makropoulos perasmeno mellon

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μακρόπουλου «Ιστορίες από ένα περασμένο μέλλον» (εκδ. Κίχλη). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Στάλκερ» του Αντρέι Ταρκόφσκι. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί τα διηγήματα του Μιχάλη Μακρόπουλου να μην είναι άκρως επιδραστικά σε όποιον σταθεί στην υπόθεσή τους, η οποία συνήθως είναι ασθενική. Ή μπορεί μεμονωμένα να μην είναι όλα της ίδιας στάθμης, αφού μερικά, αν διαβαστούν μόνα τους, δεν εγείρονται στο ίδιο ύψος με άλλα που καταφέρνουν να αναχθούν σε αυτόνομες αξίες. Αυτές οι παράμετροι, όμως, φυσικά δεν αποτελούν εμπόδιο σε έναν άλλο στόχο, ο οποίος υπηρετείται από τη συν-ανάγνωση όλων των κειμένων, συν-ανάγνωση που κατορθώνει να διευρύνει το βλέμμα του αναγνώστη. Με μια τέτοια συναθροιστική ματιά αυτός είναι σε θέση να συλλάβει ένα ευρύτερο, στιβαρό πλάνο, που υποβάλλει μια αμείλικτη ατμόσφαιρα μέσα στα μελλοντολογικά πολιτισμικά σενάρια τα οποία φτιάχνει ο συγγραφέας.

Ας ανατρέξουμε, ωστόσο, λίγο πίσω, στο 1951, για να συναντήσουμε τις δυστοπίες του Ray Bradbury στο βιβλίο του Εικονογραφημένος άνθρωπος, στο οποίο η αφήγηση ξεδιπλώνει ένα μέλλον αρκετά πιθανό αλλά και αρκούντως εφιαλτικό. Ανάλογα, ο Μιχάλης Μακρόπουλος εν έτει 2022 οραματίζεται το δικό μας αύριο, υποβάλλοντας εναργώς την αίσθηση του ημιθανούς και απαισιόδοξου, περισσότερο ως κλίμα παρά δείχνοντάς το μέσω της κατάληξης κάθε ιστορίας. Τα σκηνικά του, οι χαρακτήρες του, η άχρωμη γη, ο ολοκληρωτισμός της εξουσίας, η συνθετική τροφή, το διαβρωμένο περιβάλλον, η μοναξιά του διαστήματος, η κρίση φύλου, η ρομποτική ζωή, ο χρόνος και η επιδίωξη της αθανασίας κ.ά. αναδεικνύουν το δυστοπικό κλίμα μιας ανθρωπότητας που βρίσκεται σε αδιέξοδο, έχοντας απολέσει την απλόχερη καθημερινή της ευτυχία. Η τεχνική πρόοδος άλλοτε είναι αλματώδης, με κατοικίες σε άλλους πλανήτες, κι άλλοτε οδηγεί στην οπισθοδρόμηση, καθώς έχει σταματήσει ακόμα και η χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτή η διπλής φοράς πορεία καθιστά πιο φανερό τον διπλό δρόμο της ανθρωπότητας, η οποία, ό,τι και να κάνει, τελικά θα βρεθεί στην ίδια σκοτεινή μοίρα.

Η προβολή στο μέλλον που επιχειρεί ο πεζογράφος στα διηγήματά του δανείζεται στοιχεία από το παρόν και τα εξακτινώνει στο μέλλον. Έτσι, ο αναγνώστης αναγνωρίζει παθογένειες του σήμερα, προβεβλημένες όμως σε ένα μουντό και γι’ αυτό δυσκοίλιο αύριο.

Η προβολή στο μέλλον που επιχειρεί ο πεζογράφος στα διηγήματά του δανείζεται στοιχεία από το παρόν και τα εξακτινώνει στο μέλλον. Έτσι, ο αναγνώστης αναγνωρίζει παθογένειες του σήμερα, προβεβλημένες όμως σε ένα μουντό και γι’ αυτό δυσκοίλιο αύριο. Η γη μας, που από τώρα ακροβατεί ανάμεσα στο συναίσθημα και τη λογική, την καταστροφή και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ομαλότητα και την ανωμαλία στις ανθρώπινες σχέσεις, μπορεί κάλλιστα να γείρει μονόμπαντα, καταστροφικά, ανεπιστρεπτί προς τη μία πλευρά και να μείνει για πάντα σε μια δυστοπική κατάσταση, που θα νοσταλγεί τη σημερινή πραγματικότητα σαν μια χαμένη ευτοπία, όχι ιδανική αλλά σίγουρα καλύτερη από την προβολή της.

kichli makropoulos perasmeno mellonΟ Μιχάλης Μακρόπουλος φτιάχνει μικρούς κόσμους· κι αυτό το επιχειρεί όχι μόνο με τον χωροχρόνο που στήνει, άτοπο και άχρονο, παγκοσμιοποιημένο με επεισόδια διανθισμένες με διάφορες γλώσσες του κόσμου, τα σκηνικά και τις νοοτροπίες που οικοδομεί, τη γλωσσική λιτότητα και το σκόπιμα αντιλογοτεχνικό και συνάμα αφαιρετικά ποιητικό ύφος του, αλλά και με τις παρένθετες λέξεις, πεποιημένες ως επί το πλείστον, γραμμένες με ελληνικούς και λατινικούς χαρακτήρες. Έτσι, η νέα πραγματικότητα αποτυπώνεται και με μια ελαφρώς νέα γλώσσα. Αυτοί οι μικροί κόσμοι υποβάλλουν στον αναγνώστη, τραβώντας τον μέσα τους, τις υπαρξιακές αγωνίες του συγγραφέα, την αγωνία του για ένα μέλλον κατεστραμμένο και άτονο, ένα μέλλον που εξελικτικά φαντάζει πρωτόγονο και προτεχνολογικό, αφού –υποθέτουμε– όλη η σημερινή πρόοδος διαλύθηκε από την ίδια την απληστία του ανθρώπου. Η πρόοδος κι αυτό που ονομάζουμε ανάπτυξη δεν είναι πάντα μια αίσια προοπτική.

Αξιοποιώντας στοιχεία που τα βρίσκουμε λ.χ. και στο 1Q84 του Haruki Murakami (τα δυο φεγγάρια), στο Μηχανές σαν κι εμένα του Ian McEwan (τα ανθρωποειδή), ο Μιχάλης Μακρόπουλος αφηγείται την ιστορία της ανθρωπότητας, όχι στα παρελθόντα γεγονότα της αλλά στις μελλοντικές της αναγωγές. Το έχει επιχειρήσει ξανά τόσο στο Μαύρο νερό (Κίχλη, 2019) με την οικολογική καταστροφή, όσο και στον Άρη (Κίχλη, 2019, με την Ελένη Κοφτερού) με τη ζωή στο διάστημα, αλλά τώρα το σκηνοθετεί με πολλαπλά πολιτισμικά ταμπλό, που το φωτίζουν πολύπλευρα.


 Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Είμαι από τους πρώτους onrealists αμέσως μετά το αρχικό κύμα μαζικών αυτοκτονιών, τότε που συστάθηκε η ΕΕΠ, η διεπιστημονική Επιτροπή Επαυξημένης Πραγματικότητας, μια ομάδα από […], που αποφάνθηκαν από κοινού πως οι άνθρωποι είχαν ανάγκη απ’ ό,τι θα έπρεπε να υπάρχει. Δεν είχε σημασία αν κατά βάθος γνώριζαν ότι ήταν ψέμα, αρκεί η εικόνα να ήταν πειστική ως την πιο μικρή της λεπτομέρεια – μα όχι τέλεια, γιατί τότε θα έδειχνε ψεύτικη».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πέθανε ο Βασίλης Βασιλικός (1934-2023) − Τα βιβλία του, η ζωή του

Πέθανε ο Βασίλης Βασιλικός (1934-2023) − Τα βιβλία του, η ζωή του

Πέθανε ο βραβευμένος Έλληνας συγγραφέας, Βασίλης Βασιλικός, σε ηλικία 89 ετών.

Επιμέλεια: Book Press

Πέθανε σήμερα ο Βασίλης Βασιλικός, ο οποίος γεννήθηκε στη Θάσο στις 18 Νοεμβρίου 1934, ήταν όμως δημότης Καβάλας.

...

«Η επερχόμενη αταξία» του Κώστα Στούπα (παρουσίαση)

«Η επερχόμενη αταξία» του Κώστα Στούπα (παρουσίαση)

Παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Στούπα «Η επερχόμενη αταξία – Οι πέντε παγίδες που απειλούν τις δημοκρατίες και την ευημερία της Δύσης» (εκδ. Επίκεντρο) την Παρασκευή 1 Δεκεμβρίου, στις 7:00 μ.μ, στο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Οδύσσεια» στη Στέγη – με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι

«Οδύσσεια» στη Στέγη – με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι

H «Νέκυια» του Γιάννη Αγγελάκα & του Χρήστου Παπαδόπουλου με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι από τις 21 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 28 Ιανουαρίου στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης.

Επιμέλεια: Book Press

«Ονειρεύτηκα μια υποβλητική αφήγηση της Οδύσ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ