makropoulos perasmeno mellon

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μακρόπουλου «Ιστορίες από ένα περασμένο μέλλον» (εκδ. Κίχλη). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Στάλκερ» του Αντρέι Ταρκόφσκι. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί τα διηγήματα του Μιχάλη Μακρόπουλου να μην είναι άκρως επιδραστικά σε όποιον σταθεί στην υπόθεσή τους, η οποία συνήθως είναι ασθενική. Ή μπορεί μεμονωμένα να μην είναι όλα της ίδιας στάθμης, αφού μερικά, αν διαβαστούν μόνα τους, δεν εγείρονται στο ίδιο ύψος με άλλα που καταφέρνουν να αναχθούν σε αυτόνομες αξίες. Αυτές οι παράμετροι, όμως, φυσικά δεν αποτελούν εμπόδιο σε έναν άλλο στόχο, ο οποίος υπηρετείται από τη συν-ανάγνωση όλων των κειμένων, συν-ανάγνωση που κατορθώνει να διευρύνει το βλέμμα του αναγνώστη. Με μια τέτοια συναθροιστική ματιά αυτός είναι σε θέση να συλλάβει ένα ευρύτερο, στιβαρό πλάνο, που υποβάλλει μια αμείλικτη ατμόσφαιρα μέσα στα μελλοντολογικά πολιτισμικά σενάρια τα οποία φτιάχνει ο συγγραφέας.

Ας ανατρέξουμε, ωστόσο, λίγο πίσω, στο 1951, για να συναντήσουμε τις δυστοπίες του Ray Bradbury στο βιβλίο του Εικονογραφημένος άνθρωπος, στο οποίο η αφήγηση ξεδιπλώνει ένα μέλλον αρκετά πιθανό αλλά και αρκούντως εφιαλτικό. Ανάλογα, ο Μιχάλης Μακρόπουλος εν έτει 2022 οραματίζεται το δικό μας αύριο, υποβάλλοντας εναργώς την αίσθηση του ημιθανούς και απαισιόδοξου, περισσότερο ως κλίμα παρά δείχνοντάς το μέσω της κατάληξης κάθε ιστορίας. Τα σκηνικά του, οι χαρακτήρες του, η άχρωμη γη, ο ολοκληρωτισμός της εξουσίας, η συνθετική τροφή, το διαβρωμένο περιβάλλον, η μοναξιά του διαστήματος, η κρίση φύλου, η ρομποτική ζωή, ο χρόνος και η επιδίωξη της αθανασίας κ.ά. αναδεικνύουν το δυστοπικό κλίμα μιας ανθρωπότητας που βρίσκεται σε αδιέξοδο, έχοντας απολέσει την απλόχερη καθημερινή της ευτυχία. Η τεχνική πρόοδος άλλοτε είναι αλματώδης, με κατοικίες σε άλλους πλανήτες, κι άλλοτε οδηγεί στην οπισθοδρόμηση, καθώς έχει σταματήσει ακόμα και η χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτή η διπλής φοράς πορεία καθιστά πιο φανερό τον διπλό δρόμο της ανθρωπότητας, η οποία, ό,τι και να κάνει, τελικά θα βρεθεί στην ίδια σκοτεινή μοίρα.

Η προβολή στο μέλλον που επιχειρεί ο πεζογράφος στα διηγήματά του δανείζεται στοιχεία από το παρόν και τα εξακτινώνει στο μέλλον. Έτσι, ο αναγνώστης αναγνωρίζει παθογένειες του σήμερα, προβεβλημένες όμως σε ένα μουντό και γι’ αυτό δυσκοίλιο αύριο.

Η προβολή στο μέλλον που επιχειρεί ο πεζογράφος στα διηγήματά του δανείζεται στοιχεία από το παρόν και τα εξακτινώνει στο μέλλον. Έτσι, ο αναγνώστης αναγνωρίζει παθογένειες του σήμερα, προβεβλημένες όμως σε ένα μουντό και γι’ αυτό δυσκοίλιο αύριο. Η γη μας, που από τώρα ακροβατεί ανάμεσα στο συναίσθημα και τη λογική, την καταστροφή και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ομαλότητα και την ανωμαλία στις ανθρώπινες σχέσεις, μπορεί κάλλιστα να γείρει μονόμπαντα, καταστροφικά, ανεπιστρεπτί προς τη μία πλευρά και να μείνει για πάντα σε μια δυστοπική κατάσταση, που θα νοσταλγεί τη σημερινή πραγματικότητα σαν μια χαμένη ευτοπία, όχι ιδανική αλλά σίγουρα καλύτερη από την προβολή της.

kichli makropoulos perasmeno mellonΟ Μιχάλης Μακρόπουλος φτιάχνει μικρούς κόσμους· κι αυτό το επιχειρεί όχι μόνο με τον χωροχρόνο που στήνει, άτοπο και άχρονο, παγκοσμιοποιημένο με επεισόδια διανθισμένες με διάφορες γλώσσες του κόσμου, τα σκηνικά και τις νοοτροπίες που οικοδομεί, τη γλωσσική λιτότητα και το σκόπιμα αντιλογοτεχνικό και συνάμα αφαιρετικά ποιητικό ύφος του, αλλά και με τις παρένθετες λέξεις, πεποιημένες ως επί το πλείστον, γραμμένες με ελληνικούς και λατινικούς χαρακτήρες. Έτσι, η νέα πραγματικότητα αποτυπώνεται και με μια ελαφρώς νέα γλώσσα. Αυτοί οι μικροί κόσμοι υποβάλλουν στον αναγνώστη, τραβώντας τον μέσα τους, τις υπαρξιακές αγωνίες του συγγραφέα, την αγωνία του για ένα μέλλον κατεστραμμένο και άτονο, ένα μέλλον που εξελικτικά φαντάζει πρωτόγονο και προτεχνολογικό, αφού –υποθέτουμε– όλη η σημερινή πρόοδος διαλύθηκε από την ίδια την απληστία του ανθρώπου. Η πρόοδος κι αυτό που ονομάζουμε ανάπτυξη δεν είναι πάντα μια αίσια προοπτική.

Αξιοποιώντας στοιχεία που τα βρίσκουμε λ.χ. και στο 1Q84 του Haruki Murakami (τα δυο φεγγάρια), στο Μηχανές σαν κι εμένα του Ian McEwan (τα ανθρωποειδή), ο Μιχάλης Μακρόπουλος αφηγείται την ιστορία της ανθρωπότητας, όχι στα παρελθόντα γεγονότα της αλλά στις μελλοντικές της αναγωγές. Το έχει επιχειρήσει ξανά τόσο στο Μαύρο νερό (Κίχλη, 2019) με την οικολογική καταστροφή, όσο και στον Άρη (Κίχλη, 2019, με την Ελένη Κοφτερού) με τη ζωή στο διάστημα, αλλά τώρα το σκηνοθετεί με πολλαπλά πολιτισμικά ταμπλό, που το φωτίζουν πολύπλευρα.


 Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Είμαι από τους πρώτους onrealists αμέσως μετά το αρχικό κύμα μαζικών αυτοκτονιών, τότε που συστάθηκε η ΕΕΠ, η διεπιστημονική Επιτροπή Επαυξημένης Πραγματικότητας, μια ομάδα από […], που αποφάνθηκαν από κοινού πως οι άνθρωποι είχαν ανάγκη απ’ ό,τι θα έπρεπε να υπάρχει. Δεν είχε σημασία αν κατά βάθος γνώριζαν ότι ήταν ψέμα, αρκεί η εικόνα να ήταν πειστική ως την πιο μικρή της λεπτομέρεια – μα όχι τέλεια, γιατί τότε θα έδειχνε ψεύτικη».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

«Τράνταγμα» του Νικόλα Ευαντινού (κριτική) – Διευρύνοντας τα όρια της προσωπικής εμπειρίας

«Τράνταγμα» του Νικόλα Ευαντινού (κριτική) – Διευρύνοντας τα όρια της προσωπικής εμπειρίας

Για τη συλλογή διηγημάτων του Νικόλα Ευαντινού «Τράνταγμα» (εκδ. Κέδρος). 

Γράφει ο Νίκος Χρυσός

Παρότι πρώτο πεζογραφικό βιβλίο του, το ...

«O κόκκινος καθηγητής» του Διονύση Χαριτόπουλου (κριτική) – Το χρονικό ενός θυμωμένου παιδιού

«O κόκκινος καθηγητής» του Διονύση Χαριτόπουλου (κριτική) – Το χρονικό ενός θυμωμένου παιδιού

Για το χρονικό του Διονύση Χαριτόπουλου «Ο κόκκινος καθηγητής» (εκδ. Τόπος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Πειραιάς των ανθρώπων της βιοπάλης, αλλά και των τυχοδιωκτών, που δεν διστάζουν να διαβούν τον Ρουβίκωνα και να παρανο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος του σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η...

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Η Αθηνά Ψυλλιά τιμήθηκε με το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ (Raduan Nassar), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. © για τις εικόνες: Sissy Morfi 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

Για το δοκίμιο του Γιώργου Σιακαντάρη «Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; – Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» (εκδ. Αλεξάνδρεια). 

Γράφει ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς βομβαρδίζου...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ