baladeur

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη «Το λευκό κουστούμι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Στην κεντρική εικόνα, έργο του Νίκου Λύτρα, «Βάρκα με πανί» (Πάνορμος, Τήνος), 1925.

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Ένα μικρό αιγαιοπελαγίτικο νησί μπορεί να είναι παράδεισος για ορισμένους, για κάποιους όμως μπορεί να φαίνεται σαν φυλακή ζωσμένη τριγύρω με θάλασσα. Έτσι αισθάνεται, τουλάχιστον, ο νεαρός πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη με τίτλο «Το λευκό κουστούμι».

Ο νεαρός θέλει απεγνωσμένα να ξεφύγει από τα στενά ασφυκτικά όρια του νησιού του, της Τήνου, από την θάλασσα που τον περιβάλλει, από τους ίδιους και τους ίδιους ανθρώπους που συναντά συνεχώς γύρω του, από τις προκαταλήψεις, τις παραδόσεις και τις συνήθειες του τόπου του. Ονειρεύεται την ανωνυμία που μπορεί να του εξασφαλίσει η πρωτεύουσα και παράλληλα αναθυμάται, καθώς παραθέτει στους αναγνώστες του σπαράγματα της ψυχοσύνθεσής του.

Οι οικογενειακές αναμνήσεις του πρωταγωνιστή είναι πλημμυρισμένες από τις διαμάχες του Εμφυλίου και του Εθνικού Διχασμού τις οποίες βίωσε ο παππούς του από πρώτο χέρι και η μορφή του πατέρα του τον στοιχειώνει. Ο θάνατος του τελευταίου θα είναι το αποκορύφωμα της αφήγησης και θα σηματοδοτήσει την απελευθέρωση του πρωταγωνιστή από τα δεσμά του. Μαζί με τις αναμνήσεις του Εμφυλίου, κομβικό ρόλο στις αναμνήσεις και τη ψυχοσύνθεση του πρωταγωνιστή παίζει η θάλασσα και το καράβι, κάτι απολύτως φυσιολογικό για όλους τους νησιώτες. Η θάλασσα μπορεί να φαίνεται σε κάποιους ως συνώνυμη της ελευθερίας και της απεραντοσύνης, για έναν νησιώτη, όμως, μπορεί κάλλιστα να παρομοιαστεί με την ειρκτή, αφού αποτελεί το μέσο του ακούσιου περιορισμού του. Δεν μπορείς να τη διασχίσεις όταν θέλεις, πάντοτε απαιτείται ένα μεταφορικό μέσο.

Δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια προκειμένου να καταλάβει ο συγγραφέας ότι το βιβλίο αυτό είναι, κατά ένα μεγάλο μέρος του, αυτοβιογραφικό, αφού ο πρωταγωνιστής ταυτίζεται με τον συγγραφέα.

Δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια προκειμένου να καταλάβει ο συγγραφέας ότι το βιβλίο αυτό είναι, κατά ένα μεγάλο μέρος του, αυτοβιογραφικό, αφού ο πρωταγωνιστής ταυτίζεται με τον συγγραφέα. Οι αναμνήσεις και οι μύχιες επιθυμίες του πρωταγωνιστή ανήκουν και στον συγγραφέα και ο τελευταίος αντλεί το αφηγηματικό υλικό του από τα παιδικά του χρόνια στο νησί και από τις μετέπειτα αναμνήσεις του στην πρωτεύουσα, όπου πήγε για πρώτη φορά στα δεκαοκτώ του χρόνια. Πρόκειται, επομένως, για ένα είδος μυθιστορηματικής αυτοβιογραφίας ή μιας εναλλακτικής ιστορίας ενηλικίωσης που απεικονίζει παραστατικά μία ολόκληρη εποχή. Ο συγγραφέας-πρωταγωνιστής πότε απευθύνεται στους αναγνώστες του ως παιδί και πότε ως ώριμος ενήλικας.

Η αφήγηση κρατάει κάποια γραμμικότητα σε ό,τι αφορά τη σειρά των παρατιθέμενων αναμνήσεων. Ο χρόνος, παρελθόν και παρόν, ενοποιούνται και η εναλλαγή ανάμεσα σε διαφορετικά χρονικά σημεία εξομαλύνεται.

kastanioti leuko koustoumiΟ λόγος είναι ενίοτε αποφθεγματικός, χωρίς πολλούς διαλόγους, χρωματισμένος με κάμποσες υπερρεαλιστικές πινελιές. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί κάποιες φορές επιφωνήματα προκειμένου να χρωματίσει συναισθηματικά τα γραφόμενά του και πολλά κόμματα προκειμένου να καταγράψει ενδελεχώς τις σκέψεις του στο χαρτί. Η γραφή μοιάζει περισσότερο με αυθόρμητη καταγραφή συναισθημάτων, σκέψεων και προσωπικών βιωμάτων. Όσο για το «λευκό κουστούμι», αυτό συμβολίζει την πολυπόθητη ελευθερία του πρωταγωνιστή -και κατ’ επέκταση και του συγγραφέα.

Συγκινητικό, νοσταλγικό, πότε παιχνιδιάρικο και πότε στιβαρό στην αφήγησή του, «Το λευκό κουστούμι» είναι η τοιχογραφία μιας εποχής που παρήλθε ανεπιστρεπτί μέσα από τη ματιά ενός άντρα του σήμερα που ανδρώθηκε στο χτες.


* Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Να ήταν αρχές Μαΐου που ο καιρός άλλαξε μετά τις τελευταίες ψύχρες και άρχισε να ζεσταίνει μυρίζοντας καλοκαίρι; Το όμορφο καλοκαίρι των νησιών που, θαρρείς, βγαίνουν από τη χειμερία τους νάρκη σ’ έναν θρίαμβο από φως λευκού και γαλάζιου. Ανοίγουν τα παραθυρόφυλλα να μπει ο ήλιος, ανοίγουν οι καρδιές να μπει ο έρωτας, να βγει η ζωή έξω, ν’ απλωθεί. Ο ορίζοντας είχε ανοίξει ολότελα. Έβλεπες τα απέναντι νησιά ζωγραφισμένα σαν θαλασσογραφίες».

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ