Για την τριλογία του Δημήτρη Νόλλα Δύσκολοι Καιροί («Το ταξίδι στην Ελλάδα», «Μάρμαρα στη μέση», «Ο κήπος στις φλόγες», εκδ. Ίκαρος).

Του Νίκου Ξένιου

«Σφιχτοδεμένα μεταξύ τους τα ανθρώπινα σέρνουν ξοπίσω τους όσα μέλλει ν' ακολουθήσουν,
πάντα καταμεσής όλων όσα ήταν, και είναι ήδη, σε εξέλιξη».
Δημήτρης Νόλλας

Το ταξίδι στην Ελλάδα του Δημήτρη Νόλλα είναι το πρώτο μέρος της μυθιστορηματικής τριλογίας «Δύσκολοι καιροί», που καλύπτει εβδομήντα χρόνια νεοελληνικής ιστορίας. Η τριλογία συνεχίζεται με το Μάρμαρα στη μέση στα τέλη του περασμένου αιώνα, ενώ το τρίτο μέρος Ο κήπος στις φλόγες, φτάνει ως σήμερα. «Μερικοί από τους χαρακτήρες πηγαινοέρχονται από το ένα βιβλίο στο άλλο, όπως κάνουν όλοι οι άνθρωποι ενόσω είναι ακόμη ζωντανοί», λέει ο συγγραφέας χαρακτηριστικά. Τα τρία βιβλία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ίκαρος, με πολύ φροντισμένα συμβολικά εξώφυλλα.

Για το μυθιστόρημα της Τέσυς Μπάιλα Άγριες θάλασσες (εκδ. Ψυχογιός).

Της Έφης Ριζά

Άραγε η Ιστορία εμπνέει τη Λογοτεχνία ή η Τέχνη του Λόγου είναι αυτή που τελικά γεννά πραγματικά την Ιστορία, μια και αρκετές φορές την ανασύρει από την αφάνεια, τη διασώζει από τη λήθη, εγκαθιστώντας τη στο κέντρο της ζωής, στη μήτρα της κοινωνικής πραγματικότητας; Αυτής της πραγματικότητας που με τη σειρά της θα μπολιάσει τα ανθρώπινα ήθη και θα δημιουργήσει καινούριες κοσμογονικές εκδηλώσεις, όσες θα αποτελέσουν την «Ιστορία» του μέλλοντος.

Για το βιβλίο του Αστέρη Μαυρουδή Η ατυχία (εκδ. Κέδρος)

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Όπως ο ουρουγουανός Εδουάρδο Γκαλεάνο, στο τελευταίο του βιβλίο, Κυνηγός ιστοριών, «αφηγείται ιστορίες, αναζητώντας τα χνάρια της χαμένης μνήμης, της αγάπης και του πόνου, που μπορεί να μη φαίνονται, αλλά δεν σβήνουν», έτσι και ο Αστέρης Μαυρουδής «αναζητάει πληροφορίες και υλικό...» στην ευρύτερη κοινότητα της Θεσσαλονίκης, να τις καταγράψει και να τις μεταπλάσει σε διήγημα. Η συγκομιδή είναι τυχερή και έχουμε στα χέρια μας την Ατυχία, εικοσιένα διηγήματα, το δεύτερο πεζογραφικό βιβλίο του συγγραφέα. 

Για τη συλλογή διηγημάτων του Διονύση Μαρίνου Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ (εκδ. Μελάνι)

Της Διώνης Δημητριάδου

Τη ζωή μας είχε πάψει προ καιρού να τη χαρακτηρίζει μια συμμετρία. Ήμασταν κομμάτια, ο καθένας μέσα του κι ακόμη πιο μέσα. 

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Μακριδάκη Όλα για καλό (εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Χωρίς να λέγεται ρητά, τόπος (και) του τελευταίου νεοηθογραφικού μυθιστορήματος του Γιάννη Μακριδάκη είναι η Χίος. Κι αυτή τη φορά αξιοποιείται γόνιμα η θέση του νησιού και η υποδοχή που επεφύλασσε και επιφυλάσσει στους εκ Τουρκίας αφιχθέντες πρόσφυγες και μετανάστες, καθώς τα τελευταία χρόνια αυτό έχει αποτελέσει μαζί με τα άλλα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου κατώφλι εισόδου χιλιάδων ανθρώπων στην Ευρώπη.

Για την επιστολική νουβέλα του Δημήτρη Φύσσα Μουσείο Λαογραφίας (εκδ. Εστία).

Της Ασημίνας Ξηρογιάννη

Μετά την ποιητική συλλογή Εμένα μου λες που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ, αλλά και τα περιβόητα Τραγούδια της φυλακής, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Δημήτρης Φύσσας επανέρχεται με μια δυνατή επιστολική νουβέλα που αποτελείται από είκοσι τρεις επιστολές. Η υπόθεση είναι απλή αλλά η νουβέλα δεν εξαντλείται στο πρώτο επίπεδο ανάγνωσης. Θίγονται πολλά επιμέρους ζητήματα που ξεδιπλώνονται σιγά σιγά και κεντρίζουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Για τις μυθιστορίες του Γιάννη Ευσταθιάδη Κλεινόν (εκδ. Μελάνι).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Πώς μπορεί κανείς να αποδώσει λογοτεχνικά την Αθήνα των τελευταίων 100-120 χρόνων; Με τις πινελιές της αθηναϊκής Γενιάς του ’30; Με τη χαρτογραφική αίσθηση του Πέτρου Μάρκαρη που βάζει τον αστυνόμο Χαρίτο να σεργιανίζει την πρωτεύουσα με το αυτοκίνητο; Με την επιτόπια αυτοψία του Γιώργου Κουτσούκου στο Ενυδρείο, του οποίου ο ήρωας περιδιαβαίνει πεζός τους δρόμους της; Με τις εικόνες από γειτονιές και σπίτια, δρόμους και λεωφόρους, μέγαρα και δημόσια κτίρια, μαγαζιά και μπαράκια, που άφησαν σποραδικά ο Γιάννης Μαρής, ο Κώστας Ταχτσής, ο Μένης Κουμανταρέας, ο Κώστας Κατσουλάρης κ.ά. Στα περισσότερα από τα βιβλία των παραπάνω πεζογράφων η Αθήνα απεικονίζεται με βάση την όραση, φωτογραφίζεται, ζωγραφίζεται, κινηματογραφείται με ένα πανταχού παρόν βλέμμα που καταγράφει εικόνες και σκηνές.

Μυθιστορήματα για όλες τις αναγνωστικές προτιμήσεις, ελληνικά και μεταφρασμένα, κλασικά και σύγχρονα, μοντερνιστικά και κλασικότροπα, μπεστ σέλερ αλλά και «επιλεκτικού κοινού», διαλεγμένα ένα προς ένα από την εκδοτική παραγωγή του τελευταίου έτους.

Των Κώστα Αγοραστού και Κ.Β. Κατσουλάρη

Ό,τι κι αν λέμε, όσο κι αν αγαπάμε τη μικρή φόρμα, το μυθιστόρημα παραμένει η ναυαρχίδα της πεζογραφικής τέχνης. Πόσω μάλλον όταν μιλάμε για βιβλία που προορίζονται, καταρχάς, να μας συντροφεύσουν τους καλοκαιρινούς μήνες, οπότε ένα βιβλίο 600 ή και παραπάνω σελίδων όχι μόνο δεν μας «τρομάζει», αλλά μας δελεάζει. Επιλέξαμε ένα «μείγμα» μυθιστορημάτων που έχουν γραφτεί στην ελληνική γλώσσα, πηγαίνοντας και λίγο πιο πίσω από τα προσφάτως εκδοθέντα, και μεταφρασμένων μυθιστορημάτων, η ποιότητα των οποίων, από πλευράς μετάφρασης και συνολικής εκδοτικής φροντίδας, έχει αγγίξει τα τελευταία χρόνια πολύ υψηλά επίπεδα. Δεν παύουν βέβαια να μας ενοχλούν οι εμφανείς «εκπτώσεις» στην ποιότητα του χαρτιού, όπου συμβαίνει, γιατί πιστεύουμε στο έντυπο βιβλίο ως συνολική αναγνωστική εμπειρία. Συχνά, το ομολογούμε, ανάμεσα σε δύο «εξίσου» καλά μυθιστορήματα, επιλέγουμε εκείνο που αποπνέει τη μεγαλύτερη φροντίδα και αγάπη για το έντυπο βιβλίο. Και βέβαια, επιλέγουμε βιβλία των οποίων τους μεταφραστές εμπιστευόμαστε ή τη δουλειά τους την έχουμε ελέγξει, γιατί το μεταφρασμένο βιβλίο, ας μην το ξεχνάμε, είναι ένα βιβλίο που έχει ξαναγραφτεί στη γλώσσα μας. Αυτό ήταν! Καλές αναγνωστικές βουτιές, καλά ταξίδια, καλό καλοκαίρι!

Για τη συγκεντρωτική συλλογή πεζογραφημάτων του Αχιλλέα Κυριακίδη Τεχνητές αναπνοές και άλλα πεζά της πόλεως [2003-2010] (επίμετρο Αριστοτέλης Σαΐνης, εκδ. Πατάκης).

Της Διώνης Δημητριάδου

Προλογίζει ένα από τα διηγήματά του ο Αχιλλέας Κυριακίδης με τα λόγια του Τάκη Σινόπουλου:

Ας αφήσουμε τα λόγια: γνώση του ποταμιού σημαίνει να ’σαι μέσα στο ποτάμι

Ενδεχομένως αυτή να είναι η σαφέστερη οριοθέτηση του αληθινού και βιωμένου από το νοητό και δανεικό – εννοώ, τα ποικίλα δάνεια μέσω της συσσωρευμένης εμπειρίας των άλλων που ακούς ή διαβάζεις. Να είσαι μέσα στο ποτάμι ταυτόχρονα σε συμφιλιώνει με την έννοια του χρόνου, καθώς η ροή του υδάτινου σώματος αναλογεί στο πέρασμα των χρονικών διαστημάτων που φεύγουν ανεπιστρεπτί καταργώντας τα όρια μεταξύ τους – παρελθόν, παρόν και μέλλον. Προτίμησα αυτή την είσοδο στο βιβλίο, θεωρώντας ότι όλες οι ιστορίες του αντιπαλεύουν μέσα τους τον βιωμένο χρόνο (άλλωστε αυτό είναι ίδιον της καλής λογοτεχνίας) ανοίγοντας και κλείνοντας την αίσθηση του ελάχιστου ή του διαρκούς, μεταποιώντας τον τόπο σε χρονικές στιγμές μέσα από μαγικές εικόνες.

Για τη συλλογή διηγημάτων της Νάσιας Διονυσίου Περιττή Ομορφιά (εκδ. Το Ροδακιό).

Του Άριστου Τσιάρτα

Σε φαινομενικά τετριμμένες μέχρι ανίας συνθήκες, μια ασήμαντη λεπτομέρεια, μια απρόσμενη κίνηση εκτροχιάζει από την ασφυκτική επαναληπτικότητα της καθημερινότητας, κινητοποιεί το εσωτερικό τοπίο και φουντώνει τη φωτιά που σιγοκαίει στον μέσα κόσμο. Τέτοιες συνθήκες μπορεί να είναι μια βόλτα στο πάρκο, δυο γάτες που αγωνίζονται να συνυπάρξουν σ’ ένα σπίτι, η πρώτη περιπολία ενός αστυνομικού, η τροχαία κίνηση στον δρόμο, μια παρατεταμένη χιονοθύελλα, ένα ετοιμοθάνατο πουλί στο προαύλιο της εκκλησίας την ώρα μιας κηδείας… Σε αυτές και άλλες, η συγγραφέας Νάσια Διονυσίου, στην πρώτη συλλογή διηγημάτων της, διακρίνει τον ανομολόγητο μύχιο σπασμό που διαχέεται και συγκαθορίζει την πολύπλοκη και αντιφατική ανθρώπινη ύπαρξη.

Για το μυθιστόρημα του Κώστα Χατζηαντωνίου Ο κύκλος του χώματος (εκδ. Καστανιώτης).

Του Παναγιώτη Γούτα

Το να διεισδύει η Ιστορία στη λογοτεχνία είναι φαινόμενο που έχει βαθιές ρίζες στην εθνική μας λογοτεχνία. Σε μυθιστορήματα του Βικέλα, του Ροΐδη, του Παπαδιαμάντη, της Πηνελόπης Δέλτα και της Διδώς Σωτηρίου, βιβλία εκπροσώπων της πεζογραφικής Γενιάς του Τριάντα αλλά και αρκετών σύγχρονων λογοτεχνών, η Ιστορία είναι πάντα παρούσα, άλλοτε έντονα, άμεσα και δραστικά κι άλλοτε απλώς ως φόντο. Πολυάριθμοι τίτλοι εξάντλησαν το συλλογικό τραύμα της Μικρασιατικής καταστροφής, της Κατοχής και του Εμφυλίου, ενώ ουκ ολίγα βιβλία κάλυψαν το τρίπτυχο των χαμένων πατρίδων (Σμύρνη, Πόντος, Κωνσταντινούπολη), άλλοτε με ακατάσχετη αισθηματολογία και ποικίλου τύπου εθνικοπατριωτικά ιδεολογήματα και στερεότυπα κι άλλοτε με ισορροπημένη νοσταλγία και ειλικρινή, λελογισμένη θλίψη γι’ αυτό που ήταν κάποτε δικό μας (ήταν άραγε ποτέ;) και τώρα δεν υπάρχει.

Για το μυθιστόρημα της Αργυρώς Μαντόγλου Σώμα στη βιτρίνα (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Νίκου Ξένιου

Το ανεκπλήρωτο όνειρο της μετανάστιδος για μια καλή ζωή, η μνήμη οδυνηρών γεγονότων και η υπέρβαση των ορίων που οδηγεί στο έγκλημα, η τελική αποδοχή του πεπρωμένου και η υποταγή της γυναίκας στις εξουσίες των καιρών. Αυτός είναι ο ευρύς θεματικός ορίζοντας του επιτυχημένου μυθιστορήματος της Αργυρώς Μαντόγλου Σώμα στη Βιτρίνα. Έπειτα από έρευνα του σκίτσου του Ρέμπραντ Γυναίκα στην Αγχόνη, η Μαντόγλου ανασυστήνει τον οδυνηρό βίο και το άδοξο τέλος της Έλσε Κρίστενς, με φόντο την εμπορικότερη πόλη του 17ου αιώνα: το Άμστερνταμ. Συνδέει όμως τη θεματική αυτή και με τη σύγχρονη προβληματική της εμπορευματοποίησης του σώματος στον ευρωπαϊκό Βορρά και του εύσχημου «σερβιρίσματός» της ως ερωτικής χειραφέτησης.

Για το μυθιστόρημα της Χλόης Κουτσουμπέλη Ο βοηθός του κυρίου Κλάιν (εκδ. Μελάνι).

Της Διώνης Δημητριάδου

Το γρήγορα και το αργά είναι έννοιες σχετικές, αγαπητέ μου.  Ανάλογες με τη σφοδρότητα της επιθυμίας.  Με το πάθος ή το πένθος. Με την ενοχή και τη μετάνοια.  Με τον αποχαιρετισμό. Με το τέλος του τέλους.

Τα παραπάνω λόγια του μυστηριώδους κυρίου Κλάιν συμπυκνώνουν το νόημα της παράξενης αυτής ιστορίας. Ο χρόνος είναι μια υποκειμενική υπόθεση, έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε με τη συμβατική ανθρωποκεντρική θεώρηση του κόσμου. Βιώνεται από τη συνείδησή μας (αποκτώντας έτσι την απαραίτητη υλική υπόσταση) η οποία όμως αγνοεί την πραγματική του διάσταση, καθώς αυτή βρίσκεται πέρα πολύ από τα όρια της λογικής μας ικανότητας, και έτσι ζώντας μέσα του αδυνατούμε να συλλάβουμε την ουσία του. Ο χρόνος μετριέται με τα σημάδια του πάνω μας, με τις απώλειες και τη φθορά που γράφει στο σώμα και στη μνήμη. Παραμένει ασύλληπτος όμως. Και αυτή τη σχετικότητα της έννοιας του χρόνου φαίνεται να τη γνωρίζει ο κύριος Κλάιν, όπως και τα όρια της ανθρώπινης εκδοχής του: το τέλος του τέλους.

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντη Οι τυφλοί (εκδ. Καστανιώτης).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο Νίκος Μάντης παίρνει τα είδη του μυθιστορήματος και τα αναδομεί, προκειμένου να τα παρωδήσει, να τα επανακαθορίσει και δη να τα επικαιροποιήσει. Στη βραβευμένη Άγρια Ακρόπολη το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας ξαναγράφεται με όρους πολιτικής αλληγορίας, ενώ τώρα στο μυθιστόρημα Οι Τυφλοί το πολιτικό μυθιστόρημα μπολιάζεται με τις θεωρίες συνωμοσίας και την περιπέτεια της αναζήτησης. Έτσι, διαβάζει κανείς με ανανεωμένο ενδιαφέρον ένα πολυκαιρισμένο είδος, του οποίου η υφή αναδομείται με μπορχεσιανό τρόπο και γίνεται μαζί παιχνίδι μυθοπλασίας και περιπέτεια της ανεύρετης αλήθειας.

Για το βιβλίο του Γιώργου Βέη Ινδικοπλεύστης (εκδ. Κέδρος).

Της Χρύσας Φάντη

Η αλληλουχία των στιγμών είναι το κομποσκοίνι του θεού των ταξιδιών. Είμαστε αντικαταστατοί, εύθραυστοι, αναλώσιμοι και αναλώσιμες. Ινδικοπλεύστης, σελ. 136.

«Τριγυριστή της Ινδικής στα νειάτα του» χαρακτηρίζει τον Κοσμά τον Αλεξανδρινό ο Νίκος Καββαδίας στο «Κοσμά του Ινδικοπλεύστη», ένα από τα 13 ποιήματα που συγκροτούν την περίφημη ποιητική του συλλογή Τραβέρσο. Ινδικοπλεύστης, μαρτυρίες, παρεκβάσεις τιτλοφορείται και το πιο πρόσφατο βιβλίο του Γιώργου Βέη, ποιητή, πεζογράφου και πολυταξιδεμένου πολίτη της Γης. Τίτλος που καταδεικνύει τις εκλεκτικές συγγένειες του συγγραφέα του τόσο με τον Έλληνα ποιητή Ν. Καββαδία όσο και με τον Αλεξανδρινό (ελληνικής καταγωγής) Κοσμά της εποχής του Ιουστινιανού∙ προσωπικότητα που πέρασε στην Ιστορία χάρη στο Χριστιανική Τοπογραφία, βιβλίο που έγραψε όντας μοναχός στο όρος Σινά, αφού πραγματοποίησε πολλές και μακρινές πλεύσεις σε χώρες νότια της Αιγύπτου, την Ερυθρά θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό, ως έμπορος.

Για το βιβλίο του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου Των αγίων πάντων (εκδ. Γκοβόστη).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ένα αγόρι στην αρχή της εφηβείας, καθώς οδεύει ακάθεκτα προς την ενηλικίωση, επιδιώκει απεγνωσμένα να γνωρίσει το σώμα και την ψυχή του μέσα από την αφύπνιση των αισθήσεων, ενίοτε με ιδιαιτέρως δραματικό τρόπο.

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Αλεξάκη Το κλαρινέτο (εκδ. Μεταίχμιο).

Της Διώνης Δημητριάδου

Οι λέξεις έχουν να πουν πολλά, όταν αποπειραθείς το «ξεκλείδωμά» τους, πότε με τη βοήθεια της ετυμολογίας (που πάντα εξιστορεί το περιεχόμενό τους) πότε πάλι μόνο με την αγάπη για τη μέσα όψη τους, που σοφά σε οδηγεί στην αφετηρία της ανάγκης που τις γέννησε. Έτσι, η λέξη μυθιστόρημα, που ως επιλογή χαρακτηρίζει και κατηγοριοποιεί το τελευταίο βιβλίο του Βασίλη Αλεξάκη, αποκαλύπτει τα δύο –άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους– στοιχεία που της προσδίδουν το περιεχόμενό της: μύθος και ιστορία. Η μυθοπλασία, παντοδύναμη, με την πλοκή στη φαντασία του συγγραφέα να δημιουργεί έναν κόσμο εκεί όπου τίποτα δεν υπήρχε πριν. Αλλά και η μνήμη να ανακαλεί αληθινά κομμάτια προσωπικής ιστορίας για να εμπλακούν στις επινοημένες εξελίξεις αυτής της πλοκής. Αυτή η σύζευξη των δύο αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της γραφής του Αλεξάκη, ενδεχομένως να είναι και αυτό που σου προσδίδει την ξεχωριστή αίσθηση ότι διαβάζεις κάτι που όσο είναι μυθοπλασία, άλλο τόσο δεν είναι.

Σκέψεις για μυθιστορήματα ελλήνων συγγραφέων που έχουν κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια και τα οποία θέτουν στο επίκεντρο έναν διεθνιστικό προβληματισμό.

Του Γ.Ν. Περαντωνάκη

Απέναντι στον εθνοκεντρικό λόγο, αναδύθηκε ο κοσμοπολιτισμός ως κινητήριος μοχλός του εκδυτικισμού. Απέναντι στην εθνική παράδοση και την ελληνική Ιστορία, τη Μικρά Ασία και τον Εμφύλιο, την περίφημη δεκαετία του ’60 και τη μικροαστική ελλαδική κοινωνία αναπτύχθηκε και μια λογοτεχνική ματιά που κοιτάζει προς το εξωτερικό· αυτή αφενός εισάγει ευρωπαϊκές και αμερικάνικες αξίες, αφετέρου προβληματίζεται για την παγκόσμια κοινωνία, στην οποία ο διεθνισμός, η πολυπολιτισμικότητα, ο πλουραλισμός, οι διασταυρώσεις, οι ταυτότητες, οι ανταλλαγές πολιτισμικού κεφαλαίου, οι πολιτικές αλληλεπιδράσεις κυριαρχούν.

Για τη νουβέλα του Γιώργου Δουατζή Ο Μουσουργός (εκδ. Στίξις).

Του Γιώργου Ρούσκα

Ο Γιώργος Δουατζής, στο εικοστό πέμπτο βιβλίο του, τον Μουσουργό, παρακολουθεί από την αρχή ως το τέλος τη ζωή μιας μουσικής ιδιοφυΐας αναλύοντάς την σε τόσο βάθος, ώστε να αναβλύσουν μεγάλα, διαχρονικά και πανανθρώπινα ερωτήματα και ο αναγνώστης να έρθει απευθείας αντιμέτωπος με αυτά.

Για το βιβλίο του Γιώργου Βέη «Ινδικοπλεύστης» (εκδ. Κέδρος).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Για το βιβλίο της Άντζης Σαλταμπάση Μπερλίν (εκδ. Πόλις).

Του Θωμά Συμεωνίδη

Το Μπερλίν, πρώτο βιβλίο της Άντζης Σαλταμπάση (γεννημένη το 1973), είναι μια πολυεπίπεδη νουβέλα, μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση, μια ώριμη και σύγχρονη συγγραφική κατάθεση που ισορροπεί με μεγάλη επιτυχία ανάμεσα στη μυθοπλασία και το δοκίμιο.

Για το μυθιστόρημα της Nένας Κοκκινάκη Η χελώνα της Αφροδίτης (εκδ. Γαβριηλίδης).

Του Γιώργου Βέη

Τον προδότη σπάνια τον εμπιστεύονται, η αλήθεια είναι όμως πως τον χρειάζονται. 
(από το βιβλίο, σελ. 239)

Η χελώνα εμφανίζεται στη σελίδα ογδόντα. Δεν αργεί και τόσο, αν σκεφτεί κανείς τους ρυθμούς με τους οποίους εκ φύσεως κινείται. Συνιστά το πρόσχημα της αφήγησης. Δεν συμβολίζει το σύμπαν, όπως θα ήθελαν οι Kινέζοι ποιητές και οι μύστες του φενγκ σούι, αλλά τη σχεδόν περίκλειστη οικογενειακή εστία, όπου η γυναίκα, το σκεύος του έρωτα, αναβαθμίζεται σε πιστή σύζυγο και πρότυπο μητέρας. Άμοιρη ειδικότερης παιδείας, εγκλωβισμένη κατά κανόνα στον γυναικωνίτη, επειδή το κοινωνικό κατεστημένο έτσι προβλέπει και απαιτεί, η μητέρα, η προσωποποίηση αυτή της Αρετής, αποτελεί τον απαραίτητο αντίποδα της πεφωτισμένης αυλητρίδας και της αδρά αμειβόμενης εταίρας. Η δημοκρατία στον έρωτα άλλωστε έχει ήδη καθιερώσει θεσμικά το δικαίωμα στην οριακή απόλαυση, τον οργασμό. Ο έρωτας, όπως διερμηνεύει η ευφυέστατη Διοτίμα στο Συμπόσιο του (θείου) Πλάτωνα, «δαιμονικόν ευρίσκεται μεταξύ θεού και θνητού». Κι αυτό το εννοούν οι Αθηναίοι σε βάθος. Ίσως να είναι το μοναδικό θέμα, για το οποίο δεν σημειώνεται, στο πέρασμα του χρόνου, η παραμικρή διαφωνία. Γι' αυτό κι ο σεβασμός τους στον έρωτα είναι κατ΄ουσίαν η εμπέδωση της απόλυτης ανοχής του Ορμέμφυτου.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Βασίλη Μόσχου Θραύσματα (εκδ. Κέδρος).

Του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου

Ο τίτλος του πρώτου βιβλίου του Βασίλη Μόσχου δικαιολογείται όχι μόνο από την ύπαρξη στη συλλογή ενός διηγήματος με τον τίτλο Θραύσματα, αλλά κυρίως από τον τρόπο που είναι δομημένες τόσο οι ιστορίες όσο και το ίδιο το βιβλίο ως κατασκευή.

Για το μυθιστόρημα της Χρυσοξένης Προκοπάκη Μια τυχαία Ιφιγένεια (εκδ. Στίξις).

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η τυχαία Ιφιγένεια του τίτλου στο νέο βιβλίο της Χρυσοξένης Προκοπάκη αποτελεί ένα ενδιαφέρον προσωπείο που λειτουργεί ως κεντρικός δίαυλος για την αποτύπωση της δημιουργικής διαχείρισης γενικών έως και κοινόχρηστων ζητημάτων, τα οποία στο πλαίσιο μιας πρωτότυπης κειμενικής δομής αποκτούν ιδιαίτερο σημασιολογικό φορτίο.

Για τη νουβέλα της Έλενας Ακανθιάς Το δόντι του καρχαρία (εκδ. Γαβριηλίδης)

Του Γ.Ν. Περαντωνάκη

Σε παλιότερες διαφημίσεις για τα τσιγάρα Silk Cut παρουσιαζόταν το μοτίβο ενός μοβ μεταξένιου υφάσματος να σκίζεται, κόβεται, τρυπιέται από ένα μυτερό αντικείμενο. Πολλοί θεώρησαν αυτό το μοτίβο σεξιστικό υπονοούμενο, καθώς το επιθετικό αρσενικό διεμβολίζει το λεπτεπίλεπτο θηλυκό. Μια ανάλογη σειρά συμβόλων χρησιμοποιεί η Έλενα Ακανθιάς, για να καταγγείλει αυτή τη φορά την έμφυλη βία.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Σωτήρη Δημητρίου Θάμπωσε ο νους (εκδ. Πατάκη).

Του Νίκου Ξένιου

Η τελευταία συλλογή διηγημάτων του Σωτήρη Δημητρίου παραπέμπει, ήδη από τον τίτλο της, στο «αψήλωσε ο νους» της Φόνισσας του Παπαδιαμάντη. Τα διηγήματα του Θάμπωσε ο νους μοιάζουν αυτοβιογραφικά (π.χ, το «Ο Γρηγόρης και ο Σταμάτης», που παραπέμπει στην παιδική διατύπωση για το πράσινο και το κόκκινο στα φανάρια της τροχαίας, ή η αυτοαναφορικότητα στο «Αντιάμο σούμπιτο») είναι κείμενα διαμπερή και «μπάζουν» όλο αυτό το διαχεόμενο υλικό παραλόγου που ο ώριμος συγγραφέας νιώθει να τον περιτριγυρίζει, και που ο αναγνώστης επίσης νιώθει να τον ζώνει από παντού.

Για τη νουβέλα της Άντζελας Δημητρακάκη Τέσσερις μαρτυρίες για την εκταφή του ποταμού Ερρινυού (εκδ. Εστία)

Του Γ.Ν. Περαντωνάκη

Ευτυχώς που η συγγραφέας και οι εκδόσεις «Βιβλιοπωλείον της Εστίας» αποφάσισαν να εκδώσουν σε ξεχωριστό τομίδιο ένα έργο που είχε συμπεριληφθεί σε συλλογικούς τόμους (έναν στα αγγλικά και έναν στα ελληνικά) το 2004. Κι αυτό γιατί έχουμε πλέον στα χέρια μας αυτόνομο ένα κείμενο που αξίζει να διαβαστεί, καθώς θεωρώ ότι είναι ένα από τα πιο ώριμα -λιγότερο βαρύ και αυτιστικό- από τα μυθιστορήματα της πεζογράφου.

Σκέψεις για την πεζογραφία του Μάριου Μιχαηλίδη με αφορμή το πρόσφατο μυθιστόρημά του Η απειλή (εκδ. Γαβριηλίδης).

Του Κώστα Λογαρά

Χωρίς περιστροφές μπαίνω κατευθείαν στην ουσία του θέματος: Ο Μάριος Μιχαηλίδης συλλαμβάνει μια καθολική ιδέα και πάνω της χτίζει έναν φανταστικό κόσμο. Δεν νοιάζεται για την αληθοφάνεια ή μη των γεγονότων της αφήγησης. Αρκεί ο συμβατικός, συχνά σουρεαλιστικός αυτός κόσμος των μυθιστορημάτων του να υπηρετεί την ιδέα του. Στο πρόσφατο μυθιστόρημα Η απειλή αυτή η ιδέα αφορά τη σημερινή αλλοτρίωση και την διάβρωση της κοινωνίας. 

Για τη νουβέλα της Λίλας Τρουλινού Στον κάμπο στροβιλίζονται τ’ αγκάθια (εκδ. Περισπωμένη)

Του Νίκου Ξένιου

Η Λίλα Τρουλινού, εκτός από μεταφράστρια, έχει χρηματίσει και εκπαιδευτικός. Το πρώτο βιβλίο της Στον Κάμπο στροβιλίζονται τ’ αγκάθια (εκδόσεις Περισπωμένη, 2016) είναι μια ιδιότυπη νουβέλα, που διαδραματίζεται στη δυτική Κρήτη. Πρωταγωνιστές είναι οι μαθητές Γυμνασίου του χωριού Δροσιά, ικανός αριθμός των οποίων είναι αλλοδαποί. Όλα τα παιδιά, ελληνικής ή μη καταγωγής, βαδίζουν παράλληλους δρόμους προς την ενηλικίωση, που καθηλώνεται στα στερεότυπα, στις ρατσιστικές εμμονές και στη βιαιότητα των γονέων τους.

Για τη συλλογή διηγημάτων του Στάθη Κοψαχείλη Η δρακοντιά (εκδ. Μελάνι), την ποιητική συλλογή του Γ.Λ. Οικονόμου Ένα με τη σκόνη (εκδ. Τύρφη) και τις νουβέλες των Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη Η λιτανεία (εκδ. Στοχαστής) και Αγγελικής Μαρίνου Το 8ο αμάρτημα (εκδ. Κουκκίδα).

Του Παναγιώτη Γούτα

Για το μυθιστόρημα του Τάσου Παπαναστασίου, 14 ημέρες (εκδ. Επίκεντρο). 

Του Κώστα Δρουγαλά

Οι 14 ημέρες είναι το πρώτο βιβλίο του Θεσσαλονικιού Τάσου Παπαναστασίου και θα πρέπει μάλλον να το εντάξουμε στο «παρεξηγημένο» είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας, παρότι οι θεματικές του μυθιστορήματος παραπέμπουν ξεκάθαρα στον κοινωνικό προβληματισμό. Πρωταγωνιστής στις 14 ημέρες είναι ο Άλκης Απτόσογλου, ένας αστυνομικός που είναι εντελώς διαφορετικός σε σχέση με τα δυτικά πρότυπα του σκληρόπετσου μπάτσου, έτσι όπως τα γνωρίσαμε μέσα από την αστυνομική λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Ο κεντρικός ήρωας του Παπαναστασίου είναι μελαγχολικός, πίνει, καπνίζει πουράκια, ακούει ωραία μουσική, λατρεύει τις δύο κόρες του, δεν μπορεί να ξεπεράσει την απώλεια της συζύγου του και σιχαίνεται τους φασίστες αστυνομικούς-συναδέλφους του.

Για τη νουβέλα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου Σκοτεινό ασανσέρ (εκδ. Τόπος).

Του Μάνου Μπονάνου
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Πίττας

Η Άννα Δελή, κληρονόμος και θυρωρός της πολυκατοικίας επί της οδού Σωκράτους 37, καλείται να απαντήσει τις ερωτήσεις της αστυνομίας για δύο υποθέσεις που θα μπορούσαν να συνδέονται: μιας ένοπλης ληστείας σε γειτονικό πολυκατάστημα και της εξαφάνισης ενός ενοίκου, του αλλοδαπού Αστρίτ Μπέντο. Η Φανή Τακοπούλου, κόρη των ιδιοκτητών του εγκαταλειμμένου πια εργαστηρίου εσωρούχων στην παραπάνω διεύθυνση και μεγαλωμένη εκεί, επιστρέφει κάθε Τετάρτη πρωί για να ταΐσει τις γάτες ενώ ψάχνει άνθρωπο για να επισκευάσει τον θερμοσίφωνα του διαμερίσματός της. Ρωτάει τον Αστρίτ Μπέντο αν γνωρίζει κάποιον ηλεκτρολόγο και εκείνος προθυμοποιείται να βοηθήσει. Η Ελένη Σωτηρίου, χήρα από το δικό της χέρι, αποφυλακίζεται ύστερα από δύο χρόνια και επιστρέφει στο σπίτι της. Τρεις γυναίκες, τρεις αλληλοτεμνόμενες ιστορίες, τρεις ματιές στο ένοχο παρελθόν και στο γκρίζο παρόν. Κοινός παρονομαστής: η Αθήνα. Όχι όμως η απρόσωπη μεγαλούπολη του παρόντος· η Αθήνα των ανθρώπων που μεγάλωσαν στους δρόμους της, που ορίστηκαν από τον περιβάλλοντα χώρο.