Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Α. Ιωάννου «Οι ενδιάμεσοι» (εκδ. Νεφέλη). Στην κεντρική εικόνα, έργο του Banksy.
Γράφει η Clara Villain
Αν η Κύπρια συγγραφέας Μαρία Α. Ιωάννου έγραφε θεατρικά έργα, τότε αυτά θα εντάσσονταν στο θέατρο του παραλόγου. Αν ήταν ποιήτρια θα έγραφε ποίηση σίγουρα επηρεασμένη από το κίνημα του σουρεαλισμού. Αλλά επέλεξε την εξίσου δύσκολη φόρμα του μικροδιηγήματος, δηλαδή του ευρέως διαδεδομένου flash fiction που ανθεί στην αγγλοσαξονική λογοτεχνία.
Eπέλεξε την εξίσου δύσκολη φόρμα του μικροδιηγήματος, δηλαδή του ευρέως διαδεδομένου flash fiction που ανθεί στην αγγλοσαξονική λογοτεχνία.
Οι Ενδιάμεσοι είναι μια κάπως αλλόκοτη συλλογή που αποτελείται από τριάντα έξι σύντομες, αυτοτελείς ιστορίες, που άλλοτε μας παρουσιάζονται ακριβώς όπως είναι, γυμνές, αγνές και καθαρές, κι άλλοτε αιωρούνται, υπαινικτικά, μυστήρια, πάνω από όντα και ψυχές. Κι ίσως αυτό που τις συνδέει όλες, η παλλόμενη καρδιά της συγκεκριμένης συλλογής, να είναι ένα σύνθετο υπαρξιακό ερώτημα: Είναι τελικά η ζωή πολύ επώδυνη για να τη ζει κανείς; Το να είσαι ο εαυτός σου βγάζει κάποιο νόημα, αν ουσιαστικά δεν υπάρχεις; Και η αγάπη, τι γίνεται με την αγάπη όταν βρίσκεσαι μια ζωή κάπου στο ενδιάμεσο;
Όμως, ποιοι είναι στ’ αλήθεια Οι ενδιάμεσοι της Μαρίας Α. Ιωάννου; Είναι οι άντρες και οι γυναίκες που κατοικούν, που εγκιβωτίζονται σε αυτό το βιβλίο. Άνθρωποι που πέθαναν και επιστρέφουν ξαφνικά, ζωντανοί νεκροί και νεκροί ζωντανοί που υπάρχουν κάπου ανάμεσα στις σελίδες. Είναι και αντικείμενα, αντικείμενα ερωτευμένα. Οι «ενδιάμεσοι» είμαστε όλοι εμείς που ψάχνουμε μια όαση σ’ αυτά που μας ταλανίζουν: μια επιθυμία που εξασθενεί, ο θρήνος ενός παιδιού, ο εκφυλισμός –πολύ αργός ή υπερβολικά γρήγορος– αυτών που μας περιβάλλουν, το βάρος μιας κληρονομιάς που στην ουσία δεν επιλέξαμε.
Οι Ενδιάμεσοι είναι και ο χώρος όπου όλα αυτά συμβαίνουν. Μια χαραμάδα που κρύβεται εκεί όπου δυο σημεία σχεδόν συναντιούνται να γίνουν ένα, ανάμεσα στην ωμότητα της ζωής και την ποιητικότητα των λέξεων που την εκφράζουν, ανάμεσα στην πραγματικότητα και μια άλλη πραγματικότητα, ανάμεσα στα τραύματα της κυπριακής ιστορίας αλλά και την καθολικότητα του τραύματος.
Οι Ενδιάμεσοι είναι, επίσης, μια γλωσσική πραγματικότητα με την οποία οι Κύπριοι συγγραφείς καλούνται να συμφιλιωθούν. Δέκα από τις τριάντα έξι ιστορίες της συλλογής είναι γραμμένες στην κυπριακή διάλεκτο. Η γλώσσα εκεί μετουσιώνεται ποιητικά, ο χώρος και ο χρόνος βιώνονται διαφορετικά. Στη σελίδα, στο χαρτί, οι λέξεις είναι διάσπαρτες, αναπνέουν. Κάποιες στιγμές ξεφεύγουν και χάνονται – το βιβλίο τελειώνει με έναν αιθέριο διάλογο που λειτουργεί κατανυκτικά, η κάθε πρόταση, σε λίγες μόνο λέξεις, κατακλύζει την άδεια σελίδα, εκπέμποντας μια σχεδόν ανακουφιστική ησυχία.
Η Μαρία Α. Ιωάννου συχνά επιλέγει να εγκαταλείψει την ομορφιά, βουτώντας την πένα της στην ίδια τη σάρκα της ανθρώπινης ύπαρξης – κι ας φέρνει τους αναγνώστες της αντιμέτωπους με αυτά που φοβούνται να δουν. Είναι ο δικός της τρόπος να φέρει στο φως, μέσα από την ίδια τη γραφή, ένα μικρό κομμάτι αλήθειας.
＊ Η CLARA VILLAIN είναι μεταφράστρια.
