baladeur

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη «Το λευκό κουστούμι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Στην κεντρική εικόνα, έργο του Νίκου Λύτρα, «Βάρκα με πανί» (Πάνορμος, Τήνος), 1925.

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Ένα μικρό αιγαιοπελαγίτικο νησί μπορεί να είναι παράδεισος για ορισμένους, για κάποιους όμως μπορεί να φαίνεται σαν φυλακή ζωσμένη τριγύρω με θάλασσα. Έτσι αισθάνεται, τουλάχιστον, ο νεαρός πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη με τίτλο «Το λευκό κουστούμι».

Ο νεαρός θέλει απεγνωσμένα να ξεφύγει από τα στενά ασφυκτικά όρια του νησιού του, της Τήνου, από την θάλασσα που τον περιβάλλει, από τους ίδιους και τους ίδιους ανθρώπους που συναντά συνεχώς γύρω του, από τις προκαταλήψεις, τις παραδόσεις και τις συνήθειες του τόπου του. Ονειρεύεται την ανωνυμία που μπορεί να του εξασφαλίσει η πρωτεύουσα και παράλληλα αναθυμάται, καθώς παραθέτει στους αναγνώστες του σπαράγματα της ψυχοσύνθεσής του.

Οι οικογενειακές αναμνήσεις του πρωταγωνιστή είναι πλημμυρισμένες από τις διαμάχες του Εμφυλίου και του Εθνικού Διχασμού τις οποίες βίωσε ο παππούς του από πρώτο χέρι και η μορφή του πατέρα του τον στοιχειώνει. Ο θάνατος του τελευταίου θα είναι το αποκορύφωμα της αφήγησης και θα σηματοδοτήσει την απελευθέρωση του πρωταγωνιστή από τα δεσμά του. Μαζί με τις αναμνήσεις του Εμφυλίου, κομβικό ρόλο στις αναμνήσεις και τη ψυχοσύνθεση του πρωταγωνιστή παίζει η θάλασσα και το καράβι, κάτι απολύτως φυσιολογικό για όλους τους νησιώτες. Η θάλασσα μπορεί να φαίνεται σε κάποιους ως συνώνυμη της ελευθερίας και της απεραντοσύνης, για έναν νησιώτη, όμως, μπορεί κάλλιστα να παρομοιαστεί με την ειρκτή, αφού αποτελεί το μέσο του ακούσιου περιορισμού του. Δεν μπορείς να τη διασχίσεις όταν θέλεις, πάντοτε απαιτείται ένα μεταφορικό μέσο.

Δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια προκειμένου να καταλάβει ο συγγραφέας ότι το βιβλίο αυτό είναι, κατά ένα μεγάλο μέρος του, αυτοβιογραφικό, αφού ο πρωταγωνιστής ταυτίζεται με τον συγγραφέα.

Δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια προκειμένου να καταλάβει ο συγγραφέας ότι το βιβλίο αυτό είναι, κατά ένα μεγάλο μέρος του, αυτοβιογραφικό, αφού ο πρωταγωνιστής ταυτίζεται με τον συγγραφέα. Οι αναμνήσεις και οι μύχιες επιθυμίες του πρωταγωνιστή ανήκουν και στον συγγραφέα και ο τελευταίος αντλεί το αφηγηματικό υλικό του από τα παιδικά του χρόνια στο νησί και από τις μετέπειτα αναμνήσεις του στην πρωτεύουσα, όπου πήγε για πρώτη φορά στα δεκαοκτώ του χρόνια. Πρόκειται, επομένως, για ένα είδος μυθιστορηματικής αυτοβιογραφίας ή μιας εναλλακτικής ιστορίας ενηλικίωσης που απεικονίζει παραστατικά μία ολόκληρη εποχή. Ο συγγραφέας-πρωταγωνιστής πότε απευθύνεται στους αναγνώστες του ως παιδί και πότε ως ώριμος ενήλικας.

Η αφήγηση κρατάει κάποια γραμμικότητα σε ό,τι αφορά τη σειρά των παρατιθέμενων αναμνήσεων. Ο χρόνος, παρελθόν και παρόν, ενοποιούνται και η εναλλαγή ανάμεσα σε διαφορετικά χρονικά σημεία εξομαλύνεται.

kastanioti leuko koustoumiΟ λόγος είναι ενίοτε αποφθεγματικός, χωρίς πολλούς διαλόγους, χρωματισμένος με κάμποσες υπερρεαλιστικές πινελιές. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί κάποιες φορές επιφωνήματα προκειμένου να χρωματίσει συναισθηματικά τα γραφόμενά του και πολλά κόμματα προκειμένου να καταγράψει ενδελεχώς τις σκέψεις του στο χαρτί. Η γραφή μοιάζει περισσότερο με αυθόρμητη καταγραφή συναισθημάτων, σκέψεων και προσωπικών βιωμάτων. Όσο για το «λευκό κουστούμι», αυτό συμβολίζει την πολυπόθητη ελευθερία του πρωταγωνιστή -και κατ’ επέκταση και του συγγραφέα.

Συγκινητικό, νοσταλγικό, πότε παιχνιδιάρικο και πότε στιβαρό στην αφήγησή του, «Το λευκό κουστούμι» είναι η τοιχογραφία μιας εποχής που παρήλθε ανεπιστρεπτί μέσα από τη ματιά ενός άντρα του σήμερα που ανδρώθηκε στο χτες.


* Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Να ήταν αρχές Μαΐου που ο καιρός άλλαξε μετά τις τελευταίες ψύχρες και άρχισε να ζεσταίνει μυρίζοντας καλοκαίρι; Το όμορφο καλοκαίρι των νησιών που, θαρρείς, βγαίνουν από τη χειμερία τους νάρκη σ’ έναν θρίαμβο από φως λευκού και γαλάζιου. Ανοίγουν τα παραθυρόφυλλα να μπει ο ήλιος, ανοίγουν οι καρδιές να μπει ο έρωτας, να βγει η ζωή έξω, ν’ απλωθεί. Ο ορίζοντας είχε ανοίξει ολότελα. Έβλεπες τα απέναντι νησιά ζωγραφισμένα σαν θαλασσογραφίες».

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Καλιόρη «Οι καλοί πεζοπόροι» (εκδ. Ιωλκός), το μυθιστόρημα του Ηλία Μπιστολά «Χώμα στα μάτια, στα αυτιά, στο στόμα» (εκδ. Τόπος) και τη συλλογή διηγημάτων της Χριστίνας Ιωάννου «Ταξίδι στο φούρνο» (εκδ. Ιωλκός).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ