, να έχει γίνει οβάλ, σαν πελώριο αβγό. Κίτρινο το νερό να τρέχει από τις βρύσες. Κενή τη μεγάλη τσιμεντένια γλάστρα. Πάλλευκα τα μαλλιά των εργατών, λες και κακογέρασαν σε μία μέρα μέσα. Όσο προχωρούν οι εργασίες, τόσο γίνεται το σπίτι ρημαδιό, τόσο βγαίνουν στη φόρα τα εντόστιά του, όπως στο Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου».

Τι είναι τελικά η Κόρκυρα της Κατερίνας Χανδρινού; Δεν μπορώ να πω ακριβώς, μα θα το προσπαθήσω. Είναι ένα ποιητικό σχεδίασμα και κολάζ, με αφορμή μια ανακαίνιση σπιτιού που γίνεται αναδίφηση στο χρόνο, όπως αυτός ορίζεται από τον τόπο, και στην ψυχή. Ακατάτακτο κείμενο, μα τόσο όμορφο.

* Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής. 
Τελευταίο του βιβλίο, η νουβέλα «Μαύρο νερό» (εκδ. Κίχλη).

→ Στην κεντρική εικόνα: φωτογραφία © Ορέστης Σεφέρογλου.

Κόρκυρα
Κατερίνα Χανδρινού
Εκδ. Κείμενα 2019
Σελ. 104, τιμή εκδότη €9,55

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΥ