alt

Για το βιβλίο του Κώστα Τσόκλη «"Εν τέλει", πάλι ο Λόγος είναι!» (εκδ. Καστανιώτη).

Της Μαρίας Ιωαννίδου

«Εν τέλει», πάλι ο Λόγος είναι, αντιπαραβάλλει στην ευαγγελική ρήση ο Κώστας Τσόκλης και τιτλοφορεί τη συλλογή κειμένων που τον αφορούν. Ομιλίες που εκφώνησε, σχόλια άλλων πάνω στην τέχνη και το πρόσωπό του, συνεντεύξεις που παραχώρησε και σχόλια του ίδιου πάνω στα εικαστικά, τη ζωή και τη κοινωνία. Θα διαβάσουμε κομμάτια τρυφερά ακόμα κι όταν είναι σκληρά, τα παιδικά του βιώματα και τα δύσκολα χρόνια. Θα διηγηθεί τα γεγονότα από μια νιότη λαμπερή, γεμάτη πάθος, έρωτα και τέχνη. Θα μας μιλήσει για τη δικαίωση από τον βιωμένο πόνο, το παρελθόν και το παρόν του πάθος για ζωή, ομορφιά κι ουσία καθώς θεάται τον κόσμο με το ατίθασο και ασυμβίβαστό του βλέμμα.

Ένα παιδί που ανατράφηκε στα σκοτεινά συνωστισμένα υπόγεια της Αθήνας, που ένοιωσε κατάσαρκα τον ζόφο του πολέμου, αντιπαρέβαλε με έργο, τους πιο φωτεινούς και καθαρούς ορίζοντες.

Είναι Έλληνας, το γνωρίζει και το αποδέχεται παράλληλα με τη διεθνή του αναγνώριση. Όντας σαφής, βαθύς και αυτοδημιούργητος, σεβόμενος τη δύναμη και την ορμή της φύσης και καθώς αισθάνεται την ανθρώπινη απουσία όπου αυτή κυριαρχεί, αποδίδει ψυχή στο χώμα και στο νερό, γίνεται Ποιητής. Ένα παιδί που ανατράφηκε στα σκοτεινά συνωστισμένα υπόγεια της Αθήνας, που ένοιωσε κατάσαρκα τον ζόφο του πολέμου, αντιπαρέβαλε με έργο, τους πιο φωτεινούς και καθαρούς ορίζοντες. Καθόλου τυχαίο, αφού η πρόθεσή του, μας δηλώνει, δεν είναι να διδάξει, να συμβολίσει ή να υπονοήσει αλλά να «καθαρίσει τη βρωμιά» και να μας τον αποδώσει τον κόσμο, αληθινό και διαυγή συγχρόνως.

Ενώ συμπύκνωσε στο έργο του πολλαπλές τάσεις, κατάφερε να αρθρώσει μια καινούργια γλώσσα εικαστική, για να επικοινωνήσει με την εποχή και με το «σήμερα». Ασπάστηκε τη τωρινή –σχεδόν μελλοντική– απεικόνιση με τις τεχνολογικές εφαρμογές που σέβεται και χρησιμοποιεί, αλλά ως γραφιάς, εκφράζεται σε μια γλώσσα απλή, σαφή και κατανοητή, εξίσου παραστατική με την εικαστική. Ακόμα και ο αναγνώστης που δεν έχει εξοικειωθεί με τους κώδικες αυτούς, θα απολαύσει το ταξίδι. Οι προβληματισμοί του Τσόκλη, έχουν να κάνουν με τους ανθρώπους και τις αγωνίες τους, διατυπώνονται με ταπεινότητα, η επιτυχία αντιμετωπίζεται σαν μια βαριά αποσκευή, αλλά με λόγο πόσο ανάλαφρο αλήθεια, ενόσω ξετυλίγει μια σκέψη κατά περίσταση αιρετική, αδιάλειπτα διαυγή, σίγουρα κοστολογημένη από εμπειρία ζωής, και ψάξιμο ασταμάτητο.

Εύχεται να βρει η δική του δημιουργία στέγη στην ανθρώπινη ψυχή αντί για τ΄ άψυχα μουσεία, οπότε την επιβιβάζει σοφά στο σωστό όχημα προς την αθανασία, στις επερχόμενές του γενεές, και όπως φαίνεται το καταφέρνει. 

Αθεράπευτα δεμένος με την Τέχνη αναφέρεται σ΄ αυτήν και σε όλα τα διλήμματα: ο καλλιτέχνης ή τα δημιουργήματά του δικαιώνονται στο τέλος; Τι πρέπει να γίνει για να διασωθεί η Τέχνη και σε ποια γλώσσα να της μιλήσεις; Και εύχεται να βρει η δική του δημιουργία στέγη στην ανθρώπινη ψυχή αντί για τ' άψυχα μουσεία, οπότε την επιβιβάζει σοφά στο σωστό όχημα προς την αθανασία, στις επερχόμενές του γενεές, και όπως φαίνεται το καταφέρνει. Ποιος είναι εν τέλει ο Κώστας Τσόκλης; Αυτός που φορτώθηκε το κάτοπτρο στο σχήμα του σταυρού και ανηφόρισε ως το κολαστήριο στη Σπιναλόγκα, για να καθρεφτιστεί εκεί, μες το χυμένο αίμα, μέσα στη φλόγα που κατατρώει όλο το νερό, μέσα στον ουρανό που όλα τα γιατρεύει. Είναι αυτός που κάποτε αντάλλαξε ένα λαμπτήρα με άρτο επιούσιο, που σκαρφάλωσε στις σκαλωσιές για να αναστήσει μνήμες και καταγωγή, να εξουθενώσει τους εφιάλτες και τους δράκους. Ο Τσόκλης που οραματίστηκε με χρώματα το ίδιο διαφανή το δράμα της Μήδειας ή του ξυπόλητου παιδιού, τις σκιές του φόβου και του πόνου, ονόμασε τον εαυτό του «τελευταίο λεπρό», περπάτησε πάνω σε ένα χιόνι από κάτασπρο αλάτι, και συνεχίζει σαν παιδί, μπορεί, ακόμα να δακρύζει. Απ' την αρχή μέχρι το τέλος, Τσόκλης είναι!

* Η ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ είναι συγγραφέας.


alt«Εν τέλει», πάλι ο Λόγος είναι!
Κώστας Τσόκλης
Καστανιώτης 2019
Σελ. 352, τιμή εκδότη €15,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΤΣΟΚΛΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Φιλμαρισμένη σκέψη» του Ρόμπερτ Πίπιν (κριτική) – Ο κινηματογράφος ως αναστοχαστική μορφή

«Φιλμαρισμένη σκέψη» του Ρόμπερτ Πίπιν (κριτική) – Ο κινηματογράφος ως αναστοχαστική μορφή

Για το βιβλίο του Ρόμπερτ Πίπιν [Robert Pippin] «Φιλμαρισμένη σκέψη» (μτφρ. Γιάννης Μολυνδρής, εκδ. Υδροπλάνο). Κεντρική εικόνα: O Άλφρεντ Χίτσκοκ και η Τζάνετ Λι στα γυρίσματα του «Ψυχώ». 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
Στάθης Λιβαθινός και Φρανκ Ράντατς: Δύο σημαντικά βιβλία για το θέατρο (κριτική)

Στάθης Λιβαθινός και Φρανκ Ράντατς: Δύο σημαντικά βιβλία για το θέατρο (κριτική)

Για το βιβλίο του Φρανκ Ράντατς [Frank Raddatz] «Στον λαβύρινθο, ο Θόδωρος Τερζόπουλος συναντά τον Χάινερ Μύλλερ» (μτφρ. Γιάννης Καλιφατίδης εκδ. Κείμενα) και το βιβλίο του Στάθη Λιβαθινού «Τρεις εποχές. Ατοβιογραφικές σημειώσεις ενός σκηνοθέτη του θεάτρου» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: ο Χάυνερ...

«Σαίξπηρ – Η επινόηση του ανθρώπινου» του Χάρολντ Μπλουμ (κριτική)

«Σαίξπηρ – Η επινόηση του ανθρώπινου» του Χάρολντ Μπλουμ (κριτική)

Για τη μελέτη του του Χάρολντ Μπλουμ [Harold Bloom] «Σαίξπηρ – Η επινόηση του ανθρώπινου» (απόδοση: Άρης Μπερλής, Θέμελης Γλυνάτσης, απόδοση-εισαγωγή-σχόλια: Ήρκος Ρ. Αποστολίδης, εκδ. Gutenberg).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Λένε ότι ο υ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ